장음표시 사용
191쪽
De iudice ordinario is delegato. I S
risque etiam civilibus caussis sibi arrogarunt . Archidiaconi iuri dicundo ita a se
sueverunt, ut juri dictionem propriam a fleetarent a &- in pluribus dioecesibiis praet- scripserunt primam instantiam (3 1 s . Unde Episcopi maluere delegare presbyteros, quorum mandata pro lubitu revocari postent. Hos vocarunt vicarios vel o sciales, quo sensu oscialis vocabulum usurpatur a Petro Ble sensi s s ( a et ca annum ri s. & Lecillo sequenti tribus conciliis Turonentibus an . ilia r. ra 36.& raso. b officium eorum conformatur : ubi simul apparet , archidiaconos
tum habuiste su si officiales . Sed postea officiales & vicarii distine i fuere , dc o
sciales appellati , quibus contentiosa; vicarii autem generales seu vicarii majorer, quibus voluntaria fuit ab Episcopo mandata iurisdictio. Officiales autem immenium multiplicati sunt, quum & capitula tales habere vellent, & Episcopi plures , nonnunquam in eadem dioecesi obtentu multitudinis negotiorum instituerent ;reclamantibus judicibus saecularibus, qui perhibebant, quod saepe verum est, ossicialium multitudine lites' multiplicari. II. Habuere etiam Metropolitani ossiciales suos , qui non solum in dioecesi ius ac metradicerent; sed etiam de appellationibus, e suffragari eorum dioecesibus ad Metropo - p'tUR 'Iitanum delatis, cognoscerent . Nam querelae illae , quae olim raro ab Episcopi ' sententi id concilium provinciale deferebantur, iam tum conversae erant in v. t -- 'pellationes ordinarias. Et quum Concilia rarius celebrarentur, Archiepiscopus seu potius archiepiscopi officialis appellationum pro die unus iudex fieri coepit . Haec iudicis mutatio potissmium in caussa fuit, quod omnis iurisdictio occlesiastica caderet. Vix enim hominum proborum & rerum intelligentium tanta Copia erat, quae ad officialium munus obeundum requirebatur. Deinde si vel maxime omnibus numeris absoluti eligerentur officiales, facilius tamen falli poterant & minori auctoritate erant, quam Episcopus in presbyterorum consessu praecipuis clericorum stip.itus . Ne quid dicam , quam parvi momenti auctoritas sit prebbyteri ossicialis c jusdam Metropolitani comparatione totius concilii provincialis . III. Non igitur mirandum . reverentiam iudiciorum ecclesiasticorum exolevise corruperunt se , quam censurarum plaustris recuperatum ibant. Nam in his tribun ibus, pr
ut solemnia formularum ( 3 invalescunt , bona fides vacillat . Iudicia illa olim
( r 3 Inde r. ita oriuna tam dicuntur habere tuti dictionem, ut ea his adimi, nec
ris forum eorum tolli aut mutari queat recursus tamen I. ab eis patet ad episcopalia iudiei a superiora, quae magis ab epincoporum nutu , praescripto , & determinatione dependent. Denique a. tandem inde tactum, ut archiaconi , episcoporum mores cssiet ales, ae se unice dependente e s judicii gsuis praeficerent.
sareastice eosdem perstringit PETRUS BLES ENSIS, D, e edo, ait, ,
, mi ob crater nn ab ef ', m rest , seu ab Umfo, verbo, entituasse Dorahusi in squod magis rassiciant , quam raro sint. Neque enim te simpliei & pix no decidere lites, sed trieis forensibus imbuti di assueti
bliti P mut at cone una e . Hi ipsi potissimum suere, qui usum juria Romani in sora eeclesiastica trahebant , absque quo ae cretalium praxis nulla erat. Ex glossis, ex interpretibus utriusque iuris , deserto iure Patrio, decisiones hauriebant , & quid justam esset, desumebant, inde illae turbas
iniquitatum se uetes, aliaque mala provene
re, a PETRO BLESENSI adducta.( s 3 Hae imprimis stylo curiae Roma
nae accepto se reuda , & ex se holia Italiae facile ad omnia tu tiela eeelesiasti ea devola,
ta, prasertim cum jur canon caem dc Romanum ubique regnare inei: eret , unde ea quam ex equo Troiano omnes subtilitates, olim incognitae, in haec fora trenuerunt spostquam omnia forensi moaeo peracta fuere .
