장음표시 사용
411쪽
Vtrumque ad medicum resertur, nempe, Vt oculis exposita latrati 'Etsi Vemum sisi habita ratione,dum sedet, Pedes habeat e regione genuum deorsum ad rediam lineam, quodque ad in-lteruallumspectat, non magnopere interse coniunctos: Genua der paulo sepra inguinum regionem, diducia sic, de cubiti insidere issispo Irit, Ptrinque dari adlatera. Postquam modum expressit, quo Chirurgus respectu luminis debeat figurari,ad habitum venit,quo sui ipsius habita ratione commode collocetur.supra enim inquiens s Agens, siue sedeat, siue stet,commodi, tum sui habita ratione, tum illius, ut curatur ac lumini : deinde primor exequutus, quod postremum positum fuerat,& necessario simul mentione saeta moderationis, uacollocari debeat, ratione eius, qui manu curatur:iam docet, quo pacto se ipsum intuitus debeat
commode figurari. commodὰ autem respe Ru habito ad se ipsum collocari nihil potest, quod simplex sit, ec quasi articulis distinctum: sed,sipartes consideres,varie potest alias alio modo figUra ri,sic interdum etiam commode collocari. Ergo, si quis seu considat, seu stet,crura plurimum
i inter se diducat, erit eorum habitus a moderatione alienus, perinde, ac si toto haec committas, emciasque ut se contingant, vel alterum alteri superimponat, atq; adeo ,si in Iongitudinem crus totum extendat,vel si pedem no statuat e regione genu, sed versus partem posteriorem, multum Farecta linea declinantem. Merito igitur Hippocrates docens qua moderatione, sedens chirur gus sui habita ratione, utatur in singulis partibus collocandis, prscipit, Vt Pedes e regione geniata . contineat. Sed,cum se regiones accipi bifariam possit, modo in ηs,qui membrium in longitudi i nem extendunt,modo in ηs,qui ipsum recta deorsum continent,sicut, i stamus,iure Ideorsum ad rectam Iinearns addidit. ut semper autem cosueuit, situm ὰ regione appellat. Iubet igitur pedes modice inter se diduci, genua q3 paulo inguinum altitudinem excedere, eo consilio Vbiq3, ut decore figuretur, ut paratus ad opera sit, ut sic stabilis sedeat, ne labet. quare genua & femoratota usque ad inguina, eatenus inter se diduci iussit, ut decore,ut tutor sine curationis impedimento, cubitis aliqua brachiorum parte modo femoribus insida modὼ utrinque porrectis via
iuri quam rem his verbis expressit: θista significauit femoribus insidere: verbo dari lutrinque ad latera. 16 a Vestiuuccincta, dintincta, aeque, iliter, in cubitis atque humeris.. Succinctam dixit pro collecta,ut neque fluat, neque medicum strangulet: verbum mistinctas Gad vestem resertur, cuius nullam partem voluit duplicari. Quod postremis verbis adiungitur letque, similiter in cubitis atque humerio ambiguum est: aut enim Iseques 8c Isimiliters utriusq;
hrachn& cubitum S humerum veste velandum existimat, ita, ut brachia inter se conserantur, quod gxscorum plerique dicunt: aut cubitos cum ii umeris comparat,volens cubitosisque re similiter,uthumeros,in utroq; brachio circundari.Constat autem noluisse vestem suprat Lubitos terminari, cum eos nudari turpe sit,non solum medico, qui artem ades honestam eXer
cet,sed Sc forenses causas publice agentibus,quos pudere manifestum est athletarum more supra cubitos vestem reucere: sed & huiusmodi genus amictus expelli alioquin debet, ut pote sub quo non modor ad cubitum, sed ad totum brachium,stigiis aspiret: non tamen ostendit,quatenus Ut tra cubitum velari brachium debeat. an id omissit,quia manifestum erat, Sc inueniri a nobis om nibus facile poterat ρ' quum in qualibet opera, non magno negocio conqciatur, quatenUS Ultra cubitum tegendum veste brachium sit,si in decus 8c proposite manus curationis usum hic quo que incumbamus.Verum,qu6d paulo supra, i latere quid oportet,contraria consilia esse pro Posui, nempe obscuro aere opus esse,ne quod curatur,oculis patere possit: claro lumine,in id chirurgico conspicuum sit illud autem sequendum esse, quod superat, ac si utrunque idon posse vi Hdeatur, medium prorsus accipiendum: idem hic faciendum est, & ubicunque consilia contrarias res hortantur. medium siquidem inter utrunque semper est eligendum: si alterutrum superabit, ad illud vergendum. Quod igitur ad manus curationem pertinet, ipsa per se nudari totum bra chium exig1t: contri,decus velari totum. quamobrem deligi semper Utriusque medium conuoni atque in id, quod Urget, inclinari. a P Atratione halitapartu, quae tra latur, quodpertinet adlonge vel os Gadsupra)Ain ra, adhinc ethis adi hisdium. Quodquidem adprope Milonge,rcimini sunt cubiti, qui in priore artem dii genu, in posteriorem ' L: tralate ferri minime debent. si dassupra infra, non si preios quam di manus ad mamma& perueniant: non inferius quam dipe laresupergenua incumbente, manusium humeris a re' dum angulumRurentur.Quae quidem l in mediosunt, ita habent:si quodadhinc Ehinc,pcirrigatur corpin, huius illapars, quae agi quatenus I
ita, iconuenit, motastis non excedat.
