장음표시 사용
61쪽
s3 N AET U R A -nimum , 3c imaginationem inflammat : unde vicissim magis A magis acies mentis acutis tur . . Quod utrumque expressit Cicero , ad Atticum scribera in materi , quae jam vide- .retpy exhausta sa)hEt ingrnium oppediarax π amor , quo meum ingenium incitatur. Ex quo se suitur,' sententias & species ad movendum idoneas non nasci nisi ex praestantibus ingeniiS, atque adeo ex ingeniis aliquo motu animi concitatis. Qualis autem sit motui, parum refert amopis, odii, spei , timoris, aegritudinis , modo sit aliquis: non enim hic quaeritur dicendi artifex , sed ingenii stimulator, Finge tibi, spatium Olympicum, finge cur. res equos ad certamen undique confluentes . Concursus quidem ille & apparatus, aemulatio , clamor, flagella, stimuli multum Valent. Flagrant omnia , . contenditur totaVi - .En imaginatio ac sensus. Sed quid est in primis, . quod suo jure victoriam sibi 'indica λ Ipsa equorum ha bitudo, agilitaβ ,,το bur , generositas. Hoc est ingenium; quod tamen victum esset, si tanta concitatio d
Hinc Pariter exstat causa. tam magnae inploquentia varietatis ut ea quidem in unodit preS- , in Mio, copiosa , in alio acris , in
62쪽
Tr CAUSIS. MOs mTIAE . so in alio festiva, in alio jocis & illecebris va. leat , in alio gravitate atque vehementia 'quovis sensu saepe simillieso provocetur . Etenim nonne vicismus quotidie in eodem solo , sub eod . caelo, iisdem pluviis &χ loribus diversos omnino fructus gigni pro diaverso arborum ingenio P Quamquam ne ullarii nego esse, is inationi & senSui , eam. que yariam efficientiam, ut post videbimus: . . Verum quid inde J inquies . Eloquentie auctor sive sit motus animi suavis Ver asper, qui vocetur sensus i sive sit ejus quasi vic - 'ria ithaginatio ; sive ingenium , sive potius harum rerum omnium plena & beata complexio ςi num minus eloquentia est naturaedonum J num minus hinc praeceptio & ars omnis excluditur δ Sit ita nunc quidem : ta.
men illud proderit meminisse, A , quo res
spectet , suo loco perspicies, . - Veniat jam ista naturg , quae Sola se dinnare rem tant m , quanta est dicendi scientia , profitetur . Hanc , quaeso, ejus munificentiam , ne sorte nos fallat, exploremus . Si natura ipsa est eloquens; ergo eloquentia
erit aequalis ipsi naturae , 3c una perinde atque altera longe lateque diffusa: non doctorina, non Studium, non exercitatio, non ex
emplar aut serma ulla requiritur e numquidenam his eges auxiliis, ut Sentias, ut ima. sineris , ut sis ingeniosus J Nec magis eloquendi vis dici' poterit Athenis nata , quam
63쪽
εο D E N a 'T EI R A Susis ; nec magis ex Pireaeo , quam ex Caucaso deducta : nec . melius eam disces ex Isocrate aut Demosthene , quam ex quovis quadrupede . , radio e pulYere excitato Quid ais P non haec prodigia, non Monstra videm
Equidem eloquentiae monumenta repetenS, eam reperio fuisse Romam .deductam . e Graecia . Scilicet. usque ad Crassi aetatem aut Tullii excordes fuerunt illi terrarum domini, aut certe ingenio ita sopito, ut peregrino quasi pharmaco opus esset. , quod veternum tam longum excitaret. Quid ipsa .Graecia λnam sero admodum eloquio floruit . An &ipsa debuit a magistro aliquo admoneri, Secor habere Ubi tandem , quave de causa tam diu ista nobis praeclara natura delituit λISocratem , credo , exspectabat, aut Go giam , ut expergisceretur denique, suasque
Videas utique ante illud tempus lineamenta quaedam Sc quasi vestigia eloquentiae; sed ipsum corpus & formam integram 3c absolutam non videas et immo nec vidit ille, qui universam fore antiquitatem vidit M. , Tulin' lius Cicero : Qui eloquentes e Graecis numerat omnino complures; sic tamen eloquemi: tes , ut eloquentiae parentem statuat fuisse
illum , quem dicebam, Isocratem'; ex eujus ludo , tamquam ex equo Trojano, eloquentiae principes exivissent. De Romanis autem
64쪽
ET CAUSIS Emst Emis . μdurius in suo quodam i libello scripsit Anto- . alius Disertcn .se cognovisye' nonnullos , eloquentem adhuc neminem . Nec vero illum ipsum Crassum excepit , quem omnibus x teposuit, nisi 'postquam eum Tullian' ore
