장음표시 사용
81쪽
praedit iam est, sed lene potius, ac placidum; quoniam re alias se habenti,
coctionem praecessiste impei sectam credibile est . Ulterius fator cx coinctioiae non inducitur 3 fetor namque corruptionem arguit, quae ex depra uata coctione lit. Sed praeterea coctionis eiusdem conditione docet co-Ior , ctenim nunquam ille sincerum humorem repraesentat, si bona coctio adsit, ea quoniam sinceritatem non patiatur, quando inter coquendum., humor, quicunque sit, conficiatur, & quadantenus permutetur, adeo Quod licet ex colore species eius pateat, refractam attamen, Sc permixta illam duntaxat, post bonam coctione color reptaesentat; Sinceram contra , per cruditatem, ut italius valde, bilem stanam erudam, viridis porraceam , erugineus autem eandem exustam, & nigredo melancholiam, al-hedo vero pituitam; & quidem magis, atque minus, quo magis, minus xvi, quod pellitur, humoribus alijs fuerit permixtum; etenim id quodcu-que fuerit, ut varijs etiam ductibus cxit, ita varie permiscetur, & alteratur ι Vnde solus medicus, qui longa sit experientia doctus, speciatim potuit, ex excretis, de coctione rectum iuditium ferre.
ad mirium naturae noscendum robur , feorsim
lUAΜαvAΜ adest urina, quae praeceteris sanguis rationis excrementis , purior suis vijs effusa certiorem, cuidentioremque coctionis sanguinis coniecturam facere consuescit. Illa qua-doquidem cum sanguinis eius cm serum ex illat, aquosior nepe illius pars, nutritioni prorsus inepta, post coctionem, per renes, ex venis, in vesica excepta, indeque foras eiccta, necesse elt quod ut perpctuo una cum sanguiniS massa aequabiliter mixta, Sc ut illius quasi vehiculum, corpus uniuersum permeat, ita conditionis sanguinis particeps sit, 3c omnem assectionem, omnemque qualitatem, caloris agentis ope, contrahat, asciscatque sibi, ut denique foras emissa, quasi dissecta sanguinis portio, inditam ipsius conditionem coram proponat, aperiatque : QDd equidem facit tum sua substantia, tum suis accidentibus in conspecim se se dantibus i Quandoquidem urinae substantia, si ea sit,
quae desiderato sanguinis sero expurgando respondeat, tunc sanguifica. tio, seu sanguinis coctio omnino bona, & secundum naturam est; at c5tra, si ea aliud sit, ut puta humor a sero diuersus, qui scilicet ipsi minimEcongruat nisi ille aliunde proueniat, ut posterius dicemus in tunc sine du-hio coctio deprauata est, aut alias laesa . Similiter accidentia, si ea quae urinae propria sunt, & quae ipsi secundum naturam se habenti conuentur, eidem omniquaque in sint, tunc utique coctio, perquam Vrina iam pridesecreta, iudicataque est, suum fine iuste adepta censebitur; contra si alias ab his fuerint, praesertim si contraria . Est porro urinae si ibstantia, terimi sanguinis, ut dictum est, id nempe, quod ex assumptortim aquosbrum, liquidorunaqtie materia, quae ad nutricndum minime apta, sed ad vehendum quodcunque sanguinein tantummodo utilis, sensim in venis coaceruatur, quod inquam licet suam attestans originem, aquae quadan tenus
G a limpidae Dissiliaco by Cooste
82쪽
limpidae speciem praeseserat, quoniam diu tamen in venis sanguini per
mixtum manet, diutino ideo caloris opere, aliena perfusione, crassior fit,&nouum subitantiae suae modum, pcrinde atque carnium, leguminum que ius cula, adipiscitur,. idque magis, minus ve, &sane multifariam, pro caloris vi, quae ex constitutione, aetate, & tempore, in unoquoque alia,& alia est; quare tum consistentiam, tum calorem, dc alia plura habet annexa, quae sero as te confecto vere sunt propria , &in illo sanorum fere semper repetiuntur . Si itaque in aegris, vel lanis, talis urinae substatia sit, dubio procul in eis sanguificatio, quae ex hepatis coctione prouenit, integre, ut supposuimus, celebratur a Sin vero illa alia fuerit, aliud similiter iudicandum est Nisi sorte eam aliunde talem manare certi si ismus, puta ex toto , vel parte totius, onus cachochimiae suum , cum Vrina, in vesicam desonenta, quasse tunc coctione etiam perfectissima existente, hoc ipsum ab urinae substantia alienum cum urina foras expelli cotingat . Agnosces autem differentiam ,&ieria undecunque facta fatis aperte intelligeS. tum ex antegretiis coniecturis originc ira illuuici exprimentibus, tum iubande ex aegri tollerantia, & saepe quoque levamine, tum Vltimo ex ipso urinae iampridem effusae. patitulumquc quiescentis, patenti conspectu, illa quoniam, licet mox effusa, turbida sit, & crassa videatur, aliam omnino a consueto substantiam indicans, paululum attamen Vassi recepta quiescens, fit, ut