장음표시 사용
91쪽
Liber Primus. I stamen, quia ex eo habetit medicus,&homo, ut patiantur ani-greditie,quod sunt alba. Forsan ergo docuis et Democritus, in maliti sunt Atomi calidae, quae agentibus in ea Atomis calidis in igne existentibus, immutant stultam cum intrinsecus inhaererent, ad exteriores partes exeuntes, eniciunt ut manus, quae videbatur frigida ,appareat calida. Hac ergo ratione,quae vide bantur non consist ere,ex Democriti schola depromptae conclusiones, mutatio est ab actione similis in sui simile, mutatio pendeta variatione situs,aut ordinis atomorum, ex quibus mutabile constat,consistunt, possunt esse simul verae. Quod vero
ad secundam attinet: velloquimur de colotibus caddes sapores, si hi in sola apparentia consistunt vel loquimur de omnibus qualitatibus mistis inlia rentibus: Si primum digeris,patet lesponsio,quia ut qui in exemplo sumuntur, ita omnes colores, omnesque sapores ab apparentia habent ut sint, a situs mutatione immutantur. Si autem secundum probaueris,no est inconueniens. dicam it exemplo ex apparetibus sumpto,quid in realiter inhaerentibus accidat explicemus. Si enim aer frigidus in manum calidam agens, eam frigefacit, vel si eadem manus mihi frigida, tibi autem calida videatur, ideo contingit, quod sua frigiditate expellit ad partes internas atomos calidas,& seuocat frigidas ad externas in quod mihi, tibi, dum eam tangimus, non eodem modo sub ijciuntur Ator ni manus, sed tibi calida videtur, quoniam tangis eam mediantibus atomis frigidis quasli ibes prope superficiem manus tangentis, cum calidas habeas intrinsecus inhaerentes, mihi autem contra videtur frigida, quoniam calidas habet superficie tenus inhaerentes. Vtergo qui a dextris est,Videt collum colui tib nigrum, qui autem a sinistris album, ita ego frigidam,tu autem calidam sentis eamdem manum. De tertia nonnulla etiam prius sed e eo tirunt magis aperta, si haec dicamus. Manus, dum estina luius. nus, constat verbi gratia, intomis sphaericis,&calidis,&licet non raro frigefiat,conseruatur tamen eius substantia apparet autem frigida,seu minus calida, quod Atonii, ex quibus cst non conseruant eundem situm, vel ordinem, quem habu runt a natura, seu necessitate, ubi primum ad manum gene
92쪽
randam conti enerunt. Frige fieri ergo est alterari,& non corrumpi , quia id a quo habet ut sit manus , licet non operetur eodem modo, ei tamen intrinsecus inhaeret. Horum simili ad nos diceremus, quia aquam igne calfactam, cum eius natura in stagi ditate consistat,non corruptam , sed alteratam assereremus , aquam adhuc vocaremus .frigidamque crederemus secundum habitum, etiamsi calidam secundum aci um. Haec ergo, partes
Democriti sibi defendendas suscipiens, posset unusquisque ad praedictas difficultates respondere,quaei nisi meus me fallit animus neque ab illius placitis abhorrent, neque incongrue pronunciata viderentur.
V e causis augument , in decrementi. CV XVII.
Atent ex dictis modi,&causae generationis&corruptionis, alterationis. Aperta sunt principia diuersitatis inter ista, siue penes formam substantiam siue penes qualitates, ter accides existentis. Diximus abiaded de latione,& de causis lationis, seu principiorum et mistori uia. Reliquum ergo est, ut de principijs causis augumenti decrementi loquamur his etenim conside r. iis, quae de placitis Leucippi dicetia erant,nnem habebunt, quem nobis assequendum proposuimus. . ,-bi, Dehi S testemque habeo Aristotelem nustus antiquorarant s. determinauit, quod non qui vis dicat,quo scilicet a ueniente similia entur, quomodo autem hoc contingat, non docuerui. At
si aduentus similium est causa accretionis, patet dixerim ego )secretionem earunde causare imminutionem Ergo ignis, qui ex congerie sphaerii carum calidarumque Atomorum constat)superuenientibus harum similibus Atomis crescit, non nullis. que earum abeuntibus , ex quibus congrcgatis faectus fuerat, decrescit. Efficientis autem accretionis&decretionis causa mentione iis c . faciens enim Vero dicebat Laertius Diogenes vrgeneratio it ad incrementa mundi es e,& diminutione S, corruptiones,
93쪽
ex quali in necessitate, quae cuiusmodi sit,ipse exponit, ac disserit. Et alibi, hanc ipsam necessitatem, iuxta Democriti Opi- I bis,nionem petiens, visus est voluisse, eam esse motum circularem crito. Atomorum: inquit enim. Cuncta secundum necessitatem fieri, cum sit vertigo causa generationis omnium, quem necessitate dicit At quid nomine necessitatis intellige lum,pluribus olim expositum fuit. xiitto nunc Democritum,&cum eo Leucippu, cap. 7. Epicui una,&ad eorum placita consideranda pergo, qui finita probarunt rerum principia,&eo libentius mitto, quod alia
ad augumentum δε decrementum pertinentia, Olim fusius eX e . 9.plicauimus hvms.
