Opus aureum in D. Thomae Aquinatis De ente et essentia. Commentarijs reu. D. Hieronymi Contareni episcopi Iustinopolitani. illustratum. Ad sanctiss. ... Paulum quintum pont. maximum

51쪽

ue sit corporea: siue sit incorporea hoc q, mo accepta sic definitur. Natura est quod fac ere,aut pati, aut uininque pO ' test. Dicit facere) quia Deus est tantuag ens,dici t pati quia materia tantum .' eli patiens,dscit aut utrunq; quiasunt aliqua qme agunt. Magendo patiuntur Q. ut habetur ex Ar 8.phyL-tex: 6.stertio angustius sumitur natura pro sola sub stantia corporea idest,pro principio interno suaru operationum ut dixit Ar. secundo physicorum.Natura est principiu motus, & quietis:Postremo,& quarto modo desumitur natura pro ultima, ac propria rerum disserentia: undet dicimus aliam esse naturam Auri,aliam Ar lgenti: sicq; potest hoc modo definirL lNatura est unum quodqunformans specifica differentia,quae definitio ex se cla

rissima est: His autem sit ordinatis colia liguntur, quod duo sunt de ratione es sentie: primu ivt si essentia rei alicuiuS: secundum ut sit suarum operationum principium, quoniam nulla essentia pro-

52쪽

pria operatione destituitur: itaque cum sit suarum operationum principium essentia recte potest appellari natura iurita tertiam acceptionem D.3: Boe. dc Ar. in loeo praeallegato : Sed adue-ὶ rte quod essentia quidditas, forma, dum ri& natura, sic ad inuicem se habent , quod inter se nequaquam disserunt,sed secundum rationem intelligentiae tantum, ut patet de humanitate,quae diuensa ratione dicitur quidditas , hominis kforma hominis, & natura hominiscitia-men realiter hare sunt eadem: horum autem ratio est haec: quoniam humaniatas dicitur aliquando es entia hominis, quia per eam homo habet quod sit talis nempe per humanitate,dicitur quid ditas hominis quatenus humanitas significatur per distini tutam hominis, similiter dicitur forma hominis, in quantum per hanc humanitatem, hominis esse notificatur, nec non a quocunquC a

lio a se d issere n ii specie di stinguitur: Vltimo dicitur natura quatenus per humaC a nita-

53쪽

nitatem Operationes,quecunque sint in lar eriere mur: & haec suificiant quoaa praesensi caputi :Aρ η- Atilinad rte, quod quamuis Dei om ' n citentuingenris hoc in loco meminerim 'snullo modo caeteris coordinata est, neque' naturam coordinatorum sapit: sed adeo sume, est, ut nul mock, Mi s connmeretur cum sit simpliciter prima , ac reliquarum euentiarum causa; unde in secunda nificatione naturs ponitur etiaDeus , ut est absolute primum agens, nullum ordinem reductimis neque cari in Em natumscindam quod in Duo l ex. 3 7. decimo Dimorum de eo locutus est Ar.

quando dixit. Quare medium et quiddam eruquod non motum mouetin essentia & uimite perpetuum, & subnectit ex tali principio dependet caelum & nati ra.) que nullo Pacto alii naturis, nisi Di

man conueniunt, cum tantum ea, a qua

Ela ι uiuere, &mouerisit iuxta Apost Ium Paulum scilicet ni ipso uiuimus, mo

vemur, & sumus. . . . - ι . .

CAPUT

54쪽

CAPUT SECUNDUM.

Ed quia ens absolute: & pruino dicitur de substantijs,&posterius,& secundum quid de accidentibus: inde est, quod e ria proprie , M vere est in sub stanti ε,Sod in accidentibus est quodami

, , Ostenso quod ab ente TXtra anima es, . lantiae nonam assumitur: quodque insentia tam in Libstantia, quam in acciden uisbus reperirure nio in talium essentiai ai agatione o si iam procedendi iraeendit indicare: duplex scilicet inantiar si genus promittras simpli cium, scilicetina compiaitarum: & ramisimplicium; quaerique compositarum, cilentiarum sermo est habitunus: At delubstantiarum cominpositarum esseniijs, prius uerba est allaturus; tanquama notioribus nobisque manifestioribus: Qua inre praesentis huius in Capitis exordio, hanc conciusiouem ponit sci licet, milibet phylosoplar agellu sLLIV

. 3 in

55쪽

in genete de essenti js substantiaru prius de esseniijs substantiarum quam de accidentium esseniijs agere debet. Ho que hac rati one probat S. Doctor scilicet sicut se habet ens ad substantiam, Maccidens. Ita se habet egentia: At ensita se habet quod uere, & proprie dici tur de substantiis, quodammodo, & se cundum quid de accidentibus; ita essemtia vereac proprie dicitur de substantia: quodammodo,&secundum quid de accidentibus: Maior iam ex superioribus liquet. Minor ita comprobari potest. De illo dicitur ens uere, Sc proprie, de qu dicitur absolute,& per prius. De illo dicitur quodammodo & secundum quid , de quo dicit per posteri us, & in ordine ad pri': Sed de subitati a drabsolute, ZOP prius,5 de accidente quodamodo, Msecudumquid ergo prius agendu erit de substautiarum esseniijs,quam de accide

Naa. r. tium. Sed antequam ad S. Tho. uerba proficiscar, diligenter attendenda sunt ea, quae in quarto Diuinorum dicta abi

