Marini Guarani

241쪽

228 ontet RomJviris, ac Patri Liba. Tit. XIV dicitur, quo tempore tutela legitima , vel dativa ne fando quidem audita Liv. I. 34. Proime Decemvirale earmen , quo parentibus data Iacultas constituendi tutores , non aliunde Romam ame-ctum, sed aut ex lege Regia, aut ex priscis Remanorum moribus in duoecim tabulas migrasse crediderim. Id autem ejusmodi sume traditur: paterfamilias uti tegast super pecuniae , tutelae. ve suae rei, ita ius esto. Quibus sane verbis pro arbitrio de filiorum tutela perinde, atque hereditate testari parentibus concessere Decemviri .

Rei vocabulo liberos designatos ajunt, quia , ut reliquum patrimonium , in mancipio parentum erant. Verum haud ego quidem ignoro , liber Napud Romanos aestimatos esse res m cipi , nil tamen erat , cur loco' sat alieno id inculca tDecemviri , qui locis longe opportunioribus filus indistitandis liberorum vocabulum usurparunt. liunde etiam nescio , an satis latine quispiam sine additamento aliquo capita libera res an ellarit, uuam vocabuli vilitatem servis etiam abstinuere veteres , ubi serio agerent . Proinde, praeeunte Paulo in L verb. Amf. ita Decemvbros cavisse putarim : paterfamilias uti legasset super pecunia, tureiave f a , ira Fus esia, ea

due lectionem acute tuetur No t. observat. 2. I9.

Sed his omissis , legis sententiam Inspiciamus orim autem planius . intellectum in consido , 11

primo norimus, a quibus, & cui dari queet te

stamento tutores,deinde quin tutores conllitin ,& duomodo oporteat. .H Quod ad primum, ne ita Verba DecemvDmrum accipias, quasi testatores omnes imputariabus quibuscumque recte tutoreS constituere possent.

242쪽

cu; te mento tutores dari posui. χχρNeque enim ratio juris pati posse videbatur , ut

paterfamilias extraneus cuiquam potestatem daret in caput liberum, quod in ejus potestate non esset. Quod , opinor, Serranum movit ad libri Plat. II. de legib. ut aliud Decemvirorum carmen excuderet, & a praesenti diversum , quo tutoris instituendi testamento facultas non promiscue ad patresfamilias omnes extenditur , sed ad parentes tantum coercetur , qui liberos haberent in potestate. Ita enim legem essingit : parentibus tutorum liberis in potesate dandorum 'te, umento jus esto. At hujus stagmenti tamen apud veto. res nusquam vestigium ; & aliunde Cicero , Amctor ad Herennium , Sc ex nostris aperte Ulpi, nus fragment. II. ad primum illud stagmentum Provocant, ut parentibus constituendi tutores po testatem asserant. Ita igitur rationes interim , latissima per se quidem Decemvirorum verba unde cuicumque tutoris dandi copia fieri videbatur , jurisconsultorum interpretatione ita coanginstata suisse , ut uni parentes tutores liberis ju se constituerent, eoque videtur respexisse Pompinnius in L Iao. de verb. signis. Verum nec

omnibus promiscue liberis parentibus instituere tutores testamento licet , sed suis tantum heredibus , eis scilicet, qui in potestate morientis sunt,& delatae hereditatis tempore primum obtinent in familia gradum. Apposite Scaevola in L 73. f. I. F de rem iuri Nemo potes tutorem dare

cuiquam, nis et , quem in Iuis heredibus , eum moritur , habuit , habitur ve σὸν, se vim ν . Ceterum cum tutela in puelliorum commodum sit instituta , ac posthumi , quoties de ipsorum emolumento a tur, pro natis habeantur L 7. F.

243쪽

23o outagm.sto uris , ac Patr.Lib.L LXm de stat. bom. posthumorum quoque tutelae verba legis accommodari placuit , modo in ea sint causa, ut si, vivo parente, nati forent, in ejus ρο- testate suillent , heredesque instituti fuerint , aut rite saltem exheredati l. i. I. F. h. t. Verum& eo casu tutela constituitur non ut pupillo jam nato , sed ut posthumo mox nascituro. Id eo pertinet, ut si posthumus nascatur incolumis, tintelae actio locum habeat , sin mortuus edatur , adversus tutorem negotiorum gestorum instituem

III. Iam vero cum Decemviri caverint, pecunia , tutelaυe sua , atque ea verba Paulus conjunmm accipienda monuerit in L sa. β. dσvera. signis. Franciscus Hotomanus obfer o. s. eam legis, ac Pauli sententiam fuisse statuit , ut instituto quidem filio , non vero exheredato , tum

torem parens rite constituat . In eo tamen Vbrum do istum ratio sugit ; nec enim exheredatus desinit patri suus heres esse, quod requiritur, ut ei tutor a patre rite constituatur. Primo enime sinodi filius in patris potestate manet ῆ nec e nim jus patrium exheredatio perimit: sane ea ne vivo quidem parente vim habet, cum testamento sat , quod morte tandem , & aditione valescit.