Pherecydis, tu licae philosophiae inuentoris opiniones considerantur Cap. XVIII.
Ntiquissimi omnium, quos Philosophice operam nauasse, seri, dixerimo aliquid de natura re- ruposteros docuisse accepimus, Pherecydes Pythagorae praeceptor, Milesius Thales fuerunt. Non mirum ergo si pauca sint,quae de eorum placitis tuto arirmare possimus illa tamen in medium afferemus, ut promissis stare, te tantos viros prae alijs nostro silentio contemptiue,atque ignominia quada in asticere videamur. Pherecydis mentionem ficiens Aristotele prius etenim .,.p. c. 7. huius,ut senioris, quam Thaletis assertiones considerandas duximus)astarit,eum non omnia fibulose dixisse,ut alij fecerant. Ipse autem dum Thaleti scriberet, it ex Laertio Diopeiae acceptirnishamrmauit,le quidem eorum,quae di Xerat, nihil certi oris. habere,&quid esset verussa , se scire numquam professum, in niaque potius indicare, quam aperire. X quibus in sero, me quoque nihil certi de eius placitis enunciare posta Attamen,&ex Aristotelis loco nuper citato, exprimis verbis cuiusdam eius libelli inscripti. De rerum orticipio, quasi coniectura ductus,elicio, eum putasse, tuo esse rerum principia, Deum nimirum p. Max.&terram. Verba in vestibulo illius libri posita, vix Diogene habuimus haec sunt Iuppiter quidem, atque
94쪽
tempus,se tem ierat semper terren e autem nomen fuit testuri, postquami Iuppiterpraemium dedit. Crederem ergo .louein fuisse causam mouentcin, terram vero materialem Tempta autem non loco principi habitum, sed loco causa sine qua nihil 3 τ' s esse potuerit. Et quidem quod attinet ad tempus, Aristoteles p '' se assii mauit, omnes antiquos unum si exceperis Platonem' credidisse,tempus semper fuisse. At dixerim ego nullus aliorum numerauit illud inter principia: rationi ergo consonum, ut neque Pherecydes voluerit esse principium, quamquam semper fuisse docucrit inod vero pertinet ad Iouem,&terram, verba illa, terrenae autem nomensuit tem/ri, postquam si Iuppiter praemium dedit, rapiunt m prcedietam sententiam: Iouem etenim praemium dedisse telluri ,4 ex inde non tellurem sed terram fuisse nuncupatam, postquam praemium ab eo acceperat, ita terpretandum duco. Tellus, antequam in eam Iuppiter ageret, telluris nomine Vocabatur, postquam autem Iuppiter dedit ei praemium, id est facultatem producendi, effecitque exca cetera o innia,terra vocata est,& non tellus. Probatur autem
mihi valde huiιismodi interpretatio pluribus de causis primu , quia ipse de se testatum reliquit, ut nuper vidimus, res potius a se indicatas,quam patefactas. Deinde, quia non latet , quatum
antiquiores tribuerint terrae, unde etiam eam rerum omnium matrem vel teste Aristotele,ut alios praeteream nuncupat ut, ita ut iure de ea dixis e Statius videatur. in Theb. o hominum,diuumque aeterna creatri , diuae ureiosiora ue animaru emina mundi Cuncta Promethe que manus, Pyrrheaque saxa signis, o impertis, qu eprima Mementa dedisti, Mutactique viros,quae Pontum ambisque,vchsque Tepenes sepecudum gens mitu, et ira ferarum Et volucrum requies, irmum atque immobile mundi Robur,s occidui te machina corti
Aerependentem vacuo te currus utcroue
. deco Et demum, quia nouimus terram, it eX Seruio asserunt , L .ris Phurnutu . Iulianus Aurelius loco Elenaen ti,tcllurem vero
95쪽
Liber Pr mus. pro ea sum solitas. Est ergo tellus clieta priusquana Iuppiter
e praein sua laret,deinde vero appellata terra, cicst habita loco Elementi, principiteorum omnium, quaerana nuncio sunt. Neque sit qui ob ijciat vel Aristotelem dicentem, nullu philosophorum posuisse terrani ut rerum principium, vel quae nos olim diximus de An .ixagora,eum scilicet fuisse primum mentis capis Α, . i. D. O. M. inuentorem, ut inde inferat,salso nobis nunc assertum, Pherecydem, terram loco materiae,& Iouem seu menteni loco mouentis accepisse. Quia ad primum respoderem cum Bonamico Pherecydeni ante theologos, non inter physicos connumerandum, Aristo Iein vero,ubi dixit neminem accepisse terram ut principium, lephilosophis, mon de theologis loquutum Λ qui optime nouulet, aesiodum, quem aperte theologum, appellativi etiam caeteros,qui principi a Deos faciebant voluisti terram effer
