장음표시 사용
231쪽
a 18 omlaw.m uris, ae PatriLib.L-.XLI. honestiores nuptias Pacisci non potest. Deinde cum in odiosis smus, virginem in capillis non oportet eam intelligi, quae jam 'or est sacta, ne in pari causa latiori vocis interhetatione jus majori natu quaesitum intercipiatur. Ceterum illud Britia concesserim ad at L confven nubentes muli:
m jure patrio liberari favore matrimonii; proinde id sine capitis minutione contingere; ita emanc, palam igitur jus suitatis, ac familiae non amittere , ne quod in mulieris savorem indulgeri placuit, in ejus perniciem convertatur. XI. Nondum hinc abire me sinunt intereretes. Adhuc enim definiamus oportet, suine πι- ris esse pergat mulier, soluto per mortem viri matrimonio, an in parentis potestatem denuo revertatur. Vulgatior omnium sere pragmaticorum sententia suit inst Napodanum ad L consuet. xi Io. soluto matrimonio in patris potestatem ite, rum redire mulierem , in eamque sententiam per
Sacrum Constium judicatum olim tradit Grammaticus deci . s . Secus tamen μdem pronum Gavit Africius, & Antonius de Vi ya I aeter alios, quela servum pecus Napodani esse non Nacuit. Atque ego quis m haud inficior qublice expedire , steminas viri subsidio destitutas in pa.
tentis potestatem reverti , ne lubrico sexus aut sortunarum , aut famae cum familiarum dehonestamento naufragium patiantur; verum interpretis
est respondere, non quid oporteat , sed quid jure sis autum. Atqui expl'rastum in jure videtur, viduas, viro morino, sui juris esse. Ut enim m-tam , yrivilegium istud concedi mulieri favore
rimonii poli mortem autem alterutrius com
Iugis matrimo uin. adhuc intelligi ex Imperato-
232쪽
uibus modis ius patri potes. folvitur. 2Istris sententia in L D. C. de bon. marem. in jure etiam privilegia difficilius concedi, quam adimi; ut haec omittam , inquam', apertissimus est in eam rem Ulpiani locus in l. 12. F. de adopt. Ibi enim Iurisconsultus ait, liberatum patria potestate sola adoptione in patris imperium honeste reverti posset. Nili igitur, viro mortuo, mulier denuo adoptetura patre , perget sui juris esse. Sed in re certissima operam:abuti nolim. XIL At vero cum emancipatio sit actus voluntariae jurisdictionis , inter invitos procedere nequit. Non tantum igitur invitus parens libo S emancipare non cogitur , sed & inviti liberi emancipari nequeunt L pen. C. de emanc. Co terum complusculae causae sunt in jure proditae , ex quibus aut ipso jure potestatem in liberos parentes amittunt , aut eos inviti coguntur emamcipare. Primum enim ipso jure a parentibus libercvntur priorum nuptiarum liberi, incestuosis a parentibus nuptiis initis noυeu. I a. c. 2. Eadem quoque poena multantur parentes, si liberos expoenant l. 2. C. de insani. expos eorumve pudiciatiam prostituant L Ιχ. C. de Epist.'aud. aut in eos saeviant contra pietatem LM. F. s quis a parent. manum pecuniamve acceperint, ut filios emancupent l. I. 3. β. eod. Deinde invitus parens liberos emancipare cogitur, si sub conditione emamcipandi quid sibi relictum agnoverit t. ρa. f. de
cond. demonstri aut probet impubes, adrogati nem sibi damnosam esse ι. sa. F. de adopt.
