장음표시 사용
71쪽
Incerti quesecis, patio decedere paulum Tantum quo minime mutatum dicerepo, bis .i Modnsdeclinare solerent,omnia deorsum Imbris uti guttae caderentper inaneprofundum. Nec foret offusus natus,nec plaga creata Principiis: ita nil unquam natura creasset.
Apud quem perpetuitatem eiusde motus illis inuenies decantatam verbis. Si cessareputas rerumprimordiaposse, nat. Cessandoque nouos erumprogignere motus, rerum. Auius a vera longe ratione vagaris.
Sed motus disteretiae sunt tarditas telocitas Atomi ergo, vel iuxta Epicuru, qua Ocyssime mouetur. Ait namq; Lucretius. At quaesent soli primordias plicitate
Cumper inane meant vacuum,nec res remoratur de nat.
Ullaueris,atque ipsa suis epartibus num , πη '
Vnum,in quem caepere locum,connexarieruntur Debent mirum raecellere mobilitate. a.l con-
Et multo citius ferri, quam lumina Solis: ni3R Multiplexque sic patium transcurrere eodem Tempore,quosolis peruulganto uracglum. At si perpetuo,adeoque veloci motu, siue recto, siue transuersali feruntur ad medium,neque unquam a medio,quoniam corporea sunt,moueri queunt; quid in causa est,ut demum no deficiat earum motus ῆCur etiam tantum motum neque visu, neque ullo aliorum sensuum percipimus ZAd haec idem Vates,4 ad primum illis.
Omne quod emigitur nulla regione viarum Finitum si iamque extremum debebat habere, 'nat, Extremum porro nullius posse videtur
Esse,nsvltra sit quod iniat ut videatur, suo non longius hae ensus natur equatur, .l. d. Nunc extrasummam quoniam nihil esse tendum est Non habet extremum,caret igitur e modoqW,
Nec refert quibus ad as regionibus eius. Urique adeo quem quisque locumpossedit,in omneis
72쪽
a.l .esse. Tantumdem parteis inlinitum omne relinquit.
a. derat. Ad alterum vero,&postremum,hisce respondet.
Omnis enim longe nostris absensibus infra Primorum natura iacet,quapropter ubi imam Cernere tam nequcas, motus quoquesurpere debent. S.epe tamen motus, flatio deducta locorum. Nam sepe in colli tondentes pabula Dia Laniger reptant pecudes t c. Et satiati agni ludunt Orc. Omnia quae nobis longe confusa videntur, Et veluti in iridi cando con stere costi. Qu am responsi bilem, vel explicatam , vel confirmatam cupiens, exemplis illustrat, naturae progrestum Ob oculos ponit. Cum etenim nonnulla sint, quae semper cernimus. alia tunc solum, ubi Solis radijs illustrantur, admodum rationi consona dicemus, si affirmabimus , esse tertium genus rerum, quarum motus semper sit insidiasibilis. Ait igitur. Hoc etiam mage adhaec ammum te aduertere par est, Corpora, quaei sotiis radi s turbare videntur diales tu lae motus quoque nateriai Significant clandectinos, caecosque subc e. Multa videbis enimplagis bipercita caecis Commutare viam, retroque repulsa reuerti, Nunc huc, nunc illuc, in cunspas denique parteis, Scilicet hic principi sect omnibus error. Pr a mouentur enimper sprimordia rerum , Inde ea, quae paruo sunt corpora conciliata Et quas proxima siunt a vires principiorum, Ictibus istorum .ecis impul a cientur. is qVc,quaesorro paulo maiora lacessunt. S/c principi=i fidit motus, se exitPa statim non ros sensitas, ut moueantur
illa quoque in solis v. lunone cerIcre' imu , Nec quibus i rari Di plagis apparet Verte
Ex quibus etiam dicimus , qua ex principij sunt Grin m
73쪽
Liber Primus. 7uentur, ab eis moueri,id namque illa significant.