. Cum medico imperauerit, ut tum sui habita ratione, tum illius qui curatur, ac luminis
412쪽
Λ commode vel sederet,vel staret,& primo commodam pro Vno quoque horam trium sessionem l aggressus fuerit, orsus a lumine, deinde ad sessionem medico idoneam transiens, hanc ipsam ex l posuerit, venit ad tertium, quod restat, sedendi moderationem Ostendens, quantum spectat ad
eum, qui manu curatur. neque enim sedere chirurgum maxime prope hominem conuenit, nel loci angustia manus ab agendo prohibeantur, neque ita recedere, Vt vix ad illum perueniant.
hic igitur terminos quosdam constituit, quos chirurgus in priorem aut posteriorem partem ex cedere non debeti illud autem obliuisci non oporter, quod primo sedentis mentionem facit. lChirurgum igitur iubet adeo recedere ab aegrotante, Ut cubiti nec in priorem partem qua myta inua, nec in posteriorem quam latera porrigaturi hos itaque fines statuit interualli, quod ad prio irem θ posteriorem partem resertur, id quod in longitudinem dippellatur: in reliquis vero duo hus, uno in latitudinem, altero in altitudinem, siue profunditatem utroque enim vocabulo di cituo altitudinis eum finem chirurgo posuit,ne superius quam sit mammarum situs,manus porrigat, nec inferius quim ut pediore super genua incumbente ad rectum angulum cum humoris figurentur, quem habitum appellat: hic autem medius est, inter ultimum cubiti fle xum ultra quem flecti, Sc vltimam porreckionem Ultra quam extendi, brachium non potest: la B titudinem, quae ad utrunque latus pertinet deaetrum scilicet sinistrum, eo sinit, ut eatenus in clinari utile sit, dum sedes non moueatur, hoc est illae partes corporis,quibus sedemus,sedilrque linnitimur. Scripsit quidem terminOS perpetuos non eodem tempore, quia non licuit, quando egit de longitudinis interuallo, latitudinem auialtitudinem docere, sicut nec ubi de altera, reli quas duas. vult autem Ut arbitror medicum ipsum animo haec, quae commemorauit, omniat quocunque tempore persequi. quum, quicquid agatur, omnia simul usui sint. Sed, quum me dius quidam sit sessionis habitus, ubi medicus nihil intuetur, nihil agit, in eo figurari decorum li magis atque honestum est, quasi pingi debeat eius imago, aut singi. At, quum ad chirurgiam lvenit, mouere manus debet interdum in priorem dc superiorem partem simul,tum in sinist ami priorem ac superiorem: rursus ab eo habitu in posteriorem Partem, Vel utramque manum, vel li alteram tantum adducere: sic BC in inferiorem interdum & rursus in superiorem, aut in dextram vel sinistram. interuallis enim inter se coniundiis, rie status mutantur. Commune est omnium li sessionem tueri, quam non nulli relinquunt ex interuallorum termino excedentes. nam,si pars, quae tra statur, adeor sublimis sit, Vt medicus manus serat super mammas, cogetur interdum sub
l limior a sede leuari, ut quasi consurgens,neque sedeat,neque stet,sed situs sit in medio utriusque, i I neque haereat. at si plurimum in dextram vel sinistram partem inclinet, ob id sedili mouebitur, li ita,ut periculum sit,iae de eo cadat.quid attinet dicere,si re in priore vel posteriorem partem con li uertatur idem ipsi in utraque euenturum esse Tanitim, ubi in inseriorem partem inclinet,praeis leterquamqucid indecore sedebit, lumini etiam ossiciet. la S Stantem Ῥαο oportet pariter ambobrus pedibm bene insifere,sed agere altero in si tentem, at non eiuspretis, cuius mammante Tumgenu inguinis altitudinem aequare,pcrinde a tque )bsedet: In caeteris seruare eodem ines. lQuum sessionem ab luerit,ad standi rationem venit, eadem prorsus iubens obseruare stan tem, quae sedenti supra imperauit, ocepto quod id, cui pedes insistunt, non debet aequalem lutrunque pedem sustinere. alterum enim Vult sublimiorem haberi, qui tamen non sit e regio
ne manus agentis inquo statu perseuerandum esse,quoad manus Opera utitur, modo pars, quael curatur, neque erectior sit, neque multum in longitudinem aut latitudinem recedat, nulli do thium est, qui eorum, quaedi sta sunt, meminerit. Pars enim, quae adeor sublimis sit, ut medicus cogatur super suarum mammarum regionem manus admouere, illum plus iusto sursum traheri lD do, loco dimouebit: eundem loco excedere similiter, coget, si longe: rursus adeo distet, ut in lpriorem partem ferri necesse sit. Quoniam Uer6 alterum pedem voluit rei cuipiam inhaerere,hic quoque altitudinis modum declarauit, praecipiens genu eodem modo ad inguinis altitudinem lsigurari, quo in sedentibus dixit. ibi enim ait genua habenda esse paulo supra inguinum regio nem, quandoquidem huiusmodi sessio stabilis maxime est, os ad agendum honestissima, atque expeditissima. Sed nunc alterum genu tantum vult haberi sublimius ad inguen speetando:ibi
multitudinis numero genua posuit, quum Vtrumque cruS sque altum contineretur.39 rotans autem caeteris corporis partibin Chirurgico substemiat, Hos, sedens, aut cubans, silc , Ptineo habitu facisiimeprseueret, obseruansfluxum, Ictatum, inclinatiunem ad latera, inclinationem deorsum, ita, i conuenien rem halitum, Speciem que assectae partis tueatur, in porrecilione, in tractatione, in habitu, quo continciri po stia debet.