loquentem audivit/ sb) . Quid ad haec natura λ dicetne e luto meliore sibi deinde ficta
Immo & multo ante , inquit . Necdum enim ulla erat ars eloquentiae, at Homerus fuit longe eloquentissimus . Demades vero non . e schola , sed e remigio magnus repente evasit orator 8c in : media barbarie orationes editae sunt ,. quarum nec Athenas, nec Romam puduisset. Nec desunt hoc ipso tempore homines omnium litterarum expertes , atque . adeo inimici , qui suo eloquio rhetoriscos obruant in artis, paene dicam ,
. Cui difficultati sit hoc brevissimum re ponsum, me, quum artis jura defendo, non suam iccirco felicitatem optimae invideta naturae . Da mihi Demades , da mihi Homeros , da homines acumine , consilio , sollertia, magnitudine animi praeditos plane mirabili; & artem hanc totam remitto. At vi- de , ne idem pariter de ceteris sit faciendum . Quid enim tibi cum poetica , quum
65쪽
sine illa uomerus tantiis evaserit Τ. quid cum artificio construendae periodi , quum 'id suo an arte excogitarit, Thrasymachus. ρ quid . cum
ratione .-eligendorum componendorumque Verborum , quum ipse per se effecerit Isocrates modum & numerum orationis Hinc pr se a o jam prospicis , . quam . longe serpat ista
progressio . . Nec minus absurda est illa optimae naturae comparatia cum arte sine natura . Hac enim
detracta, quid iam ars habet ulla , .quod mo liatur J Neque hoc' est rhetoricae magis squam aut musicae aut piis urar aut architecturae , aut artis cujuscumque; quae relicta sibi , tota iaceat, necesse est, vel a medio. eti natura profligata . . utim de arte quaeritur , jam dixi , non hoc quaeritur , quid ea seorsum valeat et immo nec quaeritur , quid alicui , quid aliquando acciderit ' neque illa spectantur divina ingenia , quae ipsam pos sinc artem procreare. Columbo non monstfamus. ad Antipodes viam , sed ex eo disci
, Quamquam & illis naturae miraculis plus damus sertasse. , quam deceat, eosque facimus non tam homines summos, quam deos. Quod enim acumen , quae sagacitas , quod consilium , quae diligentia potuit ea innum rabilia , quibus ars quaeque conStat , ex Se omnia comprehendere λ Antiquitatis ignoratio fecit, ut eadem res in Ru ut & per-
66쪽
secta ab eodem artifice crederetur et idemque fere contigit nobis , . quod bonis illis. Peripateticis, qui quum non viderent semiha , unde plures arbores aut animalia nascerentur , inducti sunt, ut ea semina negarent, ac terrae & putredini secunditatem quae non es-aet . attribuerent . - Quippe Homerum memoras. Sed primo poeta', ajo, non oratorem: quod quantum intersiit , ex librorum de Oratore .prooemio Ciceronis thtelliges Deinde ubi relinquis Apol- linem J ubi Orpheum , Musaeum , Linum Z
tibi ceteros, quos aut involvit caligo tempo- tum , aut . fabulosa antiquitas consecravit 7 Quid si ante Homerum fuit ars eloquentiae, ac postmodum, ut aliae multae, extincta est δpraesertim quum primis illis temporibus disciplinae auribus potius, quam oculis & litteris traderentur qubd de antiquissimo illo AEgyptiorum rege memoriae proditum est, qui oblatam sibi litterarum inventionem recusarit , ne memoria ei subsidio confisa pigresceret . Tullius certe de Herodoto loquens , Thucydide, Pericle, in quibus vera
eloquentia coepit splendere , diserte confirmat H , ante eorum aetatem scriptores per- veteres de oratione multa praecepta reliqui
se Ac de Mercurio quis ignorat, quam
67쪽
D E NATURA sciens dicendi suerit J Mercuri, facunde n pos Atiantis , Jeros cultus hominum
.pecentum Voce formaus catus . .
Nec me terret illa barbaria effectrix orationum tam excellentium οῦ nec in dubium re-Focabo, barbarine eas fecerint , an Scripto. Tes , qui eas protulerunt . Non , inquam , barbaris detraho, sed accuso Graecos , qui , totam ut suam humanitatem facerent, Omnes , qui Graeci non essent , ' barbaros buccis . inflatis vocitarent quum tamen ex SutSpossent monumentis discere, Thalem , Pherecydem , Pythagoram , Democritum , Platonem, ex Chaldea. , ex R gypto , ex Persia, India , . Phoenicia , Thracia maximam
partem Suae scientiae convexisSe.