233쪽
HActenus sub Immtoris auspiciis de homi
nibus commentati sumus alieno juri subje- instituti ratio postulat , ut orationem pors transferamus ad eos. qui suae sunt potestatis. Ii autem a Iurisconsultis patresfamilias apπllantur, licet aut orbi sint, aut impuberes etiam, ac proepter infirmitatem aetatis potestatis, exercitio careant L I9s. β sivis Veteres enim patresfamilias dictitabant , quicumque dominium domus haberent Scilicet familia dicebatur sedimnim cujusque numerus ; eorum dominos hum ηitate quadam patres appellari placuit, ut ita a,
moneri viderentur officii, Sc nationis inter. mines a Natura proditae, ut parentum , non tyrannorum ritu, cum servis agerent. Ceterum sedivi Auidem , filiique familias unius generis in Cibritate sunt; secus, est tamen de patribusfamili' . Eorum enim alii sunt impuberes , alii viginti quinquς annis . minores, assi majores etiam, iique omnes diveris aetatis intuitu diverso jure censem tur in Civitatoe, Primi enim sub tutela sunt, sub curatione alteri; ceteri neutro jure tenentur. Proinde ad hujuste libri finem , qui sub tutela , curave sunt , explanabimus ; ita emm sua sponte tonsi tur , qui neutro jure teneantur. II. Principio i eryortalas, jure Gentium tintela videtur invaluisse : Apud omnes enim sere Gentes constitutum novimus , ut impuberes lib. ri eatri superstites conssilio committerentur alieno, ne in lubrico aetatis in persona , vel rebus quissi
234쪽
piam detrimenti caperent. Id vero persuasisse videtur communis inter homines cc alicanis ratio, atque inde manans in publico mundi scriptum Naturae praeceptum , cum invicem sibi homines commodare oportere , tum praesertim illis qui propter infirmitatem aetatis rebus suis ipsi sum, esse non possent. Hinc viti clarissimi di erunt, Naturam ipsam infantium rωmen occupanti, &idoneo videri concedere, cum ipsi libero actionum exercitio destituantur Groti de iuri belL o' pae.
. a. c. 22. I 2. Hujus instituti imago a nem, ne expressa praeclarius , quam a Lacedaemonum
legislatore Lycurgo. Is enim lemm tulisse tradi, tur , ut senex quivis alterius liberis perinde , ac
suis, imperitaret, eosque indecore aηentes coem rei t eamque causam suisse crediderim , cur sim gularis Spartanorum Respublica tot virtutum mxemplis diutissime perennarit. Huic autem , sinplicitati Naturae eompluscula addidere Romani, non hium aetate praefinita , intra quam pupillus tutorum auctoritati subesset , sed permultis etiam encogitatis , quae Romanae Reipublicae conducere censuerimi; de quibus accurate videndum. III. Tutela apud veteres defensionem indigbtat; est enim a tueor 3 ut aedituus igitur a cinrandis tuendisque sacris aedibus nomen Atinuit, ita a defensione pupilli denominatus est tutor. Hinc
a Iurisconsultis passim post Servium apud Paulumis L r. F. A. t tutela definitur - ae potestas in
capite libero ad tuendum eum , qui propter omum se defendere nequit, rure Civili data, ac pedimi . Simplex est definitio pro more veterum, nec Edipo conjectore indigens. Verum vix dici potest , quanto molimine circa eam aestuarint im
235쪽
xm vntvm RomJuris, ac PatriLib.LTit. XIII. terpretes; nec risiam , puto , continerent Sulpicii manes , si sorte resciscerent , quae in verbis suis moliti sint Iurisconsultorum filii. Primo enim acriores quidam serro in definitionem invadunt; ab ea amputandam vim ajunt , ius inserendum , duce Theophilo, qui in saraphr. h. t. &κουον τι,
,-- ius, ac potestatem ) tutelam definbuit. Alii, Peripateticorum argutiis in subsidium
advocatis, ad rei naturam indigitandam ita loqui Iurisconsultum oportuisse, contendunt; potesarem enim in tutore esse agendi facultatem in actu primo , quem vocant vim vero ejusdem exercitium e utrumque in animo habuisse Servium . Non pauci etiam Iurisconsultum tutelam definientem flumiantem animo sibi fingunt , incertumque, Vim, an potestatem tutori daret, ius ei ex utroque permixtum asseruisse ; utque se proebent ex Triboniani iecusculo sapere , vim ajunt exercere tutorem in insantem, in majorem insen, tia eotestatem. Sed apage tu sis horum ineptias, qui intelligendo faciunt, ut nihil intelligant: obscuram intelligentiam sibi habeant ; veterum negligentia se mihi commendat, apud quos vim ac potestatem iam conjuncta probat No t. ad pamdere A t. Id autem in definitione tutelae Disium existimarim , ut geminato vocabulo major tutori
potestas , ac veluti parenti proxima concedi ubderetur .