. Non immeritor expositores huius libri varie hunc locum explanarunt. nam 5c quatuor voca
413쪽
bulorum obscuritas μ ορρυπιως inquam quo ipse fluxum ind1cauit, μοτα τεως , quo stitum, Ese ι ψεως, quo inclinationem ad latera, & καταντιας, quo mesinationem deorsum:& q, paucis 4 1gn1ficare multa voluerit, in causa fuerunt, ut de propositis dissiderent. quippe qui avetoris sententiam utpote Obscuram, opinione ct coniectura magis,* scientia persequuti in varias disten siones incurrerunt. Equidem, quod in huius generis omnibus facere consuevi, nunc qUoque iconabor. omissis enim,quae minime sunt probabilia, reseram,quae mihi non sine ratione excogitata esse videbum simul que, quid ipse in lila re sentiam,expli cabo. initium vero faciam ab ob scurorum nominum enoisitione. siquidem simplex coposito prius est,ct sepe simplicium compositio facit obscuritatem,quamuis ipsa plana sint: id quod videre licet in propositis verbis.Na-- lque υπορρυσιν quidam in humoribus acceperunt, atque hi bipertiti sunt: nonnulli reserunt ad eos, qui extrinsecus infunduntur:alil ad eos, qui ex corpore fluunt. Sed ει horum quidam loqui Hippocratem aiunt de iis, qui educuntur,dum manus curatio adhibetur: quidam postquam ad hibita est. Eadem dissensio est de vocabulo . nam, clim status humorum fluxui adueri fetur, iurede hoc quoque controuersia est. Alter expositorum grex non de humoribus,sed de so llidis corporis partibus vocabulum υποτάσεως oc λτορρυσεως dictum existimat,Volens σιν significare erectiorem situm, vel partis, quae tractatur, vel corporis uniuersi: υ τορ iis ιν Vero Ff inclinationem detrium, perinde quasi καταρρυσιν dixisset. usurpauit enim in hanc sententiam H vocabulum it 'ρ si in prognosticis, ubi inquit, i Id vero grauius est, si se ipsum aeger conti
nere non valens in lecto, subinde ad pedes delabituri ubi delabitur dixit c ταρρερι. Cum hac α- l Positione iaciunt Vocabula cατρεψεως Sc it reti γιας,quae superioribus proxime subiecit. namq3l inclinationem ad latera εκτρεψιν appellauit, siue totius Corporis sit, siue partis quae curatur. σαντ- veror dicunt accipi proprie in membris, non secus atque υπορρυσιν in toto corpore. Vbi enim corpus uniuersum in eadem sede cotineatur crure aut brachio imobili, re deorsum delata tu eiusmodi situm aiunt at ταρροπον appellari. quae ipsa per se vera dicunt, quamuis sibi no sa -l tis in uniuersa oratione constent. Aliter enim omnes iterum inter se discrepant,q, eum habitum, qui quatuor verbis, nempe statu, fluxu, inclinatione ad latera,inclinatione ad inferiora significatur, alij seruandum esse,alii cauendum aegris, velle Hippocratem arbitrantur.Nihil autem inter i est,quod attinet ad totius orationis sententiam,tripli cem scriptura esse vocabuli ει ι ψεως. cumj non nulli secundam eius syllabam per . ρ ε scribant, nonnulli tr quoque primo ad Jciantia εl ψιν scribentes, alij ec ἔκτριψιν per τ ρ ι, nos enim sirpra unam duntaxat adscripsimus. Propo sita igitur vocabula manifesta sunt,st verbo enim eατρεπιβπου ducitur εκτρε ιις,1 Uerbo ατρίβε si l δ εχτρι ψις. quum scriptura nihil aliud veli quam ut haec ab aegrotantibus observenturividen vix tamen omnes, qui hunc locum explanarunt,auctoris sententiam perspexisse ex parte: totami tamen ad unguem comprehendere minime potuisse. si quis enim animaduertat, quod postre j mo additur, sin porrectione, in tractatione, in habitu, quo contineri postea debet, I omnes V l rum dixisse videbuntur. quum tribus temporibus aliter alia sint aegrotantibus profutura, scili l cet in porrigendo, in manu adhibenda, in continendo post curationem. non tamen poterunti omnia coniungere, quod liquidor constabit, si haec tria tempora discernantur. Primum est, climi aegri semis medicis tradunt, ut vitium bene cognoscatu quod zν παρεξει, id est, in porrectio j ne dixit: alterum deinde, quum medicus circa vitiatam partem aliquid agit, quod vocavitl ρι γαον, id est tractationem: tertium, quod dixit εν τη επειται ἔξω, id est, in habitu, quo conti
l neri postea debet. tunc enim ad id consilium dirigitur, ut homo assectam partem eodem modol contineat figuratam. Deduxit ergo vocabulum habitus, eo quo dia habeat in eodem. In om l nibus autem tribus temporibus, quoddam commune est omnium, quoddam proprium sing l lorum. commune est seruare Vitiatam partem immobilem in sua figura, quod requiri dictumi est, nisi medicus aliquo modo mouere ipsam tentaverit: inde ad persectam curationem singu Hi lorum proprius est Vsus, in porrectione, ut medicus exquisite ,quid curaturus sit, intelligat, ini manu admouenda, ut, ubi ossa fracta sunt in diuersa extendat, recte componat,atque deuinciat: ubi prolapsa, in diuersa extendat, reponat, vitiatam partem idoneo vinculo complectatur: il scalpellum adhibet, ut pus vel saniem essundat, vel quod putre alicubi est, excidat, aut candentii ferramento adurat. His igitur utiIis est humorum fluxus, ac status, ille, si excitetur, excerni si i quidem oportet humores a natura alienos: hic, si evitetur, quum subssistere intus noxium hil morem non expediat. sed interdum subsistere commodum est, sicut ubi in magna suppura
tione subitor excerni pus, aut humorem aquosum volumus. Multo autem magis in membris,l quae tractantur, dum manus adhibetur ut diximus) obseruari statum ac fluxum conuenit: si l militer in solidis partibus animalis obseruari, quae dicta sunt, i laborantibus debent, ut ea dem ratione fiant per tria tempora, nimirum porrectionis, tractationis, re eius habitus, quo contineri postea conuenit. Pars emis, si dum inciditur, nimis porrigatur,chirurgum coget alieno loco secare, ac nec modum ali quando, nec quae seruanda sunt, tueri, propterea quod aeger
414쪽
Α anteuentat scalpellum atq; anteuerint: si retrahatur,essiciet,ut curatio minus absoluatur, & a me ldico interdum dimidia,interdum quoq3 minor, linquatur: quod accidet aegro tantibus, interda li etia deligatis,ut,vbi,dum ad ventrem manu curant, aut se attollunt ad spinam, aut conuertunt in li Iatus: quod significauit, quum dixit fila latera inclinationemI. aliqn autem nihil tale moliuntur, lsed musculos vehementer intedunt: atin hanc ipsam mutationem mihi videt indicasse,quam ait, li ora id est nuenientem,ubi inquit, fita,ut conuenientem figuram,speciem que affectae partis li tueatuo. Cuilibet autem in aperto est, quod malum afferat aeger, ubi oculus perforat, si habitum li speciem di; non seruet, aut transmutetur vel intendat, ita,ut facies sanguine suffundatur. aeque etia lt exquisitam manus curatione corrumpi sit medico caluaris os excidete,paulum caput attollat,aut demittat,vel in latus inclinet: id quod et euenit,si se vehementer extendat,moto enim habitu mol iaetur quoq; situs partis,quae curatur.ESciunt aut inteliones in aliis quidem partibus,ut sanguisl erumpat: in musculis non solum hac ratione nocent, sed re partem interdum sublimiorem prae t stat, interdum humiliorem. Ubi enim subie 'ium os est, musculus attollitur: ubi inane spactum,. contrahitur ac deprimitur, sicut euenit in sede, quae inter costas est, Sc in ea,quae iuxta ventrem. Ungues,neque longiores,nes breuiores set, digitorum summitatib-. In exercendo tendum digitis quid summis, plerunque indice cumpolsce: ista autem manu prona, ambabus dero aduersiis.