192쪽
amica, quibus, duce caritate, verum iustumque exigebatur , concordiaque partium . praecisis omnibus di itidiorum radicibus , quaerebatur . degeneraverant in tribunalia, in quibus fleterum jus regnabat, omneique subtilioris iuris apices captabantur, nemine quidquam de jure suo remitte uter quo litigantium animi pascebantur magis quam sedabantur. Presbyteri & clerici, qui ad cairnas vel orandas vel iudicandas provolabant, caritatem ac sanctimoniam procul habuere. Hinc principes magnam partem potestati S , quam Ecclesiae concesierant , revocarunt , ct privati homines, quia nunc necessario litigandum erat , iudicem laicum aeques iubentes adire voluerunt. Id mali inde redundavit in Ecclesia in , ut dum nimium adpeteret, iuri uin etiam competentium partem amitteret. IU. Ut tritur adpareat, quae hodie iurisdietionis ecclesiasticae facies sit , an madvertendum es, duplicis generis esse iudices, oresina Ios di delegatos . ordina
rii sunt, qui iurisdictionem per se vel propriam habent i a j , veluti Episcopi .
eorumque ossiciales, vicarii, Metropolitani, primates, papa et praeterea capitula exemta intuitu totius corporis & certae partis dioeceseos , in locis , ubi sunt in possessione; item abbates monasteriorum , quae praeter exemtionem territorium habent & iurisdictionem, licet paucissimorum privilegia sustinere pollint examen rigorosum . Eodem referri possunt abbaim regulares. priores ela ultrales, cunctique monasteriorum vel aliarum communitatum religiosarum superiores. da in interior harum congregationum disciplina pedetentim in juri dictionem ( a i conversa est . quae semiptis ceterisque solemnibus exercetur. Ex emptiones dias liberanta iurisdictione Episcopi; habent tamen plures querelarum gradus seu instantias , appellantque a superiore particulari ad Frooincialem , a provinciali ad Generalem vel ad papam: nonnumquam & aliorsum , specie adpellationis tamquam ab abula, vel per modum querelae ad sanctius regis consilium. U. Delegati sunt qui habent iurisdictionem alienam , ct delegantur ad certam caussam l. qua decisa mandatum exspirat. Horsu in reserendi sunt conservatores apostolici v. gr. privilegiorum academicorurn, qui sunt instar delegato. um generalium di perpetuorum . item legati pontificis, qui , quoad durat legatio , omnia faciunt, quae papa in locis, ubi degunt , facere posset : quamquam alii eos habeant loco sudicum orianariorum ( l . Nuntii in Hispania dc. in pluribus aliis
HIonem idem est ae ordinario iure vim eam exereere in subiectos, Iego vel consuetuis ne aut pr v lv o , tribui arii . Episcopus dicitur primario oris narI- , quod ex ,M o no eam eredatur exercere et papa vero ora marem ordinar opum , quod supre-niam in episcopos potestatem gerat . inde,ve or nar attit nihil aliud est , quam 'iue sue H o v feopa t. osti ei alea litiem dicuntur orae nar am exercere jur sdiri onem , quod ora mar e & per modum regulis de causis quibuscunque in genere cognoscant , in oppositione ad delegaros , qui per modum eae pirandi & sic xt a uer Inem ad ceristam causam dantur . Interim mia alet adhue dependent ab episeopo, dc se jur age-ean is cares at ipsi non ademtum .
t i Postquam peculiaris quaedam reis
phi tua monassuis , introductis capitulis, est consi ituta sub generati sui de pro 'ciat sui , qui magis magisque , potestatem suam Ru-xerunt, maxime in illis ordinibus, qui ab episcoporum potestate exemti sunt. Inda tandem eorum resp. IIo in jur Id monomest conversa, ut AUCIOR obser bat . De jur f I one harum congregationum proli-lixius agit HERI CURTIUS aeam, D. Io ae
tra o nem jus dicant, nec per et tiam habeant potestatem : generalet HIva magia offieialibus ordinariis aequiparandi , nisi quod ad certum calflatum genus consti tuti sint . Huc etiam pertinent episcopi, qui Alvatam potestatem gerunt in monasteria exemta, nomine pontificis immediate exercendam vis ) Eodem sensu, quο Ialer episeo poriam dicuntur habere er. n. r is, Jur sv H sin m. Nam etiam sunt olli lutes pCntificis, tribunal in provinciis sibi de retis
193쪽
De Iudice o dinario b delegato. I I
rro vinetis iurisdictionem habent; in Francia non item . Delerati papae perpetui censeri quoque possunt ouaesitorei sidet in terris, ubi eorum jurisdictio admittitur: itemque in suo genere monas eriorum visitatores delegati sunt judices UI. Delegatorum potestas limitata est terminis mandati , quos migrare na- -' queunt, adeo , ut dubitatum fuerit , num exceptiones iudiciales admittere debeant i a 3. Delegatio non solum catilla decisa , sed etiam revocatione mandati, re adhuc integra, & morte, sive ordinarii , sive delegati , finitur , quippe ad omnes mandati regulas exigenda . Pontificis delegati plura habent praecipua . Postunt enim , ad exemplum delegatorum principis , ( r sub delegare i 5 3 et quod iudicis ordinarii delegati non potiunt , quum non eorum , sed ordinarii , iurisdictio sit propria. Possunt suas ipsi met , si ordinarius tergiversetur , exsequi sententias, & censuris uti ; quum delegatorum ceterorum sententias ordinarius exsequatur . De exceptionibus , quae delegato opponuntur , iudicat ordinarius ;quae pontificio delegato, vel ceteri conde legati ( a iudicant, vel arbitri . Haec singularia peperit difficultas Romam recurrendi, praesertim in Francia , ubi rex non vult, ut cives foris litigent. Nec pontifex rescripta delegatoria qilibuscumque personis; sed vel ordinariis locorum, vel iis, qui in unaquaque diuocesi designati ct idonei judicati fuerint, tradere potest . Quae vero in decretalibus t c )di in concilio Tridentino ( d de conditione delegatorum traduntur , ea in Francia non attenduntur.
