Miscellanea philologa: Ediderunt gymnasiorum batavorum doctores societate conjuncti

41쪽

- 35 Appositio ἡ τῆς 'Aσπασίας ψαίρεσιας aliquanto mente auctoris haudat dimidio minus continent quam ipsa sententia. Κυπρογένεια τὰ παριπαν ἀναίτιος, quae rutriusque respicit amorem infelicem eribagi et Darii Riciatur igitur ista appositio. Ceterum reliqua speciem versus dactylici prae se serunt, quem ut in integrum restituas lege: Κυπρογενὴς νου παμπαν ανώτιος. c. XXIX l. 16. Ω Πειδεν πασμένους τ εγχειρέδια καὶ προς*ποροένους, ταχυ τὴν αυλαἱαν υ λαβὼν ἀνεχωρησεν εἰς το ἐντος ουημα καὶ τα θυρας ἐπηρραξε κραζων. Recipienda est lectio quatuor codicum D ἐπήραξε. Exemplo sit latonis rotagora p. 314 d. αρισοῖν τοῖν χεροι, τὴν θυραν ἐπηραξε. oristi forma ἐπηρραξε, quam intenis praetulit, non deduci potest nisi a Verb. παρρακτσω aut

ἐπερρασσω , quae non XStant Verum enimvero verbum est ἐπαρασσω , compositum X ἐπ et αρασσω, unde αραγμός, αραξις, αραγδην et derivata.

Scrips. m. Septemb. a. DccoLII.

42쪽

D. TERPSTRA,

Phil. Theor. Mag. Litt. Hum. Oct.

Liberes. Cap. 6. l. Nipperdeius verba inde Phili ρει et Mameellu/-ore log sic emendata voluit. con/ule privato conδilio praetereuntur neque eorum Ore dejiciuntur neque erveolunt, ut d eorum imperio ad Fo ultim feratur paludatique votis nunc ali Genns. Cog--ἰ

eae urbe proficiscuntur istore/que labent in urbe et Capitolio Frivati contra omnia eluδfali Gempla 'Ρrimm de voce Con/ui '' videndum, quod . l. subat, tui in locum vulgati Philipsti et Colla' vel Phili uces Mareelωεἰ ' dicens, quum Caesar in superioribus provincias privati datas esse queratur, necesse esse hoc loco nominet eos, qui hoc tempore privati non essent. Et recte quidem, ut mihi videtur; modo ne con/uleδ' V. l. h. l. substituisset. Quid enim significat in provinciis sortiendis consules esse praeteritos quorum ratio nequaquam

43쪽

haberi poterat Quid igitur Retinendano vulgata Μinime;

sed, si Caesaris verba accurate perpenderimus, ex hoc et sequenti capite patebit, non id notare Caesarem, consules in sortitione esse praeteritos, sed morem majorum in designandis provinciarum praesectis neglectum esse queri omissaque multa, quae olim in creandis magistratibus usu Venire Solerent.

Contra omnia, inquit, veluδlati eae la ' Inde etiam privatis provincias decretas dicit et neglecta lege curiata de imperio privatos fasces habere, postquam consules urbem reliquerint inde Afranium, quum is non tam diu post in Hispania victus fidem suam erga Pompeium excusaret, non a se initium belli civilis factum esse docet, sed a paucis illis optimatibus, quorum in se odio omnia hacte jam ridem

per Faveo Frobati et leoli in rovincia milianeti Ergo neque cupiditate adeo occaecatus erat Caesar, quae Nipp. est sententia pag. 128 ut oblitus eius legis, quae anno 54. a C. N. de magistratibus erat sacta eis Pompejoin consulatu instaurata, propterea h. l. privatis provinciarudecretas esse diceret; neque eo tempore, quo commentarios

scripsit, sperabat ore, ut haec dissimulatio legis ut opinatur V. l. pag. 13I legentes fugeret; non dissimulavit enim; sed aperte indicat legem in iis, quae Afranio respondit. Verum, ut nihil, quod Romae a factiosis illis o di amicis gerebatur, Caesarem in Gallia fugiebat, ita hoc potissimum animum ejus odio impleverat, eosdem homines, qui reipublicae causa legem Pompeiam de magistratibus actam dicerent, in se revera eam tulisse, ut post finitum imperium privatus Romam veniret atque in potestate esset ompeii, cui contra legem in quatuor novos annos imperium erat prorogatum. Itaque tum invidia et odio incensus, tum quod popularis haberi cupiebat ), quae proximis annis lata erat