Quum de aegrotante egerit, quatenus illi cum caeteris comunitas est, iterum his verbis ad chi rurgum reuertitur, indican S quanti esse ungues debeant,& quales digiti, tum qua ratione illis uti oporteat. Vngues igitur ad summorum digitorum opera,quae propriae digitorum sunt, neq; ip ses exuperare, neq; exuperari,optimum esse UberiuSin primo de usu partium explicauimus, ubi
totam manus naturam Ostendimus: quod ad hunc locum attinet, satis erit verba duntaxat expo
nere.Duplex autem scriptura, quum sit, Vtramque explanabo. Altera huiusmodi est, fungues neque longiores neq3 breuiores sint digitorum summitatibuM: exigua siquidem corpuscula, quae summis digitis capiuntur, & ad quae summorum digitorum opera egemus, hac ratione facilius legenturi deinde ab altero capite exorditur fin exercendo utendum digitis quidem summis, ple runque indice cum pollices si ut prioribus verbis magnitudinem unguium digitorum complectatu sed his digitorum usum. Altera vero sic habet, jungues, neque longiores, neque breuio res sints. dehinc alterum pxincipium est, /digitorum summitatibus in exercendo UtendumI UO cabulo IsummitatibusI sexti casus posito,ut uniuersa sententia sit huiusmodi: Ungues neq3 exced dant oportet digitorum longitudinem,neque exuperentur ab hac,sed prorsus ipsam aequent, si j quidem eorum summitatibus utimur. Videbitur hoc falsum,nisi,ut congruu est,accipiatur.Nonnulla quidem opera totis manibus praestamus: brachium femur crus aut aliud quid huiu odi utraque manu prehendentes,in diuersa ducimus, intendimus cla, in quibus operibus digiti aguttanquam particulae manuum, perinde atq3 prominentiores palmae partes,& alis particulae: at Ubi in oculum demittimus acum, vel superiorem inseriorem ue palpebram, aut oculi Unguem incidimus,tunc digitis utimur,Vt digitis,non Ut particulis manus: similiter, ubi scalpello,vel quopiami alio tali quid agimus. in omnibus igitur digitoruactionibus summis ipsis utimur, ac proptereal dixi recte scriptum esse digitorum summitatibus utendum. Deinde ab altero capite incipit, mi l gitis quidem summis plerunque indice cum pollices una oratione declarans plerasque musculo rum a stiones fieri,ubi index pollici quem ἄν τι χωρα vocant) e regione occurrit,sic Videlicet,Vt quod comprehendendum est,summis ipsis utrisque capiatur: tunc enim duntaxat propositis di gitis utimur. quin, ec si tribus digitis aliquid comprehedatur,ut, ubi specillo illinimus, aut acum demittimus in oculum, maximam partem operae duo illi praestant, aliquid etiam consert me dius. Sed tota manu prona utitur chirurgicus, eius sinu id prehendens,quod curatur.Digiti qui I dem assecti abunde altera manu extenduntur, componuntur *: at non abunde brachium,femur
ει crus,sed exigunt huiusmodi partes ambas manus ex aduerso concurrentes,Vt membrum Uni j Uersum in orbem complectantur. Insuper manu prona opus est,ubi cucurbitulam defigimus,l Vbi paruum,quo adurimus,serrametum comprimimus,& spongia imponimus: sed ec in multist medicinae operibus, quae fortasse euidentiora sunt, quam ut necessaria sint, quae proposuimus :cuilibet enim per se venire in metem potest omnium actionum,oc digitorum, re manuum, quasi Partim Utraque manu, partim altera tantum, partim solis digitis molimur. Optima autem AEgitorumstructura ess,)bi ipsis magnum G acium interie lum en, oe e regione pollex cum ins
Non enim fieri aliter posset,ut in agendo e regione pollex cum indice concurreret,nisi spacissi esset inter eos latius.quod in alijs digitis comodissimum est,ut,ubi vastius quidpiam oporteati undique in orbem comprehendere, Plurimum inter se distantes id praestare valeant. t Morbus quod ladantur ovibus a Mimo natali te velis educatone assuevit sto exsub ales contineri,stater.
