Theologia Moralis Et Dogmatica, Volume 8: Complectens epitomen ex operibus Benedicti XIV. ordine alphabetico confectam nec non et varias summorum pontificum praesertim vero ejusdem pontificis ...

291쪽

BENEDICTI IV.

QUO TRIA PRAECEDENTIA CONFIRΜANTUR, ET CAUSAE EXPLICANTUR OB QUAS DISPENSATIO A QUADRAGESIMALI JEJUNIO ΜULTITUDINI CONCEDI POTEST.

Bullarii toin. I. N. IM. Citatur eod Ν. 273. da Virtuta Religionis, Tom. IV. Veneralitissitis Fraditibus Patriarchis, Primatibus, M tropolitianis, Archiepiscopis, et Epis sis univeois, sinetam et eommunionem Sedis Apostolicae his cibus,

Venerisiles Fratres, salutem, et Apostolicam Benedictionem. Libentissime quidem amplectimur, quae Νοbis offe- untur, occasiones ad vestros animos excitandos, ut e lesiasticae disciplinae reparandae sedulam Curam conferatis. Etenim summi Pontificatus dignitati, ad quam Nos, licet immerentes, evecti fuimus, Conjunctam esse intelligimus sollicitudinem aliarum Ecclesiarum, Nobisque commendatam, qui plano tenuitatem virium nostrarum non ignoramus. Cum itaque praesentium litterarum argumentum tintum sit de jejunio, quod tempore quadragesimae, Veteri

292쪽

Ecclesiae instituto ac lege, fidelibus indicitur, supervacaneum ducimus longam orationem conficere de quadragesimae institutione, et Ρatrum, et Conciliorum Omnes super hac re in medium proferre auctoritates.

Dissicito id quidem Nobis parum videretur, sed potius

alienum, et nullo modo consentaneum Vobis, quos doctrinae laude, canonum, et sacrae historiae cognitione Praestantes arbitramur. Ρorro ad scribendas has litteras adducti fuimus gravissimis illis verbis Tridentinae Synodi, quae sess. 25. de Besormat ' praecipit Episcopis' omne studium impendere, ut fideles ipsorum curae traditi, magna religione perficiant ea, quae R8acris canonibus praescribuntur : Ut illis omnibus, et iis praecipuo sint obsequentes, quae ad mortificandam carnem conducunt, ut ciborum delectus et jejunia. Ubi primum Bononiensem Ecclesiam administrandam suscepimus ad quam beneficio Clementis XII. sel. ree. a Sede Anconitana translati fuimus) mandatum eVulgavimus, quod libro primo Institutionum nostrarum pro viris ecclesiasticis decimoquinto loco continetur.

In illo plures dissicultates indicavimus, ob quas mimine solvendos a jejunii legibus putabamus illos, qui ob

legitimam causam, et legitima prius auctoritate intemposita, quadragesimae abstinentiam non obserVarent, minime, inquam, solvendos a jejunio, ita ut liceret ipsis quolibet die mensam bis instruere, non unica ViCe, Vespertina superaddita resectione, quae permitti jejunantibus consuevit. Tandem in hac Pontificia Sedo collocati, rem totam in examen iterum revocavimus, et praestantissimis quoque viris demandavimus, ipsam diligenter accurateque perpendere, ac suas deinde OPI-niones Nobis exponere. His peractis, huJusmodi cor troversiae finem tribuere constituimus, illudque decrevimus, 'ne ulla in posterum, sive peculiaris, sise generalis pro aliqua civitate, vel oppido concedatur facultas adhibendi carnes ad mensam tempore jejunii, vel quadragesimae, nisi conditio servandi jejunii, sive unius comestionis interponatur; et illud quoque monitum addatur, nequaquam licere mensam eandem Carne,

ac piscibus instruere. Equidem declinatis hac ratione nimium implicatis quaestionibus, existimavimus unicam singulis diebus comestionem inducere illis etiam, qui carnibus uti, cum jejunium indicitur, rite obtinuerunt; et pravam illam consuetudinem, quae apud multos jam

