장음표시 사용
261쪽
248 0nxia m. RomJuriis, ac Patri tib ITijTVLtas β. I. h. t. oe I. uis. F. eod. scilicet cum legibus sacratis nemo invitus rite libertatem amitateret , nec nisi centuriatis Populi Comitiis Civis
Romanus capite multari posset ; contra Vero Pinblice interesset, atrociora quaedam maleficia morte,
vel servitute piari, fictionibus quibusdam, & in,
ni verborum ambitu vetustatis reverentiam elus:
re Romani novi juris callidi repertores. Quoties enim facinus quis perpetrasset, quod morte piamdum. esset, peropportune fingebant, poenae servum videri maleficum eumque Quaestores parricidii, non tamquam Civem , sed veluti poenae servum earnifici , tamquam .actori poenae , mancipabant. Haud absimili etiam fictione utebantur, ubi quis redigendus esset in servitutem . Ita sane cum trans Tiberim venumdabatur incensus , servus esse, fingebatur, quia libertatem sibi videbatur abjindicasse, qui , ut ceteri Cives , censeri noluisset :qui vero militiam subterfugisset , vel eo nomine servuS .aestimabatur , quia periculum non adiisset, ut liber esset . Vide tu sis No t. probab. 3. I a. S, qui in multis ei praeivit, Utricum ' Huher.obfer vat. 3. 8. Ex quibus facile intelliges , cur jure
veteri rerum capitalium damnatis bonorum publicatio promiscue irrogaritur, ac veluti jure P culti aerario , vel fisco deferrentur omnia , quae haberent , quo tempore sententiam passi forent l. I. F. de bona damnan excepta pannicularia camtallum in perpetuum semper erat. Hinc in I.28. g. 6.F de ρσα. Divus Hadrianus rescripsit, damnatum ad Metallum ad tempus in metallum non videri damnatum, eique salvam libertatem esse .... Vide Cujacium observat..
262쪽
se , in qua carnificem potiorem hami placuit Lo. Is eod. Indidem , puto , liquebit , cur, si
quid eis ultra alimenta alieno testamento post sententiam deserretur , pro non scripto sit habitum, quali non Caesaris servo , sed poenae datum l. q. d. de his, quae pro non script. habent. Quatenus vero Iustinianus novell. 22. e. 8. oe n est. 13 q. c. ult. hanc poenae servitutem aboleri justi
rit, infra. videbimu& in excursu huic rubricae subjecto. V. Minor, seu media, capitis deminutio , silva ex jure Gentium libertate, tantum Civitatem adimebat. Ejusmodi igitur passi sententiam, peregrini facti , liberi quidem jure Gentium erant, neutiquam vero jure Quiritium, quorum in numero ultra- non censebantur Cicer. pro cis. 33.
Quapropter adempta Civitate, eorum quoquem publicabantur i filiis etiam jura omnia intercudebant , quae ad ipsos perventura fuissent , si pater mortuus esset in Civitate l. 3. Is de interL1oe rete . Ex bonis damnatorum tamen filios portio sequebatur , modo ne Majestatis crimine damnati essent I. I. f. de bon.damnator. 2' L8. eod. At vero licet ita damnati jure Civitatis exciderent , jure tamen Gentium utebantur . Hinc auctor est Marcianus in l. 1 f. de interae G rete eos rite emisse, vendidisse, locasse, con- diuisse , permutasse , ac scenus exercuisse , modo ne quid fieret in fisci fraudem, qui, eis mortuis, in bonis . post sententiam quaesitis successurus erat. Proinde scribit Paulus in L 22.13. s. β' mandat. eum , cujus bona publicata suerint , alicui man-, dare posse , ut ea emat , eisque emptis , utilem iactionem mandati Gre , si m alarius fidem hauam
263쪽
aso Θnragm. Ron Iuris, ac Patra.iAL LXIV. praestet. Haec enim omnia manant ex jure Gemtium, quod media capitis doninutione non intervertitur. At cum testamenti factio sit ex Iure
Civili , cum sententiam passis factio testamenti
non erat , eisque , excepta causa alimentorum , frustra te atur L 16. F. de interae rete Verum quid in his apud nos invaluerit, infra recensebimus in proximo excursu. VI. Iam vero apud Romanos olim per solum exilium caput eximebatur e Civitate : relegatio