415쪽
Clim eadem sit utriusq; scripturae sentesia,duae enim reperiuntur,ad e quae dilucidior est, pri Emδ aggrediar. Arbitrantur non nulli, qui rationem ignorant, reserendum hoc esse ad consuetu dinem eorum,qui solent pollicem sub alijs digitis tenere: quo sit, ut laboris expers paruus sit, Scinteruallum inter ipsum et indicem minime augeatur: qus res in morbum manus,quod perinde est, ac si noxam dixerit, terminatur. Placet aliis referri rem ad morbum,oriri veror hunc,vel polli ce sua sede excedente, vel loco, qui inter pollicem & indicem est, ulcerato,& in curatione dura cicatrice induet ita ut musculus,qui inter eos est,induratus, vel quopiam vitio tabescens alim ento incremeto prohibeatur. interdum etiam carne inter digitos,q, valde putruerit,absumpta,ac dura postmodum cicatrice inducta, interuallum angustum inter pollicem oc indicem redditur, Scipsi inter se,quasi vinciuntur,ac praecipue,ubi locus rut dixi) duram acceperit cicatrice. Quin echuiusmodi vitia in pueris negligi plerunq; verisimile fit: eos veror, qui firma aetate sunt, iussOSal medicis mollire pollicem,mouere qxie,interuallum,quod inter ipsos est, alimento idoneum redi dere. adde, quod ijs totum corpus increuit, re si quid laedatur, ali duntaxat desinit: at infantibus, ubi primor increscunt, cum morbo ipso opprimuntur,praeter id vitium,w digitos non moueant, affectae partes non augentur, propterea,quod inter digitos est,interuallum contrahitur. Qui husdam hoc inquiut euenire: aliis vero ob cicatricem duram, re aliquod eius loci, quod in medio F. in Vitium durum.quare quasi aliquo vinculo continetur, hoc est, prohibetur pollex ab alijs diduci: sic erim accipiunt aliqui verbumIcontinerii,& si his illud maxime: aduersetur,quod iuxta hac expositione non debuit Hippocrates Isub alijs dicere ἴπο - αγλα)ν, quod causam,sed - των αγλων, quod loci interuallum significat, sim mala,quae inter ipsos incidunt, interuallum contra i hant,at 3 alligent. De his igitur, ut tibi videbitur,iudicabis,eligens, quod maxime probabile sit: verba enim ita obscura diuinationem magis exigunt, qua m sapientiam: nos autem ad antiquam scripturam reuertemur,quam AscIepiades fortasse vitiatam suspicatus integram hoc modo habere coniecit. IMOrbus, quo θί laeduntur, quibus a primo natali die, vel in educatione assueuit SCl quae sequuntur. fortasse autem haec fuit germana Hippocratis scriptura. Putauit Heraclides T l rentinus intelligendos esse aflectas,ut persect a oratio tota sic scribatur Imorbus a quo, laedens assectus,quibus a primo natali die, vel in educationes, ec quae sequuntur. a. 3 dii dirique manu ad omne opita debet,Wa bubus simul, siquidem ambae similes sunt, spectans, is rei cte, Pt decore, ut celeriter, Pt Iocunde, Pt eleganter,)t Ompte.' Prestari quodvis iubet utriusq; manus auxilio: id enim ad celeriter ac decore agendum maxi- Gl me accommodatur.Posset quidem medicus tentare dextra, ubi dexter hominis oculus curatiar, t acum dimittere, Vel excidere viasuem,vel aliud quid tale,& idcirco adducitAd spectans ut recte, ut decore,Vt celeriter, ut iocunde, Ut eleganter, ut prompto quoniam haec consequemur, si, qua ratione proposuit, exerceamur. quale autem Unumquodque esse debeat, mox indicat. Quod vel ror ad hunc locum attinet, illud meminisse conuenit, quodd omnium, quae hic habentur, caput est quomodos: id unum ex illis eli, quae prima diuisione comprehenduntur. Illud etiam obliuisci non oportet, quo d manus similes appellavit,quanquam specie non distant.
a. t Machinamenta autem,quam , ω' quomodo,exponentur: ubi oportet,ne operam impedian ne ue longius disset,l quam diprehendipossint, colocentur iuxta eam corporis partemquE traditatur: quodsi ab alteropraebeantur, ulli polo anteparatu ι exequatur autem, bi imperaueris.
Non selum spatham habentem in summo capitulum rotundum, cauum scamnum, cui ab utraque parte axes sunt, oc alia, quae machinationum structura continentur, sed re quae com l muni momine se δρα. id est instrumenta, vocantur, venire sub οργάνων, id est machinamento trum,appellationem plane hic ostendit,quum inquit 'uam vi prehendi possino, deinde/quod Hsi ab altero praebeanturI: namque haec, dum manum adhibemus, oc nos ipsi prehendimus, re abs alijs accipimuS.
a. ia Iam Pero agistentes, id, quod curatur,eo modopraebere debent, quo traditu uerit: reusAum ero corpus comit neresic, timmobile olent: item habere silentium, ei, qui praeest,auscultare. Clariora haec verba sunt,quam ut explanationem desiderent.
Ab assectarum Pa tum ac ipsarum affectionum natura communia Prax epta de recta Deligandi ratione traduntur.
416쪽
GA LENI IN HIPPO CRDE OFFICINA MEDICI
COMMENTARIVS SECUNDUsVido Vidio Florentino interprete .
Inculi ratio duplex, altera illius, quodiri itur, altera illius, quodisiectum est. suod inj-citur,' celeriter, iocund prompte, eleganter: celeriter quidem, di opus ex atur: to cunde, acile oletur: ompte, M bique sit inpromptu: eleganter, di oculos dele sectet. ero exercitatione haec equamur, dictum est. 'Quaedam communia sunt utriusque rationis vinculi: quaedam propria alterius. prompte,& celeriter proprie ad vinculum pertinent, quod inhci tur: recte , dc decore , ad id, quod iam iniectum est, ipse autem id quod i in citur, Vocat ἐργα ο/-ον, quod iniectum est, εἰργασμ ον : iocunde , re eleganter utriusquel sunt communia, iocunde quidem,tam VOce,quam significatione: at eleganter, quod ad voceml spectat, commune est utriusque, quod ad significationem non ita. nam elegantia Uinculi,quum i adhibetur, in manuum motu consistit: quum iam adhibitum est, in ambitu linteorum. Possu i mus autem dicere fascias eleganter circundari, loquentes de vinculo, quod in ocitur. At iocus j ditas num magis etiam attenditur, cum adhibetur, qua m quum iam adhibitum est siquidem l hoc solo fasciarum pressu dolorem affert: at quod adhibetur, oc eo nomine, quod membrum in