56쪽

Arist.sunt,quo in loco Arist. cupiens ri facere cuida obiectioni, quae ex elii Ddeuerbis insurgere poterat,s. quomodo

possibile sit, quod haec Metaphisicalis

scientia consideret totum enS.; Cum

praesertim scientia quaelibet sit respectu unius; & entia magna inter sese diuerrisitatem habent Θ Cui quidem obiectio ni satisfaciens, ait ens autem quidem multis modis dicitur,sed ad unu ex his

inuens quod non obstante hac multitudine totum etia ens sub unica duntaxat, scientia cadere potest Huius autem rei reddit ratione inqui ens,quod haec multitudo non est sicuti aequiuo rum; Sessi sicuti attributorum ad unu primu multitudo;& exemplificat in his,quς sunt ad unum finem puna ad sanitatem attrib ta; quoniam ad hanc sunt, & medicina,& urina,& animal,quae ad unum fine amtributionem habentii.ad sanitatem,medicina tanquam causativum , Sc effecti-uum,urina uti significatiuinanimal uti sanitatis subiectivum,ad quod haec secun

57쪽

Gm d i uersas rationes, ac habitudinraiiesuti ad proprium,famratisveseceptiuum referuntur 3 sicque de enteaArere possumus, cum entia praedicametalia univocationem habere nequaqua potis sint;quia si sic ad unam Communmtionem reducerentur; sicque unius es sent rationis, ac proinde unius generis ueri,quod est inconu emensin impossibbile vi bene speculantibus liqum opume ergo air, quod haec non est mustii do,ut aequivocorus Quia hac pesta hympotest praedicamenti unius ratio in hobitudine ad alterius rationem no idice- ireturibene ex his cu S. Doctone in concluden dum,quod ens non est uus R, nec aequivocum,sed analogii, S: ἀe substantia per prius dicitur,lhque acui de imus per posterius, & secundum quid. Ad quorum etiam euiduntiam testani-N. . a. maduertendumquod prςdicamentalisentis diuisio sic fit1omne ens, uri est in se fixum ens,uel in ens in alis si primo sic non dicitur in attributione ad aliud;

58쪽

C A P. V Τ R. 2Iquia 'uod est ens in se flaum, est ens la resol ubilς , c mist infra s*ipsum, neq; ad aliquod aliud resolvituri: bi putem

est in alto,iale est,in igi tributione pii albquod fixum,ut sun t ac d qntia, AUR .no sunt entia, sed intis mug, qyMenu Si, ut mensurae, aut dispositipi fiunt eotis fixi : ex quibus liquet i de non aequς

Ianumquodque ςO VM ramaesentare. Sed semper cum ordin ς ius ad Alterum, quae conditio,neque uni V corum, neque aequi uocorum , sed an logorum LX tat. Hin tamen non obstantibῆς, aliquos minus sapienter respond essio, quam deberoni, d istin ione mcle mul- aitudine quandam adduceR ra,c quod duplex est multitudo, qRarRm una ςst aequi uocorum, itera est suppositorum, S talis est uni uocorum;& sic idesumitur buc in loco. At profecto isti propria uocem ignorδnt, hanc s. ponentes in entetmultitudinem cum expresse sententia

it AK ens scilic ex , predicamqy Mψ9n o modo dς sinpulis Cathegorias dici; 'sed n

59쪽

sed multipliciter adducens exemplum de salubre, quod exemplum suppositorum' multitudini nequaquam accommodari potest Qua in re, si eorum clarus extitisset intuitus, utique uidissent, quod uni vocum reale est illud, quod c paratum suis univocatis in quantum res sunt, partieipatur ab illis secundun ea-d8m rationem aeque representante una quodq; eorum &sine ordine unius ad

alterum; ut comparantur eius uniuO-

co, quod vere euenit suppositorum mul' titudini,noautem Analogatorum; quia prior ad unum non est: Sed unum idest

una ratio formalis aeque unum quodque eorum repraesentans attestante Pomphyrio , plures homines sunt unus h mo: sed secunda non unum; sed ad unuest; ut iam superius declaratum fuit: Sed ad instituta nostra redeuntes, dicimuS,stiuis. quod post allatam Conclusionem S. Τh. μαμ tria nobis praestat primo ostendit substar, is. riarum fimplicium essentias nobiliores essenijs compositarum substantiarunt esse,

60쪽

esse,ac natura notiores,secundo quaestio' nem substantiarum compositarum essen 'tiarum simplicena explicat. tertio tacitae cuidam obiectioni occurrit . Sed ex S. Doctoris uerbis,dubium insui gere pol. Quomodo verum sit,quod essentia vers. D& proprie reperiatur in substantijs, in accidentibus quodammodo, & secundum quid. Quia quaecunq; habent esse ubsolutu, hent essentia absoluta. Aliqua accidentia hent esse absolutu ergo &es ratiis. sentia absoluta. Maior est S. Doc. minor μ' ', probat de quantitate, M qualitate eX comuni Doctrina Phylosophorum Cui et faciliter occurri potest,inquiendo, quod unum ab altero dependere tripliciter cotingit uno modo sicut a causa effciente secudo modo sicut a subiecto,tertio m do sicut ab obiecto: Si primo modo intelligatur, omnia citra Deum habent essentiam dependenter Solus enim Deus habet independentiam in esse, &absin s .mρβ. Iute essentiam: Hinc magnus Orpheus de Deo sic cecinit, cuncta fouens, atq; ζι. ip