enim seu temporaria, seu perpetua, in pe rinitatem non redigebat L 2. F. de p. c. tua. Vorum cum id juris a majoribus esset Romae prod, tum, ne quis Civitatem amitteret , nisi iple amctor semis esset Cicer. pro dom. χρ. ali'uid e cogitandum fuit, cujus obtentu , salvo jure Publico, sponte viderentur exulare Cives, quos e ctos e civitate vellent. Id igitur ut necesuris siliundum esset, non propalam ipsius Civitatis actemptione, sed, quod eodem recidebat, tecti, mquae, Sc ignis interdictione facies ant Cicer. ibid.3α Ita enim interdicti, veluti omni humana o. Pe pnecisa , atque ademptis necessariis vitae subsidiis , eo redigebantur , ut aut mori deberent in civitate , quod nemo sanus optasset , aut alteri se Civitati statim adjungere . Nam libere quidem errando restitutionis spe sibi blandiri , qtiolseliciter Ciceroni cessit , ut narrat ibidem , solliciti laboris erat, & rarissimus quisque restitue tur in Civitatem. Supererat igitur , ut in C, vita 'se recipi paterentur exules, in quam ver tendi soli causa venerant. Verum, id ubi fieret, jure civitatis excidebat exul, cum leges in duabus Civitatibus censeri cives haud sinerent et ne
264쪽
*ie aliud Atticum movisse traditur , Μ Crubtatem Atheniensium , in quos impendio sereb, tur, constantissime recusarit Comel. Nep. in Atr VLI. Atque his quidem ambagibus in hominibus libertatis appetentissimis opus, ut & Civibus sua sanctitas servari videretur, &, salva vetustatis reverentia, flagitia coerceri possent. Uerum enimvero ubi pacis intermit, Augusto deserri omnia, Scillecti dulcedine otii panem, & Circenses veteri dignitati praetulere Cives, sublatis verborum captionibus , aperta vi agi coeptum . Siquidem verso Civitatis statu, ac valescente in dies unius imperio , propalam irrogari coepit exilium , nec luberum illud quidem, ut olim , sed quod plerumque deportatio in Insulam sequeretur. Nam, libera quidem Republica, aqua & igne interdictis
lata fuga tantum indicebatur. Proinde ii libere Vagari poterant, modo ne intra spatium, quo per sententiam interdicti fuerant , cujusmodi rogatimnem adversus se latam Cicero tradit ad Att. 3. 3. At Augustus , eumque sequuti Principes , quos ejectos de Civitate vellent, post deportationis im' Ventum non tantum aquae & ignis interdictione multabant , sed plerumque etiam navibus impositos in Insulas jubebant avehi, ibique militum cinstodia contineri , ne libere , ut olim , vagantes novi quid molirentur. Ne putes igitur , ad imtendendam exilii poenam deportationem Augustum excraitasse ; eam potius reperisse videtur veluti dominationis arcanum , & securitatis suae praesidi-rum, ne scilicet nobiles, & factiosi exules in libera vagandi licentia extra Insulae vinculum periculum incolumitati suae iacesserent, quod verebatur Livia
apud Dionem libri s s. Hinc sub Imperatoribus
265쪽
ma Θnta mRomJuris, ac Patr.Lib. I Lxnfrequentissima deportatio . Nec tamen aquae 3c ignis interdictio prorsus exolescebat : aliquibus Gnim sub ipso Principatu latam fugam irrogatam, ut olim , vel inde constat , quod non semel in Iure deportati secernuntur ab interdictis L s. F. de interae oe relem F. de legat. 3. Proinde non video, cur inconsulte quidam aggressi sint vellicare particulam vel in a. h. t. Vide , quae supra praecepimus tit. I a. in non ad s. VIII. Cum igitur deportatio quoddam Principatus arcanum esset , ejusque veluti munimentum , facile intelliges, qui tandem fieret , ut solus Princeps, adi, cui diserte mandatum id soret, in Insulam deportare psset; qui fieret etiam, ut, licet Praesides jus gladii haberent , & in metallum, aut ad bestias rite damnarent Lo. f. 8. F. de Q. prae . jure deportandi tamen non uterentur ι. a. β. I. F.de poen. Ita enim factum oportuit, ut Princeps ipse serio perpenderet, an sat certa sibi a deportato securitas , & quae Insula eum opportunius coerceret. Proinde jure mireris, cur tamdem Hotomanus contra apertam Iurisconsultorum sententiam jus deportandi Praesidibus asserat obfer. 3. I 2. Nam eorum loca intelligere de Praesidibus . qui subjectas haud habent insulas, ut, pra
eunte Accursio , garrit Hotomanus , aut cum Merillio Variant. ex Cuia . libri I. c. g. uni r-sarum Provinciarum Praesides a divisarum rectar,
