Life Of Agricola And Germany

91쪽

IO German .

denuntiant; si Vivendum, si pereundum occipere Sequae liberis inviolata ac digna reddat, quae nuru accipiant UrSUS, quae ad nepote referantur. XIX. Ergo saepta pudicitia agunt, nulli Spectaculorum illecebris, nullis Gnviviorum irritationibus Corruptae Litterarum secreta Viri pariter ac feminae ignorant Paucissima in tam numerosa gente adulteria, quorum poena PraeSen Set maritis permissa. Accisis Crinibus, nudatam, Coram propinquis expellit domo maritus, ac per omnem Victimi Verbere agit Publicatae enim pudicitiae nulla venia non forma, non aetate, non opibus maritum inVenerit. Nemo enim illic vitia ridet, nec corrumpere et Corrumpi Saeculum Vocatur. Melius quidem adhuc eae civitates in quibus tantum Virgines nubunt, et Cum Spe Votoque is uxoris semel transigitur. Sic unum accipiunt maritum, quomodo Unum Orpia unamque itam, ne ulla cogitatio ultra, ne longior Cupiditas, ne tamquam maritum sed tamquam matrimonium ament. Numerum liberorum finire aut quemquam X agnatis necare flagitium habe a tur, plusque ibi boni mores valent quam alibi bonae leges. XX. In omni domo nudi ac sordidi in hos artus, in haec Corpora, quae miramur, XCTOSCunt. SURquemque mater uberibus alit, nec ancillis ac nutricibus delegantur Dominum ac servum nullis educationisu, deliciis dignoscas inter eadem pecora, in eadem humo degunt, donec aeta Separet ingenuoS, Virtu agnoScat Sera juvenum Venus, eoque ineXhausta pubertas. Nec virgines festinantur eadem juventa, similis proceritas pares alidaeque miscentur, ac robora parentum liberis referunt.

Sororum filiis idem apud avunculum qui apud patrem honor Quidam sanctiorem arctioremque hunc nexum anguinis arbitrantur, et in accipiendis obsidibus magis exigunt, tamquam et animum firmius et

a domum latius teneant. Herede tamen SucceSSoreS-

92쪽

Their annon and Custonas. II que sui cuique liberi, et nullum testamentum. Si liberi non sunt, proximus gradus in possessione fratres, patrui avunculi. Quanto tu propinquorum, quo major amnium numerus, tanto gratiosior senectus; nec ulla orbitatis pretia. XXI. Suscipere tam inimicitias seu patris seu propinqui quam amicitias necesse est. Nec implacabiles durant; luitur enim etiam

homicidium certo armentorum C POCorum Umero,

recipitque satisfactionem universa domus, utiliter in publicum, quia periculosiores sunt inimicitiae juxta

libertatom.

Convictibus et hospitiis non alia gens effusius in dulget. Quemcumque mortalium arcere tecto nefas habetur pro fortuna quisque apparati epuli eXcipit. Cum defecere, qui modo hospes fuerat, monstrator OS-pitii et comes proXimam domum non invitati adeunt. Nec interest pari humanitate accipiuntur. Notum ignotumque, quantum ad ii hospitis, nemo discernit. Abeunti, si quid poposcerit, Concedere mori S et Oscendi invicem eadem facilitas. Gaudent muneribus, sed nec data imputant nec accepti obligantur. Victus

inter hospite ComiS. XXII. Statim e Somno, quem plerumque in diem X- trahunt, mantur, Saeptu calida, ut apud quos plurimum hiems occupat. aut cibum capiunt; Separatae ingulis sedes et Sua cuique mensa. Tum ad negotia nec minus saepe ad ConViVia procedunt armati Diem noctemque continuare potando nulli probrum. Crebrae ut inter vinolentos ri Xae raro Con Viciis, saepius Caede et vulneribus transiguntur. Sed et de reconciliandis

invicem inimicis et ungendis amnitatibus et asciscendis principibus, de pace denique ac bello plerumque in conviviis consultant, tamquam nullo magis tempore aut ad simplices cogitatione pateat animus aut ad magnas incalescat Gens non astuta nec callida aperit adhuc

93쪽

secreta pectoris licentia oci ergo detecta et nuda omnium mens. Postera die retractatur, et salva utriusque temporis ratio est deliberant dum fingere nesciunt, constituunt dum errare non POSSUnt. XXIII.