Tum omni uincausam,&primum corporum. Ad secundum vero
dicerem, Anaxagoram primu omnium philosophorum recepisse, discipulosque docuis e mentem esse causam rerum motrice Qui enim ante ipsum fuerant, Deos principia facientes, ut modo ex Aristotele notauimus, non erant physici, sed theologi. Non ergo,quod de Anaxagora dicatur,eum fuisse mentis inti
torem, ideo inserendum, homines ante eius tempora non nouisse mentem. Re, te namque Aristoteles, Omnes enim homines .ca. t.22 aiebat de Di s habent existimationem sed concludendum,cti inter philosophos fuisse principem huius opinionis, qua dicitur, Deum esse rerum, mutationum omnium causim quam non solum antiquiores,ses nonnulli Ariu otele, nedum Ana-Xagora, iuniores non probarunt. Vnde etiam Lucretius cuiuEpicuro suo aiebat. morum operum causas nusta ratione videre 6 d nati Possunt,acsieri diuino numine rentur. rorum. Et quamquam videatur Aristoteles refragari etiam huic noturae interpretationi, ubi ait Deus enim tum causa omnibujesse ρ ρ 'φ' videtur,tum quoddamprincipium, vel etiam ubi dicit. Itaque t .demovem fama ego quidem hereditaria mortalium omnium,υmue 'I'ia a Deo, per Deum nobis si conctituta, nec vero ulla naturatcr
96쪽
persese incit orbata lute, quam ille ferat. Hinc eniti inscien dum,communem tu ille opinionem, Deum es e principium rerum,& non AnaXagora propriam Dicerem tamen Deum uil- se causam, sed remotam admodum δε parum necessitatis habentem, licet praestantissimam,d nobilissimam. Id namque,quae ibidem legimus Aristotelis verba significant. Caeterae itaque
omnes,mabis ea nec ara. sent, nulla vero melior. Et affirmare, Anaxagoram ideo vocatum mentem, quod eam non solum omnium causim , sed primam faceret, immediatam, necessiariam, ut ex olim dictis descius asscrtionibus facile crit unicuique licere. Quae cum non succurrerent Pere io, fuerunt incausa, ut miratus fuerit,antiquiores Anaxagora, Pherecyde, O-catCS sapientes, cum ante AnaXagoram non nouissent cum csse omnium causim,& ante Pherecydem ignorassent animam non interire,cum primus omnium Pherecydescius immortalitatem professiis sit. Errat ergo hic in primis, quod supponit sapientes fuisse ante Pherecydem, cum primus eorum Thales, eo fuerit iunior: led errat etiam secundo, quia non sunt haec ut ei videbatur, animaduersione digna. creenim ante tempora Anaxagorae ijs honor habebatur, vere antequam Pherecyclas docer 't, aut demonstrare tentaret, animae aeternitas vulgo sup
ponebatur, ad quid enim sicrificia ξadquid inferi Θad qui dili
siorum,inferorumve requens illa mentio ΘSed primus omnium Pherecydes tentauit demonstrare animae immortalitatem, cuius opinionem Pythagoras eius discipulus ut e M. T. nouimus maXime confiimauit,&primus philosophorum Ana Xa-ooras asseruit Deum si e primam necessariam rerum omniucausam. Ad quid enim Homerias,ut alios praeteream, latinitate donatos eius versus in medium afferam, canebat'Conuertibiles anten es usi, Horum licet maior virtus unorque potentiaque,
Tamen hos in acras iis circ. Et quomodo Haerodotus dixissici, Aegypt ij primi eΣti tertit, qui dixerunt animam hominis est ei inmortalem, quae demortuo corpore subinde in aliud atque aliud corpus migraret, atque ubi per omnia se circumtulisset, terrcstri , marina, voti cria
97쪽
ii , in aliud hominis corpus introire Et Dionysius sexandrinus,quae cierum opinio probauerat ab oculosiones, quo
modo haec cecinisset mmi vero quaedam serum super meatum Euxini E regione Eo Jhenis noti fama in mari insula
Heromne Gucen ipsam cognomine icunt, Illa item Achillis, ieroum abula est,aliorum
Ammas obuersari desertas per montium concauIta es: Hoc vero optimates a Ioue donum qΠitur, Pro virtute, Virtus enam exoptan um meruit honorem.