quod ipsi alterius crassioris inest substantiae, perinde atque in aqua lutulenta, paulatim secernat hir, in unu coeat, atque veluti fςx, maniteste subsideat, sincera stre tandcm urinae substantiare sistente, comparenteque . Sed ex urinae accidentibus, ipsius mel cocti nis conditio clarius elucescit, etenim si communia perpendamus, & inter haec inprimis consistentiam, certum est illam ex coitione antecedeti m diocrem sibi impertiri, ita ut urina nec aquae modo tenuis tantummodost, nec ut iumentorum crassa, vel ad instar densioris mulsie spissa vide tur, sed quae in mediocri consistens, ita quidem lucida sit, &perspicua , ut acies visus illam facile penetret; attamen quae adhuc ob perfectam sui elaborationem cum sanguine antegressam , saltem tale consistentem sit adepta corpore itatem, propter quam ipsa paululum in vase quiescens, virtute caloris impresIi, cuius beneficio aetherogenea secernuntur, &ad partes separantur, sedimentum aliquod faciat, quod omnino ipsi substantiae sinite, non crassiim, non tenue nimis sit, sed e tota massa sussicienter collectum, in unumque aeque coactum, &non disgregatum, diuulsumve, at cum leuitate quadam unitum, mediocre compareat, & quadantenus suspensum iubsideat; Vnde si urina tenuis nimis, & aquea, citra omnem consistentiam, observetur, ut consequenter in ipsa nullum compareat sedi inentum, dubitandum nusquam est, quin tunc ea cruditate summam repraesentet, quippe cum nullam tunc ipsi crassitiem impertitus calor fuerit, necessarium est illum nullum in eam impetum fecisse, perindenue coctionem labefactatam esse . Et si tantam urinae tenuitatem, alium de etiam, quam ex cruditate, fieri saepe contingat, ut puta extrinsecus, ob potum nimium, qui suo se pondere pellens, e vase, intempestive, citiua factam coctionem exeat, velintrinsecus ob hepatis nimiam attracti nem,'renum ad emulgendum naturale irritamentum, cum retinendi
debilitate, ut subinde serum valde nimis attractum, intempestive, insuperque crudum, in vesicam prolabatur a Sed undecunque sit, differentia percipies ex diligenti praemissio aegrotantis examine, post urinam tamen pluries obseruatam . Siquidem tunc ne coctionis defectu talis urina comtingat,
83쪽
tingat. an mauis talis alia occasione fiat, facile apparebit: At fi urina crassior, ac vitro quam par sit densior videatur, siue adhuc satis sit pespicua .
siue iam veluti multum observetur, ita ut etiam sedimentum crassum, lacu lentumque in ea sit conspicinam, illa etiam cruda aestimabitur, ratione tamen alia, ac penitus alia, quam tenuis ipsa aestimetur, quippe quod illa
ex delectu caloris, hec Vero ab exuberantia, talis euadat.; Cum enim urinae cruditas, consistentiae modum praeter naturam, qui a iusto recedit, semper habeat annexum, recedat autem tenuitate, aut crassitie, atque ex defectu caloris, tenuitatem oriri iam dictum sit, restat ut ex caloris abundantia , quae tamen praeter naturalis existat, oriatur ipsa crassities, Sc equidem merito, quando praeternaturalis calor exundans non Drauitatem ib-lum di luentem dum valde nimis ille fuerit inordinatus, importet, sed
Praeterea , ut plurimum, euidenter exurat, & astationem inducat, quae certe, ut experimento notum est, crassitiem semper habet adiunctam, ipse licet calor, qui minus praeternaturalis sit, in urina erastitiem pariat, casplendore, & perspicu itate quadam, qui vero magis praeter naturam fumrit, eandem faciat lutulentam, S turbidam, ut experimuri Et si turbulentiam hanc ob renum emulgentium, reliquarumque communium illi seruientium viarum, a lactum, ex praeuiis non paucis agnitum notis, sae refieri observemus ; Insuper εc ex pridem congesta redundantium hu- motum dein vi naturae, Per Vteres, purgata colluvie, non raro contingat, veluti supra iam nos indicauimus. Caeterum quomodocunque cruda urina sit, ea semper magis talis est, quae tenuis, quam quae crassa, de quo tenuior, eo item crudior; Vnde si tenuis facta, paululum quiescens, tandeperturbetur, & turbida fiat, euidentius id coctionis arguinctum est, quia crassas iam aliquot ei, caloris beneficio, impertitas fuisse partes, certum 'est inditium , non irem si perpetuo tenuis, & clara perduret; Praeterea Iicet quae crassia, turbida Ve est, perfectius cocta censeatur, quam tenuis, attamen cum rei eodem statu illa permanserit, deterioris sine dubio conditionis aestimabitur, quam si demum qua dantenus clarescat; Siquidem tunc insitum ex coctione calidum, cuius segregandi munus est, inualiduptorius inesse planum sit, non ita tamen si segregatio