i commode continetur, interdum enim ea de causa comprimitur, licet fascia recte circundetur. Neque alienum est etiam censere communem utriusque esse compressum eorum, quibus tan-- lguntur, quae vel comprimunt, Vel non comprimunt, eius quidem, quod iniicitur, quatentis lPars, quae curatur, premitur, vel non premitur, sub continentibus: at eius, quod inie strina est, iquatenus suspenditur,ut quum brachium mitella excipitur, vel quatenus continetur: ut qUdm l cruri subjciuntur, quibus sulciatur. Non mediocriter autem confert ad vinciendi iucundita C rem,agendi celeritas: celeritati vero maxime promptitudo conducit: quin & hae sunt persectio nes vinculi quod iniicitur, potissimum propriae, ut & sine pressu contineat, promptum sit, latque Paratum. namque error in collocando ad partem quoque alligatam spectat, sed nunc agit
de membro Vinciendo, ubi commode figuratur. Statui vero suae sunt persectiones 3c visia,non lj secus ac fasic is, quarum, omiuo statu, in praesentia mentionem facit. Ergo, ubi paratum vincta ll Ium adhibeatur, opus mature perficitur. ipse enim, quid sibi vellet promptitudo, pressit,cum li inquit fprompter, ut ubim sit paratum/ quod eueni ubi, qui deligat, prouidit, ut nihil ambigere lnihil scrutari debeat in agendo,hochie,an illo modo circumagere fastia conueniat.Promptitudo i tur, quae idem est, atq; praeparatio, operam facillime absoluit: iocunditatem ipse docuit sitami eme in facile agendo: sed celeritatem constat cum praeparatione δέ agendi velocitate coniungi. lIocunditas igitur illis annumeratur, quae magnopere ei conducunt, qui manu curatur,atque ob li eam celeritas, quam promptitudine, dum agimus, facile consequimur: elegantiam vero aspe
l eis gratam sicut ipse deinceps adscripsit) praeter ea, quae necessaria erant, in chirurgico posuit, li Ut quae ipsius gloriam augeat apud vulgus, cui obnoxius est ambitiosus, perinde quasi amore cal Ptus. hac qVanquam non capitur , qui humanus est, non tamen laudem aspernatur, edincum- lDbens, ut magis apud aegros Valeat auctoritate. quandoqin dem sibi magis obsequentur, quaeres li illis utilissima est.Huius ergo auctoritatis apud vulgus gratia non modo medicus illa non aspernatur, sed ne philosophus quidem.magis emis homines iuuat,ubi apud eos in honore admi ratione est, ut qui magis ipsius faela imitentur,ct iussis eius obediant, non secus ac numiniScuiusdam. I tua vero exercitatione haec assequamur, dii tum est/. qua exercitatione celeriter, io
cunde, facile , prompte agamus inquit dictum est. id potissimum docuit, ubi ait Iagens uti utraque manu ad omne opus debet, o ambabus simul, siquidem ambae similes sunt/: tum Vba lostendit in exercendis digitis pleraque agenda esse pollice atque indice, tota veror manu prona, lambabus aduersis. la. Quo iniectum est, directe, M decore. Decore quidem, di simplicite di di tincte, i DibbmstaequEibus, laequaliter, similiter aut inaequabbus disiimilibus, insualiter, m duimiliter. Species autem simplex orbicu llaris, ascia, sima,oculus, ombus,dimidiatus. .stetur ero speciestpeciei, ac morbo tibim, qui deuincitur. lQuum duplicem proposuerit vincest rationem,uocans quod in icitur ἔργα se δρον,quod iniectum iam est, ειργασχλον proxime praefatus qua via, quod inficitur optime iniiciatur, nunc id
417쪽
j exequitur, quod mlaetum est, ubi decore: ast iniectum esse di simplex sit, si distinctum. simplex El est, ubi linteum non implicitum est, non duplicatum,non rugosum,sed sque ab omni parte cxl tenditur: distinetiam, ubi iterum aut tertio circa idem conuenienter datur . ex duobus autem in quibus consistit inicisti vinculi decor, alterum, nempe simpliciter, tanquam clarum, mihi Vide tur sine expositione praetermittens in enodationem v bi /distincter sequentia omnia adiecisse: l ad quae animum adiungas oportet, non oblitus me dixisse dudum, distini ter, idem 61gnificare, quod conuementer. Siquidem propositum est, ut alter fasciae circuitus primor interdum aequalisl ad unguem sit, ac nullo modo impar, interdum inaequalis. fit autem aequalis, ubi extremae fasciet partes in latitudinem eodem loco ita finiantur, ut neque exuperent, neque exuperentur, sed in , intoque circuitu desinant non aliter, ac si iniecta sit ima fascia duplicata: eadem que ratio sit te
tit circuitus, re quarti, si hoc quom opus sit. Ergo Θ in eo,qui rhombus, re in eo, qui semirhomSed vinculi fracturis accommodati, quum ad brachium, humeris, aut femur datur, item distincta ratio est, in quo priorem fasciam iubet sursum serri, se Fcundam veror prius deorsum,deinde sursum dueta,qua prior desinit finiri,quod fieri non potest, nisi, quod spectat ad la: titudinem lintei, orarum altera alteram excedat . haec igitur aequalis erit, si tota aeque in ea inclinatione perseueret, qUaa circuitu in orbem recedes orsa est. Vocatur autem orbicularis, quae affecta partem ex toto in orbem sine inclinatione
complectitur, in quo orae fasciae secan do 5c tertio circumactae alijs insident, sic, ut neque cedant, neque exuperentUr. . At in eo, qui declinat , necesse est sa sciam vel ferri ad vitiatae partis regione superiorem, vel ad inferiore dimitti: Q, si ubiq; similem inclinationem habrat, Gdistinctum vinculum prsstabit. t Iare, si ea,quae didia sunt,diligenter consido
raueris, plane intelliges circuitus in Or hem unam duntaxat esse rationem, ubii nihil plus est aut minus rat non Unam eius: qui declinat,quum alter altero de clinare plus possit aut minus. Hic tametranslatione usus illum, qui paulum in clinat,asciam: qui multum,nuncupauit