Deinde in defuncti familia exheredatus est gradu

proximus : alias is tempore paternae mortis non staret ex se nato nepoti , quominus ad hered, talem avi admitteretur , ejusque testamenitim V

luti agnascendo rumperet contra Iurisconsulti sempentiam in I. 6. prisc. F. de inisse. rvt. irrit. 1 ad . xess. Praetereo, quod tantum suis heredibus rite substitui queat, filioque exheredato parem

rinde, δtque instituto, ire M substituat M. insit.

244쪽

Qui testamento tutores dari possint. de pupill. substit. Nec oggeras, exheredati jtis in

patris hereditatem perimi, cumque heres non sit, ne suum quidem heredem appellari posse. Haec enim contingunt , parente jam mortuo , & lici reditate ex testamento adita . Sed argumentis haud opus; aperte rem loquitur Modestinus L . 6. ά t. Pauli autem verba in ael. 33. deverb. yignis. quibus Howmanus abutitur , non eo pertinent , quali necessirio scribendus sit heres filius, cui tutor constituitur , sed eo potius , non alibi dari tutorem posse , quam ubi datur hereditas, justo testamento scilicet ex Cati sententia in LI. F. h. t. Ceterum codicillis semel admissis , eis etiam hodie rite tutor instituetur , saltem si confirmati testamento dicantur l. 3. β. eod. IV. Ex dictis sat, puto, liquet, neminem tu torem cuiquam constituere posse, nisi jure patrio

in eum utatur. Quapropter si extraneus , aut ipse etiam pater emancipatis liberis testamento tu. torem instituat , ipso jure tutoris datio non comsistit : nec enim potestatem , qua quis caret , in alium conserre potest. Verum cum , & emanc, Patione sequuta , patri reverentia debeatur, nec

contemnendum sit eorum judicium, qui pupillum adeo dilexerint, ut eum heredem scriberent , per mores indulgeri placuit , ut datus ab telis tutora magistratu confirmaretur l. I. I. 1. du con-fr. tui. Haec autem ab extraneo facta tutoris

constitutio , ut , salva ratione juris , rite valelce. ret , duplicem ex testamento tutelam Iurisconsul. ti excogitarunt , tu rem unam, in personam alteram ; hanc a solo parente in potestate liberis dari docuerunt , illam ab omnibus , qui heredes impubens instituerent ἱ licet per accessionem quam-

245쪽

232 0ntvm mm uris, ac PatriLUMTHXIV. dam tutor, quicumque esset, Sc pupilli, & rerum tutelam nancisceretur l. θ. de test. tui. Verum tutoris non juste dati confirmatio a Magistratibus fieri solita non perinde procedit .in Omnibus : interest enim inter patrem emancipatis liberis tutorem constituentem , & ceteros extrane S. Nam cum in patre post emancipationem adhuc veteris p estatis aliqtiale vestigium leges agnoscant, ejus judicio dari placuit , ut , licet pupillum heredem haud scribat , datus tamen ab eo tutor confirmetur , inquisitione , δc satisdatione remissa I. de conis tui. Secus est in ceteris extraneis , quicumque snt tandem , seu agnati , seu cognati, Sc ipsa etiam pupilli mater: datus enim ab eis tutor non confirmatur , nisi & heres impubes sit institutus , Sc praeter inquisitionem in personam tutoris cautio praestetur etiam, pupilla rem salvam fore l. 4. β. h. r. oe l. a. s. F. de conf. tui. Illud prae ceteris extraneis matri datum , ut constitutus ab ea tutor cum sciainquisitione confirmetur, satisdatione remissa d. l. 2. 6. eod. In soro tamen eo jure utimur, ut ab ipso parente in potestate liberis tutores dati tutelae exercitium non suscipiant, nisi se obligent , ' in forma adimpleant ; cujus sormulae effectus exequitur de Rosa in civic decret. prax. c. 7.

n. 32.