De iurisdictionis ecclesiastica administris,
I. Tovissimis temporibus Episcopi tam raro iplimet ad iudicandum accesse. Est tep/runt, ut ius eorum a saecularibus judicibus in dubium vocaretur , quos drnassis , iurisdictionem sub alternam habentibus, compararunt , qui per leges re ' gni Francici hanc per alies exercere tenentur. In quo tamen falluntur , ut qui maxime . Dynalliae enim , quibus juri dictio patrimonialis inhaeret , ab omnis generis hominibus, immo & a feminis ac infantibus possideri queunt , & plerumque possidentur a nobilibus, qui castra sequuntur , iusti & aequi ignaris ( 3 3 .
exercent ad instar legatorum apud Romanos , denique causarum quarum cianque ecclesiasticarum iudices ordinarii censentur .
t i l Facultas subdeleganis delegatis pontificis potissim uni eo neesti propter ara It-tem ore DF cam , qua coruscant , neque enim alios delegat , quam in hac constitutos ex priae scripto iuria canon let e. ii. d. refcrept. n 6. Non ergo hoe indistincte ad delegatos principum applieari potest , nisi aeque O an toto conspicui fuerint , utpote s imperator status imperii delegat . Videlicet fi bis ganis potestas delegatis squorum fides & industila est electa, regum lariter non competit, nisi ex voluntate delegantia expressa vel prissumta : haec colligimtur vel ex dun tale peculiari delegati, vel
ex pecul ar flatu , ob quem si1 bdelegatio neces Iaria est , veluti si deleratio facta in capitulum , civitatem imperii , abbatissam
t x ) Utpote si elausula adiecta i si non
omnet , quae saeuitatem ceteris non recusam iis praebet inquirendi in recusat onum cam
sai , cum soli procedere non possint , nisi de impedimento uni alterive objecto cognt tum suerit.( s Quique non per elect onem iudices
fiunt, sed hered tar ,- . Atque ideo et-lam in Germania receptum est , ut nobiles hane iurisdictionem aliis mandare possint . Episcopis idem concessum est propter - - nontem ae an tarem, quam via ad hoc non thneantur, cum iure suo uti non possint .. .
194쪽
E contrario Episcopus canonum gnarus dc ad jus dicendum idoneus est vo I este debet: hoc enim consecrationis formula commemorat inter ejus praecipua. II. O tialia igitur tantummodo loco & vice fune itur Episcopi . Ei succent riatur vicarius, quem vi egerentem adpellant, Episcopi mandato instruendus. Ceteri administri iurisdictionis sunt promotor, procurato ei populanteI , scribae , notam rii, apparitores. III. Promotor est instar procuratoris ossicii generalis , qui publico bono ac nomine interpellat pollulatque, instituendus ab Epistopo , qui ei , ubi opus , adjungit vicarium. Procuratores postul/ntes hodie vix sunt, qui non aliis in melibus fungantur , eorumque vicem obeunt advocati seu procuratores tribunalium Lecularium seu notarii apostolici . Hoc nomine insigniuntur , qui pontificis auctoritate in provincia condunt publica instrumenta , & quidem in c ussis eccletiasticis et quales etiam habuere Episcopi . Sed utrumque genus not riorum in Francia sublatum eli, creatis an . , 6s i. notariis regiis aposiolicis . Acribam conuituit Episcopus, & emolumenta, ex hoc munere capienda, quum in reditibus Episcopatus celseantur, plerianque locari solent. IV. In Francia sunt praeterea libelliones igraphiarii) insinuationum Ecclesia ei arum a reg' constituti. Nam Henricus II. quum nonnulla provilionum pontificiarum vitia sustulisset, an . 1 33. voluit, ut omnes provisiones , aliaque instrume ta , quibus aditus ad beneficia panditur, actis infirmarentur . ne qna fraus commmitti posset; libebionum seu graphiariorum nominatione Episcopis permissa : quam tamen Henricus IV. sibi vindicavit, institutis an. Is vi. novis tabellionibus, qui, ut ceteri, saecula res essent Ac domantales . Clerus autem intercessit , horuinque osticia redimendi facultatem impetravit . Ludovicus XIlI an. i53 . constituit censores procurationum ad resignanduin , aliorumque ad beneficia spectantium actorum . eodemque edicto numerum eorum . qui in curia Romana expeditionibus invigilant, definivit , ac alia in caudis beneficiariis utilia praecepta dedit . Sed quum censores isti rei publicae graves viderentur . clerus pretium iis , quod pro hoc munere erogaverant, restituit dc Ludovicus XIV. an. i 6 6. publico edicto eos abroflavit; cetera autem pate nar constitutionis Capita confirmavit , a diditque , ut viriles illi in curia Romana sint laici , viginti quinque annis majores, nulli personae Ecclesiasticae obnoxii, cautione trium millium librarum str rigendi; libelliones autem insinuationum itid in sint laici . a personarum ecclesiasticarum ministerio,& a coenatione procuratorum Romanorum remoti , ne qua sit metuenda collutio . Hi libelliones postea suppresti; sed an . 16si. restituti sunt, nova constitutione de pluribus huc pertinentibus rebus prodita . V Interi in in hoc soro tam pauca versantur liti pia , ut plerique ministrorum pluribus fungantur officiis , ut iidem sint nota iii apostolici dc procuratores postum
lantes, immo interdum etiam procuratores in curia Romana. aut libelliones insinuationum, aut ad ocati summorum tribunalium . Apparitores etiam sunt laici, qui citationes insinuant, aliaque munia obesunt , quae tamen etiam per a P