quaedam subsequatur . Ad huc eo licet casu obseruandum sit, ne quod subsidet, sua condi. tione, illi totius urinae respondeat, quoniam fieri siepe soleat, ut vigente coctione, urina turbida sit, clarescat tamen, subsidente humore aliunde permixto, atque tunc quod crassa urina sit, negotium facessit nullum, facesseret autem valde, si ciuidem prorsus substantiae sedimentum ipsum censeretur; huius vero rei disserentiam stapra nos indicauimus . Atque ex urinae consistentia, ita de coctione iudica dum est, succedit modo inter eadem communia accidentia, uri ne ipsius quantitas, quae sanε ut mediocris, ingestis, fluidis, dc aquosis proportione respondens, hepar tum recte valere, tum omnia conuenienter, Vna cum venis perficere, insinuat;
ita profecto alias res ipsa se habet, si quantitas eiusdem quam par sit
piosior, in aegris Observetur ι Nam coctio a colore cum sit, semper incrasciando progreditur, Ut propterea semper, tenuibus, aqueisque partibus multis resolutis, crassiores, oc densiores derelinquat; coctione autem ob virium longorem debili existente, cruditates multae fiunt, S partes conis sequenter multae aquosae, ac tenues relinquuntur, quae tandem, tempo-ῖris tractu, secretae, per urinas foras pelluntur ; Quare dum urina, quam par sit, copiosior mingitur, euidens est cruditarum argumentum, & inde
hepatis coctionem languere verisimile est ι Et quamqua plerunque fit,
84쪽
ut aliunde, quam ex cruditatibus , quantitas urinae tanta obseruetur; Saepe quippe nat, ut si humidorum ingestorum copia maior fuerit omni no etiam quam par sit copiosior urina mingatur Insuper etiam fiat, ut
hepate valentiuSattrahente, renum vero emulget luna vi excernenti, Vciper se, vel per accidens, Vchementius ad serum expellendum irritata , ita necessario urina magiis abundet; Attame cum nil tale praecesserit, ex quo aliquid simith conijciatur, quin urina potius plures cruditatis notas habuerit , dubio procul tunc tanta illa ex hepatis cruditatibus prodit ; Et adhuc id, licet rcito naturae iuditio, citra hepatis defectum, interdum eueniat, quo nepe illa malorum humorum longius congellam sarcinam pervi inas utiliter purgat, verum tamen nisi inde aegri leuamen cum tolerantia pateat, sed maius labor vigeat, S praeterea cruditatu inditia aliund maiora colligantur, c tia si aliquod cocta nis argumentum asparcat, tunc nihilominus hepatis dc sectum copia urinae multa ostendit . At infra mediocritate ipsius mei urinae paucitas nihil hepatis docet , quandoquidem saepius aliunde, quam hepatis occasione, adueniat, ut puta quod vel feruidus calor corpus occupet, vel siccus victus ministretur, v ct alio quam perureteres, Ut percutis porOS, naturae iuditio, si idoribus, expellatur,
aut quod aliquando obiliuetis ductibus, cum expulsonis defectu, ab vrinariis vasis auertatur . Sed iam de accidentibus propri js urinam comitantibus sermonem aggrediamur; Vrina namque primum, per colorem,
coctionis defectii, ὸ constreto distat; Etsi non simpliciter defcctsi hunc
ipsemet color ostendat, eo quod natiuus noster calor, alimentum, humoresque concoquens, praecaeteris, S maxime, mediocritatem sit bstantiae moliatur. at illi dein contingenter solum, puta pro humoris admixti conditione, colore addat, cum praesertim color, nullam caloris, vel frigoris actionem, nisi accidenter, consequatur, sed proportione diapha Deitatis duntaxi, quae ex certa fit substantiae humorum mixtura ; crum non propterea color, ad agnoscendam coctionis persectio Re, pcnitus post habendus est, cum saltem ex eo coctionis inditia susticienter augeantur, minuantur ve, quatenus per ipsum, maiorem, vel minore caloris insiti impetum, S elaboratione, urinam bustinuisse planum cli, atque ita magis , aut minus, & sanguinis, & alterius lucci miscellam illa subierit: vnde postmodum ut diaphane itas varia, ita color diuersus inest; Quare supponendum est, subaureum colore urinae per sanitatem ineste, ex suo in ea perfectae coctionis unus integre praestitum sit, mediocre quippe tunc insiti calidi operationem, dc impetum , in uniuersam sanguinis massam exercitum suste, vel ex eo credere opus sit, quod talis semper color, cum mediocritate substantiae, in urina sanorum reperiatur ; Si quando aute mediocris iste color, subaureus.nempe, mediocri rati substaiatiae junctius, quς per sanitatem urinae inest, a iusto decedat, &in alterum magis inclinet, ut in aegris lipe videre est, multifariam certe tunc ex eo, cruditas, Vel coctio arguenda est, quoniam cum res sicle trabuerit, &color, ut dicturnest, praesentis duntaxat substantiae miscellam, cum fero, consequatur, quae etiam multiplex est , pro humorum varietate, profecto pro tingentis humoris natura, S recessii eiusdem a mediocri, color urinae impressus, cohionis gradum ita dicabit, hoc praesertim ordine . Si urina quae mingitur aquea prorsus, S nullius coloris existat, veluti insimul nullam, calo-1is coquentis ope, consistentiam adepta est, sic pluribus cx causis cruda