U. At vero illud addubitari queat, an , liboris tutore dato, si testatori diversi sint gradus li- heri, datus intelligatur omnibus, qui in ejus pol

state sunt. Liberorum vocabulum nullum cognationis certum gradum indigitat eo igitur continentur filii , nepotes , pronepotes , ac deinceps alii ex his descendentes i. azo. A. de κω . signf. Prin

246쪽

testamento tutores dari possint. 233 inde liberis tutore dato , datus accipietur omnibus , qui mortis tempore in testatoris sunt pol state, modo ei sui heredes fuerint, aut fiaturi sporentur. Contra filiorum vocabulum primum cin lationis gradum designat. Quapropter si cui sint filii , & ex praemortura , aut emancipato filio nepotes, filiisque tutorem testamento instituerit, nepotibus tutor datus non intelligitur L 6. A. detest. tui. Plerique sunt tamen , qui diuturnitutis suae memoriam in aevum relinquere gestientes dulciori filiorum nomine sibi blandiuntur , licet tantum nepotes , aut pronepotes habeant. Ab eis igitur tutore filiis constituto , justa voluntatis interpretatione, quae potissimum in testamentis inspicienda , nepotibus , ac deinceps aliis tutor datus intelligetur L ao 1. ff. de verb. signis Nequam tamen antinomiam expaveas , non ait ibi Iulianus , nepotes filiorum vocabulo promiscue contineri , sed ubi tandem aequa interpretatio ita suaserit; idque No adverti velim, cum magni stulas in jure Civili , praesertim ubi de fidei commissis agitur. Hac interpretatione igitur coedicendus mutilus ille Pauli locus in L 84. H deverλ se nis in eoque praeivisse videtur Triboenianus ipse, qui serio fortasse reputans, praedictum 'Pauli locum nimium patere , mox eum ex Iuli,no ita coercet d. I. ao I. ut ex jussa interpretatione tandem filiorum: vocabulo nepotes accipiantur. Quibus animadversis , lacile te expedies antinomia, quam inter Iurisconsultos ea de re suis- se , salso venditat Marcus Vertranius Maurus de 'iuri liber. c. 42. Quod dixi tamen , vocabulum 'filiorum, justa interpretatione suadente, ad nepoties extendi, ita intelligi velim, modo ne in odio sis

247쪽

334 Οπragm. Rc- uris, ac Pare. IBI. Tis.XIV. iis versemur : alias sat iniquum soret , eo obten. tu filiorum poenas ad ne-tes producere, veluti in specie L ρων uir. C. ad L Iul. Maiest. VI. Quod ad eos , qui tutorre institui test, mento queant, rite tutores constituuntur omnes, quibustum est testamenti lamo, auctore Paulo in . 2I. F. s. t. Id tamen intellige , modo, qui tutores constituuntur, munus etiam publicum obbre possint princi inst. de ex s. Proinde licet cum mulieribus , ac Latinis Iunianis sit testamenti sa-ctio, a tutela tamen arcentur: nam illae quidem munus publicum obire nequeunt ; hos lex Iunia tutores sieri vetuit Ulpian. fragm. II. I 6. At vero cum iis esse testamenti facito dicitur , qui ex alieno testamento possunt hereditatem , πυtumve capere . , Quapropter filii quoque familias, qui in patris Diestate sunt, non testamento tam tum , sed a masistratu etiam tutores rite dabum tur , quoniam in publicis causis non pendent a parentis arbitrio L ς. F. de his, qui sui, veι aliten. uri sunt. Nec regeras , jus Romanum in pol state constitutos iu potestate alios habere non puti ; id enim ita quidem accipiendum , si de e dem genere potestatis Matur. Rursus cum iuris

snt testamento capere, ii quoque testamento p Ae tutores instituentur, mia nec furiosus prius quam resipiat , nec minor ante majorem aetatem tutelae munus occipiat a. h. t. Interea igitur, dum iurore, vel minori aetate impediuntur, alius constituetur a magistratu tutor L Io. 71.de ex Q. a magistratu inquam ἔ ab hereditate enim exemplo desumpto, etiam in tutelis obtinuit, ut, quo uiam nemo partim testatus, partim intestatus obb

248쪽

- cui resamento tuo es dari pos t. aas

re posset, quoties adesset ex testamento tutor, aut speraretur futurus , nullus locus legitimo tutori pateret l. II. L. h. t. Vide Thomas. in nox ad Siraeuck s. Io. Sed & ipse servus seu proprius,sen alienuta , cum libertate rite constituetur a testatore tutor. Hoc amplius ; ob duplicem pupibli , ac libertatis savorem invaluit , ut servu& prinprius , libertate etiam non adscripta , recte dar tur testamento tutor ε. I. inst. h. t. Ceterum late disceptant interpretes , utrum eo casu directa libertas , an fideicommissaria servo competeret :nobis in re nullius usus tam disertis esse non luεet : si tanti tibi videtur, vide sis Fabr. conisa.