Restat ille, e remige factus orator , Demades . Sed quid si rei novitas homini famam conciliavit indebitam J Ejus certe nulla exstant vestigia M. Quare licebit nobis non
esse tam credulis. Cicero quidem parum admodum tribuit Graecis omnibus arte carentibus : & quamvis erga Romanos , quaerens Videlicet gratiam, uri timens invidiam, suerit multo liberalior induxit tamen Atticum, liberiore veluti falce plurimum amputantem de laudibus eorum eloquentium Imperit rum b). a
68쪽
Verum fuerit aliquis. valde eloquens, qui nil didicerit . Numquid is est Aschini au- Demostheni par 8 numquid non fuisset se ipso melior , si didicisset λ quum saepe videat mus homines ingeniosiores a doctioribus superatos . Quod multi audent vel de Homero dicere , cujus ut ingenium facile Virgiso anteponunt , ita Tneidi non dubitant Iliadem
Odysseamque postponere . Tametsi haec summorum ingeniorum non tam eSt culpa, quam fatum , ut aliis major inventionis, aliis major perfectionis gloria relicta sit. Nec tantum , credo, haberemus Isocratem , aut AE- schinem , aut Demosthenem , nisi Empedocles , Prodicus , Gorgias, Thucydides praeivissent .
Quam enim aliam causam asseres, cur arac& illa aetate tres, quatuor , plures 'egregii oratores exstiterint; multis autem seculiς ne
unus quidem omnino probabilis Τ Cur dea illa Suada poene balbutiret in Latio, dum Athenis tam rotunde S magnifice loquebatur λNempe nunc noVerca est natura , nunc pa
rens . Ita quidem aliqui naturae fautores SO lent eandem criminari. At iis infantiae tem poribus fuerunt Romae , fuerunt in Graecia magni philosophi , magni poetae , magni te gum latores , magni exercituum duces , ma gni rerum publicarum gubernatoreS , qui Osten derent eloquentiae longe aliud, quam Sensum aut imaginationem , aut ingenium defuisse.
69쪽
Nec ego, inquit noster Philosophus , nec ego hoc ajo, praecepta nihil conferre ad eloquentiam . Illa quidem non facem praeferant ingenio ad ardua connitenti at hujus tamen errores coerceant sa). Quin ipse, ut suo loco dicam, adjungit totum illum Ornatum , qui dicendi facultatem non roboret quidem , sed decoret. Atque hac moderatione ipse si-hi visus est, ut Opinor , posse Se omnibus, quae ex Veteri memoria proferantur, Sive testimoniis , sive auis oritatibus satisfacere. Siquidem illud potes verissime dicere , ΙSocratis 3c Tullii aetatibus cum Athenis, tum RO-mae quandam effloruisse eloquentiam , quae ante non esset Visa , omnis videlicet expers vitii , omnibus elegantiis exornata. Ego vero primum accipio lubens , quod datur e quod quidem tantum est, ut forte nec debeat eloquentia nomen artis dedignari . Nisi enim nos fallit Horatius sb), Virtus est vitium fugere ct sapientia prima
Stultitia caruisse . Nec parvi facimus, eas disciplinas, quae in vita, in moribus, in sermone, quidquid est foedi & odiosi, compescunt nobis ac demetunt. Nimirum magna est accessio dignitatis , omnis pravitatis
70쪽
decessio . Homerus, Aristophanes, Plautus, Martialis , Dantes , A reos tus, depulsis vitiis , quanto eSsent ceteris , quanto se ipsis meliores t Quid si praeterea novus accedat ornatus ac decor λVerumtamen, quidquid dixeris, Vereor, ut Cicero sit hac tributione contentus . Di-ced enim se de Vera eloquentia loqui, quum negat usque ad Crassum ullum fuisse Romae eloquentem. Et possumusne dubitare, quum ipse cum Antonio vel disertum ab elouuente discernat sa) 8 ut ille sit, qui acute & dilucide possit dicere; hic autem, qui mirabilius & magnificentius augere, quae Velit. Scilicet c. 38. queritur vis oratoriae latina sibi exempla deesse , praeter Crassi perpauca : ex quo colligit: Haec vis quanta sis, Suspicemur , quoniam excmplum non habemus r aut, si exempla sequimur , a Demosthene sumamus. Age jam, eloquentia Vera
quid est, si non est Vis, magnificentia, mirabilitas λ Deinde probabitne idem Cicero istiusmodi regulas, quae refrenent tantum , non dirigant λ quasi vero hoc unum rhetori S munus sit, tamquam decemviri, describere tabulas peccare vetantes sbi: & tota rhetorica non magisterium sit, sed judicium. Ni