Inde ea quae paruo sunt corpora conciliatu Et quo proxima uni ad vires principiorum Ictibus illorum caecis impulsa cientur Is aque,quaeporro paullo maiora iacessant. Sio principi, ascndit sit ioc a , . At si Atomi omnes graues,ob idque vel recta,vel cum declanatione ad medium mobiles, sicque suis motibus caetera mouent, unde est diuersitas motuum in mistis,' coelum circulo, i nis vero a medio mouetur ξ facile quidem his peripateticus responderet,qui simplicia corpora natura disterre credens, caelestia,dicet, quoniam grauitatem deuitatem desiderant, cim culo;caetera vero recta ,sursum tamen, vel deorsum, siue simpliciter,sive secundum quid mouentur, prout fuerint grauia aut leuia absolute,vel secundum quid;&quae ex his constant,eum motum habent, qui proprius est elementi in eis I mmai tis Sed quomodo Democritus potuerit huiusmodi dissiculi rem soluer adhuc latet. Meminisse itaque oportet, Atomorum alias aliis esse arauiores,accipiendumque,Elementa ex Atomis
p Tum conflata,&caetera postea eXelain ielementis, o praecipue ex terra ieiuctifrid namque est, quod
cecinit Lucretius,dum aiebat. Principio genus herbarum viridemque nitorem Terra dedit circum costis,camposquepe omneis Florida ferunt viridanti prata colore es c. Sic noua tum tellus herbas,virgultaque primum Suctulit unde loci mortalia; ecla creauit, Multa modis multis varia ratione coorta ,
Nam neque de caelo cecidisse animaliapossunt, Nec errestria de sis ex e lacunis.
in nouitur,ut merito maternum nomen adepta Terrasit e terra quoniamsunt cuncta creata Λ ,lt uenunc etiam AiZA to ς' .
Accimum quoque, corporum simplicium productione
mis,caelestia autem corporac lauissimi conssita,&c eras
74쪽
militer, idque ex illis etiam Lucreti verbis constat. Semina cumporro distent di erre necesseVEInterualia vias, connexus soavderaglagas, C. cursus, motus,quae non animaliasolum Corporaseiungunt sed terras ac mare totum Secernunt, criumque terris omne retentant.
Sed apertissimae ex hisce alijs insertur.
marcider Solem, TVAamque e icerent se magni monia mundi: Omnia enim magis haec e leuibas atque rotundis Seminibus, multoque minoriί sunt elementis, rauam testus deoper rara oramina terrae
Partibus erumpens primus se stulit ether Signiferi, multosue m leuis ab uti igneis, Non alia longe ratio esto c. Et quamquam haec ex Epicuri schola deprompta crediderim, attamen quoniam non admodum abhorrent ab ijs, quae delrerum productione ex Leucippi sententia legimus apud Lae lium Diogenem asserenda Vel etiam, quia nouimus Aristote- lem meminisse quorumdam antiquorum, qui terram omnium matrem nuncupabat,neque poterat intelligere Epicurum, qui fuit post eius tempora: crederem, conformia placitis Democri t me dieturum, si alseuerauerim, omnes Atomos deorsum tendere, sed e grauioribus grauiora fieri, minus grauia e minus grauibus ob idque terram omnibus subsidere corporibus, vi terris varia rerum genera oriuntur, sursumque moueri videntur, non ideo est,quod leuia sint, sed quia cum magis grauibus, ex quibus constat terra, mistae sunt Atomi minus graues, quae per foramina eius exeunt, no quia sursu in moueatur, sed quod relinquantur a grauioribus. Licci,si cum Epicuro es e velimus,
possimus asserere,quasdam earum, leuissimas scilicet no solum relinqui,sed sponte moueri a medio, tecum rapere minus leues;leuissimas ctenim dicemus, ex quibus constantistestia, minus leues, e quibus oritur ignis. Et haec aperta ex nuper in medium allatis Lucreti j versibus. Et quonia ex his patet quid dicendum de motu aliorum corporum, siue simplicium, siue mist
75쪽
