장음표시 사용
71쪽
ignoraret. perpetuis votis atq: flagrantissimis A auscultandum: ge vulgo tritissimum est, obe.precibus Deum interpellabat. quo sibi t. dem T---- - . aliquando liceret illos accedereAt etiam ex ipsorum diuite agro in eoeleste horreum messem largam fructumque uberem supportaret. Et
quoniam generos animi s bis psis prae lata de .uderando non satisfaciunt, nisi eonatus non minores ipsa eupiditate adiunxerint. ideo se tes a tur saepius tentasse ad eos ire . sed per Sata nam impeditum et quae remora ( ut persuasum dientiam long8 victimis esse anteferendam Aeeedebat pesterea seu elus operis. quem Deus in
eo ampliserino regno per meum ministerium quotidie augebat. At praeter omnium spem
eerba de luctuosa morae sublatos est Edu ardua Anglit Rex monare harum Christiani orbis cadido in lumen. pietatis legitimus alumnum thuagelis Chtitii propuguator aeerrimus. Lux in tenebras est eommutata. pietati lacessit imhabeo ) sanctissimum ipsus animum non leui B pietas, Se nouam ae recentem Ecelesiam inuas molestia excruciabat. In eredibili eni in avidi late bona fide praestare optauit. que sapienti b. se in spientibus . Graeeis de barbaris in praedi.ean o Christo se debere nouerat. & ingenudi res i. batur. Cum itaque is affectus in animisib. ratibus de piis hominibus tantopere vige a t. si me putaueritis debiti. quo a multis annis Argentinens Sehol:e seo Ecelesiae nexu astrin oti quam diu hine ab sui oblitum.1 vobis S li.
serunt lupi ero delisi imi: viri hcini sunt impia oppre si, quorum ego perieulis 3e malis quoamodo prouidentia imius Dei fuerim subtra. Eius . nec satis cog tare possum,nedum referre Proinde numinis fauore tectus per mare . per hostes . per media in denique pestem. ad vos eharis,imi fratres peruent. Et nisi Dei volun ta s. ut perrupit viam firmo eon filio hune meum reditum deereuisset. Ut incolumis hue adserac mente le pio animo prorsus expoliaber. C dueeret fuit impossibile. Eademo vis Dei ho At te,(mihi eredite; non ita se habuit: verumve Homeri eus Vsysses in Alcinoi horti in Calypso speeubus . inter Surenarum ea tus, inque Cite e praestigijs atque Cyclopum violentia. eaeterisque suis itineribus. asperae licet Ithacae nu quam deposuit ineundam memoriam: Utque Israelitae. quotquot religiosi fuerunt.in peregrinatione quadraginta annorum per desertum. promissae a Deo terrae eogitationem perpetuo ius ut bis nobilissimum magistratum non Eanium per mouit.sed etiam eomplures viros Paristim ex Sehola,partim ex Eeelesa,pietate de diactrina clarissimos ita excitauit.& erga me citra
meum metitum aceendit . ut non tantum mohle retinere voluerint. sed magnis studijs in pristinum gradam restitui eutauerint: Quibus nune publiel in hoe ad dieendum ornatissimo loco gratias ago. Deumque immortalem per Iaseeum repetebam: Ita vester Martyr neque hu D sum Christum Filium eius obseeto se obtestor. ios gymnal memoriam unquam deposui te ne ut illis pro candore ipsorum perpetuo benes que de sua prima prteipuaciue voeatione ullo ei Et, minique eone edat . ut licet non omnibus mometo huius absentit delisi esse soli et tu se atque memoriae huius 8e voluntatis pereetus notantum Deum testem&- - - , adeo(qud preeor. 8e per seueram eius iustitiam obsecro, ne vobis impune me sinant mentiti) sed etiam complures egregios insignesque viros in Anglia,q ii proia norunt. qu mego enixh a Reeenumeris expectationi. ta inen aliqua ex parte. respondeam. Vos autem eum animaduerto.viri Theolos s. tam frequenter alae iterque eonuenisse ad ei Verbum audiendum, non solum inere di bili perfundor laetiti sed undique gestio. imi-troque corde ac visceribus exulto. Deinde eueoni enderim. vi me huc reuocatum iam missu B id exigant vestra merita ex animo laudo, qui satieteret. Quod tamen impetrare no potui. Nam ille Rex.ut pietatis erat studiossiimus .ecim plures mei ordinis homines maluisset ex Germa nia illae ad se pertrahere. nedum me, quem iam habebat seeum . mitteret dilaedere. Sic itaque panus repulsam .eogebar vellem nollem hine abesse. Exponere aute nequeo. nis per vos ipsi cogitetist quo animo loeo eesserim. quem hietam diu obtinueram . quantaque tristitia spem