Sed haec, minis aperta,obiter dicta volumus. Thaletis Graece Philosophiae inventoris v niones com
Herecyde paulo iunior Thales. De eius placitis, quonia ille,ut ipse de se testatum reliquit in Epi stola ad Pherecydem, quam legimus apud Lae in Naetium Diogeiremo nihil criptum reliquit, pauca habemus, quae dicere possimus dicemus tamen quo plura poterimus Aristoteles, quae antiquiores de princi ipijs naturalibus dixerint, in uniuersum referens, Plurimi eorum 'r aiebat qui primi philosophi sunt, solas illas causas Xistimarunt esse rerum principia,quae in in ueri specie sunt:e quo enim eritia omnia sunt, e quo primo hunt, ad quod itimum corrumpuntur, substantia quidem permanente, mutata vero passionibus an Elementum, hoc omni uni talium at ut esse principium, ob hoc nihil fieri, aut corrumpi opinantur, tamquam huiusmodi natura semper conseruata, ut neque Socr tem simpliciter fieri,aut corrumpi dici sinus,sive farinosus, siue studiosus euadat, siueque horum similes habitus acquirat, vel amittat pluralitatem autem,&specie in huius principi moneandem omnes dicunt. His autem proni nciatis, Thalci s sententiam recensens subdit Thal sivios philosophiae prin cys a- am ait esse,quare terram quoque 'per aquam a erebat e e. EX Oir bus omnibus plures concutiones eliceres cssumus. Esto
98쪽
itaque prima Thalas cognouit solam causam materialem. Altera vero: cum suisset princeps inter Graecos tamen intelligas
huius opinionis, ut res Omnes necessario eX quoda primo principio materiali permanente fierent, in ipsumque limaum elotuerentur,alij,qui post ipsum philosophiae operam dederunt, ea
probarunt. Tertia autem Antiqui in assignanda hac causa non fuerunt concordes,immod in numero,& in natura erus Xplicanda dissentiebant. Quarta,Thales diXit hanc esse unam, vocavit aquam. Quinta vero& postrema:cum haec materia in omnibus esset, navi eadem, quacumque rerum mutatione facta semper conseruaretur,putauit nihil gigni,aut corrumpi simpliciter, seu penes substantiam, sed quaecumque dicuntur corrumpi, aut generari, quomodocumque contingat, re vera alterari. Vt enim nos alterari dicimus nurnum sit calfiat, mora corrum-pi: ita ille, Socrate e vitiis secedente,& in cadauer conuerso, nocorruptionem,sed alterationem factam asserebat;quia si ibi est alteratio,quod seruatur eadem substantia,nimirum manus;hic etiam, Malteratio, quia cum in cadauere sit eadem aqua, quae crat in Socrate,est etiam eadem substantia,quandoquidem tota rerum substantia aqua ipsa est. Quod autem de Socratei biobi j tydiximus. de finguine dictum volumus, ubi vertitur in
animal,&de harum simitibus mutationibus omnibus. Qua vero&alibi dixerat,&demum hic quoque accipit Aristoteles,nem continent a Thalete excogitatam, ut se a tacita quadam obiectione lucretur,de qua inferi u S. Nunc autem nonnullas propositarum conclusionum conu-derabimus,reliquas ideo prs termittentes,quod earum contemplatio ad rem non faciat. Thaletem itaque in primis solam cau- , sana materialem nouisse,siue eXLaertio Diogene,siue ex M. T. falso assertum nouimus. Diogenis etenim haec sunt.Thales antiquissimum omnium quae sunt, Deum credidit,ingenitus enim 3 4 'R est. Ciceronis autem illa. Thales aquam diXit esse inlimni rersi, Deum autem mentem,quae e aqua cuncta fingeret. Ergo non solam causam materialem aquam,sed caus in motricem nouit mentem nimirum, seu dixeris D. ipsum O. M.