paritores iudicum saecularium obiri pollunt . Ex omnibus igitur huius tribunalis membris solus ossicialis, vicegerens & pro innior clerici sunt . ossicialem autem oportet esse presbyterum , dc theologiae vel juris diatorem aut saltem licentiam
( x ) A prioridus in eo diei erant , quod
illi auctor tale poni et VI oportDra crearentur , quia celeri , a potestate saeculari creati, crederentur inhabiles ad ne eo pia e etesiastica peragenda . Sed aliam prorsus philosophandi rationem recepit Rex Galliae an
rios, tituluma e era orum di apostolicorrem eis attribuit. Hi dupli et jura inento obstrium guntur, tum coram tuae euut regiat , tum etiam coram 'FN II illius episcopi , in cujus dioecesi officio suo fungi debent,
195쪽
ITO De competentia Iudicis ecclesiastici.
De competentia Iudicis ecclesiastici
J da proponuntur. Prius genus rerum vocantur caussae civiles. Moribus Franciae hodiernis ecclesia solum de caussis mere spiritualibus, nullo habito persona- Ah, rum respectu , & de caussis personalibus eorum , qui in sacris sunt, cognoscit. Diri, hae Mere spirituales ( i caullae sunt sacramentorum dc cultus publici
II. Inter sacramenta solum matrimonium conventionibus patet, quae tamen ple- prefrthmraequi per adpellationes tamquam ab ab is in forum saeculare deducuntur. Nam
qui matrimonium nullum declarari desiderant, quod vel a minoribus . vel linci trina proclamatione, sine consensu parentum, sine testibus, absente pastore , dic. initum sit, ii a matrimonii celebratione tamquam ab abusu adpellant (xl, postum Ianique, ut matrimonium mala, nulliter Ac abusive contractum declaretur ; quod facilius a iudice laico, quam ab ecclesiastico impetrari norunt. Sponsalia tamen plerumques ad iudicem ecclesiasticum perseruntur, si vel consummanda sunt; vel resol Denda . Prius praecipitur, si accessit concubitus ; &, si pars refractaria est , vel dolo fecit, quo minus connubium perfici possit, poena Canonica ac eleemosyna injungitur , partibusque commendatur, ut de damno ac de eo, quod interest, laicum judicem adeant ( δ). Nam si ecclesialticus de eo cognosceret , abum fas foret, III. Si matrimonium consummatum impugnatur, quod vel prior coniux super- qqqstes, vel votum emistum, vel gradus prohibitus, vel aliud impedimentum dir mens subsit, veluti impotentia; iudici eccidisiastico competit cognitio. Si nullum declarat matrimonium ob vinculum praecedens , vel ob cognationem ; partibus iniungitur, ut mutuum congressum vitent; si ob impotentiam , impotenti interis dicit , potenti permittit matrimonium . olim probandae impotentiae congressust i injuncti et sed talia iudicia, a temporum nostro rurn pudore abhorrentia, promscripta sunt senatus consulto Parisienti d. ig. Febr. isti. Quoties matrimonium nullum declaratur, partibus, nisi in bona fide fuerint, poena canonica , quippe in canones peccantibus, est infligenda . Matrimonio subsistente , si coniux consuescere nolit , vel a toro separari velit ; iudicis ecclesiastici deberet esse cognitiost x J Jus ea noni eum in his non acquievit, sed omnia negotia de res , quae etiam per Invirectum ecclesiam tangere videntur s
D estuat a per abusum dixit , ut sapissime obsev v avt . Inde in infinitum eat far fore r. Iesias c/ extendit, saeculari unique potestam tem diminuit . Plenius eas secundum iuris
so promovies quod appellar oner extrajud iac anet admiserie , quibus nou admissis s appellatio talis locum habere non posset. Ceterum liquet ex traditis Aucti ris , quo
praetextu stati a matrimon aler ad sora eccle
siasti ea suerint tracta , videlicet quod facram ut rationem habeant, de quo iudices ecclesiasti i tantum iudieant.( a J Seeun Jum principia jurat canon
etiam iudex eecles asticus de eo deteIdenter cognoscit, scuti in ea uia divortii stiam radenter de privatione lucrorum dotalliaruius dicit , r. 3. : A. de donat. nf. vir. Et uxor. Sed Dbertat Gali cana ii in admisit haec juris canonici placita , quae , quod mira umdum, admisere sera ecclesiastica protest an
bonesta in utramque partem , multo cum eruditionis adparatu, edisserit ANNAEUS Ron ERTUS Db. I . e r. ivd cat. c. io, Occasionem , qua tandem haec turpissina probandi impotentiam ratio sublata suerit ,
196쪽
i So Pars III. Cap. V. tio, quia debitum coniugale est juris divini ( t) , & coniuges corporum suorum
non sunt compotes (a . In praxi tamen distinguitur . diam si agitur ad consummandum, h. e. si pars partem in judicio prosequitur , ut recipiatur , quam instantiam adhaesionis ac pellamus, ct si actor vincit; ecclasia si icus judex reum vel rea in de officio admonet . Sin agitur ad separationem , laicus cognoscit , quia semparatio corporum comitem habet separationem bonorum. IU. Cultus publicus litibus ansam praebere potest , it vel facra turbantur, veIsundationes, seu legata pia non persolvuntur, vel cantores stipendio defraudantur, vel statuta dioeceseos ratione horarum non observantur . De quibus omni
bus judex judicat ecclesiasticus.