pientiae eooelestis amorem in vestriae ididis te oribus tam diligenter foueritis Aeeon seruaueritis: de vel ra cupio pro meis viribus iuuare studia . verum ne rustra hue hodie eonuenerimus iam operae pretium esse arbitror, id breuiter eo ponere. de quo sum dicturus. Ita enim eam oratio nostra eeriis finibus 1 vagado reuocabitur. tum vos qui 1 me afferentur tacilius vobiselam omnem reditus animaduerterim iam mihi esse F reputabitis. Animadverti si pios. eum res Theopraecisam. Solabar me nihilominus, quod vos non latere arbitrarer quae nam si ratio diuini eultus. Non enim Deus ex nostra voluntate.
sed pro suo arbitrio eolendus est. Nec illa ei placent. quae nobis ips proposuimus faetenda. sed
quae prouidentia eius in sagalos dies e usque destinat vel obeunda uel tolerenda. Iucundum satihmihiae dulcissimum videbatur Argenti nam reuerti eat Deus. in euius eram. Se modo sum. potestate, aliud praescribi iussit. Neque . si di eo eum iussisse, mirari debetis: non enim vos fugit, in his omnibus, quae Scripturis diuinii non repugnant.principibus aequd ac Deo esse logica laudaretur . vno labora duos .illos uenon vulgares decerpi fructus. Prinei pio quide gratiae agantur Deo. qui suae codilesta Reipub
hoc est. Eecles ae tantum ae tale donum cone esserit Deinde monstratur non imprudeles esse. qui pertinaei studio eam eonsectantur. Quamobrem ego quoque,ne Deostin ingratus. de urvestram se uti meretur collaudem sapientiam. de Theologiae dignitate. agam. ae una studium uest tu riga eam. Ut prudentissimu comendabo ainuis intelligo. hanc druinam facultatem me non posse pro dignita e ornare. verearquane vestruiti approbando consilium in ea complet
72쪽
plectenda, videar animos vestros non ad ipsam ITheologiam, sed ad mei studium de obseruantiam sol ieitare: veruin quo minus propter hic ab instituto desistain. pietas Se candor vester efficient: ijs enim adducemini. vi parum di dprobata minusque ornath di et a benign8 eon. donetis: eumque sitis non minus religios quam ei amantes. d extra manu sumatis,quae ab vitiis saeit 8 acei perentur sinistra At primum, nempe rei Theologicae dignita tem obsecro qua nam ratione ut tingam e De Ihoe eerto scio saepius audivistis. 8e eert/inproderbi uin abiit. erambe meeeoctam fastidiri, de
rem eandem saepius repetitam qua inuis tecto. rio verborum aut expolitione rhetorica renovetur, nauseam audientibus parere. Quis ignorat . qui in si molestum tractare similiae omnesque ambulantes in aequalibus cito sit a.dic Sed tamen vos ut audiatis attent8,meque
ut intrepide di eam. id potiti imum debet in ei-tare . scripturam diuina in sui sulgoris pro . Cmirantiora lumina sempet offundere.ouo see. quentius vel eons deranda vel tractanda sustiis pitur. Aurum Se gemmae. ut nostis, eo magis resplendent. quo plus inter manus teruntur: Ad Uetbo Dei aurum hetopatium omnesque lapides pretiosos vincere splendo renon igno ratis. Doeemat etiam sermones Dei aquae vutiae eonferri, ut quae non solum restinguat agatim sitim. sed in vitam aeternam saliat: Ae aqua vi magis mouetur Be hauritur.eo limpidior est de sua usor. Atqi e uindiuinae loquia uni instat ignis consumentis, is item ut si pius agitatur Se perflatur. ita flammas Empliores de inagis fui
gentes emittit. Proinde nos quoque comm dum voluptatenque uberiorem habebimus. quo nostra oratione diuinae sapientiae praestantiam eum uiatius celebrabimus. Athenienses hoc praeserti in argumento eolonorum suae reagionis vetustatem praedieabant. quod in ea
primum omnium fruges repertae tuerint. & ihae ratione eonficiebant, ia in inde a prineipio ibi coepisse ho in mes. Nam ubi natura pabulum atque alimoniam generis nostri primum naiei voluit. eo in loeo verisimile est 1b initio esse homines ortos. Rationis huius vim & eslieaei.