bus distinguere, id quidem perplexari est , 3c Iuris
prudentiam ludificari. Siquidem & sine discrimi- . ne Iurisconsulti ajunt, Praesides deportare non posse,& postquam, ut pluribus gratificarentur, Provinciarum divisiones instituere Principes, limites quidem territorii sunt imminuti, salva tamen 'veteri
266쪽
De capitis demisistisne . 233 teri Praesidum potestate. Vide Huber. 3. . Lubet hic ascribere Ulpiani locum in L 6.1. F. de interae oe retem ubi Praesides instruit,
quemadmodum eos versari oporteat in deportatio. nis causa . Praesdes, inquit, Provinciae, quoties aliquem in Insulam deportandum putent , hoc ipsum adnotare debent I nomen vero eius scribendum Principi, ut in Insulam deportetur cdeinde Principi scribere , missa plena opimone , ut Princeps aestimet , an sequenda st eius femtentia , deportarique in Insulam debeat e medio autem tempore , dum scribitur, iubere eum debet in carcere esse. Ubi sane duo desiderat a Praesi. de Ulpianus, alterum, ut deportationis sententiam Principi transmittat, quo Principali numine con firmari queat; alterum, ut totius causae veluti syssi opsin addat , qua Princeps aestimet , an reus deportari debeat. In ea specie igitur sententia Praesidis haud absimilis fuisse videtur a sententia judicis cum nuda notione dati , quae necessitate juris non censetur , nisi confirmetur a Magis iratu . Vide Byntanti h. observat. 5. 22.
IX. Minima capitis deminutio erat, quae , libertate , & Civitate salva, statum privatum Civis imminuebat ratione familiae g. g. s.t. Id vero usuveniebat iis , qui , cum sui juris essent in civitate, alieno juri subjicerentur ;. & contra ro id factum accepimus per mulieris in manum
viri conventinem , adoptionem, emancipationem.
Quoties enim quid horum contingeret, salvo Pintilico Civitatis statu, jus in familiam tantum perumebatur. Emancipatio agitur tutelas quidem l
Citimas intervertebat, non vero munera Civitatis
Publica. Nam Sc Cives omnes Publicis muneribus
267쪽
Excursu singulari videri debent idonei , 3c jura Publica a privato. rum arbitrio pendere non oportet Ls. F. M. Rursus in manum quidem conventio , & adoptio status permutatio erat , quia jus in familiam adumebat et, at emancipatio vel inde capitis minutio videri poterat, quia in ea servilis causa intercede. bat, de qua Paulus in L 3. I. F de cap. minut. Verum cum veterem illam servitutis imaginem antiquaverit Imperator , & a patre manumis, jura legitima retinere jusserit L uti. C. de emam eo. Lben haud absurde statuunt accuratisres imie rein , emanei tionem hodie α*itis demim, tionem utari rum oportere , eamque potius exi, stimandam esse nudini assim legitimum, quo quis patria potestate lalvitur. Vide Huber. OUer t.
De publicatione .lonorum , oe ceteris capio . minutorum poems en iure Romana ,
REcensuimus hactenus cum capitis minutio. nes omnes, tum earumdem poenales essectus in jure produca pro scholarum more perstrinximus: cum tamen res:isthaec quotidie disceptetur in foem. memoriae adjutaneta gratia accuratius edissorem statui ncta stilum varias in ea re vices , sed quissi, i, d nos etiam moribus, & iure novissimo investient in , poenis quibusdam atrocioribus, quae
268쪽
quebantur olim. Equidem, ne prolixior fiat hie
Ajax , non in poenas quidem. Omnes excurram:
de bonorum publicatione potissimum , & test menti factione damnatis adempta videbimus. His enim enucleatis , lacile m crediderim , minutinias quasdam species definiri posse , quae ea de re
II. Principio ante Caiaris Dictaturam bona damnatis non videntur adempta. Salvo igitur patrimonio exulasse crediderim, quibus aqua & igni interdiceretur. Primus Divus Iulius, comperto, se scelere lacilius locupletes obstri ere, quod, sabula rebita, libere marentur, parricidas bonis omnibus, reliquos dis iapane multaruit puer. Iul.42. Ubi rerum potiti sunt Principes , rursus. Incerto in ea re jure Romanos usos nec semper borra damnatis Mempla , videtur innuere Juvenalis fi Ur. I. ubi inter seculi mores inanem , etiam jud,