simum. Asciam fabri dicunt instrumentum quoddam extrema parte,qua ligna incidunt,modice incuruum,ec labrosum in specie labri. Simum graeci appellant locum, ubi
planities cu colle coniugitur, qua enim committuntur,simum essiciunt, quia mneutrum per se simia sit . clim planities Η. ipsa recta sit, aeqUMis: collis, acclivis, ec altus. at ubi inter se coeut simam figuram reprssentanta eadem figura sit, qua
decliuis via, cum acclivi comittitur. eo
de modo in naso sima pars illa dicitur, quae utrinq; sublimioribus partibus tominatur, iam que ab hac parte totus nasus nuncupatur simus. Costat enim plura vocabula in totis usurpari corpori hus, a non nullis ducta, quae partibus accidunt, quo modo simus homo dici turiliquide no eode modo vocatur si mus,quo plenus,ac tenuis,aut albus,aut niger,sed sicut glauCUS,Cssi us, Vel gibbus. nasus igitur,vel via, proprie simi nominantur: vinculum vero simum ab Hippocrate appellatur eadem ratione,qua αμβη spathe capitulum rotundum oc leviter cauum,
418쪽
A re σκέπαρνον, 1d est ascia, genus quoddam circuitus ipsorum linteorum. namque, ubi ut panni in ascis figuram imponantur, diducit ab orbiculari iri
l modo declina on enim censet pannos ita cit bl nimium praecipit, i circuitu eum, qui fabrorum asciae x t Oblique circiImponendos, ut ab orbiculari circuitu absint sed paulum declinent,sic,ut fideliter comminuta ossa contineant. Patet autem in utroq; horum circuituum maiorem ec minore esse inclinatione, climneuter simplex sit S unius formae,cuius modi est orbicularis, quem cum simplici con iunxit sed asciam vero, & simum,seorsum
per se, quasi distinctos subiecit./Distinctes
autem significat, ut sit, quasi discretum, minime implicitum . sit aute Ut dixi) cum quilibet fasciae circuitus eosdem habet latitudinis fines, vel inclinationem ordinata.VO co ordinatam inclinationem,quum,quae ex
latitudine vinculi conspiciuntur,sque inter
se distant, quod utique fiet, ubi,qui deligat, quam ab initio instituit, aequalem ubique
inclinationem seruet. Artemidorus autem Sc Dioscorides , sic, ut alibi antiquam scripturam nouant, trans ponunt que,ita hic casum mutat,nempe di dilonem,simplex orbicularis,simplex in O Inaequalis hem,scribenteS. bene aUtem rem intelligat, sed audacter scripturam immutant. plurima tamen,quae non fatis intellexerunt, ausi sunt immutare,atq3 ea de causa eorum nunc mentionem facio,quamuis sexcenties,liai tenus, i scripturam immutarunt, silentio praete
rierim, cum h ocreete intellexisse, re clarius mutatione reddidisse mihi videantur: qua * in paruis,non eo modo accipientes, quo auctor voluit,decipiuntur. sed de his satis est semel dij xisse. Praefatus autem Hippocrates decore quidem,ut simpliciter, vidistimete, deinde sub aciensi aut similibus,dc squalibus,aequaliter,& similiter: aut insqualibus ec dissimilibus, inequaliter, ct dissimiliter: quasi comuniter docuit,quo consilio distincte vinculum adhibeatur. aequalia enim, j ec similia corporis membra fasciam uniuersiam aequaliter ec similiter per omnes partes circuma i etam requirunt: ins lusiaec dissimilia, inaequaliter re dissimiliter. Haec autem verba in vetustist CXemplaribus,ec in libris expositorum,plcise leguntur,non adiectis in qualiter et dissimilitem: l sed, cum solum scriptum sit, aut inaequalibus Sc dissimilibus, intelligi etia volunt inaequaliter ocl dissimiliter,id q3 ab Hippocrate prstermissum fuisse, , manifestum videretur,eO propositis cosequens esset. Vertam lisc ratio scribendi non breuitate, sed errorem manifestum,prae se fert. Sa tius ergo fuerit,si ita scriptum inueniamus,existimare hec veluti complura primorum Gemma rium esse corrupta, id q3 propterea fieri, ν librarius ea prsterierit,atq; error hucusq3 manserit.E go super humerii similiter & squaliter circuire fascia potest,minus aut super femur dc brachium, sed paulo magis super crus: at in capite humeri,dc in coxa,contrariis partibus indigemus,quem Li, admodum dc ubi caput a latere vinciendum estis rons quidem & nasus similem Sc squalem amat
orbicularem fascie circuitum, non secus ac vertex, qui etsi
419쪽
oportet, vel h1ans vicus Interdum contrahere,& valde resolutam cutem adducere atque agglut, Enare. non abssimilem eneclium praestat semirhombi usus. Verum enimuerS haec scripta sunt re v1t1o accommodatis pernaei emus. ab Hippocrate tanquam exempla, ad quorum simil1tudinem 1nueniendum nobis est, vel ab his,qu1 compererunt discendum, quod vinculum ad quamuis
corporis partem atque Valetud1nem ac
commodetur. Exped1t aute doctorem non imperare simpliciter, sed viam ex Ponere,qua ipse Vinculum inueneritaeo
enim sit, ut discipulus, siquando obliui
scatur, in memoriam redeat,& que ab altero non didicit,possit cogitare. quocir ca non ab re fortasse fuerit,s1 librum conficiamus, ubi des assens ec corporis parti Finiecti Pinculi dues ecies, firmitas inpressu, linteorum multitudine consi lit. t Dictum est in superioribus consuesse Hippocratem τὰ ωδη, id est species appellare
id est disterentias. praebuit autem maximam quaestionem dissensionis causam inter huius librii expositores, qutim duas species nominatim non posuerit, quod ante in alijs fecit. Vna quidemi in vinculi modo sita est, quam ipse firmitatem dicit: eam explanavit, qutim inquit, firmitas inpressis , vel linteorum multitudine consistio. est enim moderatio quaedam in vinculi firmitate, i quam 11 partes comprimens excedat, dolorem aegrotantsbus affert: sed laxius continet, si ad eami non perueniat. Alteram vero speciem recte iniecti vinculi non posuit, sed iis, quae de robore lo-l quutus est, subiicit. Vinculorum aliud perse remedio est: aliud i , quae remedi unt, substruit.