44쪽

- 38 lex, eam, ut legibus et mori majorum contrariam, se non agnoscere ostendit neque probasse eo tempore, quo bellum

erumperet λ): id quod facto confirmavit, quum et legem et

senatusconsultum ex ea factum abrogaret, simul ac rerum

esset potitus Quosnam igitur ex Caesaris sententia praeterire et in sortitione provinciarum neglighre non oporteret jam unusquisque videt anni scilicet proximi consules, qui more majorum proconsules erant designati atque adeo privati vocari neque poterant neque debebant. In locum adeo eorum, qui in vulgata nominantur, substituo Paullio et Maroelius' qui anno 5 a C. N. consules fuerunt. Porro post dejiciuntur Nipperdeius exulare jussit verba: In reliqua Frovineia praetores maluntur Tres ab eo

asseruntur rationes

1'. Quod, licet iraetore pro praetorii poni possit, tamen male Caesar acturus fuisset, at h. l. ambigue esset locutus. 2'. Quod supra jam declaratum esset, reliquas proVincias praeter duas praetorias fuisse. 3'. Quod sic incommode haec secta praeposita sint a quentibus A EMypeolanc reliq. Verum, ut jam Hergogius V. l. animadvertit: 1'. Hoc loco ,raefor ' poni necesse est, quia pravati, ns aetorii erant ii, qui in provincias mittebantur. iraeterea, qui cum imperio in provincias ibant, saepe melorum n mine apud antiquos designantur p).2'. Etsi jam supra dictum erat, duas provincias consul res, reliquas praetorias suturas, tamen incertum a Caesare erat relictum, utrum, quae Scipioni et Domitio obvenissent,

Pompeis de magistratibM. s. Caesar B C. I. 22. ' Sed ut se a contumeliis inimicorum.' reliq. R. 1. 32. Aeerbitatem inimicorum' reliq. R. I. s. Libera comitia atque omnis revublica Senatui populoque Romano permittatur I Verbis se. ProvMariae privatis decemuntur.

45쪽

- 39 praetoriae an consulares essent; unde ad omnem evitandam ambiguitatem rite adjungit in reliqua praetore mutuntur Etenim non semper eaedem provinciae consulares erant; sed ante creatos magistratus constituebatur λὶ quaenam consulares, quaenam praetoriae essent. Immo vero haud verba omittere Caesar non potuit, si ambiguus esse nollet quum non tantum consules et consulares, sed etiam praetores legem

curiatam non exspectavissent idque a scriptore indicari oporteret. nassage vero, de quo ergogius annotavit ad

verba Praetore mittuntur neque aveolant' ' commode tollitur, si sic interpungamus: μεorte dejiciuntur, in reliquaδprovincia Fraetore mittuntur. Neque eripectauc nempe consules, proconsules et propraetores.. 3'. Si i erdei adsciveris emendationem, consulum ex urbe prosectionem bis memorari patet. Sic enim legitur

displicent ipperdeto mea sententia, immerito. Nam quod 'mperioribu anniδ'' ad Pompeii aetatem respicere statuit, in eo alli V. l. persuasum mihi est, quoniam paullo infra Caesar de Gracchorum et Saturnini caedibus locutus eadem formula usus est 3 erioris astalis aignificans, ut patet,

tempora, quae suae aetati proxima non erant. Quid quod Cicero Seneci cap. 8 in Aseriore vita ' dixit δ), omnem, ut opinor, indiγns aetatem, quae praeterlapsa erat, antequam

quis senex fieret. Ergo ad Pompej aetatem illa resere ipso Nipperdet judice non possunt, quod contra historicam fidem armis restituta intercessio dicatur nos linguae latinae ratio

non prohibet, quominus per Nerioribu annis antiquiora tempora significari dicamus. Quocirca iecemvirorum ae

I Vid. Gotuing, seselitate de Rom. Maiam . pag. 441, 5 et 467.2 Dio Cassius Hist. lib. I. e. 43 3 in Caesar B. C. I. I. Turbulenti-- ---- imporibus D m i.

