Marini Guarani

61쪽

46 vnt m. RomJuris, ae Patri Lib.L. LIV. Tribonianus : aliquando enim de servo leges tamquam de persona loquuntur, veluti cum heres instutui, aut stipulari dicitur, quo sane casu civilem personam tantisper a domino mutuatur; praeclare ThemPhilus edit. Reitz. Hag. Comin pag. 634. οἱ ολε-

σποτων χ αρακτηριζονται . fervi personam non hentes ex dominorum Dorum personis personantur. III. Iam vero non unus personarum status est

distic guendus jure seu naturali, seu civili. Primo enim naturali jure distinguuntur homines in mares & sceminas; nam hermaphroditos & experimenta repudiant , 3c ipsum civile jus negligit, ejusque sexus aestimandos, qui in eis praevalet, scribit Ubpianus in I. Io. F. de stat. bom. De hoc statu sic habeto : foeminae in negotiis , ubi praestantia maris attenditur, deterioris prae maribus conditionis L q. F. eod. quod si quando potiori jure utuntur , veluti ex L Ia. C. qui potiori in pSn. hab. vel ex Senatust. Uellejano , id ipsum earum imbecillitati , & deteriori conditioni dari videtur : hinc propter sexus infirmitatem iuris ignorantiam remitti mulieribus, scribit Paulus in ι. 9.

mulieres sumus genus miserrimum Medea defiet apud Euripidem. Eo tamen obtemtu nollem uxorium Imperatorem abusum ad rimnam adulterii capitalem illis remittendam in no 13q. c. Ita viris sub Constantini sanctione retentis

in L 3o. C. ad I. Iul. de adult. AEquum est quudem in delictis etiam ignosci mulieribus , modo tamen ex juris civilis ignorantia delinquatur L 38. a. β. eod. IV.

62쪽

De Iure Personarum. 'ς IV. Eodem status naturalis intuitu alii nati, alii nascituri dicuntur ; hi cum matre comparati juxta Stoicorum generale principium ejus, aut Vusterum portio, censebantur l. I. I. β. do ventri inspiciend. Uide Plutarchum de placit. Philosoph. i. s. c. I s. Hinc apud veteres haud quidem honestus, impunis tamen abortus in sua veluti viscera saevienti mulieri, ei saltem , quae vulgivaga Ven re concepisset : nam legem 38. s. 6. 4σ poemad alios pertinere , qui abortionis poculum propinassent, Paulus ipse testatur ; aliae vero leges exblium sancientes in eas, quae sibi partus abegerint, ad eas pertinere videntur , quae ex justis nuptiis Pratanantes essent. Sed de poena abacti partus mira uini doctorum legumque dissidia : sane alias mxilio temporali , alias vel extremo supplicio m lierem coerceri videas, quae visceribus suis vim imtulisset L Cicero β. de poen. juvabit igitur in re celeberrima libertatem experiri dicendae sententiae. V. Cujacius obfervat. 19. q. post Accursium ad I. 4. F. de extraord. crimin. eo inclinare videtur, ut si foetu jam animato, ac ventre jam verminam te, quod abortum proprie dicimus , abigatur partus, mulieri capitale lit; sin primis in mensibus,

necdum animato foetu , noxa coerceatur exilio.

Ejus sententiae vadem non solum sistit Aristotelem is enim polit. 7. c. IS ut multitudo praecaVeatur in Civitate partuum abactionem non imprin

fensus ingeneretur, oe vita) sed ipsam etiam ainpellat Dei legem Exod.21. eam enim egisse mitius cum partus insormis, quam jam sormati abactore; hunc enim capite, illum multasse pecunia. Periclutanti Cujacio suppetias visus est serre Antonius

a Mat.

63쪽

48 vntam. Rom. Juris, ac Patri Liba.TitIII. Matthaei ad lib. Q. R. tit. s. c. I. praesidium mintuatus G I. 38. β. s. de poen. sic enim ibi: qui abortionis, aut amatorium poculum dant, eis δε-

is non faciant , tamen quia mali exempli res est, humiliores in metallum , honestiores in infulam, amin parte bonorum, relegantur ' quod se eo mulier , aut homo perierit, summo supplicio assicium tur. At primum a, , Exodi locum alio perti. nereiis ita quidem relatus est ex Augustino in

ea f. 32. quaest. 2. can. 9. Graecam is septuaginta interpretum sequutus est fidem : at pridem monuere docti, genuinam ejus loci sententiam petendam ex Hieronymo esse ὁ eum autem sontem Hebra, cum ita vertere, ut ipsius tantum mulieris geremtis uterum , non scelus discrimen ullum habitum

a Moyse si) videatur. Deinde praequam dilutum

mihi visum est semper atrumentum Antonii Matth. petitum ex didi. L 38. eod. ibi enim vocabinium mulier, aut homo non ad scelum ipsum, qui jam in ventre mulier, aut homo sit , reserendum