censebitur ι Atqui si ad album illa aliquando magis inclinet, licet alias maiorem coquentis caloris impcium in humores praecessisse quis argue
85쪽
ret; exalbedine tamen ipsa, imperfectam coctionem adesse, certum est inditium ea quia cruditatum dominium, S pituitae abundantiam ostendat, atque id eo magis, aut minus credendum erit, quo magis, aut minusvd 1bbati reum colorem, mediocritati lubilantiae humorum consentaneu, urinae color appropinquabit . Sin Vero proportionatus color limites tra Dgrediatur, quia ad rubrum euidenter inclinet, dubio procul tunc, inflamati, excandescentisque sanguinis inditium esse, ex quo ten Riores quaedam sanguinis partes sero purgando altius imprimamur, iamque etiam coctionem, in nerate, . a calore extraneo perturbatam esse . tunc licet al- serere . Amplius quoties urinae color ad croceum vergat, i a multas sanguinis partes iubassatas, & in bilem denique flavam sore mutatas, cui tum est, atque ita maxime coctionem euersam esse, cum sanguinis loco, bilis excrementitia generetur . Quod si praeterea color crugineus adsit, vel in viridem, vel in past cum pronus, utique iam multo magis sanguis adustus
est; talis ergo color, urinae communicatus, maiorem omnino a mediocritate discestum, subindeque cruda omnia magis esse, demonstrat . eluti denique clim iam vel nigra, vel lutulenta, ad lapae modii, urina min-gitur, tunc vel exustum, vel corruptum adeo sanguinem esse constat ut iampridem omne proportionem, mediocritatemque, & subinde spledorem amiserit, qu N extremum cruditatis in ditium est, quoniam tandem tunc innatus calor ipse improportionatus factus, pene ab omni naturali opere tuo deficiat, ita ut demum mors ante sores sit, quia calor vitae fons
iam esse desinat. Quare cum hac ratione solum, color coctionis gradum ostendat. ideoque simul sacultatis coquentis robur in hepate indicet: merito fit, ut non nisi prudenter ex eo iuditium facere debeamus; Siquideinterdum eueniat, viribus extilentibus validis, perindeque integre perfecte sanguinis mas a se habenti, multifariam in urinis colore permutari , vel puta sola renum calida intemperie, vel ex quo tunc quidpiam adtingendum aptum extrinsecus ingestum, vel intrinsecus, e sede corporis certa, in qua aut per se genitum, aut aliunde collectum, congestumque antea fuerat, incommunia vasa prorumpens, permiscensque sese sero, caloris ope te, ita aliquot sui partes illi condonet, ut tandem ex mixtura color varius superueniat; Quare ne ex his potius, quam coctionis vitio .color urinae inditus sit, yrae caeteris perquirere oportet, antequam ex eo decoctione aliquid coni jciatur ; Patebit autem, si citra labe facultatis coquentis , seu coitionis in hepate, palam sit alicubi alia externa, vel interna illuuiei succi serum tingentis origo, adeo quod illinc sanguinis massa, ea licet secundum naturam se habenti, facile attamen inficiatur; Palam vero fit origo haec, tum ex regimine victus aegri praecognito, unde quod uis externum, ex quo contingenter serum inficiatur, apparet; tum demst, examinatis diligenter ijs notis omnibus, quibus vel secundum totum, vel secundum partes, aeger ipse ita praeternaturam se habuerit, ut quidem ab intra, at non ex hepatis coquetis imbecillitate, sed ex alio aificio viscete .inia humorum illuuies orta, congesta ve sit, multa enim viscera esse ponsunt, quae praeter naturam se habentia, colluuiei huic praebere originem apta nata sunt quae tande exundans. per urinam, pellentis facultatis heneficio , non siae aegri levamine, post tollerantiam, Opportune foras eiurat; Ita namque ne urinae color aliunde sit, quam ex hepatis langore, cui denter elucet. De odore vero urinartim quid censendum sit, paucis perlbluendum ; Namqtie odoroim qualitatum temperamentum consequatur, utique si a consueto odore urina decedat, a prorrio tempera
86쪽
mento illam decessisse dicendum erit quare cum in aegris ut plurimum
Perturbata sint omnia , non miliam si & vrma conluctum lare amittit odorem; accedente autem humorum prauitate, eaque Vrinae comnicata, tunc necessario urina mali odoris est , minia, lamen ii ccntra ; a .