99쪽
Liber Primus. 73Verum,qiloniam Aristoteles ipse dixerat Haesiodum, alios i
que theologos omnes, Deum, ut causam rerum dilectricem ac cepissi ubi affrmauerat Thaletem solam materiam nouisse,noluit excludere Deum,&causam mouentem sed voluit indicare, ipsum nouisse quidem Rim, quae ad rerum productionem concurrunt, ipsisque rebus faetis insunt, hoc quod materia vocamus,asseruitque alios omnes materia necessitatem probasse, sed nullam formae cognitionem habuisse, alterius nimiru principi j interni,e quo cum materia coniuncto omnia constant, quod non minus, immo magis quam materia ad ipsum quod quid erat esse rerum pertinet. Dubitabis,quia mentis fecimus inuentorem Anaxagoram . Ad haec respondimus superius, v rum tamen respondebimus iunc . Meminisse itaque oportet , Anaxagoram fuisse philosophum . . non theologum Theologi itaque, ut ibidem habet Aristoteles fabulose haec
pertractantes supponebant, Deum esse causim mouentem, taliaque sibi effingebant,&sibi haec cognita dicebant naturales autem contempserunt& causas supra vires nostras di Xerunt. At primus philosophorum Anaxagoras, non solum probauit, sed rationibus contendit demonstrare veritatem conclusionis. Diceremque etiam, theologos voluisse, Deum esse causam esse
ctricem uniuersalem,&remotam. Anaxagoram Vero proxima,&neces ariam Ducunt autem in huiusmodi sententiam illa, Aristotelis verba meus autem tum causa omnibus esse id uris et s.pa. 2. tum quoddamprincipium , se talem aut solus antpraecipue Deus habet caeterae itaque omnes magis ea necessari. sunt , nulla veron elior. Quia,licet nouerimIaaec Vt ex propria sententia pronunciata sumi; assererem tamen ,hanc eandem sententiam antiquis
fuisse probatam, tum quod ibi Aristoteles loquatur cum antiquis, tum quod noucrina praestantissimos peripateticorum voluis e Deum in via Aristotelis licet hac in re deceptus fuerit non in efficientis, sed in finalis genere causae reponendum. Deus ergo iuxta antiquorum opinionem)causa quidem rerum est,uniuersali stante remotaque.&parum neces aria. Sed cum dem apud Anaxagoram fuisse causam proXimam,& neces
sariam ex illis etiam Aristotelis verbis apertum puto . Mare L a qui
100쪽
qui ut in animalibus, ita in natura intestecInm inesse causam udi toti sine ordinis dixerat , qualisobrius comparatus dant quiores vana dicenses apparuit. Si cnim anima est causa proΣima, necessaria functionum animalis, putauitque Ana ago ras, Deum cs e causam mutationum omnium, ut est anima in animali; patet, eum voluis e,omnia is Deo,ut causa proxima, nec cs aria, fieri,&moueri. Credidit autem Thales,hanc causam es eaquam, ut in quarta conclusione accepimus. Tribuerunt eamdem sciat etiam Thaleti, Laertius Diogenes ' Plutarchus, quotquot post Aristotelem de huius viri opinioni bus mentioncm fecerunt. Probauit eam Hippon ,&cum his Omne alij,quos antiquiores vocabant sapientes, quid cur de Hippone inciri init Aristoteles, de aeteris autem M. T. χX co
ut credimus)pra: ptor noster Bonamicus. Notat etiam Plutarchus, Homerum habuisse eamdem opinionem , eiusque Verba recenset,quae sic habent. Oceanus cuncZis praebet pramor i et rebus.
Quibus consorinia videntur,quae Aliti oteles de antiquioribus Theologis, eo inimque fabulis mentionem iaciens aiebat, licet Aris ot cles,vel ob modestiam , vel quod nihil certi de illorum Opinionibus haberct, non absolute, sedit moris ei fuit, lubitando,&cum adverbio frias loquendo, haec pron incitauerit,quae a Pluta icho se liue die a nouimus. Rationes autem, quibus pci si alus in huiusmodi elucratiam Venit , ex Aristotcle depromptae quatuor numero astcruntur, eaeque tales Rationi consonum, ut quodis principium animalium, si etiam principium aliorum: sed hoc est humidum, nimirum semen: ergo c. Dcinde, rationi etiam consentaneum , Ut quod est principi in platarum, sit principium alioru: sed hoc est humid tu ergo c. litumptu probatur, quia cade sunt, e quibus res sunt,&quibus conseruantur,& crescunt. Sed platae humore coseruantur,crcscuntque, foecundatur,xsi co careant e Xare scut: ergo dicendii, humo i cm cstaearu principium Adhec,sicalida con stant, humore, lato magis caetera exco facta es e possunt: scd ignis, Astra, Solque, &c aetera ignea Omnia corporibus aluntur,crgo, ipsa, &mundus totv c humore constat.