est , sed ad mulierem telam , aut hominem , cui abortionis , aut amatorium poculum sit propina tum . Ex scholis igitur ac soro facessat scelusisthaec distinctio , nec porro in utero spes hominis

viventibus mortem cudat. VI. H Controversum Exoὀi loeum ita ex Hebraea fide

Hieronymus vertere maluit . Si rixantes viri percusserim praegnantem , o foetus eius exierit , nee tamen mora fuerit sequuta mulieris praegnantis , multentur pro multa , quam eis

imponet vis mulieris , eamque dent apud iudieis ς si vero mors fuerit sequuta , animam pro anima dabis. Vide Si

mon. in hiseor. eritis. vet. Tesam. T. I. I. a. e. L. Hau4 igitur a vero abludit, Graecorum versonem discrimen pe

perisse partus animati, & non animari , utque fieri amat, errorem ex scholis in sor 1 etiam pervasisse.

64쪽

De Iure Personaram a I . VI. Sed ea de re quidem controversiae longe maximae exarserunt inter hujus seculi duo decora Gerardum Noodi. & Cornelium van B-kersii E. Et ille quidem tu Iul. Paul. c. II. exbstimaviti, quamvis abigendi cacoethes illud apud omne genus mulieres frequentissim tum esset sub ipsa libera Republica , nulla tamen olim lege coercitum ; rescripto , Severi & Antonini tandem indiactum . exilium temporarium adversus saevientes insita viscera. Uberius adhuc idem argumentum exequitur in amici respous ad di c. Iul. Paul. i. vis. Intercessit huic sententiae tamen Bynkerihoekiuq d

ruri occid. liber. c. 7. contendens, ante ipium Severi & Antonini rescriptum abortus impuhes cessisse mulieribus ex partu tantum vulgo , non ex marito, concepto; atque extra justas quidem ninptiy potuisse mulierem aeque partum abigere ac digito, oculo se privare ; nefas id tamen cum ubri injuria uxorem aggredi: licet enim secundum placcita Stoicorum, a Iurisconsultis ascita scelus in

utero της , pars ventris

non animal esset mariti tamen interfuisse ne hista uxor , ut ait Cicero in orat. pro Cluentipem parentis , memoriam nominis , Mredem mitiae tolleret. VII. Uertamenimvero ea in re primo ipsae

matres a ceteris abactoribus distinguantur , opontet ; alios enim a matre non impune propinasse poculum abortionis, sine discrimine temporum testatur aperte Paulus νυ d. l. 38. G ρ- isque eis dolo uon facιant, tamen quia. mali exemueli res est, humiliores in mctallum , honestore1 in imulam, amissa parte bonoram , rede antur quod I; eo mulier , a x homo perieris. summo Tom.L. D '

65쪽

supplicio afficiuntur. Quod sane Pauli responsum

probasse videtur Fridericus II. in constit amatoria pocula. sub rubrici de venen. oe poc. amat. Ut

ibi adnotat Isernia , &.Regens Tapia. Deinde sub ipsa Republ. libera mulieres vel in justis nuptiis impune partus abigere potuisse putaverim:

in eam sententiam aperta veterum testimonia col-

Iegit Noodi. Iul. Paul. e. p. Quod enim scribit Cicero in Orat. pro Cluem. 8c ex eo Triphon. an . Cicero ff. de paen. Milesiam quamdam . muli rem, quod, ab heredibus secindis acoepta pecunia,' partum sibi medicamentis abegisset , rei ; capitalis esse damnatam , alieni territorii res est , itaque Milesiis legibus, moribusve caveri poterat : at uinos de foro Romano quaerimus, unde profecto nullum prodere exemplum est ad Severi iisque, &Antonini tempora mulieris ob abortum coercitae capite, vel exilio. Primum eorum rescripto, de quo cit. Ac. Triphoninus, nuptas tantum partus abigentes sibi temporali exilio coerceri placuit ;proinde vel post ipsorum rescriptum mulieres vulgivaga venere praegnantes partus ahigebant impune. At apud nos id piaculum aggressas eadem promiscue poena manet: Christianis enim ex Tertuli. in mpolom homicidio semel interdicito, etiam conceptum utero, dum adhuc foguis in hominem delibatur, dissolmere non licet. Ceterum ex dictis hactenus liquere sat puto , hodienum abortum crimen emtraordinarium esse , eumque capitalem non esse mulieri ; vindicandum igitur arbitrio judicis . Quapropter recte , & ex Romana Iurisprudentia per Sacrum Consilium pronunciatum fuit, steminam abacto partu fustigatione , & perpetua in mon asterium detrusone coercendam videri. De