mistorum, omnia enim mouentur ratione grauitatis Alomorum,ex quibus sunt. non est cur diutius circa haec immoremur. In erat autem Atomis, tertia quaerelam species motus, qua accidentalem credimus; ipsi vero ex attritu, collisione earum prouenire putabant,de qua inserius. Derertam verat G Atomis Cap. XIII Rant ut olim diximus aliorum omnium princi pia Atomi, inan quod omnia celsit cXmateria fierent. At quomodo haec acciderent,quod non fuerit explicatum, mox aperiendum . Concurrentibus ergo in unum Atoniis,coelii, iub- lunaria, simplicia, mista corpora fiebant tomi ut etiam demonstratum est erant omnis lenae &indiuisibiles: ex eis autegenita admittebant diuisionem,ergo neque omnino vacua,neque penitus plena sed mediam quamdam naturam sortita su rant. Id vero ideo contingebat,quia dum concurrebat Atomi, non ita concurrebant, ut quod fiebat, ex eis solum fiere ed excissimul,&particulis vacui intercedentibus inter eas. Hunc vacui interuentum exeinplo pororum patefacere possumus. Cuenim sudoris emanatio ad partes externas non lateat sensum, perueniat autem ad eas expulsus per poros; si poros, it sunt aer vel tenui spiritu pleni) corporis expertes excogitemus,&loco partium materialium corporis habeamus, singulasqiae corporis particulas Oris carentes Atomos vocemus , credamusq; inter minimam, minimam etiam corporis particulam esse porum,facile percipiemus,qua ratione dixerit Leucippus,omnia, ut ex materialibus principijs,MAtomis conflatari inani. Hac etenim ratione idem Aristoteles eamdem sententiam explica i uit,dum apertum fecit, Empcdoclena,& Democritum idem se re de caussis, modoae tionis, pactionis docuisse.
Qupii autem in via Democriti insistentibus haec de his dice
da sint,nunc demonstrabimus nemoritui dicebat Aristote ρῆ '' les putauit corpora esse omni araqVe diu ibilia, indeque inferebat rerum diuisionem procedere usique ad Atomos, o corpora in-
76쪽
nidis.ς diuis bilia. Et rursus alio in loco Democritusputauit tangentia esse indivisibilia, intermedia autem eorum vacua Neque V mi deris vehim, cum etenim Atomi esset impatibiles, iastio non nisi per vacuum fieret, necessse erat,vi caetera, quia patiebantur ubi tu essent etiam ubique vacuo dixerim' plena. Dico au tem caetera esse ubique patibilia,quia erant ubique diuisibilia:
diuisio autem administratur pervacuum oratione Vacui olUI-
sibilibus inest,quandoquide Atomi,cum cssent vere via D Om
ni plenae, erant quoque indivisibiles,& caetera Omnia, clim Ol ibid.t.si haberent veram unitatem,vel teste Aristotele, admittebant diuisionem. Divisibilia ergo ubique habebant inane. iure a nobis dictum fuit,quod inter Atomum: Atomum erat Vacuum. Sed haec illis explicat,confirmatque LucretiuS.
Nec tamen undique corporeactipata tenentur Omnia natura namque est in rebus inane c. Inter ta meant voces, ct clausa domorum
Transvolitant,rigidumpermana frigus ad usa Quod nisi inamomi, quas en corpora quaeque Transere baud ulla fieri ratione videres. Denique cur altaFes c Fuerunt igitur semper,ut modo sunt,inliniti mundi, Rio-mis conflati infinitis,quibus deficientibus,alij facti fuerunt,&rursus fient, quia numquam deficiet rerum generatio, sed qualia nunc est e cernimus,talia perpetuo erunt erum genera,qu rum omnium principia, Atomi semper mobiles. inane, per quod illae mouentur. Quae omnia illis apud eumdem Vatem expressa reperies. Napropter, quo nunc in motu principiorum Corpora sunt in eodem ante aris et aetatefuere, Et pollia semper mili ratione ferentur, Trique consuerunt gigni ignentur arim Conditioneae erunt, crescent inque valebunt gantum trique datum per sdera naturai
Nec rerum summam commutare stapote'vis,
Nam neque quo poissit genus ullam materiai Vcre ex omni,quicquam B,neque rursus in omne, Vnde
77쪽
Vnde coorta queat noua vis irrumpere se omnem
Naturam rerum mutare,ctvertere motus.