uere tamen summopere iuuat, nunquid ingestorum, alternis is extrinsci occasione, odor lucrit urinae impiaessus, cum velut inde lubsantia, Tlorque immutatur, inde similiter saepe& odora naturali occedat A haec aduerrendum quoque est, ne alterius parias corroris, S urinae Im ΠΙ-mis deseruientis vitio, aliquid quod praui odoris sit, ciuem reI misceatur. tunc si quidem citra hepatis coquentis desectum , Odor urin Z VJrius Oostri labitur . itaque si non contingenter , 1 cdrer te, id illi acciderit, Omnino coctionis vitio iactum iudicabitur, ideoque tanto magiSPerturbata erit, quanto magis faedus odor ex Vrma manabit . Sed Mnexa interdum intei mingcndum acrii Roma aliud merito censendum, uod vel tunc humor aliquis utiliter praetcrtim ii cum agri lauamine lit mul cum urina, foras eiiciatur, vel saltem maximaam Hac se ex licrat luccis exustionem, ex qu4 similiter urina acris , SI mordax este cia, cxit, indita acerbitate , partes feriat quas taligit, lancinet; certum re
culdubio cruditatis a reumental m: cum potius conti a. excoct.ιOne repretn amur omnia. Omniaque cesscnt, quae praeter naritiam urinae aliquando
indita fuere . Caeterum coronidis loco notandum cst ; non sque serre sirinum tutum, ex urina, de coctione bona, Vci mala, Iudit; um terra , posteaquam in morienti, non raro optima S laudauilis, Vsque inlinem, urina observetur, quod prosecto ex co factum ccnseri debet, quod nec hepar, ne rςnes, ncc aliud quodvis organum, quo urina iecernitiu , labe valida coinquinatum existat, insuper oc ille, qui tunc peccat humor, cuius praeScria, urina immutaretur, ab hepate & latasta languinis, in retadito longe distet, ut porro quamqua crualsiimus, S pessimus est, nequLCuam tamen eidem cCm unicetur; ergo Jt in iudicando 'lius uri nusquam fidendum nobis est . ita non nisi aliunde collectis conte uias cuillis ab urina concertis, de coctione iuditium siet.
quae itidem naturae confernantia funt, in hepare. adiacentitu ue vasis exercentur , et i robur quod quaeritur dignoscatur
ΑΜ adsit facultatis expellentis exam 5, quatenus opus illius in hepate.adiacentibusque vasis, aduersus sanguificationis excrementa , alia quie in eis tunc praeternaturam redundantia exercetur, ut cx eo euidentius pateat, quid de ipso virtutis robore sit iudicandum . Etenim si secundum naturam exerceatur , est ubique certum roboris inditium a Si vero prater naturam, imbecillitatis certa nota est, & diligenter inridem obseruanda . Expatcnti quoniam expulsionis conditione , ut alio, dictum est,
87쪽
Sed iam secundu a naturam expulso celebratur, tum cum aduersus ea, quae ibidem, intersanguificandum, per sanitatem perpetuo redundant, sufficient et insurgit, tum si quod, inter aegrotandum, ex redundantibus his, vel quomodolibet perperam se habentibus, morbum facit, debimseruato modo, & congruentibus viis expellat; Aduersias ea quide, quae intersanguificandum, etiam per sanitaia, redundant, apte insurgit, dum ea sum cienter, ad sua quςque loca, quae recipiendis illis a natura sunt instituta, proprijs ductibus, pellat; Bilem nempe ad vesicam felleam, ut demum inde ea, proritatis intestinis, ad 'ces excernendas, inseruiati Melancholiam vero ad lienem, ut ex ipso denique sensim, ad os ventriculi , animalis appetitus excitandi causa , illa Perducatur . Et praei rea serum sanguinis hoc licet per uniuersum corpus cum eodem sanguine distributum, ut illi vehiculum sit ad renes emulgendum ,& foras ei j-ciendum, perueniat 3 Si itaque hoc opus integrum fuerit, ita ut perpetuo, nec ablato, nec diminuth, vel alias laese, ex simplomate aliquo, alio vh praeternaturali euidenti signo aduentati, quod id expresse doceat, ceis Iebretur , proculdubio robur virium adest ; sed si contrarium observetur, omnino contra de virium robore iudicandu est ; At cu certum sit, ex his sanguificationis excrementis, bile nempe, melancholia, ac sero, & illi demum finitima Utuita, si adsit, perperam se habentibus, nec iusto naturae opere recte secretis, in modum redactis,'ad sua denique sussicienter transmissis, expulsisque a immo tum in venis, tum extra has, in mesente. xio, & adiacentibus vasis, per congestionem redundantibus, & praetcmaiaturam se habentibus, morbos excitari, atque ideo inter aegrotandum, necessario, facultatis expellentis vi, aduersus ea, naturam, insueto impetu quodam, insurgere, ut porro demrbatis illis, pςnitusque extirpatis, sanitas amissa restituatur . Hinc utique fit, ut si tunc talia, qualia sunt, Minsuper tanta, quanta existunt, morbumque faciunt, soras oppormnε Pellantur, euidenter robur virium adsit 3 Contra si vel ablath, vel dimisnute , vel alias, praeter modum requisitum, id fiat, necessario robur virili