293쪽

nimis iuvaluerat, penitus evellere, asserendi nempe Carnes in mensam cum piscibus, postquam ipsi quadrωgesimalis abstinentiae praecepto soluti fuerunt, ob eam potissimum causam, quod grave detrimentum salutis ab esu piscium accipiant. Haec apertissime constant ex nostris apostolicis litteris, quas in serma Brevis dedimus ad omnes Episcopos orbis catholici anno I741, quarum primae incipiunt, Non ambigimus alterae vero, In suprema. Νos profecto nulli unquam elargiti sumus vesci carn, buri cum tempus quadragesimae, sive aliud jejunium praecipitur, nisi indicta, scriptaque conditione, quam

SuperIus Commemoravimus. Μaximam pariter Iaetitiam .

Percepimus, cum redditae Nobis suerunt plures epistolae, ac mandata vestra litteris nostris apostolicis omnino consentanctu, quibus pro virili parte contendistis addu-Cere populos vobis subjectos, ut propositam in illis disciplinam pie serorenti Interitu, promulgatis iisdem apostolicis litteris, quas

paulo ante nominavimus, plures cavillationes excogitate sunt a nonnullis, uti nos antea facili conjeetura auspicati fuimus. Hurea etiam quaestiones propositae, Nobis fuerunt, exigui quidem ponderis, ac momenti, quemadmodum Noa opinamur, cum illae vel ipsius legia

Verbis, Vel sensu penituR corruant, ac dissesvantur: attamen sacro tribunali nostrae Poenientiariae rerum hujusmodi conacio, ac peritissimo, easdem quaestiones expendendas commisimus, quibus Omnibus plene, Cumulateque, quotiea opus suit, satisfecit. Archiepiscopus Compostellae, in Hispaniarum regnis primus Inquisitor, nuperrimo vita functus, longum ad Nos dedit epistolam, qua plures recensebat dissicultates, quae litteris nostris apostolicis adversabantur, quominus executioni mandarentur, eo quod nonnulli theologi in diversas opiniones, ac sententias abirent in solvendis quibusdam quaestionibus, quibus litterae nostrae apostolicae causam, et occasionem praebebant, ac

proinde de illis judicium nostrum exquirebat. Equidem Archiepiscopi litterae Nos gravissimis, ac dissicillimia

temporibus occupatos deprehenderunt. Attamen, dum quaestiones in ipsis expositas percurrimus, visum Nobis est, non quidem expeti, ut iis quaestionibus responsum fieret, ipsisque solutis nullum impedimentum sive ohataculum nostris litteris apostolicis superesset; sed potius,

294쪽

ut objectis cavillationibus ad optatum finem ipsae minime adducerentur. Accedit etiam, qu8d epistola ArchiEpiscopi multis argumentationibus, et obscuris vocibus redundabat: quam rem, lichi plures hortarentur, ne ullum Archiepiscopo responsum redderemus, illi tamen satisfecimus, res praecipuas ex ejus litteris delibantes, et quaestiones omnes ad certum numerum redigentes. Himdm, nostris occupationibus tribuendum testati sumus, quod tarde ipsi responsum daremus: ejus studium commendavimus, et etiam magnoperhΡr mimus, quod anceps, ac dubius ad hanc sanctam Seciem confugerit, ut consilium exposceret. Deind/Ρr Iatis quaestionibus satisfacere non praetermissimus, illum tamen monentes de instituto summorum Ρontificum, qui leges condere Solent, disciplinam decernere, ne Me ullam habere rationem illorum, qui dubitandi causas objiciunt, ut, quae conStituta sunt, Perturbent,