Potui humor ex hordeo aut frumento, in quandam Similitudinem vini corruptus proximi ripae et Vinum mercantur. Cibi simplices agrestia poma, recen fera, aut lac concretum. Sine apparatu, sine blandimentis eXpellunt famem. Adversus sitim non eadem temperantia. Si indulseris ebrietati suggerendo quantum Concupiscunt, haud minus facile vitiis quam armis

vincentUr.

XXIV. Genus Spectaculorum unum atque in omni coetu idem. Nudi juvenes, quibus id ludicrum est, inter gladios se atque infestas framea saltu jaciunt. EXercitatio artem paraVit, ars decorem non in quaeS- tum tamen aut mercedem quamvis audacis lasciviae pretium est voluptas Spectantium Aleam, quod mirere, sobrii inter seria exercent tanta lucrandi perdendi Vetemeritate, ut, cum omnia defecerunt, Xtremo ac novissimo actu de libertate ac de corpore Contendant. Victus voluntariam servitutem adit quamvis juVenior, quamVis robustior, alligari Se ac venire patitur. Ea est in re prava pervicacia ; ipsi fidem vocant. SerUos condicionis hujus per commercia tradunt, ut e quoque pudore victoriae XsolVant. XXV. Ceteris serVis non in nostrum morem, descriptis per familiam ministeriis, utuntur: suam quisque Sedem, SUOS penate regit. Frumenti modum dominus aut pecoris aut vestis ut colono injungit, et serVus hactenus paret cetera O-mus ossicia uxor ac liberi exsequuntur. Verberare Se

Uum ac Vinculis et opere Coercere rarum. Occidere

solent, non disciplina et seVeritate, sed impetu et ira, ut inimicum, nisi quod impune est Liberti non multum Supra SerVos sunt Raro aliquod momentum in

94쪽

The German NationS.

Super nobiles Scendunt apud ceteros impares libertini libertatis argumentum Sunt. XXVI. Fenus agitare et in usuras Xtendere ignotum, ideoque magis servatur quam Si Velitum esset. Agri pro numero cultorum ab universis in vices occupantur, quo mox inter Se Secundum dignationem partiuntur. Facilitatem partiendi camporum Spatia praestant arUa per anno mutant, et SupereSt ager. ecenim cum ubertate et amplitudine soli labore contendunt, ut pomaria conserant et prata Separent et hortos rigent; sola terrae Sege imperatur. Unde annum quoque ipsum non in totidem digerunt speciei hiems et Ver et aestas intellectum ac vocabula habent autumni perinde nomen

XXVII. Funerum nulla ambitio G solum observatur, ut corpora clarorum Virorum Certis lignis Crementur. Struem rogi nec vestibus nec odoribus cumulant Sua cuique arma, quorundam igni et equus adicitur. Sepulcrum CaeSpes erigit monumentorum arduum et operosum honorem ut graVem deiunctis Spernantur. Lamenta ac lacrimas cito, dolorem et tristitiam tarde ponunt Feminis lugere honestum est, Viri meminisse. Haec in Commune de omnium Germanorum origine ac moribus accepimus. Nunc singularum gentium instituta ritusque, quatenus disserant, quae nationes e Germania in Gallias commigraVerint, eXpediam. XXV111. Validiores olim Gallorum res fuisse summus auctorum divus Julius tradit eoque credibile est etiam Gallos in Germaniam transgressos. Quantulum enim amnis obstabat quo minuS, ut quaeque genS Valuerat, OCCUPAret permutaretque Sedes promiscuas adhuc et