IV. Haud melioris sunt se is concertationes eccum , qui acerrime jurgant , tutorem , an Pinpillum, respiciant verba in capite libero : nam 1alva ratione iuris utrivis ea reterre licet. . Liber est
enim pupillus , liber & tutor. Nolim inficiari
tamen, ea veteres usurpasse freqWntius de eo, qui subest,
236쪽
subest , quam de eo , qui regit itaque loquutus
est Gellius L s. c. Nec inde siditicam Grammaticorum expaveas : antiqua est enim loqimtio in eo, in capite, pro in eum , in caput. Praesto tibi est vulgata decemvirorum auctoritas in re haud absimili : s furiosus est , agnatorum , gentiliumque in eo, pecuniaque eius, potestas esto. Sed & parum abest, quin verba iure Ciυili dira , ac permissa nullum arcanum continere proenunciem , eaque aliud agentem tantum non temere conjunxisse Sulpicium . . Sane Theophil sat verbosus alias verba isthaec ita decurtata exhibet in paraphr. h. t. in υ ς πολιτικης ακριβειας
επιτετραμμανη ex civili ratione permissa ). Umrum ne interpretum invidiam subeam , per tutelam iure Cimili datam intellige legitimam , ac testamentariam; per permissam intellige dativam,& a magistratibus dari solitam. Et iis enim, usu rerum flagitante , jus dandi tutores obtigit , ut infra liquebit. Sed vide tu sis Eyerard. Otton. dissere. de perpen semin. tutet. cujus ductu fac, te difflaris conjecturas Hetneccii expositas ad Vinn.
V. His igitur omissis, potius subsisti velim in
Verbis, qui propter aetatem. fe defendere nequit. Eo enim commate Servius indigitasse voluit , eupillarem tantum se tutelam definiisse ob aetatis infirmitatem inductam , quaeque pubertate superve. niente perimeretur. Proinde definitione sua comprehendi noluit perpetuam sceminarum tutelam , quae ne majori quidem aetate perimebatur , quippe quae ob infirmitatem sexus invaluit. Nimbrum Graecorum exempla , aut potius moribus ita receptis , duplicem tutelam in sceminis statuere
237쪽
124 onragm.RomJuris, ac PatriLiba.6.XTILveteres , pupillarem unam , eaque ad pubertatem extendebatur . perpetuam alteram, quae, nisi minlier convenisset in manum , aut in potestate parentum esset, per mortem tandem extinguebatur. Rem omnem conficit egregius Uleiani locuς fimgment. r. D. Recte igitur Servius hinc perpo- tuam sceminarum tutelam exclivit , ea enim a
pupillari longe distabat. Siqvidem pupillorum tutores & ipsi negotia gerebant, & eis auctoritatem
suam accommodabant; at adultae ipsae negotia ex pediebant ; in paucis tantum tutores auctorita tem interponebant: ea, quae fuerint, recenset Ulpianus fragm. II. 27. auctoritas necessar a est mulieribus quidem in his rebus: s lege, aut legirLrem iudicio agant, se se obligent, se Cimilarium gerant , s libertae suae. permittant ire cov- rubernio alieni feris morari , si rem mancipi m
nent . Ceterum perpetua sceminarum tutela tempore Iustiniani pridem exoleverat L Uorum alia is saltem Imperatoris aevum uigere debuit , ut constat ex ejusdem constitutione in L 3. C. deIem rur. Nec regerm , ibi de tutela pupillarum
rei; ibi enim pupillarum vocabulum Tribonianus inseruit , ut juri sui temporis inserviret idque sua sponto liquebit, si conseras l. Q Theod. de
VI. Mulierum autem perpetua, tutela non talum apud Romanos , sed Longobardos etiam recepta fuit . Rotharis enim Longobardis legem tulit , seu potius vetiistiorem ipsorum consuetudinem lege firmavit in Longob. 1 1. sub rubr. iter mulier. Iiberi alim. permiis sic ut nulli m
238쪽
e mundio vivere, nis femper sub potesate
viri, aut potesate curtis Regiae deberet perman re ἰ nec aliquid de rebus mobilibus, aut immobilibus sine voluntate ipsus , in cuius mundio foret, haberet potestatem donandi , aut alienandi. . In eodem etiam libro secundo modus praescribitur, quo mundium geri debeat: ibi autem mundium a tutela mulierum perpetua non distare, patet ex iis, quae disserit Muratorius dissert. 2o. meaeae D. Hinc mundualdi appellati, qui steminarum tutelam apud Longobardos gererent. Quin imo, postquam nostris Regionibus Longobardi deserunt. imperitare ,
eorumque potentia in Norimannos cessit , mundualdorum usus in Neapolitani Regni Provinciis adhuc stetit, iisque saltem foeminae suberant, quae: Longobardorum jure uterentur , ut praeter alia constat ex Friderici constitutione obscuritatem. de in integri resi mulier. Verum diutius etiam mum dualdorum usus apud nos perennavit ; quin & albcubi viget hodie praesertim in seudis , quae Longobardorum jure reguntur , ut rerum periti testantur.