VII. ad modum instituendi testamento tutores, in pupilli gratiam plura veteres admitti

voluerunt, quae alias in testamentario negotio improbabantur. Primo enim , quia heredis institintio veluti fundamentum erat , in quo cetera tinstamenti capita superstruerentur , ante heredis imstitutionem quidem inutiliter legabatur antet eamdem tamen tutorem rite dari posse placuit g. g. A r. Id autem , ne praeter rationem juris vid retur invectum , Iurisconsulti eurematis suis itι tuebantur , tutores non , ut legata , ab herede , sed a testatore potius proficisci I. 7. F. de rest. tur. Verum ex Iustiniani constit. utiliter legatur hodie vel ante institutionem heredis 3 . de legat. Deinde non pure tantum, aut sub conditione, ut

heres, potest tutor institui si), verum etiam ad

H Cum tutorem sub eonditione rite dari dicimus,

id intellige, testamenro detur , nam a magistratu pure constituendus est tutor. Cum enim tutoris datio , R

249쪽

certum tempus, vel ex certo tempore d. g. g. b. t. quamvis ad certam diem, vel ex certa die non rite

quis heres instituatur, ne idem testatus & intest, tus videatur obire L 3 . F. de hered. insi Cet rum , quia tutoris & heredis institutionem quodammoti conjunxere Decemviri, in aliis juris a ticulis heredis institutio a tutoris datione vix discrepat. Quemadmodum iritur neminem certae rei heredem institui jura sinunt , ita nec certae rei tutor quis institui potest L .ff. de res. tun

in eoque differt a curatore tutor 2. δε curat.

Uerum si in diversis Provinciis pupilli patrim nium dispersum esset , alium rei Sisarae , alium Asricanae tutorem, reAe dari monet Ulpianus in L is. F. eod. Id contra rigorem juris benigne receptum, vel inde constare cribit Noodtius probab. I. a. quod statim subdit Ulpianus ibidem , Meen m iure utimur. Haud ego quidem ignoro ,

saepiuscule veteres eam formulam usurpasse , ubi contra juris regulas aliquid usu sori receptum imdigitare vellent; at quidni Ulpiani responsum repetamus ex constitutione Severi , de qua Modestinus in I. io. de excin Sane cum ex constitintiline Severi tutor recte renueret administrationem

'a magistratu fiat, sit actus legitimus, diem, aut conditionem recipere nequit l. 77. π- de res. iur. Ipsius quoque pupilli rationes intercedunt , ne ei sub conditione , vel die, detur a magistratu tutor. Siquidem a patre milias ita tutore constituto , magistratus adibitur , qui , conditione pendente, pupillo prospiciat; verum si a m gistratu detur sub conditione tutor , nullus adiri potest, .lui interea teinporis, conditione pendente , pupillo con

250쪽

Qui testamento tutores dam; possint in 'ag rerum in aliena provincia positarum , eadem seditasse cautum crediderim , ut , in diversis Provinciis diffuso patrimonio , pro diversitate Provincia-xum diversi tutores pupilli rebus constitui possenti Inde sectum, ut, testamentario, ac legitimo tutore deficiente , pupillo in diversis Provinciis facubrates habenti rerum quidemi Romanarum Praetor, Provincialium vero Praeses tutorem daret L 27. de xui. π curat.

De legitima agnatorum tutela. SI paterfamilias, nullo constituto tutore, decessitat, legitimae agnatorum tutelae locum dedere Decemviri. aequissimum enim videbatur, ut tutelae onus deserretur ad eos, ad quos aliquando pupilli bona redire possent. Cum igitur sn tis. s. suo herede deficiente, ad successionem intestati Vocassent agnatos , eisque quoque deficientibus , gentiles, euem ordine ibidem tutelam eosdem gerere voluerunt impuberis , cui non instituisset tutorem testamento pater. Vide Iacob. Goth'fred. iv mn ad rab. s. Cum tamen prudentiae legislatoriae sit, potabatum nosse Rempublicam & ingenium cujusque pinruli, cumque Regionis ipsa diversitas diversa ut plurimum innituta postulet, in legitima tutela constituenda legum. latinres diversas vias iniisse comperio. Solon quidem, qui probe norat, Athenis nasci homines, ut Plutarchus ait in Diom sub M. πα-αγαθους αρι-

στους, ras δε πονηρατατους, bonos quidem mptimos, malos vero pesmos,ssimum cingemis dis.