nulla regnorum potentia divisas rigitur inter Hercy-

95쪽

niam silvam Rhenumque et Moenum amnes Helvetii, ulteriora Boii, Gallica utraque en S, tenuere. Manet adhuc Boihemi nomen, signatque loci veterem memoriam quamVi mutatis cultoribus. Sed utrum Aravisci in Pannoniam ab Osis Germanorum natione, an Osi ab Araviscis in Germaniam commigraVerint, cum eodem adhuc sermone, in Stitutis, moribus utantur, incertum

est; quia pari olim inopia ac libertate, eadem utriusque ripae bona malaque erant. Treveri et Nervii circa assectationem Germanicae originis ultro ambitiosi sunt, tamquam per hanc gloriam sanguinis a similitudine et inertia Gallorum separentur. Ipsam Rheni ripam haud dubie Germanorum populi colunt, Vangiones, Triboci, Nemetes. Ne Ubii quidem, quamquam Romana colonia esse meruerint ac libentius Agrippinenses conditoris

sui nomine vocentur, origine erubescunt, tranSgreSSi

olim et experimento fidei super ipsam Rheni ripam collocati, ut arcerent, non ut CuStodirentur.

XXIX. Omnium harum gentium Virtute praecipui Batavi non multum e ripa sed insulam Rheni amnis colunt, Chattorum quondam populus et seditione domestica in eas sedes transgressus in quibus pars Romani imperii fierent. Manet honos et antiquae societatis insigne. Nam nec tributi Contemnuntur, nec publicanus atterit; Xempti oneribus et collationibus, et tantum in usum proeliorum sepositi, velut tela atque arma, bellis reserVantur. Est in eodem obsequio et

Mattiacorum gens protulit enim magnitudo populi

Romani ultra Rhenum ultraque Vetere terminos imperii reverentiam. Ita sede finibusque in sua ripa, mente animoque nobiscum agunt, cetera similes Batavis, nisi quod ipso adhuc terrae suae solo et caelo

acrius animantUr.

Non numeraverim inter Germaniae populoS, quam quam trans Rhenum Danubiumque Consederint, eo qui

96쪽

The Chatti

Decumates agros Xercent Levissimus quisque Gallorum et inopia auda dubiae possessionis Solum occupaVere; mo limite acto promotisque praesidiis sinus imperii et pars proVinciae habentur. XXX. Ultra hos Chatti initium sedis ab Hercynio saltu incohant, non ita effusis ac palustribus locis ut ceterae civitates in quas Germania patescit durant siquidem colles, paulatim rarescunt, et Chattos suos saltus Hercynius prosequitur Simul atque deponit.

Duriora genti corpora, stricti artus, mina vultus et o major animi vigor. Multum ut inter Germanos rationis ac sollertiae: praeponere electos, audire prae-pΟSitoS, noSSe ordines, intellegere occasiones, differre impetus, disponere diem Vallare noctem, fortunam inter dubia, virtutem inter certa numerari quodque rariSSi ismum nec nisi ratione disciplinae conceSsum, PluS reponere in duce quam in exercitu. Omne robur inpedite, quem Super arma terramenti quoque et copiis onerant. Alios ad proelium res videas, Chattos ad bellum. Rari Xcursus et fortuita pugna Equestrium osane virium id proprium, Cito parare Victoriam, cito cedere velocitas uXta formidinem, cunctatio propior constantiae St. XXXI. Et aliis Germanorum populis usurpatum raro et priVata cujusque audentia apud Chattos in consensum Vertit, ut primum adoleVerint, crinem os barbamque submittere, nec nisi hoste Caeso exuere otivum obligatumque virtuti oris habitum. Super sanguinem et spolia revelant frontem, Seque tum demum

pretia nascendi retulisse dignosque patria ac parentibus ferunt. Ignavis et imbellibus manet squalor. Fortis sosimus quisque ferreum insuper anulum ignominiosum id genti velut vinculum gestat, donec se caede hostis absolvat. Plurimis Chattorum hic placet habitus Gamque canent insigne et hostibus simul suisque monstrati omnium penes hos initia pugnarum; haec s