VII. Praeter tutores, & mundualdos, frequemtis sunt usus etiam in Regno Neapolitano balii . Bajulus apud sequioris aevi scriptores puerorum est custos ; negotiorum etiam gestor administer. Vid. du Fresne in merb. baimus. Inde excusium igitur balii vocabulum in nostris constitutionibus frequentissimum ad tutores indigitandos non proemiscue quidem pupillorum omnium , sed eorum dumtaxat, queis sunt lauda, quae quaternata Uγcant: qui enim seuda, quae plana dicuntur, &de tabula, possident, ut burgenses ceteri, tutori subsunt. Et communi quidem seudorum jure , Tom. I. P quoJ
239쪽
M.6 0ntagm. RomJuris, ac PatriLib.LTD.Xmnuod ad tutelam, divorso a burgensibus jure desuncti baronis liberi non utuntur. Tutor igitur seu testamentarius, seu legitimus, res pupilli cum al-lodiales, tum seudales administrat, nec tutela baronis Principi desertur, nisi deficientibus eis, qui hus deferri potest studi successio. Vid. Ioann. Fabr. sub tit. de legitim. patron. rartes. i. Uerum veteri Regni jure in Friderici constituti D,
reliquibus. de fuco ou. filior. comit.s bar.3c edest. minoribus. de iur. bal. ballatum baronum , m.
ione juris ita suadente, ad Principem pertinere placuit. Cum enim dominium directum in seuda Principi competat, Principatus interesse visum, per diligentem balium pupilli res geri, ne, seudo doteriori facto, quidpiam detrimenti Princees ali.
quando caperet. Qtiae sane ratio tanti Ffidericonlit, ut ne testamentarium quidem balium primcipe potiorem in baliatu haberi voluerit. Id aliunde tamen sat injurium adversus parentes videri poterat, cum eis adimeretur facultas legandide ballatu, ac de filiorum tutela supremo statuendi judicio. Eo accedebat, quod pridem moribu invaluerat, ut datus a Principe balius pupilli res gereret non tantum laudates, sed per accessionem allodiales etiam. Proinde Carolus II. Andegavensis ni eapissevdataritis. baronibus indulsit, testamento balios constituere liberis, eosque ballatum suscipere voluit, jussu Principis non expectato. odsi baro sine testamento decederet, balium is pi
pinqyis jussit per Curiasti eligi, qui nugis idon
in videretur ; quo jure utimur. Tantum moribus idolevit, ut datus testamento balius siner' .lcmne pri .ncipis ballatum gerere nequeat Camill.
240쪽
Ds Tutelis. 227 VIII. At vero in Regno ballatus pubere te non perimitur, sed ad majorem usque baro num inuem extenditur , ut proinde. balii sum gantur tutorum simul & curatorum incio. Et veteri quidem Regni jure in constic in aliquibus. barones seu masculi, seu sceminae , anno decim. quinto superveniente, majoris aetatis videbantur , Verum in ea re hodie utuntur aequo jure cum c teris, ac post annum tandem duodevicesimum macjores fiunt ex decreto Collateralis Consilii, de quo Camillus de Curte loci rix. Icio. ideoque apud nos balii tutoribus, & curatoribus in omnLbus fere videntur aequati. Illud singulare taliorum est, quod salarium rite petunt constit. minoribus. de uiti bat. , δc sidejussionem praestare compelluntur , rem .pupilli salvam fore , licet dati j testa. mento sint , ac probati suerint paterno judicio quae secus obtinent in tutoribus , ut porro liqumbit de Curi. Ioc. cit. Vo. Sed, his Oinistis, de
diversis tutelae speciebus jure Civili proditis vi
Qui te mento tutores dari .possint. SPecies tutelae tres sunt, testamentaria scilicet , legitima , & Attiliana , seu dativa : primus
locus testamentariae datus , cum . qina heredum exemplo eotior est causa tutoris ex testamento ,
quam legitimi, vel dativi ,. tum quia mos dandi testamento tutores vetustissimus Romae suit , &cum ipsa pene Urbe inolavit. Sane Tarquinius Priscus Anci liberis testamento tutor inititutus P α dic,