46쪽

- 40 te in animo habuisse Caesarem arbitror, quum, - iis contra jus fasque tertio anno imperium retinentibus annitentibusque patriciis, ut consulatus, sublato tribunatu restitueretur, - plebs cum libertate tribunos etiam armis repeteret λ).Jam Sulla quidem non plane' liberam intercessionem reliquit id quod a Caesare negatum aegre etiam tulit Nipper-

deius); sed ejusmodi verba, quum in oratione occurrunt, non adeo ad amussim sunt exigenda, praesertim, si ad milites concio habeatur, quorum major pars legum non magis fuerit perita, quam hodie eiusmodi homines esse solent. Caesari opus erat, ut milites injuriarum enumeratione in Senatum optimatesque exasperaret; non ut accurate definiret, quatenus Sulla intercessionem liberam reliquisset. Inde quoque ompeium cum Sulla comparat atque illum hoc ejus fecisse ostendit, quod Sulla, quum omnia tolleret tribunorum jura, excepta intercessione, hanc intact. reliquerit Pompejus

vero, qui ea omnia reddiderit, nunc armis notaret atque opprimeret, quam restituerat, potestatem et ne intercessionem quidem inviolatam esse pateretur. Itaque verba quae ante Aneris ' non ita explicanda Sunt, ut Nipperd voluit, Antequam tribunitia soleδla a Pompeii re/filueretur.' sed referenda ad illos superiores annos, quibus tribunitiam potestatem armis restitutam esse demonstravimus. Quare Vox dona, ad participium amisδ explicandum intrusa, exulet, reliqua retineantur, deficiente causa, cur exstirpentur, an valida et ita legamus: Po bum, qui amiδδa rati ras videatur, etiam, quae ante abuerint, ademiδδe 'De judicio Nipperdeli, verba nulla leae-δecrario macies delenda existimantis, conserantur quae disseruit Cl. Hergo-gius ad h. l. quibus dubius evasi quid statuerem. amen Caesaris lib. 6 cap. 10 assere non debuit, quod in eo nihil

I Liv. 3. 50. Eunt agmine ad urbem et Apentinum inrident; ut quisque aecurrerat, plebem ad repetendam libertatem creandosque fribunos a --tantes 'Liv. 3. 37. Ii modo plebe agitabat, quonam modo fritanitiam otestatem repararent.' Hulta. Orundvers. pag. 202 seqq.

47쪽

- 41 est, quod cum loco, de quo agimus comparari possit. Vid. etiam . . . 32. Vo enim eδtrumque iactum ' reliq. Cap 39 Nipperdeius sic edidit: MCMδar legione in ivaniam iraemiseras M. Nailia seditum V millia, qtillum II millia omnibu operioriδωδbelli habuerat e sarem e Gallia numerum , quam ψδs Fac verat, nominatim eae omnibu civitatibu nobili imo et morti/δimo quoque voealo. me item optimi generis is siderat 'In quibus quaedam minus probanda esse videntur. Nam cur vulgatam mutaret . l. causa non erat. Caesar, ut cap. 38 traditur, Fabium cum tribus legionibus in Hispaniam praemiserat reliquas, quae longius hiemabant, subsequi jussit. Quot autem legioves subsecuti sint, monere non erat opus; nam ex superioribus hujus libri capitibus numerus legionum certo definiri potest vid. cap. 8, 25, 30, 6 cf. lib. 2 c. 23. Secundum ea, quae ibi memorantur Caesar legiones habebat Veteranas IEx novo delectu in itinere ILegiones, quae Corfinii ad eum transierant in ISumma o4