Quoniam velo haec,& varias habent figuras, magnitudine,& situ sunt diuersa, nec non varias videntur sortita naturas, ob idque sorsan varijs, diuersis teporibus genita sunt, Vt Oinnium horum causam aliquam assignarent,ordinemque ob culos ponerent, quem necessitas in his generandis obseruat, haec it ex Laertio Diogene accepimus o de his dicebant. Vniuersum infinitum esse; Huius partem plenam,partem inane:&ele-Inenta,mundosque ex eis infinitos esse, in illa dilabi atque dissolui: Sicut autem fieri mundos ex infinito per abscissionem,
multa corpora figuris omnigena in magnum vacuum ferri, eaque in unum coacita unam vertiginem enicere,fecta dum quam offendere, ac circumuolui modis omnibus, atque ita discerni, ut seorsum similia, quae sunt sui similia petant. Caeterum aequilibra cum ob multitudinem minime iam circumferri possent, exilia quidem ad exterius vacuum contendere,sic ordinate natura: caetera subsidere, innexa,atque in se implicata, inuicein concurrere, atque ea concursione prius quamdam cocretionem efficere rotundam. Hanc autem veluti membranam subsistere, continentem in se omnigena corpora,quae dum secundum medi reluctationem circumuoluuntur, tenuem per gyrum membranulam fieri iuxta vertiginis tractum corporibus perpetuis semper confluentibus atque ita fieri terram, manentibus quae semel in medium iniecta erant ipsimque rursus continentem membranae instar augeri, iuxta externorum influentiam corporum, quum vertigine fertur, quaecumque attigerit ea acquireres Ex his quaedam complicata concretioncm sacer primo quidem humidam,ac luteam,exiccata, circum actu cum totius vertigine' deinde incensa, ignita, syderum enacere naturam Esseq solis circulum extimum. Lunae Vero terrae proXlmu, caeteris in medio horum positis,ac sydera quidem omnia obceleritatem motus ignescere,Solem vero inflammari a syderibus,
MLunam paululum ex igne sibi usurpare. Quprum plurima illa lis expressit Lucretius quae superius recensuimus.
78쪽
we Piacitisibilosophorum, Rursus magis atque magis modusgenerationis rerum ex Atomis nam explicatur Cap. XIV. Vmmatim quae diximus, illis visa sunt sed magis sunt explicanda . Et quoniam quod attinet ad
hunc concursum Atomorum explicandum non parum disterentia inter Democritu in & Epicurum fuisse reperio; ad maiorem euidentiam coruqua Democritus docuerat, ea quoque qua Epicurus probauit in medium afferemuS. Modus coniunctionis Atomorum,ctiam si prima fio te unus&idem videatur fuisse iuxta Epicuri sententia, qui fuerat prius
lib. de Fa excogitatus a Democrito, non est tamen idcm, sed ut ex M. T. elicere possumus, non parum diuersus. In hoc ergo fuerunt concordes,quod res omnes fierent e concursu Atomorum; hae vesro concurrerent, quia contingebat, ut dum mouebantur, sese percutere sit, plagisque e sicci cnt,4 coniungerentur. Sed quia
inter Atomum 'tomum erant spatia, reserant diuisibiles: Et quia Atomi ex quaruna concursu generabantur, erant variae penes figuram, res erant vicissili dii cretes. Alia enim ut ionis)c circularibus Atomis constabant, cilia ex alijs figuris prae 3 a t. 37 ditissimiliter. Et quamquam Aristoteles quod ad hoc attinet, animaduertat, Democritum solius circularis figura meminisse, dum asserebat ignem c sphaericis tomis genitum, aerem vero, aquam magnitudine larvitate Atomorum, e quibus constabant,distinxisse; attamentit ex olim dictis nostis
diuersita tis rerum causim, si cum Democrito loqui velimus, indisserentiam Atomorum penes figuram referemus. Sed prima differentia, quam inuenio inter horum placita, est, quod Epicurus noli voluit omnia, singula rerum genera neri ex Cima ibus generibus Atomorum in unum conuenientibus, sed asset uit, quasdam adeo vicissim diuersalesie,Vt numquam possint concurrere, aut ad cuiusuis rei generationem conuenile Democritus autem confra, credidit omnia ex omnibus constare Vt, quae Anaxagoras de particulis, Democritus de
79쪽
n. l. eaderatio res terminat onan eis.