deficiat; Talia imprimis sunt, si talis pellatur humor, qualem iam peccasse morbumque fecisse, & facere, Iono ante certis inditi js noueramus; Et si adhue, ut qualitas haec desiderata, curanti medico clarius eluceat, attendcnda etiam sit expulsionis conferentia, M tollerantia ; Etenim si talis pellatur humor, qualis ille peccat, semper maximE confert, quoniainde, aut morbus ipse , aut simploma, aut praeternaturam aliud quod
morbo annexum sit, quadantenus reprimaturi meritoque etiam tot Ieratur, quia nullum ex ea detrimentum, nullusque labor superueniat a God sane cum ita fuerit, semper robur virium adesse indicabit; Contra si contrarium aliquando euenerit . Sed quia humori peccanti purgando maxime fauet viarum, seu ductuum vacuationi eius deseruientium promptini indo, de habilitas a Propterea ut clarius adhuc euacuationis desideratae quatitas pateat, viae ipsae quoque, per quas euacuatio ipsa fit, perlustrandae omnes, M modus insuper quo evacuatio eadsi fit considerandus est. Ergo supposita certa humoris peccatis sede, qua ille resideat, quia vel regio vcnarsi est, in qua ab hepate praeter natura se habenti ille transfunditur; vel regio est, quam extra venas dicimus, quae inquam vasa omnia visceribus primis contenta includit, inter quae mescntertu est, lien, & si quod aliud illis annexum, in quibus, hepatis eiusdem vitio, humor ipse peccans qua, ei lemaeeruatur a si itaque humor una regione venarum contineatur,
88쪽
inique ut talis quat is ipse est, inde expurgetur, necesse est ut per vias illas
foras erumpat, quae venis eisdem apprime sunt familiares . Venae autem humoris onus commode deponunt, vel per occultos, cςcosque totius ha-hitus poros, per quos saepe, & insensibiliter, per resolutionem, Zc sensibiliter per sudores, uniuersiam euacuatur 3 quando maxime caloris nat ratis aucti beneficio, humor, qua Parte tenuior est, ultro ita extenuatur, di sibi uiturque,&in renuissimam, ac pene roridam substantiam conuertitur, ut per poros eosdem, quibus undique refertum corpus est, foras resudet . Vel praeterea venae idem consequuntur, quadam veluti successiva humorum remigratione, ut cum ex una in aliam sibi continuitate succedentem venam humor deponitur, usque quo tande ad cauam, magnamque venam hepati quamproxime iunctam transeat, ex qua deinde, Per hepatis eiusdem vasa, in portam, indeque in meseraicas, ad inustina , longo licet itinere , unde peruenerat, reuertatur; Aut quoque etiam CX caua ad renes , medi, emulgentibus, & hinc postmodum per urinam in vesica colligatur, penis ductu deinde foras expurgaturus 3 Vel tandem ex venis idem fit, reseratione Orificiorum quorundam ipsarum mei, ut dum
menstr ua in mulieribus fluunt, ac item per hemoroidas impuritas sanguinis pellitur, & alias item per nares, ut manifestum est . Sed quamquam ductus hi omnes evacuationi venarum apposite congruunt, quod per Omnes hos passim' humores ex venis vacuari nos obseruemus ι nihilominus tamen una humotum remigratione, ut dictum est, adamussim quod peccat, foras tuto expellitur a Et si non Ob id negandum, alijs cnarratis viis,h venis eisdem humores etiam tales utiliter expurgari; Licet enim disti-cilius,& imperfectius, qua dantenus attamen expurgantur; quippe rex uniuersi corpori& poros , non nisi tenues redundantis humoris partes, crassis omnino relictis ei jciantur, quod item euenit si per urinas expurgatio fiat in mama futuri recursus morbi suspicione; per issam autem. venarum reserationem, qua cum malo boni plurimum soras erumpit, non leuhaegrotantis detrimento, copiosa nimis vacuatio contingit. Appositis itaque, 6c feliciter, humores in venis sedem habentes, per vias e venis ad secessum vergentes, euacuantur; Sed si extra venas stent, ruta in mesen interio . vasisque annexis, ut dictum est, dubio procul verissimum est. per secessum eundem, una cum vomitu, faelicissimh Opus desideratum haberi posse; eo namque patenter terminentur ductus, per quos regio haec perpetuo, & proprie expurgaturς Quamuis ex quo dum vivimus, patentis smum corpus humanum est, & omni sui parte in unum consentiens, ideirco minime impossibile videatur, per caecas, occultasque vias, hanc quoque regionem, apte, M utiliter posse purgari . Ut autem vacuationis humorum, in venis, vel extra venas peccantium, idonea quantitas haheatur, necesse est illam certis proportionis terminis praefiniti, quoniam& debitam mediocritatem illa excedere, & infra subsistere ita aliquando possit, ut parum, aut nihil necessitati satisficiat, immo etiam laedat. Sed proportio haec penes humoris peccantis copia attendenda, vi scilicet qualitati illius aeque respondeat 3 Et si modus etiam quo vacuatio ipsa certis ductibus fit, ad euidentiorem cognitionem eius, minime negligendus videatur . Copia autem humoris quanta sit, ex propriis alias indicatis notis, sufficienter coniici intest a Quod vero vacuatio illi proportionc refrendeat, leuamen etiam ipsum, post tollerantiam, aperin docet, proportionataquandoquidem semper tolleretur, & leuamen aegrotanti aGrat, improportionata non item, sed potius laedat, aut nihil prosit, laedat inquam Diuiliroel by Corale