ciorum severitatem exagitat: V
quid enim , inFit , saltas infamia nummi Verum grassari im, ne diutius flagitiosos homunes non tulere, qui sequuti sunt, Principes, e que tandem deventum, ut, adempta vita, vel CLvitate , damnati quoque Mna publicata eadem sententia censin entur L I.. Is de bon. damnat. Humanitas tantum extorsit, ut damnatorum a filii seu nati , seu posthumi , modo ante sententisnconcepti serent , legitimam portionem ex bonis parentum acciperent L L eod o Ben, gnior quidem Constantinus I. a. C. Theodos. dabon. proscript. damnatorum bona ad tertium usque gradum eis vindicari voluit , quibus Civili. vel Praetorii, jure deserti juberentur pristinam
tamen severitatem pene revocarunt Gratianus ,
269쪽
α sis Ad rit. XVI. Excursus singulan
Valentinianus, & Theodosius I. 8. C. Theodos eod. Nam damnati quidem liberis superstitibus . triem tem bonorum, ipsi vero damnato sextantem ad vitam ab extrema inopia vindicandam, cedere voluerunt . Quod si sententiam passus secunditatis privilegium non haberet, eique tantum parentes essent , fisco bonorum bessem inferri caverunti ;trientem inter damnatum , ac parentes passi sunt dividi. Sin liberis, ac parentibus orbus damnatus laret relicto ei sextante. , cetera fisco jusserunt
addici. . III. . Rursus damnato patre, peculium filio separari placuit L st . de minor. Id tamen de prosectitio tantum intellige: quoniam castrense luidem , paut quasi castrense , in pleno dominio si.
liorum. erat ; adventitium vero in eorumdem proesi rietate . saltem. Proinde Domitiana quaestio. Imris Multi soret, si de alio, quam pros tri , loquutus intelligatur in V. 3. F.do minor. Quod, struiux ipse samilias sententiam passus esset , ne depeculio quidem aliquid esse, videbatur, quod fiscusata ret . . Nam prosectilium quidem pleno jure
parentis, erat ; adventitium vero , castrense, vel Iuasi ., veluti mortuo . per sententiam in Civitatella, statim in pristinam causam redibat , ac Ve-xeri: parentum jurea' pupabatur a patre ι. 3. C. de boni script Verum. cum controversia isthaec hodie: in solo: perduellionis crimine disceptari queat aliis enim . criminibus parentibus , ac liberis thunnatorum bona deseruntur ) hodieque perduebatum iresfomn . fisco, vindicentur l. qui uis. C. as Di Iul. Maiestat. . Praeter proscistitium cetera perduellis peculia , quaecumque 'sint ea .tandem ,
usto 4nserenda: bc derim ri alias quisquis
270쪽
exitu foret inutilis in perduelli filio: & absurdum
sit, puto , foret , damnato quidem perduellionis patre, nil separari filiis ; eodem vero nomine damnato filio , patri conservari omnia. Vid. Aa-
IV. Porro ut favorabilius in causa mulierum Iurisconsulti responsitarunt alias, ita Sc in publicatione bonorum dotibus impendio favorabiliores fuisse comperio. Hinc, damnato patre , qui dedisset pro filia dotem, nullum adversus virum jus fisco competere voluerunt, licet in matrimonio ilia decederet, quo casu olim dos prosectitia redibat ad patrem, qui sententiam passus haud esset l. 8. . . F. de bon. damnat. Hinc etiam, damnato parente, qui promisisset quidem dotem filiae , necdum
numerasset tamen , ex bonis patris advertus mscum dotis exactionem esse censuerunt, modo ne probaretur, metu condemnationis patrem in filei
fraudem plus aequo consuluisse filiae l. v. F. eod. Sed & humanior Constantinus uxori damnati ubri separari voluit non solum omnia, quae ex contractu, vel successione mulieri delata serent, sed &quae, constante matrimonio, ei maritus elargitus es.set, tamquam si virum subduxisset Natura , non poena l. I. C. Theodos. de bon. proscript. Id autem placuisse crediderim, quia ut alias ratae manebant donationes uxoriae , si morte donantis conjugis in eadem voluntate decedentis confirmarentur , ita eaedem firmae videri debebant, in eadem voluntate veluti per sententiam decedente Viro. Proinde mirum videri non debet, si Iu
nationes quoque propter nuptias uxori separari jusserit, praesertim cum, damnata quoque muliere, do- Tom. L. R tem