am mecum reputan et firmam et validam semper suin arbitratus. quam ais Poetarum menis
daeium esse non kmbigam, quod Athenis seu ges primu n de m laesint Se agniti.Tradit enim
Plato. Deus (ut quidam inquit philosopho.rum: artes . scientias, cultus 3e omnia ferm/praeclara fuisse ab orientalibus. hoe est ab Asisse ijs 3e Chaldaeis (quos barbaros vocat) re.
perrae mod item verum esse nostra teli ei ode orthodoxa fides agnoscit . quae paradisum delitiosam tradit ab initio plantatam ad otio entem. in qua primi homines 1 sua statim ere.
atione fuerant collocati. Proinde ut vanum de sabulo fum repudiamus quod in argumento sumitur . nempe homines le generis eorum alimoniam primum omnium in regione At.ti ea loeum habuisse. Ide diuerso tanquam vetuis de constans amplicii mur, cum de vetus
state agitur, ea omnibus esse antiquio . quae habent ut propria de . quaecunque ad hominum vitam de salutem sunt necessa. tia. Nam illi a quibus aliunde importantur. eis cedant oportet . a quibus ipsa prius acceperint. Quod cum nullo pacto a quoquam negari possit. quae alia saeuitas, quan tumuis magnifica. nobilis. prisca Bedlustris. eum nostra Theologia. hoc est diuino tum eloquiorum seientia. quoad vetustatem eonferri poterite Cert 8 nulla. Non enim quae in
saeris literis traduntur. ab ulla aliarum scientiarum translata densonstrari pos ante quin potius ex his sontibus reliquae omnes hause.
runt si quid in se habent cvt quandoque habent) quod ad hominum vitam conseruara
dam, Ae veram eorundem salutem possit con . dueere. Proinde eum ab ea exterae facultates.
Se scientiae multa sumpserintide ipsa nihil pror. sus ab alijs acceperit, omnium ture dicito antiquissima. Quod item smplieitas eius.
dem demonstrat infucata Se casta. cum grauiolate admirabili coniuncta. Et historiarum quae in ea narrantur tanta est antiquitas . vi
quae ab ilijs reserantur scriptoribus. illis comis parata. multis aetatibus posterius gesta esse. saei id agnoscatur.
Sed quia non tota laus a vetustate petenda est. ideo eius utilitatem iam spectae e volumus. de uti spero, dei onstrabimus. illam in saeris literis lones copiosiorem esie, quini alibi usquam inueniri possit. Quis obsecro vos. fructus uberior . sanis de soboji animis
expectari debet ex humanarum rerum scientia. eum illam absolutissim h eon se e uti fuerint .
quam ut Dei optimi Maximi ex eius essectis
aliqua tandem notitia humanae intelligentiae assulgeat utque illis ad corporis vitam suis stentandam iuuemure Non potest hae utilitate in huiusmodi latentiis ulla maior vel habeti vel fingi. Atqui opera Dei naturalia saerat litem passim praedicant. 8e Deum iptum M. terna vi Be singulari prouidentia o innium illo
rvine auiam esse ubique docent: naturam .c sum. fortunam. formam. priuationem. et eis menta. ideas. atomos. Istem vel amicitiam. vi principia rerum . nusquam commemorari
tes . Uersantur san/ scienti ae humanis in es.sectii Dei eous detandi si sed quam raro ad ipsum Deum. ad eius bonitatem. consilium MF sapientia in ibi fit Potest quidem
seientia naturalis evriosor videri in excutienis dis rerum viribus, Ac in naturae areanis ac pene tralibus rimandis aliquanto subtilior Se ope.