U. Idem cognoscit de caussis beneficiariis, quum ecclesiae maxime intersit, quiministri eligantur, quomodo reditus administrentur . Quod utut nemo eat infimcias; invaluit tamen abhinc annis CCC. distinctio inter posset ortam dc petitorium. hac occasione. lis temporibus, 'uibus reges minus, & dynastae plus auctoritatis habuere, saepe contigit, ut, qui jus ab beneficia venditarent, vi ea occuparent, vel postidentem vi ejicerent. Duo rivales nobiles, de episcopatu contendentes , suis quisque amicis & agnatis stipati, speciem belli excitarunt in provincia ; ad quod sopiendum regii judices accurrentes pronuntiarunt, uter interea, dum d2jure coram Metropolitano aut papa lis definiretur, postidere deberet . Quod immprobari non poterat, quoad intra summarium se continebant, simplice inque possessionem laeti ei, cujus ius maxime apparebat, pras abant, ac alteri vim inter dicebant, seposita jurium cognitione & discullione. Sed non intra hos terminos substitere , perhibentes, in caussis beneficiariis nullam possestionem justam esse sine titulo (a , quia bona ecclesialtica non sint instar bonorum saecularium, quae a proprietario derelinqui ct primi occupantis fieri possient. Unde ante de titulo ct de habuitate, quam de possestione, judicandum esse inferebant. Titulos autem adpellant acta , quae dant ius ad beneficium , ut sunt literae provisionum , provisionum laudatio, instrumentum de possessione impetrata. Habilitatem vocant acta , quae probant personae habilitatem, veluti testimonium e libro baptismali, de tonsura, de ordine , de laurea academica impetrata . Quod quum saepe in longiorem disculDonem exeat, ac interim necessarium sit, ut partibus sua assignentur nomina, quo constet, uter actor, uter reus sit; duplicis generis possessoria con 'stituenda fuere, alterum summariissimum, quod durante hac discussione obtin
, ret; ferenda esse et possessionem solani facile operari posse , ut fures di praedones officia ia-
cra occuparem : intrusos non eme in rep-
blica ecclesiasti ea tolerandos &e. v. STRYΚaee necessitat. edonis taetulum possie f. c. m. quod de t tuto edendo In beneflc Ir ecclesagit. Et tamen possessio beneficiorum nrugis reditus , commoda , ct emolumeuta conceris nit , quae aeque possietari cuicunque interim permitti possient , ae quidem inutili clerico, i tutato licet . Ceterum extra Galliam interpretes juris canonici in alia omnia erat , quod cognitio de t tuta , nec in totum nec in tantum , iudiei seculari permissia sit .
P. X. q. 8. N. 38. seqq. Uerum non immerito hane clericalem philosophiam reli ait Gallia , quae unice in opprobriam potestam tia civilis excogitata est.
( i Sed non omne quicquid est jue r
iv nd , ad sorum ecclesiasticum pertinet salioquin enim etiam paternum in liberos imperium, debitum subditorum obsequiale , di plura lilia ad hoc forum ement trahenda, si de iis contenderetur . Proinde Auctoris ratio parum stringit , nec prudenter praxin Gallie redarguit.