Liber Primus. σ3 Atomis docuerit Aperta autem sunt haec ex illis Lucretij, quibus Democriti opinionem damnat,&Epicuri sententiam
Sed ne forteputes animaliasu teneri Legibus his qu.edam ratio discriminat omnia. Nam veluti tota natura di simile uni Inte egentiae res quaeque tata quanque nec est Diissimili con arefigura principiorum. I con quod multa parumssimilis ni praeditasorma: Se quod non vulgo paria omnibus omnia constent. Semiua cum porro dissent: dis erre nece 'Ur
Intervasta,vias,connexus,pondera lagas, Concumrs, motus: quae non animalia solum Corporaseiungunt, sed erras, ac mare totum Secernunt Gesumque a terris omiae retentant.
Ex quibus etiam liquet, quae ratione Atomorum concurrentium sunt diuersa, necessario differre quam plurimis differen-lijs,quia cum diuersitate Atomorum, sunt differentiς interuallorum,grauitatis, motus &c. Altera differentia quam inuenio inter horum placiti, est, quod ut prius iudicauimus Democritus credidit motum Ato h
morum ad medium esse rei tum ripicurus autem putauit, eum 'f'esie transuersalem unde etiam in Democritum ita inuehebatur. A motu habent Ut concurrant, sed numquam concurrerent recta mouerentur ergo praestat tribuere eis motum transuersalem. Dicebat ergo. Corpora cum deorsum recra per inane seruntur Ponderibus proprijs, incerto tempore ferme Incertisque locis patio cedere paustum, Tantum, quod minimum mutatum dicere pessis. γο nisi declinare solerent omnia deorsum, Imbris uti guttae, caderent per inane profundum , Nec foret offensus natus,nec plaga creata Principijs ta nil unquam natura creasset.
Velim autem ut liceat Democriti partes defendendas suscpere; a proposito Lucreti largumento tueri . Gratis eir ut
80쪽
videtur accipit Epicurus,Aloinos declinare; At declinent,cur aliae alias magis quam si non declinarent percutient , aut asse
quentur Θ Nullam certe ob causam si namque recta cadentes cultae versus L A. B. C. D. non se astequentur,cur sese assequentur declinantes ad desteram E. I. G. H. dum mouentur versus i Ad haec forsan Epicurus,non nullae mouentur dextrorsum,&aliae sinistrorsum,&hac ratione, I .L.M. N. quae mouentur 1 sinistrorsum, assequentur quae mouentur destrorsum,&concur1 . . rent demum v. g. in quo Sed gratis initimis haec ab illo sumpta ruinauerim, deinde vero,eadem cum caeteris illi Sallertionibus minime consistere posse, hac ratio ite demonstrabo. 3 Het' Vnam putati it cum Democrito Atomorum omnium esse natu-σπ tam ero odicameno, unus erat omnium motu Sicur ergo aliae dextro uti di aliae sinistrorsum mouebantur Adbaecta enquispiani pro Epicuro cum Lucretio, dicet, Atomorum vitulminum motus,ca subsortuitoque eueniunt. Transuerso que volare per imbreis fulmina cernis Nunc hin nunc illinc abrupti nubibus ignes Corusant,cadit in terras vis ammea vulgo. 1lludinis quoque te rebus cognoscere a cmus. Vbi et enim dicit in his Aloim,sua telligit Attame quoniam his sta tibus eidem corpore, eidemque Atomo inessent ad diuersas loci differentias naturales propensiones, huiusmodi doctrinam Democritica peiorem crederem. Neque quod in Democriticum obi jcitur argumentunarumvli faciendum censeo, quia si recta mouentur,pos uni tame concurrere quod sint magis,vel minus graues, maioresque,vel mi
li' i'si ' ti: antiquorum,quod grauiores,dum si quebatur,minus graues eas percutientes, eX trudebant sui stana, idque erat in causa ut ficilius plures earum possent concurrere Culus ero auctoritate ductus haec pion unciauerit,ut ingenue fatear,nescio: sed quia ex eius scriptis cilcio,cum &nonna diocriter Dcniocriticae doctrina fuisse amicum, non crcderem cinere loquutum, forsan