97쪽

prima Semper acies, Visu noVa nam ne in pace quidem vultu mitiore mansuescunt. Nulli domus aut ager aut aliqua cura prout ad quemque Venere, aluntur, prodigialieni, Contemptores Sui, donec XSingui Senectus tam durae virtuti impares faciat. XXX11. Proximi Chatti certum jam alveo Rhenum, quique terminus esse Suffciat Usipi ac Tencteri colunt. Tencteri, super solitum bellorum decus, equestris disciplinae arte praecellunt; nec major apud Chattosio peditum laus quam Tencteris equitum. Sic instituere majores, posteri imitantur; hi lusus infantium, haec jUVeniam aemulatio, perseVerant Senes. Inter familiam et penates et jura successionum equi tradunturi excipit filius non ut cetera maximus natu, Sed prout ero bello

et et melior.

XXXIII. Juxta Tencteros Bructeri olim occurrebant: nunc Chamavos et AngriVario immigraSSe narratur, pulsis Bructeris ac penitus excisis Vicinarum consensu iacitionum, seu superbiae odio, Seu praedae dulcedine,

α Seu faVore quodam erga no deorum. Nam ne pectaculo quidem proelii invideres; super sexaginta milia non armis telisque Romanis, Sed quod magnificentius

est, oblectationi oculisque Ceciderunt. aneat, quaeSO, duretque gentibus, Si non amor nostri, at certe odiumus sui; quando urgentibus imperii fatis nihil jam praestare

fortuna majus potest quam hostium discordiam. XXXIV. AngriVarios et Chamavos a tergo Dulgibini et Chasuarii cludunt, aliaeque gentes haud perinde memoratae fronte Frisii excipiunt ajoribus minos ribusque Frisiis vocabulum est e modo virium utrae que nationes usque ad Oceanum Rheno praeteXuntur, ambiuntque immensos insuper lacus et Romanis classibus navigatos. Ipsum quin etiam Oceanum illa tentavimus. Et superesse adhuc Herculis columnas famas vulgavit, sive adiit Hercules, seu quicquid ubique mag-

98쪽

nificum est in claritatem ejus referre consensimuS. Nec defuit audentia Druso Germanico sed obstitit Oceanus in se simul atque in Herculem inquiri. ox

nemo tentaVit, Sanctiusque ac reverentius visum de actis deorum credere quam Scire. XXXV. Hactenus in occidentem Germaniam novimus. In Septentrionem ingenti flexu redit. Ac primo Statim Chaucorum gens, quamquam incipiat a Frisiis ac partem litoris occupet, omnium qua exposui gentium lateribus obtenditur, donec in Chattos uSque sinuetur.

Tam immensum terrarum spatium non tenent tantum

Chauci, sed et implent, populus inter Germanos nobilis-Simus, quique magnitudinem suam malit justitia tueri. Sine cupiditate, sine impotentia, quieti secretique, nulla provocant bella, nullis raptibus aut latrociniis populantur. Id praecipuum virtutis ac virium argumentum est, quod ut superiores agant non per injuria aSSequuntur.

Prompta tamen omnibus arma ac Si re POSCat, eXercitus, plurimum Virorum equorumque et quiescentibus eadem fama. XXXVI. In latere Chaucorum Chattorumque Cherusci nimiam a marcentem diu pacem illacessiti nutrierunt. Idque jucundius quam tutius fuit, quia inter impotentes et validos falso quiescas ubi manu agitur, modestia ac probitas nomina superioris sunt. Ita qui olim boni aequique Cherusci, nunc inertes ac stulti Vocantur Chattis victoribus fortuna in sapientiam cessit. Tracti ruina Cheruscorum et Fosi, contermina gens;

adVerSarum rerum ex aequo socii sunt, cum in secundis minores fuiSSent. XXXVII. Eundem Germaniae sinum proXimi Oceano

Cimbri tenent, parva nunc ciVitas, sed gloria ingenS. Veterisque famae lata vestigia manent utraque ripa castra ac spatia, quorum ambitu nunc quoque metiaris molem manusque genti et tam magni exitus fidem.