let m xtum, in quo praeter posse sanem etiam demonstrandus est i tutus , quod vel praesumtio si contra possessiorem , veluti regalium , vel quod possiessio sola eum relevare nequeat , ut in beneficiis , quamvis PoSTIUS A manui. obf. E. n. Zq. vel solani possiessionem sufficere crediderit Videlicet communi persuasione in eam lium est sententiam, beneficia ecclesiastica , quam liacunque sint, cum allia juribua ha ad con
197쪽
De competentia Iudicis ecclesiastici. I Sr
ret; alterum ordinarium, quod plenam ct definitivam possessionem ac manu tenentiam daret . Quo facto iudex laicas ex praescripto statuti de an. Is 3 v. (a partes ad iudicem ecclesiasticum petitorii caussa ( i ablegare deberet sed hoc negligitur, quia, quum obtentu possessorii cauli a accurate cognita, & Lepe in secunda ac tertia instantia ventilata est, inutile ac onerosum partibus videtur, de eadem re novam litem auspicari . Quidquid hujus est, hodie partes in petitorio de beneficiis judicem ecclesiasticum adire non possunt; qui si in hujusmodi cause iis sententiam quamcumque ferret, regii procuratores ab eodem , tamquam ab abusu, adpellare non dubitarent: idqne a uictoritate senatus con sulti d. II. Iun.a6etc. publicati (bl. Sic ecclesia in Francia; penitus privata est cognitione in causis beneficiariis. Sententia provisonalis in potienorio , quam recredentiae (t ivocamas, executioni datur, nulla adpellationis ratione habita; nec possessorium ordinarium , adpellatione interposita , suspenditur , secundum formam recredentiae (cl. Si alter ex litigantibus durante lite decedit , iis prosequenda non e set, quia beneficiorum heredes non dantur, & id) praecipitur, ne lite pendente litigiosa beneficia aliis conferantur. Sed provisiones ex aula Romana ad hanc
regulam non adstringuntur, quum resie natarius resignanti, vel noviter provisus defuncto veluti successor singularis vel ne res surrogetur . Surrogatio tamen postulanda est, ct quidem intra annum, qui terminus actionibus pos essoriis est praestitutus VI. Eadem distinctio eae tensa est ad decimat , de quibus in possesorio cogno- decimaret,scunt laici iudices: cognoscunt etiam de quota decimarum plene , ct de curat Tum portione congrua summariter. Qiod do decimis ecclesiasticis est intelligendum; nam de tu raudatis, qliae habent naturam bonorum saecularium , etiam in petitorio cognoscunt. VII. In caussis mere personalibus clericorum , & quae versantur inter clericum perfna ea
( i Neque enim petitor um per posses mPIum mIxtram absorbetur , in quo titulus tantum aemon'ratur h e. praesumtive &probabiliter e.litur ,3 minime vero plete de eo disputatur , quod petitorio reser vatur sreiectis ad illud exeeptionibus altiorem in m aginem habentibus . Ceterum quo.l in Francia petitorium , absoluto posse librio , ut plurimum negligatur , advocatorum imperitiae adseribendum , qui exceptionibus oppositis respondent, easdemque contra gemnium huius remedii resolvunt.
seisio non jusa es amo iis es possessio , se I
re raria det Delut Apostior ia , lis bac nomsra recredent a rai ondbus reddonae t fru- ii sui est e, nox a . FI ucZartam alitem ap- peuo , quam sub manu retia palsidere vocant, quasi fide data accepta. Ita revera recreden i v est summarium possessor um , in qu provisionaliter , quis interim donee causa
possesonii decisa suerit , possidere debeat ,
decernitur, atque ita praecavetur , ne partes ad arma veniant, ut plenius docet LU D- POSTIUS A manutenendo obf. 3. n. 3 . 33. 36. Dicitur autem recredentra , quia res concreditur & committitur Into im all- cui cum cautione , observante PAULO CHRISTIN Eo soI. 6. Ac s. Bu . y T. n. i l . Breviter: la recrea nee gallis est Ium marium possessor um ; ta ma ni enue vero possessorYMm orisna' -- . Cons. STRYΚ ae decret. Ierim. e. s. no 3 o. Due. PAPONIUS n.corpore juae. Franc. Db- VII f. tuta
198쪽
et 8a Pars III. Cap. m& laicum, si clericus reus sit , cognoscit ecclesiasticus iudex ( r ) . Sed ubi ver
tantillum caussae realis vel mixtae concurrit , veluti in actione hypothecaria; Clerici, etiamsi conveniamur, laicum adeunt , aeque ac sii agitur de implendo contractu coram notario inito, aut de agnatio no elus , quod promissum est Immo etiam in caussa mere personali, si clericus contra clericum in eodem foro degentem agit, laicum adit, cujus & justitia promtior, & exsecutio facilior, quae apud ecclesiasticum languet ( a J . Equidem clericus conventus in caussa mere personali forum laicum declinare , ac petere potest , ut ad ecclesiasticum remittaturi a J. Sed dc omittere potest, invitis constitutionibus canonicis , quae hoc privi
legium juris publici esse ( 3 praecipiunt , cui privati renuntiare non possint
VIII. Habent tamen episcopi, quo orbitatem judiciorum solentur , si perpendunt, iurisdictionem ecclesiasticam origine- tenus de ex mente evangelii non in eo consistere, ut quam plurimae caussae coram episcopis disceptentur , sed ut disceptationes iudiciales ab episcopis praeveniantur & sufflaminentur et licet hodie neci lites inter ipsos clericos, ut olim, impedire, nec ministros ecclesiae dignos, quoacanones jubent, eligere valeant..
De Processit claui .. I. TIdeamus iam nunc , quo ordine in foris ecclesiasticis caussae civiles disce
v ptentur, ut postea separatim criminalia conjungi possint . Primis saeculis. quum judicia ecclesiastica in caullis saecularibus essent instar arbitriorum , & ita spiritualibus caritatem sequerentur ; procul habuere formulas tribunalium saecum larium , regulis scripturae sacrae & canonibus unice intenta. Quae judiciorum ec.