Vix redditis litteris, Archiepiscopus paulo post Vitae

Cursum absolvit. Itaque nim immerito suspiramur, resPonSa nostra, quae litteris continebantur, haud cognita fuisse, et perspecta illis, qui quaestiones excitave- φrant. Post: haec alii pariter ex Hispanis Episcopis nonnullas ex iisdem quaestionibus Nobis proposuerunt; quare iisdem responsis usi sumus, quae tradita prius Archiepiscopo Compostellae a Nobis fuerant. Non de . scierunt etiam praestantes inter Italos theologi, qui litterasi nostras apostolhas, datas anno I741, egregiis commentariis illustrarunt: idem contigit responso, qὐοδ fecimus Archiepiscopo Compostellae die 8. Icilii anno I744,' quod sano integrum suis libris praefigendum curaverunt. At quoniam libri ejusmodi ad Vos fortasse nondum pervenerunt, Vel, curis aliis distoriti, illos percurrere minime potuistis, his litteris

Ora cyclicis adjungimus illas pariter, quas uti dictum siesvius est) ad Archiepiscopum Compostellae jam pri-

Iesm scripsimus, ut, quae disciplina vestris in doecesibus tota Qnda sit, plane cognoscatis, ac ne vos deterreant difficia tales, si quae a captiosis hominibus concitentur. I)Ciam haec ita se habeant, satis muneri nostro fecisse victo ur, ne illi, quibus licet carnes odere, cum jeju-

295쪽

nium tempore quadragesimae, Vel extra quadragesimam sfidelibus praescribitur, unius comestionis limites excedant, 'ac ne piscibus simul et carnibus parari sibi

mensam patiantur, neve cavillationes perscrutentur, ut legi tenebras offundant. Pauca tamen adhuc aupersunt,

quae remedium a Nobis deposcunt. Siquidem advertimus jam multis abhinc annis non solum plures in qualibet Italiae urbe, vestra auctoritate dissolvi a quadragesimali abstinentia, sed etiam magno studio contenditis, ut universam civitatem totamque dioecesim eudem abstinentia liberemus. Hinc factum est, ut in quibusdam civitatibus, ac dioecesibus jam permultos annos fideles universi absque ullo discrimine carnibus per quadragesimam utantur. Id quidem maximam nobis affert sollicitudinem, eo quod deprehendimus certis testimoniis in quibusdam religionibus Septentrionis toto quadragesimae cursu lactis, et ovorum usum libere permitti, quia per Plures annos eundem facultatem petierint, et a Sede apostolica Consecuti fuerint. Quamobrem illi populi sibi in animum induxerunt, non esse rursus ad Pontificem confugistidum

pro hujusmodi saccitate impetranda, sed priores concessiones singulis annis acceptas sussicere, ut laetis et ovorum consuetudo per quadragesimam Comprobetur. Ρraeterea maximi iacienda esse ducimus ea verba

Trid. Concit. sess, 25. cap. I8. de reform. Sicuti publicsi expedit, legis vinculum quandoque Toluxare, ut plenius, evenientibus casibus et necessitatibus, prolcommuni utilitate satisfiat: sic frequentius legem solvere, exemploque potius quam Certo PerSon rum rerumque delectu, petentibus indu gere, nil aliuo est, quam unicuique ad leges tronsgrediendas aditum' n litteris nostris apostolicis, quas Manno I741.V ad

omnes catholicos Episcopos dedimus, huic corruptelae viam praecludere cogitavimus ea ratione, illisque verbis, quae rursum hic subjicimus: Debitum igitur paternae uniuscujusque Vestrum sedulitatis et charitatis ossicium jure postulat, ut omnibus notum faciatis, et annuntietis, nemini quidem sine legitima causa, et de utriusquamedici consilio, multitudini Vero, veluti PoPulo, aut civitati, aut genti indiscriminatim integrae, non nisi gravissima, et urgente necessitate, et in casibus pei sacra Canonum statuta praescriptis, cum debita apo