89쪽
Inquam, si exuberet, nihil aute prosit, si valde manca sit . Verum praeterea modus, quo vacuatio haec foras erumpit, accurate est considerandus, quoniam ille quantitati in multis, ut plurimum, saueati Nam vel euacuatio fit vehementi, validoque imperii, quo penerose contenta e X- pelluntur, vel placide fit, sensini ve, ut nisi partite redundantia exeant pidque aut breui, aut longo temporis tractu 3 Insia per aut per euidentes vias sedi humoris quomodolibet directh commodas, aut per latentes alias sedi eidem ex obliquo solum, & minus conuenientes, celebratur. Qui pinpetum externa euacuatione foras erumpenti, expurgationem humoris fieri, tum interna saltem deportatione, qua per decubitum in parte ad recipiendum accommodatam humor aliquando transfertur, eandem Passis in euacuationem conti lagere observemus . Ergo postquam vacuationis magnitudo, seu quantitas bu mori peccanti proportionata censetur, quae Ec illi pellendo sum cit, S toleratura viribus; adhuc si modo valcnti, degeneroso, perque vias patentes, & sedi humoris commodas fiat, omnino ea magi S secundum naturam aestimanda erit, per illam quoniam app'stE quod peccabat, demoliatur; non item si lente. ac sensim facta. N quidem per vias obliquas, longinquas, & angustas, sedi humoris minus a commodatas ; Et insuper etiam quando illa suo impetu urgeat, nec eam vires commodε ferant, noxia valde esse potest a Tunc quoniam ut signu, Mut causa , certum sit debilitatis argumentum, ut signum sane quoniam deficiens, tardaque, aut item obliqua existens euacuatio, semper virium impotentiam indicat; ut causa vero, quia Vrgens eadem, eaque omnem modum praetergrediens, de impetu nimio adorta, & diuturno tempore durans, semper ultro quam par sit, spiritus exoluit, & vires subinde infringit . Caeterum quod non semper humor certis viis E sua sede foras exatra corpus expellatur, sed&interdum per deportationem, translationeve, indirectis, Occultisque ductibus, ut dictum est, ab una in aliam cor- Poris partem perducatur quando videlicet humor aut in venis, aut extra venas collocatus, suaque vel qualitate, vel quantitate nimium urgens, Et naturae molestus existens, Violenti impetu, & praeter omnem ordinem,
ab eadem natura aggressus, e sua deturbatur sede, & in partem demum ad recipiendum aptiorem deportatur, ubi forsam morbum nouum, priori saepe sublato, producat 3 Propterea sane cum deportatio haec, interdum utilis, & quasi salubris expulsio aestimanda sit, at plerumque etiam pernitiosa censenda j illius idcirco contemplatio quando opus sit, non negligenda 1 Deportatio enim haec, vel ad partem nobilem est, vel ad ignobi- Iem nobiles partes dico, quae praecaeteris aut vitae seruandae deseruiunt , aut a iijs nobilioribus operibus administrandis fabricatae sunt si ad nobilem, siue ut per eam expurgetur, siue ut in ea ipsa detineatur humor, maximum semper aduenit aegro detrimentum, quare semper etiam perperam fit, & quisem magis si in ea consistat; at si ad ignobilem, tunc licet exacti sequatur humoris alias morbum facientis demolitio, quod per hac
ille totus e suo loco dimoueatur, ut morbus ideo cesset, attame nusquam tutum opus, M prorsus utile est; tum quod adhuc aliquid per ipsum relinoui possibile est, ex quo recidiva contingat; tum quia nunquam id opti. um esse censetur, quo melius reperitur eius de generis, longe enim me- Ihis est , a malo omnino liberari, quam nouo adhuc morbo, licet leuiori, implicari, quem utique humores ad partem translati, & non prorsus soras eiecti inducunt . Quod ex aperta, externaq: VacUatione raro euenit,
praesertim si generosa illiser vias pateres celebretur , alias, ut dicebamus,
90쪽
si sensim, lenteque sat s nisi talis merito toleraliti ae facta aestit aetur in
diminuta censeatur, & qualitati peccanti minime opportune satisfacturas Quare tunc ut in deportatione i pia lutinorum, de robore virium, non m si prudenter iudicandum est; ita contra audacter, in expressa, eaque Fcrtolerantiam generosa euacuatione, sententiam ferre licet . Sed addendallis omnibus cit conueniens Opportunitatis contemplatio, per quam i myroprιus conicit, Vtrum quaepiae sentis vacuationis quantitas obseruatur,ca semper, per omne morbi tempus, certum robur virium arguat nec ne .