( i 3 Moto itaque concursia contra clemricum, judex ecclesiasticus creditores quo cunque citat, quia in hoc casu rei vices sustinet, & creditores ut actores ad agendum provocantur. Extensum quoque hoc est ad episcoporum fam Dares Ac servientes , ut vocantur in diplomate URBANI IU. apud UGHELLUM In Ita . fuera rom. I. p. si , 316. nov. eae t. Quod si laicus eum elerico simul conveniatur ob continentiam causae , sorum eeesesiast icunt , ut potentius sprae v lere aiunt, viod utrum Gallia admit
( et ) Quod immunitas haec DeI orvinar one & constitutionibus canonicis constituta st , ut aiunt Patres Tridentini seis XX reform. e. sto. Lepidam addit ramtionem ALEXANDER IT in diplomate apud UGHELLUM tom. I. Ita . face. p. 3is . nov. eae t. quod serotir suo dom nosei es cadat, qua in digitare voluit , cleri eorum dominos solum esse episcopos , no item principes.( s Patrum hane rationem in proroget trane stringere tacite liquet , quae etiam in aliis , privilegiato foro utentibus , locum habet. Magis stringit eo in casu, si in t tum sese subducere jurisdictioni episcopali, di saeculari sese submittere vellet clericus, quod permissum non est .( vestigia adhuc quae dant ex antiquo. procedendi modo supersunt in Ae eto GRATIANI, quippe quod ex illis seriptis collectuni est , quae nondum formulas proce sus civilis agnovere , in usum denium post hanc collectionem de due as. Huc refero modum proce .sendi, traditum In e. q. s. Et g. C. 33. q. 6. si matrimonium contractum impugnatur ob nimiam conjugum propinquitatem , qui processus a regulis hodiernis. plane abludit.
199쪽
& ev eompluribus conciliis. Sed quingentis & amplius abhinc annis formularum
ambages, velut agmine facto , irruperunt in tribunalia sacra , qu bus Iludium uis is sustinianei fenestram a eruisse videtur, Cuus Placita veterem mosum agendi. solo usu conservat uin, everterunt, quum iudices eccletiastici strictuin ius omne seque iuris formas observare niterentur, quas judices neculares neglexere . quippe qui nobiles erant ac milites , nulla lite rum cultura tincti, soli coni Metudini triinsistentes . Postea clericos elegere judiciorum a s estores , qui , iis jurisdictionem mandarunt et qui hoc mouo ius foranu .arium in cuncta tribunalia , maxime insuer,ma illa , quae Par ametata vocamus , intulerunt : ita ut totus ordo iudiciorum , quo licus te in foris saecularibus utimur , canonum interpretibus debeatur , ejusque origines sint e decretalibus eruenda: . Q talis ille tam ineunte saeculo XIlI. fuerit, patet ex decreto concilii Laterane risis an . mis. quod iudex iubetur semper adbibere personam publicam, quae fideliter universa judicii acta eamer,
bat, videlicet citationes , a lationes, recubat oraci , exceptiones . petitiones , rebo a nes , interrogationes, cons sones, testium a Wit oue1 , mstrumeniorum productiones , tirlocutiones , adpellatIones, renuntictionei, conclusiones C . t a ).Il. In Francia ultimis duobus saeculis plures conlii tutiones de ordine iudiciario, in compendium redigendo, promulgatae, dissicilius in lacris tribunalibus ob. tinuere, ob longius conservatum linguae taractra uium t 3 3 , pristinis formulis familiarem; quam tamen sentim eliminavimus sic, ut constitutio an . i66 r. in civili, & constitutio isto. in criminali procelsit exacte observe ur . Neque tamen propterea modus agendi ubique est uniformis, quum in singulis tribunalibus quaedam observentur sine utaria, suae PVelides habent propria. Alii enim sunt regia- Iarum iv ordinis observant illi ni et alii superflua resecantes ad decisionem properant. Enarrabo itaque universum ordinem, quive aetus in iudicii v necessario sint expediendi. adductis etiam iis quae tribunalia eccletiastica cum saecularibus habent communia, quum forsitan non omnes, qui haec legunt , fori tritura subacti sint. Indicabo etiam multa vetera, quae in desuetudine in abiere , de tamen ad perfectam decretalium intelligentia in sunt necessaria. IlI. Ut lites componi possint, opus est , ut partes coram judice compareant, jura sua deducant, sententaque iudicis pronuncietur. Haec tria igitur, compar Lito, litis contestatio & sententia, sunt omni processui essentialia , ad quae cetera omnia referri possunt . Ut comparitio obtineatur , monenda est pars adversa scri( i 3 Et lia , ut pare ram conservam cs . In Ger inania ea em rerum nititatio contigit . Tribunalia eniscoporum ecclesiastica mox saeculo X II. euua decretalibu , , que pro, e Tini iuris Romani ira sunt , explicant, inculcant , iuris Romani scita pede lentim lectita sunt, quod ab siue eo iuris Canoni mei seu decretobrem seria intellige te non posecent. In re e is tu liciis , onpi. an s scilicet satque nobilium, ius patrium Db se vatum , donec tandem laee. ilo XU. jus Romanum sero ut hae volvvae per introductionem Aca