66쪽

VIII. At vero licet Romanorum leges - abo tus in 'matre crimen lenius ultae videantur ; in

aliis tamen spem nascituri hominis negligi nolimrunt : praeclare Paulus in L 7. β. de stari homin. qui in utero est, perinde ac se in rebus humanis esser, e initur quoties de commodo i sus quaeritur si j. Statim tamen subdit ibidem Iurisconsultus : quamquam alteri , antequam nascatur , nequaquam prosit . Nemini scilicet partus prodeta potest , mi V s nascatur , & pleni temporis. Cum igitur justi temporis in partu scientia late pateat in jure Civili non solum libi de mutua

parentum ac liberorum successione quaeritur , verum etiam ubi de substitutionibus, ac rumpendis

prosequuti, vel inde patet, quod in ipsorum gratiam contra rationem iuris plura constituerint. Inde fluxit mos ille Gentium perre omnium , ut supplicium piaegnantis differatur, imo ut ne quaestio quidem de ea haberi possibnisi prius enixa fuerit l. 8. ρ. defat. iamin. 3cl. ss. die paen. Non mirum igitur, si praegnans humanda non sit, antequam ei partus excidatur i. a. f. de mori. infer. Sed huc maxime pertinet, quod ubi eodem gr1du, quo venter, sit intestato filius, quartam tantum hereditatis par tem assignari superstiti voluerunt ι. q. si pars hered. petat. eam non iniucundum hic erit lectori sistere ex emendatione Fabroti in recitat. de numer. puerper. Ubi autem aedem gradu sunt ceteri , quo oe venter , tunc quae portio in suspenso esse debeat . quaesierunt , ideo quia non poterant scire , quot nosci possent et nam muta de hujusm di re , o tam vaHa , σ incredibilia traduntur , ut fabu-ιis ad merentur: nam traditum es , O quamis pariter pusuas a matresamilias natas esse. Alii quoque non tet ς auctores tradidere, quinquier qnaetervis enixam Peloponnes,

67쪽

- s et Oniam,Rom. Juris, ac Patri Liba. Qutestamentis agitur, haud alienum hic erit,' edisse. rere, quoto mense justa sit partio. , IX. Principio auctor Varro est apud Geli.

s monstrosas non recepisse , sed nono , aut decimo mense, neque praeter hos aliis, partionem moelieris secundum naturam fieri existimasse : proinde

ipse fortasse partus hi septimestris ) sat

intempestivus , nec vivere posse censebatur. Ucirum enimvero postquam apud , S exempllis compertum , septimo mense Persectum spatium nasci, eumque vivere posse Hippocrates , medicorum prin. ceps edixit, 'moribus invaluit, ut septimestris par tus pleni te oris, nec immaturus existimaretur. I. 12. F. de flat. bom. Porro septimum i mensem

multas AEnpti uno utero septems. Sed oe Laelius feribit , jse uidisse in Palatio mulierem liberam, quae ab .Alexandria perdusta est, ut Hadriam Uenriretur cum . quinque liberis,

ex quibus quatuor eodem temstore euixa, anquit, iacebatur,

quintum post diem quadragesimum. R id ergo es R. 'udentis a iuris auctores medietatem qua am secuti sunt ut quod feri non raro admodum potes, intuerentur ; ides, quia fieri poterat, ut tergemini nascerentur ; nam o tergem nos natos Curiatios audivimμ1 Horatiis, quartam postem supersiti filio assignaverunt. Lubens sciens hie ego praetereo, quae latissune ad hanc legem disputarunt Cu- aeius, Ianus a Colla , SalmasNS , Heraldus , adiique. non pauci tantum.indicabo, quae sis illa medietas , quam Paulus sequutos dixit iuris auctores . Scilicet scripserat Iurisconsultus, in AEgypto multas. uno partu septem enixas iuris auctores igitur tamquam erciscundi sequuti quid medium tres gigni posse non inisequenter existimarunt ;igitur superstiti filio quartam tantum partem assignandam censuerunt. Quod s pauciores nati essent , residuum ei

pro rata accrescebat i. q. f. eod. . Diuiti eo by Cooste

68쪽

. De Iure Personarum. 33

plenum non . oportet esse . & recte post Hippo cratem , Ulpianus in L 3. ult. de fuis, o legit. Hred. scribit, eum, qui centesimo octogesimo secundo a Conceptione die nascitur, justo tempore videri natum. Nulla igitur jure Civili in par-.tione erit intempestivitas , si mulier vix assecto seetimo mense pariat , praedicto scilicet a conce