Duobus quide temporibus peccantium humorum Facuatiqnes in aegris sponte sieri certum est ; Vel postquam naturae beneficio sit licienter con coctus , tum iustum literit exercntcntitiae conditionis iuditium coniequutus, tum ite optiniam ad expellendum dispositione ad cptus sit, unde rettVlarum Promptitudine . ille expulsioni , tuto , dc iucunde 1 tibiiciat te a Vel deinde cum licet adhuc ille nondum plene consectus, elaboratuS Vc ,
atquc dis 'c litus, interea nihilominus, tum ob unani sui cxuberante qua titatem, tum ob impressam prauam, S naturae valde molestam qualitate, iit, ut intempestiui allum natura irritata nimis foras cogatur expellere, aut malam cum ipsit in utro retinere non valeat, cogatur sinere Ut persciora, erumpat . Atiamen dum quouis modorum horum cxpurgentur Ca, quae moibu in niuriiant, S quidem vijs idoneis, ac cum tollerantia, no iubitandi an quin expulsio quandocunque contingat, cum V taliter fiat, Id co etiam facta centea tiar opportune a Cur enim inutile, per morbinum initia, auglare:alum ve, humores morbi ficos euacuarit cum tunc potissimum constet naturam inde facile subleuaturam, maxima nempe causae morbi portione euidenter euacuata ; Utique melior, tutiorque, Δ fere semper iucundior ea futura vacuatio est, quae tempestii id, post Omne ab-1bluta incoctione fit, qualis inquam est, quae post morbi statum, Spex. declinatronem sit; At non idcirco alia, quia lotum intempestiua, dcante omnem coctione facta, inutilis erit, & mala, dum tamen Per eam materiei morbosae copia, per vias idoneas, S cum bona tolerantia, Vt sup- rosia inans, celebretur . Ncque dicendum hac ratione quide minui morbi calatam, aegriim tamen proficere nihil, quod multo plus tunc Ianguet-cat vitaris,qtra in sublelletur I oniam sublata maiora morbificae caustet arte , si vires vacuationem huiusmodi toleraverint, semper aeger proficit ; Etenim timc, siue expellenti aucta vi, siue retinenti diminuta, si quis eccat humor soras erumpat, magna semper utilitas aegrotanti contingit acum deinceps natura minori onere pressa, potentius Libi vacatura sit, Mquod noxii reliquum fuerit, commodius superatura ι Quod si tolerantia nulla fuerit, certum est noxam utilitate maiorem aegro futuram ; quoniae . cum ex vacuatione quariis labor aliquis semper expectetur; per eam quia spiritus exolirantur, dissipenturque vires, merito si vacuatio intempestiua sit,&praeter tolerantiam facta, ut maior ex ea spirittium demolitio, ita maior labefactatio, minorque utilitas praesto erit, quam si vacuatio
omnibus ii meris laudabilis, & exacta contigerit; quamquam & haec, si citra tolerantiam eueniat tantum enim tolerantia tacit) aliquando, insimul cum simplomatibus saeuissimis, aegro necem importet, ut pote qua
vires non sint totam simul toleraturae . Quodcunque ergo morbi tempus fuerit, quo generosa compareat cvacuatio, dum per eam talia vacuentur, qualia iam ante peccare certum erat, fiatqiae ea per vias idoneas, & sit cuaegrotantis tolerantia, utique illa quomodocunque facta, semper censeratur opportuna, dc valde quidem magis, si xlimus aegro leuamen acces-- serit