talibus delineato , tractus est ad tribunalia ecclesiastica, quem adhue hodie Germani in iis observant. Rationem ut plurimum In eo c nstituunt , quod ab iis appellari
possit a.i curiam Romanam seu tribunalia nunciorum i quae nulla acta tet rama esse cense iit , nisi in lingua latina conserast E snce in alia lingua iacia primae ia i a sin secunda edenda, recipvre possi ut , . iam exoticarum linguarum peritia testitati lint. Enimveici cuin nitu in q rabutata caussi, a mpellari poss t ad ponti si ii , ut in e v I
out , quae inter laicos coram ossicialibus venisti lantur di, ratio adhuc alia , qua generatior
est , quaerenda & priori adjunge uia. Illa
veto pracii ue in eo consistit , quod usu ungua in itylo curiae . quem merico Orannum Dia dixeris, omne ferat punctum, quem cum cur id Romana efformaverit , non Potuit non quoque usus latinae linguae in fora cum procellia curiae Romanae introduci
eu et ordo in Franc Ia sita ut ,
200쪽
scripto, quod in foro ecclesiastico citationem adpellamus. Haec olim decreto judicis mandato per apparitorem denuntiabantur; hodie ad exemplum tribunalium saecularium ad requisitionem partis expeditur , & per omnis generis apparitores vel ministros insinuatur ( a J . Forma eius utrimque est eadem . Nam Lesum est in libellum redigendum, cui petitio summariter inserenda, dc exempla docum mentorum probantium subjicienda . Hoc scriptum insinuandum est vel ipsi personae . vel ad domum ( I J. & exemplum ejus illi relinquendum. u. citati.- IV. Citationes ad iudicem delegatum fiunt virtute mandati, quod citato exhi- em, bendum , eique simul commissio indicanda s a i , qui eius notitiam habere non
potest . Indicandus etiam est locus, in quo comparendum , quum proprium a ditorium delegati non habeant. Praestituendus est singulis citationibus certus dies profestus . Actiones enim . die solis vel feriato institutae , nullae forent. Feriis tamen humanis, ut tempore messis vel vindemiae , consensu partium quaestiones
judiciales suscipi possunt . Citationes ad personas incertas , vel ad plures , qui non efficiunt universitatem ( 3 . directae, locis publicis affiguntur , vel e suggestu pro concione publicantur. Agere omnes in judicio possunt , qui non sunt in aliena potestate, nec laborant infamia. Agimus vel ipsi , vel per alios , qui
vocantur procuratores ad caussam vel postulantes, qui distincti sunt a pi ocurator bus ad negotia. Tales in Francia honorabili ossicii titulo in omnibus tribunalibus sunt constituti, quorum opera necessaria est, quum non omnes iudiciorum ordinem calleant: non tamen suo, sed partium nomine ( agunt . Procuratores universitatum svndici adpellantur. Citati comparent vel ipsi, vel scripto procuratori tradito. Qui non comparet, contumax adpellatur, & semper in culpa esse censetur. Nam etiamsi ad judicem incompetentem vocatus esset, venire tamen deberet, & caussas fori deesinatorias proponere . Secundum canones contumax
caussa non cadit, sed vel condemnatur in expensas , ( b ) vel missione in possessionem , ( c 3 vel censuris ecclesiasticis coercetur ( d l . Iudicis in arbitrio fuit . quam poenam eligere mallet. Misso in posse nionem est partus iuris Romani , tenditque ad defatigandam contumaciam, ( s dum actor in actione REALI immittitur in possessionem rei litigiosae, ct in personali in ponestionem ornatum rei bonorum usque ad summam concurrentem . Sed hac possessione , quae est
tantum s i Si neminem domi offendunt i clistatio soribus aedium assigenda , vocatis testimonii causa vicinis , quod ex jure Romano depromtum est . HERI CURTI Usdam Dae o ae e eL de France p. X v. s. o. Hoe sa cto , relatio de hae insiouatione adacta reserenda , dest gnatis atque denominavitis vicinia, in quorum praesetitia assixa suerit. Jo. PAPON. n est . tum Franc. Db. FI f. t t. q. a r. i. Ceterum hoc singulare
est in praxi Galliae forensi, quod dies, quoreus comparere debet , decreto citationis inseri non soleat , verum viatori tantum mandetur , ut citationem faciat in eerium de eompetentem diem, ut IDEM art. io. e t. I. declarat .s i 3 Id quod commodissime fit pertransmissionem literarum delegationis s tuni ut hoc modo ei tans sese ad hane causani legitimet s tum etiam , ut limites delegationis exacte sciat reus .i s Hae ad instar unius censetur Per
sonae , di praesidi vel praefecto ejus insinuatio fieri potest .( Erro hi non sunt dom n Di , ,
quod figmentum quidem ius canonicum passim sequitur , sed in Gallia vix usum
di sexu a tandem eompareat seseque defendat. In effectu haee mimo est sequestrai -- r instar , quae admodum gravat reum sinterim varia incommoda habet , adeoque