ptione die. -

X. Dictis tamen adversari videtur Paulus sentent. q. s. sic enim ibi: ruio P thagorei numeri soc videtur admittere, ut aut septimo pleno, aurdecimo mense partus maturior videatur. Dies enim centesmus octogesimus secundus mensem sentum vix explet, nedum septimum conficit ; quod requiri videtur , ut ex Paulo septimus plenus dici queat. Scirpium hunc quidem nodum vidit ibidem Cujacius, quae tamen protulit , eum non .expediunt probabilior videri queat conjectura Noodi. ad tit. F. de his, qui fui, vel altem iuri sunς , scilicet particulam aut bis a Paulo adhibitam librariorum mendo de suo loco semel extrusam ; ita legendam igitur, interpungendamque Pauli sententiam; ut aut septimo , aut pleno decimo

mense partus maturior videatur. Emendatio tamen isthaec, praeterquam codices non addicunt, Vbdetur adhuc impingere in L 3. h. II. 6. de fuis,o' legit. hered. ubi post decimum mensem a morte parentis natus ad hereditatem non admittitur: atqui qui decimo pleno nascitur, natus post decimum videri debet quemadmodum sexto pleno natum septimestrem dicimus. Ego conjecerim, notis numeralibus Paulum usum ' pleno scripsisse; deinde facili mendo, ac librariorum inscitia , qui septimestrem partum septimo mense edi a uent,:

69쪽

s ontagm.Rom. uris, ae Pare. Lib.LTiMIT septimo irrepssse in codices , haud , anhmdverse, sexto pleno natum septimestrem esse. Per me iubtur ita legas : us aut sexto pleno , aut decimo mens partus maturior videatur e ea sane lectio& nullam vim loco insere, & cum d. l. 3. β δε suis, ta legit. hereae mire conveniet. XI. Iam vero cum partus septimestris vive. re posse, ac persectus esse dicatur, mirum videri queat, οκταμ-ν octimestrem ) immaturum pronunciasse Cujacium, aliosque sere omnes intuere- ltes et nec ego video, cur intempestivus sit octim, lstris , maturior septimestris . Vide Paul. Zacch. quae'. medis=legat. I. I. rix.2. quaesi' & Car. Drdi llincurtium in quaesi. de vivacioi limestri Nisi sene id tribuere malis rationi Pythagorei numeri, de qua

Censorin. de die natat. c. Ita eiwe , quae Pluta

chus habet deplacit. Philoseph. s. I 8. 'uaeque Cabdaei olim , veteresque Theologi garriebant quae ego, ingenue fateor, intellexi numquam . Haud ego quidem ignoro, Cujacium Hippocrate se tueri posse in lib. περι τριηρης de alimento ) ubi odissimestres intempestivos pronunciat ἡ natura tamen inspecta diligentius , ipti Romani veteres partum ommestrem vivere posse existimasse , illud est adigumento , quod nec usquam Iurisconsulti eum vivere posse negarunt , quodque Caecilius apud Gell. loci cit. in mensibus genitalibus percensendis octavum non praetermisit: versus Caecilii sunt: Insoletne mulier decimo mense parere PPol nono etiam , septimo atque octatao . At scholarum errore, in forum semel recepto , decisum per Sacrum Consilium resert de Asemetis decis 236. patrem in dotibus maternis odibmestri filio non succedere 3 idque pragmatici e

70쪽

De J-r Personarum. sstenderunt adhuc ad fideicommissa , & substituti,nes , ut pateat scilicet substitutioni locus , si imstitutus cum conditione s sine liberis decesserit eum octimestri filio , isque post patrem obierit

Anton. de Marinis Restat. iuri l. I. c. 277. At hodie jam compςrto , partum octimestrem vivere posse , si venter praetereatur a patre , posthumuSoctimestris rumpet testamentum ac licet haud multo post moriatur, heredes ab intestato scriptis

heredibus praeserentur arg. l. a. C. Es posthum hered. in vel exhereae idque ad. scetum etiam exsecto ventre edituin extendendum putaverim ,

licet non intefer se editus , modo cum spiritu arg. l. quod dicitur F. eod. XII. Qtiod ad posthumos , quia nono mense plerique nascimur, non nisi intra decem menses a patris morte natos justos liberos haberi, voluere Decemviri ; ne scilicet alienae per stupra invaderentur hereditates, si liberalitatem suam ulterius extendissent. Idem retinuit posterior. aetas ad Imstinianum usque , ut constat ex d. i. g. β. pcnuicubi Ulpianus ait , post decimum mensem natosa morte patris ab ejuς hereditate repelli ; adique inde manasse videtur vulgaris illa postlimmos instituendi sormula : qui post mortem meam

in decem mensibus proximis natus erit. Ita se lasse cavere Decemviri ex vulgata tunc etiam Hippocratis sententia, ultra decem menses suetum in utero non detineri; licet aperte pronunciarit Hippin crates , aliquando praegnantem undecimum mensem

attingere oportere. Cum enim in Lπιρι οετααχ που de o-ctimestri) partionis tempus nono, aut decimo mense

definiisset, alias ocius, serius alias, id fieri subdit. Proinde non decreto Hadriani quidem , quod in