99쪽

Sexcentesimum et quadragesimum annum urbs nostra agebat, cum primum Cimbrorum audita sunt arma, Caecilio etello et apirio Carbone consulibus. Ex quo si ad alterum Imperatoris Trajani consulatum compute- mus, ducenti ferme et decem anni colliguntur tam diu Germania vincitur Medio tam longi aevi spatio multa invicem damna. Non Samnis, non Poeni, non HiSpaniae Galliaeve, ne Parthi quidem saepius admonuere; quippe regno Arsacis acrior est Germanorum libertas. Quid enim aliud nobis, quam caedem Crassi amisso et ipse Pacoro infra Ventidium dejectus Oriens objecerit λAt Germani, Carbone, et Cassio, et Scauro Aurelio et Servilio Caepione, Cn. quoque antio fusi Vel captis, quinque simul consulares exercitu Populo Romano, Varum trisque cum eo legiones etiam Caesari abstulerunt; nec impune C. arius in Italia, divus Julius in Gallia, Drusus ac Nero et Germanicus in suis eos sedibus perculerunt. o ingentes ait Caesaris minae in ludibrium

versae. Inde otium, donec occasione discordiae nostrae et civilium armorum, eXpugnati legionum hibernis, etiam Gallias affectaVere ac rursus pulsi, inde proXimis temporibus triumphati magis quam victi sunt.

XXXVIII. Nunc de SueVis dicendum est, quorum non una ut Chattorum TencterorumVe gens majorem enim

Germaniae partem obtinent, propriis adhuc nationibus nominibusque discreti, quamquam in commune Suevi Vocentur. Insigne gentis obliquare crinem nodoque substringere sic Suevi a ceteri Germanis, Sic Suevorum ingenui a servis Separantur. In alii gentibus, seu cognatione aliqua ueVorum seu quod saepe accidit imitatione, rarum et intra juVentae patium apud Suevos usque ad canitiem horrentem capillum retro equuntur, ac saepe in ipso solo Vertice religant. Principe et ornatiorem habent. Ea cura formae, Sed innoxiae neque enim ut ament amenturve, in altitudinem quandam et

100쪽

Tho Suevi.

tur.

XXXIX. Vetustissimos se nobilissimosque Suevorum Semnones memorant. Fides antiquitatis religione firmatur. Stato tempore in Silvam auguriis patrum et prisca formidine sacram omne ejusdem sanguinis populi legationibus coeunt, caesoque publice homine celebrant barbari ritus horrenda primordia. Est et alia luco reverentia nemo nisi vinculo ligatus ingreditur, ut minor et potestatem numini prae se ferens. Si forte prolapsus est, attolli et insurgere haud licitum per humum evolvuntur. Eoque omnis superstitio respicit, tamquam inde initia gentis, ibi regnator omnium deus, Cetera Subjecta atque parentia. Adicit auctoritatem fortuna Semnonum centum pagi ii habitantur, magnoque corpore efficitur ut se Suevorum Caput credant. XL. Contra Longobardos paucitas nobilitat plurimis ac valentissimis nationibus cincti non per obsequium,

sed proeliis et periclitando tuti sunt. Reudigni deinde et Aviones et Anglii et Varini o Eudoses et Suardones et Nuithone fluminibus aut Silvis muniuntur. Nec quicquam notabile in singulis, nisi quod in commune

Nerthum, id est terram matrem, Colunt, eamquo intervenire rebus hominum, invehi populis arbitrantur. Est in insula Oceani castum nemus, dicatumque in eo Vehiculum Veste contectum. Attingere uni sacerdoti conceSSum IS adesse penetrali deam intellegit vectamque bubus feminis multa cum Veneratione proSequitur. Laeti tunc dies, festa loca, quaecumque adVentU OSPitioque dignatur. Non bella ineunt, non arma UmUnt clausum omne ferrum pace quies tunc tantum nota, tunc tantum amata, donec idem sacerdos satiatam Conversatione mortalium deam templo reddat Mox vehiculum et vestes et, si credere velis, numen ipsum Secreto

lacu abluitur. Servi ministrant, quos statim idem lacus