rosior: venim quoad ipsum finem. stille et
ut De ut veth notiatur ex esse e is, utque illius creaturis prob/ ae pi8 utamur,s eum Theolo gla eonsetatur. lon ge negligentior est, imo prand eaeca de muta. Denique quodda in genus operuin Dei saerae literae commemorant eximi G um ae admirabile, quo vires naturi superantis de consuetus rerum cursus exceditur. in qui bus eum propius tum expressios Deus resol
getiquam in rerum quotidiana de familiati sua
73쪽
M D. PETRI MARTYRIS ORATIO dis
eessione . quae ob eius assiduam eonsueto di. A tioni. Uerum in his omnibus superamus pernem vi luit. Atque recepta iam voee solent eum. qui dilexit nos . Nam persuasum habeo. haec appellari miracula. non alia san8 de causa. quod neque mors. neque vita. neque Angeli. nisi quod mortales in sui admirationem proris neqi principatus, ne i potestate sine q institia,
sos rapere consueuerunt. At in naturali ieieno nem futtira, neqi altitudo. neqi profunditas netia huius generis opera silentur. Nusquam vi que ulla eleatura alia poterit nos separare a dilenim ibi legas primigeniam illam rerum erea, rasone Dei. qua est in Christo Iesa Domino notionem. iacta mundi fundamenta. intelligem stro.Talis filis Dei vera gloriatione praedicat tem animam limo nostri corporis a Deo inspi- saetis edocti literis: Deum. non ( quemadmoratam . numen eum hominibus publich loeus dum sapientes mundi fingunt ) naturam sinetum, cessisse pelagum iter laetentibus per eius B re legibus illis progredi quas ipse iam inde ab
profundat ita ut ex utroque latere eum dextro initio ei posueriti verum omnia singulis quitum sinistro aqueos parietes transeuntibus busque momentia dirigere. temperare ac m praeberet. stetisse eoelum. eiusque perpetuas derari pro arbitrio. de multa e tra e sum Meonuersiones ab ortu in occidentem quieuio morem solitum quandoque administrare. risse Ueu in faetum hominem.virginem matrem. adimendo saeuitiam 3 ervidelitatem naturali
excitatos a morte defuncto a. de desperatis in- ter insitam. ignibus uim comburendi. Sola de firmitatibus atque insanabilibus morbis labo, astris natiuam lucem, robur legionibus atquerantes admirabili effieacia Christi Servatoris militaribus viris, impetum ventis. Se mari misnostri euratos . Haee sanὲ prodigia Deus nos darem tempestalisque vehementiam: e diuer. voluit ex iitetis diuini sereno laete . ne sotth C so immittendo insaniam sapientibus, inretiensuspicaremur . omnem eius vim atque potenta do timorem potentissimis. do viam afflando etiam ita consumptam 3e exhaustasn esse in re. rudibus. infantibus eloquentiam.& debilibustas naturalitas producendis te eon seruandis. robur & firmamentum in eredibile. Cert/ dum ut nihil adhuc maius te exeellentius nee te pos ista seeum reputant Ad credunt diuinae huiussit. Doctrinam huius generis philosophia non sapienti discipuli. domo in super munitissimae
suppeditat.sed tantum consuetum naturae pro petra fundatam de extructam habitant, quae mei sum intuetur nulla vel inundatione pluuiarum. Ruminum Est sane pijs hominibus non leue solatium. fetorrentum. vel turbinis ae tempestatis ima intelligere. Deum esse naturae prinei pem M petu euerti potest. Seiunt omnia sua esse. eum
authorem. Nam eum filii Dei snt, in manu D ipsi Christi snt. de Christus Dei: Be omnia sbi sui optimi parentis omnia quae fiunt esse dum a Deo in Christo donata seiunt. Spectes mihi