Ex his datae Curioni

Ergo restabant , quas secum duceret inmispaniam. Ex his vero 3 ad assiliam relictae unde essicitur 6 in Hispaniam esse ductas. Satis igitur erat dicere legione praemi/eras, quod ex ante dictis lectores apsi numerum conficere poterant. De auxiliis mentio fit cap. 18 lib. 1 ubi legimus Eo triduo legio clava ad m- venit olorieδque eae opis Gai liae eleelιδαε XXII. ' quae inciunt fere undecim millia peditum et Cicero p. ad it 9. I eum auxilia Gallorum decem millia peditum, sex missi equitum habuisse dicit, de copiis, quas in obsidione Brundusii habuerit, sermone acto. Ergo his codd. scripturae mutationem superstinere nimis temeriurium rideatur, quum neque ex Ciceronis verbis neque aliunde sciamus, quot numero ex auxiliis in Hispaniam missi sint. Caesar certe ea omnia praemissa esse non dicit. Post

48쪽

- 42 pugnam apud Ilerdam de novis auxiliis peditum sermo fit cap. 1, numerus ver non additur et cap. 8 de sagittariis et unditoribu S. Accedit, quod verba inde a voce auriliae non apte cum pra canentibus cohaerent atque eiecta voce 'quae' post equitum miltiae ' plane obscura sunt, quoniam, ut ex Nipperdes recensione verba se habent, non quo in Hispaniam venerint, sed quot in Gallia habuerit, signicatur et enumeratio copiarum ejusmodi est, ut, si numerus eorum duplicetur, inde non ossiciantur Ciceronis illa auaritiorum Gallieorum X millia: nam illa auxilia et equites, quibus par numerus ex Gallis additus, ex aliis populis fuerint necesse est, post Asarem -- merum' verbis ea Gallia' ' additis. Praeterea errat V. l. si putet, auxilia illa a Caesare in omnibus superioribus bellis fuisse usurpata. Contrarium ipse Caesar ostendit . . l. 1c. 18, ubi legimus 'colorieque eae vi Gallia deleelibu/ Itaque neque ergogii emendationem admittendam existimo, qui verbis eae et ad transpositis, legit: Praemi/erat ea, a nulla auoeilia peditum, aequillim tria milliae' reliq. Equidem retinendam esse vulgatam censeo ex illis enim

10000 peditibus verosimiliter levis armaturae' quin aliquot millia ad Massiliam rebonius retinuerit vel in Italia Caesar reliquerit p), non dubito.

Itaque Verba quae omnibua Nerioribu belli habuerar ad solos equites pertinent; auxilia autem, ut Vidimus, ex novo delectu Caesar coegerat. Equites vero illi Romanorum et Germanorum putandi sunt, quo genere Caesarem superioribus

annis usum ex libris de bello Gallico videre licet j. Quodsi parem ex Gallis numerum addideris, habebis sex illa millia equitum, de quibus Cicero mentionem secit. Relinquitur, ut de verbis quam θε saeavera ' paulisper

I Vid. cap. 3 l. 1. Sagittarii funditoresque ' cap. 1 Samuarii ex Rutenis.' cap. 83 Germanos levis amaturae 2 Ita secit Caesar, quum in Graeciam transire v. . . lib. 3 c. 22. quum qu iam eis municipii sollicitaret equitibu3que Caesaria auis atquem anis, qui eo praesidii causa missi erant reliq. 3 Vid. v. c. m. 7. 13.' passim.

49쪽

- 43 disseramus quae quid h. l. significent, alii viderint. Si scriptum esset, quam pacaverat. ' causa indicari posset, cur Gallia copiae ad Caesarem mitterentur; verum additum pronomen ' δθ' quo reseram, non habe. Nam quid disserebat, utrum ipse an per legatos secisset, quum eius copiis et nomine eius Galliam subactam esse constaret Contra quemiso paravera ' sensum habet optimum explicaturque proxime sequentibus. Non ex delectibus enim, ut auxilia peditum, sed evocationibus nominatim factis ipse equitum illum numerum sibi adjunxerat atque his ipsis, velut obsidibus, quietam Galliam praestabil. Τandem adverbium his ' aciti loco A n. lib. 3 c. 18 defendere posse mihi videor, qui sic se habet. Objecero sc.