296쪽

oscae hujus sane- Sedia reverentia, a quadr mimali jejunio dispensationem, toties quoties opus fuerit, Comeedendam, nec audacter, fidenterque usurpandam, nec superbo, et arroganter in Ecclesia, sicut alibi in more positum esse accepimus, esse P tutandam.'Ρorro Νοs hanc normam secuti sumus, tam multit

dinem, veluti populum, aut civitainim integram quadragesimali abstinentia immunem declaravimus. Inprimis loci Episcopus id postulare a Nobis debuit, ac de grarissima, urgentique necessitate suum testimonium interponere. Deinde carnes minimo permissae fuerunt, si lactis et ovorum usus satis esse videretur. Tum verissacultas edendi carnes tribui solam consuevit, cum interposito Episcopi testimonio id omnino necessarium judicaretur, nec sussiciens necessitati remedium aflerri Constaret, si ova solum, et lacticinia concederentur. Quoties autem abstinentia quadragesimae nostra RuCtoritate soluta fuit, eartos tamen dies praeseripsimus, quibus integra abstinentia servaretur, nempe diem Cinerum, dies quatuor temporum, Vigilias praecepto obeundas, dies majoris hebdomadae a Dominica mimarum. Quandoque recensuimus etiam totam hebdomadam cin rum, a uando etiam indiximus abstinentiam feriis sextis ae sabbatis, etiamsi facultas a Nobis tradita lactis et ovorum usum solum complecteretur. Postremo eam conditionem semper addidimus, ne jejunii lex, unius per diem comestionis, ullo modo violaretur, ac ne simul in mensa carnes et pisC POnerentur.

Dum rationem hujus Consilii nostri serio perpendi--us, haud pleno aequiescimus, ob eam sollicitudinem, ac dubitationem, ne cauaa ab Episcopo loci prolata, quam Nos legitimam credidimus ad solvendam quadragesimae abstinentiam, ejus natu e sertasse non iat, quae eram, et urgentem necessitatem contineat. Quippe illud Nobis semper ante oculos propositum habuimus, ut nihil a ratione alienum, nihil inconsulto ac temere faciamus. Haerent pariter animo defixa S. Bernardi verba ad Pontificem Eugenium M libro B. de Consideratione, cap. 4: Facitis hoc, quia potestis: sed, utrum beatis, quaestio est, et quomodor' attamen fide. Praestitimus iis, quibus praestanda fuerat, Epiocopis nempe locorum. Non enim alio pacto exerceri potest sollicitudo peculiarium Ecclesiarum, ac dioecesium,

nisi fides habeatur Episcopis a quibus illae admini

297쪽

trantur. Sed in materinae, ut gravisamrum hoe negotium tutius, quam fieri possit, geratur, molestum vobis non sit, animum iis advertere, quae in icimus. Non ignoratia ab Lxnocentio IIL Prae eo ore vostro Cap. Consilium, de observatione jejuniorum, 4nter causas legitimas solvendi instinantiam a Carnibus jejunii tempore, recenseri voram, et existentem reipsa aegritudinem: Haeterea de illis, qui in quadragesim vel in aliis jejuniis solamnibus infirmantur, et Petrant sibi esum cameum indulgeri, Te ondemus, Dd, Gomnon subjaceat legi necessitas, desidem- infirmorum, cum urgBns nec altas exigit, su ortare Poem et debes, ut majus poeteulum in eis Evitetur. - Idem statuerant multo Mite Innocentium IIL Patris octavi concilii T letani Can. 9. quod armo 653. eelebratum fuit: Quisquis absque inevitaruli necessitate, atque se gilitatis evidentia languore, sin istiam aetatig immas, bilitate, diebus quadragesimae esum carnium Praesum'

aerit aventare, non sinis erit mus fies rectio a

dominicae, veri 1 etiam alterius ab ejusdem diei nancta

communione... Issi ver , quos aut aetas inoumat, aut languor extenuat, aut necessitas arctat, non ante P. bbita violare praesumant, quam a moerdote permissum accipianti' Nemo eat, qui non intelligat hujusmodi cauaas satis esse, ut aliqui a jejunii legibus et abstinentia immunes existimentur: non autem, ut populus, vel integra Cisrtas idem priviIegium obtineati Quis enim alia perfundere possit, eives unimersos alieujus urbis, vel dicamnis e dem tempore Mavissimo morbo teneri, vel in eodem discrimine vereari omnes, ut periculasam aegritudinem contrahant Θ Nisi foria oos morbos intelligamus, qui ab aeris intemperie, vel infectione promanant, de quibus paula mat verba faciem . Quae credat unquam populum universum alicujus dioecesis, vel communi anguore pinitus extenuatum, mel extrema senectute confectum ΘΝeque vero causa sussiciens habenda est, ut aliqua civitas, vel populus ahinnentia quadragesimali Ii retur,.sique carnes permittantur, si fortis pisces, vel ovn ea Pretio vendantur. Sicut enim urbes habent egenos cives, itae etiam opulesntos; h thus etiam ala vitae austentationem labore, ac sudore sibi comparant, alii vero patrimonio, ac divitiis satis superque abundant.