Haec profectὼ non sunt altera species rectὰ iniecti vincul Vt pote quae communem usum cu iuslibet vinculi comprehendant. quin Sc post haec de omni vinculi moderatione agit, qua ratiose Gne seruetur, deinceps de nodo. tum quod subiectum est doces sic incipit nicet quidem bene scient tem ad partes decliues,et quς in extremitate tenuantur,labi fasciam omnem,ut in capit sursum, in crure, deorsum I & quae sequuntur . Ab ijs transit ad qualitatem vinculi, cuius item, quum partes sint, nosse,unde incipere fascia in singulis vitiis ac partibus debeat, ec qua nouissime fini l ri, tum qua Via, dum circuit, circumagi, & obuolui singulis partibus,haec quoq; indicauit.nam, i ubi inquit/quae mouentur,ut articuli, qui curuantUGobuoluendae fasciae rationem exequitur. post lisc adscribit,quomodo extrems fascie fideliter in ijs contineantur. inde pergit ad fasciarumi usus exponendos,sic,ut redie iniecti vinculi altera species,qus firmitati opponitur, totius vincii Ii qualitate contineatur. Fortasse autem quo d dissicile si1t communi uno vocabulo complecti fini gulares differentias, eius speciei, qus e regione firmitatis est, eam non tentauit uno verbo nota re. Rem autem ita habere verba ipsa testantur, quibus ostendit, quae Varietas ins1t in singulis c
Pitibus a me commemoratis. sed, ut rem clariorem magis ac breuiorem faciamus, vocetur totuml ipsum genus qualitas vinculi. Firmitas in pressu Sc linteorum multitudine consisti . quema modum potentiae nomen interdum imbecillitati contrarium dicunt: interdum ad id significan dum, quod roboris ec imbecillitatis commune est,usurpant: sic θc magnitudinis vocabulo utiso HIent, re alijs quam plurimis, partes re totum communi nomine appellantes: ita nunc quoque usurpat firmitatis vocabulum. debent enim aflectae partes fascijs neque Valenter adstringi, nemita leuiter, ut homo iniectum vinculum non sentiat, quin linteorum multitudo pro numero accipienda est: at non ita intelligenda multitudo, quasi e regione sit paucitatis, siquidem mode ratio rectum vinculum praestatareeium appella quod confert, iuuacque. At dum comparantur inter se duo vincula, Vt ea, quaeeX comparatione spectantur, quod adstrici ius est, validius, reli quum infirmius dicemus. neque absurdum est, si vinculum habita ratione subiecti viiij modoratum sit, sed comparatum, cum altero validum dicatur, aut imbecillum. Quando autem solue re, aurarctare vinculum expediat, Ves fasciarum numerum augere, aut minuere, ipse in opere defracturis demonstrauit
si De quibus lex quidem e t. L in ciuitate ratio est,qus iubet ea, qus faciendassint,prohibetq; contraria. his legibus simis liadicit,que minc proponuntur,cum coniecturale nihil contineansi aut ambiguum, ut quaedam
420쪽
A es1a ad medicinam pert1nentia. Idem quoq; dixit in opere de fracturis, Iiberam orationem moderatus. non enim scripsit si1mpliciter Ide quibus lex quidem esti sicut nunc, sed oratio haec veluti lex iusta fertur de curatione fracturs.
6 In ijs autem maxime ad Pinculumpertinet, ar litur quidem,sic, di quae iniectasunt,ne'; recedant,nes comprimant,sed fulciantur,non tamen cogantur,id ue minM quidem in extremis partibus,minimum in medip.
In his inquit,qus traduntur de ea specie,qus ad firmitatem attinet,potissima vinculi praecepta ll sunt,ut qus vitiate parti in Jciuntur,hoc est lintea,neq3a cate diducantur,neq; ipsam premat,sed li fulcian hoc est firmiter insidant,at non cogantidicitur aut Vinculum cogere,quod ita arcte asse diis partibus circundatur, ut dolore afferat. Hec aut praecepta de modo premedi, qui vitium est, lminime olum conuenit praeterire. quod an extremitatibus quoq; prorsus est attendendu, sed lminus u in medio. si quidem optimis est artem culpa vacare: si quid in peccet, id in illis partibus lac vitus euenire, ubi detrimenti minus affertur: minime veror errare, ubi noxa ingens est. lτ mst dum non serantur deorsum e ursim, in porrectione,in praeparatione, in Pinciendo, in habitu,quo l
Cur hcc sine ordine adiiciat iis,quae de vinciendi ratione pertractat, paulo post persequemur: nunc id primum studendu, ut quod propositum est,intelligamus. Dissentiunt expositores inter se,cum Ideorsum & sursums alii simpliciter ad longitudinis spacium reserat, alij ad affectum: sed neutri dictionem Iserantuta, nec quod ad nodum, nec quod ad silum specta explanant. - - n , M a Q Considi autem Omnibus id appellari id est
iniectu est com- pite 1n duo crura bus capitibus nQdum,quod iit infasQJS, cum ambo cap1o1mplica prehensamentu. 1 discisse. fastiae. ta inter se Vinclutur, Vel alterum scinditur, vel tertis
quiim extrinsecus ad continedum adiicitur id, quod graece η τάλημμα UOCatm αμμα veror id est filum id vocari, quod in acum coniicitur, vel ut incita cor poris partes inter se colungantur,vel Ut extrema pars fascie inferioribus assuatur. quin nunc loquitur de
filo ad hunc usum parato. iubet quidem sursum hoc ferri, quod ipse dixit τlia ν' --. quid autem appellet νομdum ab ipso discere oportet, qui eo verbowpius utitur ad fascias, quum a principio ad finem feruntur. Ita 3 infracturis iussit,ut utriusq; lascis caput super frae ura iniiceretur, sed prior fascia sursum ser
retur,altera Veror ante deorsum, postea sursum, νομιῶ vocas quasi iter quod fascis tunc faciunt, clim a prin cipio ad extremum laborantis corporis Obuoluuturi Simile est id,quod νομὴ significat in filo,nam, cum liceat acum 2 superiori parte deorsum,& contra ab in seriori sursum trans nittere,& prsterea in neutra par tem inclinatam, sed sine inclinatione, aut a dextra in sinistram,aut a s1nistrain dextram demittere,prscipitomo,ut sursum seratur. Quo d si extrema pars fasciae
duntaxat inferioribus assuenda sit in eo quidem vin culo,ubi contrarήs partibus no indigemus, Ut 1n bra chio, humero,semore, crure, in quibus etiam necesse est vel a sinistra parte in dextram acum immittere,vel contra, Vtrobiq3 nobis enitendum est, ut sursum ten dentes extrema fasciam hac ratione cum inferioribus
Nodus in fututis Nodusaeiae in fiscijs.
l partibus suamus: ubi contraria parte opus est, ut in capite humeri,& in coxa, danda opera est, Vt fascia,dum sursum fertur,finiatu ibi st; acu ab inferiori parte sursum traiecta hoc modo afluatur: neq3 debet superior vinculi pars deorsum attrahi, sed inferior sursum, utrunq; enim fieri potest, dum fascia suitur. Ergo transmis, acu filum ducente,inferior pars fili sursum adducenda, non tamen superior deorsum, conssilio ad id directo,ut inferiores vinculi partes a superioribus trahan tur: quod facere ab ipso iubemur,et quo tempore homo affectam partem videndam medicis porrigit, quo manus curatio paratur, ac tertio quo vinculum iniicitur, quod Sc ipsum ad manus curationem pertinet, quarto quo postea membrum continetur . Vocauit primUmid est in porrectione, alterum eν χεσει, id est in praeparatione, tertium G ἐπiδέσει id est in Uin
ciendo, quartum etsi a id est in habitu, quo contineri postea debet. quanquam alii π/uξει, id est in compressione scribant, sed priorem scripturam magis probo. nam in superio