inimici isonis - Φεam seremirae: aera hine et immolatione nefanda jδiu atque Plancinae. in h. l. idem valet ac delude vel lum nam verba a Mora usque ad Plancinae' continent novum crimen isoni objectum, ut ex se quentibus perspicuum fit. s. acit Agr. cap. 14. Suetonitia

hine Patisinu ' reliq. Cap. 58. In hoc capite /lro eludebant impetu*ve eorum eaecipiebant ' Nipperdeius, reliquis retentis, legi maluit deeipiebant, ' quod eludere atque eaeo ere sibi plane sint

contraria, et alterum alterum tollat Hergogius vero Misere explicat lac δere. Neutrum mihi verum videtur; nam Aeaeoisere impetum' rite Nipperdeius de eo dici ostendit, qui loco

non cedit, Sed exspectat. adversarium, et deessere, de re inanimata dictum, poetis potius concesserim, quam historico. Itaque pro A eaecipiebans ' propono 'effugiebant,' quod non longe a vulgato distat et ad sensum magis accommodatum est. cf. Caes. B C. 2. I. Numidae integri celeritiae imp tum no/Dorum est iebant, rauinque ad ordine auo ripiente circumibant et ab aete Sotad ans 'Cap. 62. me jam de oeem rem, Meqnae8-so me traurire sedile vero lanis odorati eris ae -- μα seratare impedirentar 'Ita locum edidit Oudendo ius, optineto quod in antiquissimos et piprosque codices ira ait insui iam erum

50쪽

- 44 Optimi codices habent vel malarent vel Gotare. Pro hac scriptura militat alius locus Caesaris, qui invenitur B. G. 7. 56. ubi haec legimus: Vadoque se equite invenio pro rei neee uale alis opportlino, ut bracelia modo atque humeri ad malinenda arma uberi ab agna εδ so erit 'Aliam viam iniit Cl. Hergogius. Is transpositione adhibita legit: Eritare. Sed, quum altitudine - non impedi rentur' reliq, hoc sensu sed fac eos altitudine et vi aquae non prohibitos fuisse transitu tamen nihil profuisset, quum eodem tempore pons hostium persectus nuntiaretur. At ita rectus sensus non evadit. Nam non id significare Caesar voluit, datam transeundi copiam nihil prodesse, quum ab hostibus eodem tempore pons esset perfectus; sed militum in opere perficiendo continuum laborem et admirabilem mstinationem, quae inde maxime intelligi poterat, quod quum nuntiato pontis iaciendi consilio tanta esset fluminis altitudo, ut humeris tantum ex aqua milites exstarendi tamen ponte persecto vadum in Sicori reperiebatur. Ergo neque ergogium audiendum puto, nec Clarhium sequor e codice uno legentem exotabant, puncto post verbum raran/ire' posito, particula A ec mutata in L Sic:

δlabant, αι - impedirent rI Etsi recte hic judicabat,

voculam non' ' esse delendam, quum sensus sit, milites revera fuisse impeditos, quominus flumen transirent. Verum tam longe a vulgato recedere non erat opus. Plerique codices habent emeare vel Meaeolarent.' quorum prius si assumseris, eundem assequeri sensum, quem jure larvius desiderabat. Verebatur . l. ne absurdum sit dicere: In stimine avertendo fluo jam deduxerat rem, ut peris tantummodo timeri ex/lare so ens,' ratus in priore membro notionem inesse felicis magni laboris successus, in altero rei minimae essectae. Quod Verissimum est, sed tamen plano

congruit ad Caesaris sententiam. Scilicet ab initio capitis

usque ad ρ δed tam C Caesar enarrat, summo militum laboro parum adhuc pus processisse, ita ut equites aegre transire

possent, pedites vero ob id ipsum, quod pedibus irent, humeris tenus aqua tegerentur. Igitur et M aegre tran/irae' et