298쪽

Itaque, si pro emendis piscibus grave pretium solvendum sit, id quidem egenia civibus, non vero divitibus suffragatur. Id asserunt etiam nonnulli theologi haud severioris disciplinae, quorum sententiam recensuimus capite nono libri tertii nostrarum Institutionum, quas Bononiae typis impressimus. Illud etiam inane commentam prorsus existimari debet, solvendas esse abstinentia quadragesimae civitates, vel dioeceses, ubi exorcitus versantur, eo quod milites, in iis locis permanentis, abstinentiae leges minime observant. Id poricia animos civium inflammare deberet ad jejunium rite religioseque suscipiendum, ut nempe milites tanta virtute temperantiae permoti, ipsorum exemplum sequantur. Illud solam, pro legitima eausa in medium proferri potest, copias militum tantam afferre civitati penuriam herbarum, atque olei, licet quadragesimae Jejunio non intemperent, ut harum

rerum pretis summopere augeantur. Tunc autem

eadem statuenda aunt, quae paulo ante diximus, cum pisces, et ova cariori pretio Comparantur. Igitur peculiares morbi, quamvis frequentes, in posterino pro causa solvendae abstinentiae non adducantur, nisi sorte eivibus universis iidem morbi communes habeantur ob aliquam aeris corruptionem: neque in posterum herbarum, olei, piscium, et ovorum pretia tanti ponderis esse censeantur, ut omnis civitas, Vel

dioecesis ab instituto quadragesimae jejunio ac temperantia liberari contendat. Quod si veras, ac legitimas a Nobis causas ad hanc facultatem obtinendam expetitis, duas potissimum percensebimus, quarum Prima ex jure eanonico, altera vero ab ipsa rerum magistra ex Matia depromyta est. Innocentius III., quem superias nominavimus, eο-

dein Cap. Consilium, de observatione jejuniorum,'' Archiepiscopo Bracmensi postulanti, qua poena plectendos judicaret illos, qui tempore quadragesimae acarnibus non abstinuerant ob summam rerum caritatem,

et angustiam, ita ut plures fame enecarentur, respondit his vertas: Cum autem quaesieris, quae sit illis poenia tentia injungenda, qui diebus quadragesimalibus, tempore quo tantae famis inedia ingruebat, quod magna pars populi propter inopiam annonae periret, carnes Somedere sunt coacti; respondemus, quod in tali arti culo illos non credimus puniendos. Preces tamen

299쪽

Domino pro illis, et cum illis inuinas, ne ipsis aliquatenus imputetur, quia bonarum mentium est, ibi timere eulpam, ubi culpis minimδ reperitur.' Si quis hoc tempore Episcopus, adductua exemplo Macarensia Anti titis,' idem conia iam peteret a Sede apostolica, tanquam ineptus, ac simplex haberetur; sed illo Ecclesiae selieissimo saeculo maximi pendebatur, utὸ aequum est, quadragesimae praeceptum. Hinc magna severitate

inquirinantur illi, qui minimo paruissent, lichi talis

causa intercederet, ut liberi ab eodem praecepto vid rentur : nee ulla ratio habebat- virorum principum, lices ipsorum incolumitas eum reipublicae felicitate conjuncta putaretur; uti Nos fuso ostendimus in decima quinta nostrarem Institutionum libri primi. Sed iis omissis, et allia betae minis, quae in hanc rem Congeri a Ninis possent, illud primitin delibabimus ex

respons. Innocentsi III. tune quadragesimae abalinentia solvi posse integram civitatem, vel dium im, Cum rei a non sumetunt ea, sine quibus Praeceptum dragesimae observari nequit. Itaque si revera in aliquo loco neque oleum, neque pisces comparari P sint,

tunc incolis ejusdem loci permitti fas est, ut lacte et

ovis utantur: si haec autem revera deficiant, tunc Carnis, siauhris tamen, ede se facultus Comedetur,

interposita semper jejunii servandi conditione. Insula Sancti Dominici in America meridionali intemtinralibus paret charissimo in Christo Filio nostro Ludovico Galliarum, Regi Christianissimo, nec ei ullus praeest Episcopus. Praefectus Patrum Societatis JEsu anno 1742. A Nobis quaesivit, an ex concessione sibi facta a Sede apostolica dispensanssi super esu Carnium ovorum, et lacticiniorum tempore jejuniorram, et quadragesimae, dici posset, sibi etiam datam fuisse facultatem dispensandi nedam particulares personas, aedetiam multitudinem hominum, Et omnes sui districtas incolas, quando coram Deo id expedire judicasset: habitoque responso, facultatem ei fuisse concisaam

dispensationem indulgendi particularibus hominibus,

non autem multitudini hominum, et omnibus incolis sui districita, pro concessione exoravit. rio Causa exposuit veneficam piscium qualitatem, exiguum Piscatorum numerum, qui longo ab Insula piscantes, pisces deserebant aut stetentes, aut corruptos ob nimios e lares ; Paupertatem earum gentium, quae oleum emere

300쪽

- non poterant pro cibis quadragesimalibus necessarium; ficientiam denique olerum, et legiunimim, quae in ea regione facile corrumpuntur, aut a verinthus consummuntur. Re subinde mature discussa curam Nobis in Congregatione Generali Sanctae Romanae Et Universalia Inquisitionis die l2. Apr. anno 1742.' habita ratione regionis nimis remotae, is qua quolibet anno impossibilis erat ad Sedem apostolicam recursus; indulgentea necessitati fidelium degentium in Insulis ditionis Gallicae

in America, facultatem eoncessimus PusEfectis Μissionum illarum partium, ut in casu verae, et ineluctahitis necesssitatis, et tantam do anno in annum, praesutaque uera necessitate durisnte, Et non aliter, nec alio modo, possent et valerent cuni fidelibus populis ipsorum reg mini eommissis dispensare super esu ovorum, et lam Cimorum, et etiam carnium tempore quadragesimali,

indicta simul eum hujusmodi dispensatione observanti. jejunii per unicam corusationem, onerataque Pindi torum Praesectorum eonscientia, si ad amussim juxta praescriptum concessa facultate usi non fuissent. Sed jam ad experientiam deveniam . Quindecim hine annis per totam fere Europam morhus invaluit, qui pectoria inflammationem inserebat, ita tamen, ut ex una civitate in aliam, ut ex una provincia in aliam haec funesta lues promanaret. Id contigit annis I730, l788,

1740. Licet autem morbus ejusmodi, qui universos h minum ordines, atque aetates eorripiebat, lentam solum in pectore inflammationem Excitarat, tamen senibus matura jam aetate debilitatis extremam afferebat perniciem: nam ex ipso febris acutissimae, et mortales sequebantur. Idem morbus in periculum trahebat juniores etiam, qui paululum infirmo pectore laborarent. Postremo multorum pectora adeo labefactavit, ut gravissima deinde mala provenerint. Alios quoque morbos hujus generis, pectoris inflammationem magno cum Periculo afferentes, aegros in discrimen vitae adduxisse medici scriptores luculenter testantur. Itaque, si medici a professores acciti, monitique graviter, ut nihil a Veritate alienum respondeant, unanimi consensu fateantur uti Nobis ipsis accidit, cum

adhuc Bononiae versaremur) morbum esse talis natur*, qualem superius commemoravimus, ita ut nulla aetas

libera, et incolumis esse queat; et assirment, illis ipsis, qui inter eivea salvi et intogri numerantur, eandem