cogitant. nullarum ereaturarum vim extimeo e diuerso. quem volueris . humana sapientia seunt, euin nihil molestiae aut doloris insereri duntaxat instructum, quique sola rationis lusibi posse ab eis eerto sciant. nisi quantum ee adiutus. naturalia scrutetur opera, is cerido Deus illarum moderator ad salutem eos pera perfecti simus erit. 8e heroiea virtute praeditus, serre decreuerit. Hie ei egregius. qui habeatur et m ad extrema pericula ventum fuerit. so a sanctis ex naturalium rerum scientia fructus. talla pro patria, aut aliqua iusta eausa moriere r. At is quanto est amplior. si persuasum eontan & honestum propositum in cruciatibus eo diserti fide habeant. immensam esse Patria erelestis uabii: Uerum a Deo non expectabit opem sibi potentiam . qua valeat adhue permulta. imo E ferri,auxilia extraordinaria nuda sperabie nee infinita gereta ae producere. ieeus atque de praestolabitus d minarum promissionum remore in natura fiant Ille redduntue pii viri Spiritus Christi eonsolationem. animum de spe quam optima erecti etiam in aduersis eas. spondebitireplebitur desperatione, lenaturalibus Artes in perieulis. in ipsa erue e laeti. insta. necessitati sue eum bendum sibi omnino albi cto animo de prorsus impavidi, eum pro Dei trabitur: reprehendet sortem. arguet sata. vel veritate seu Christi nomine subeunda sunt ulla denicue astrorum aeeusabit ea lamitosas vireseeestamina. Hi ne laetorum Danielis vox illa o infelicem conditionem, o vitae miserum ne - heroica: Ecee est Deus noster quem nos eoliis nug. 8 intolerabilem desperationem. Nihil mus. potens ut seruet nos de fornaee ignis aro habet (mi hi eredite) status hominum aer uim dentis. atque de manu tua o Rex. eruet. Hi ne F nosus, quam ignorationem diuinarum litera David inuicto animo eanebat: Dominus lux rumrdem hilo diuerso fortunatius . quam ea re ea. 8e salus meae quem time et Dominus rundem scientiam. lactent per me ut volon: sortitudo vitae meae, a quo trepidabos Si obsia eloiles se artifices de ho manarum legum perstideant me eastra, non timebit eor meum Is eon suam iustitiam te virtutes, (quas si earum na surgat aduersus me praelium,iniae sperabo. iuram spectes. haud reprehendo) minim hia.
Et rursum: Etiam is ambulauero per vallem meneoneeta. aut veras haberi posse. aut viilis umbrae mortis. non timebo malum. Hi ne ter ad vitam aeteream absque Dei verbi eerta
denique Paulus : Quis nos separabit a dilectio notitia. Etenim eo (vt ips confitentur) in meo ne Deic num asilictiom num angustia num dioeritate omnis virtus eos stat de s vel ex perseeutios num samesae num nuditaset num G eessu vel defectu aberras. eu nomen tu ratio vir perieulumc nu in gladiosae Quemadmodum tutis perit. inter extrema vero qu in latissima ieriptum est. Propter te morti tradimur tota pateat distantia. euius tandem arbitrio eonsti
die, habiti sumus velut oves destinatae macta. auendum erit de medio: An rationiac At quai mihi
74쪽
mihi dabis. quaestim ulla flete novi dij seupidi A & Christus ostendit. eum dieeret. non esse latum . a recho non deflexerite Ansensuumc pus valentibus medico . sed his qui malo ha. Nullo minus. Nam illi quamuis rationis sint beant. igitur fronte homicias. licet
emisaris atque satellites .attamen aut sapientiq peccatores . a cognitione verborum Dei reis aut mentis nexu in officio contineri non poL uocant et quo alio medicamenti geriare illos sunt. neque adeo sunt perspiraees . vide iam curari volunt c Nullum est aliud remedium. tis rebus indieare valeant. Quamobrem sci- quod praesentius a mentibus humania depelialius et Dea verbo suo, tanquam eerta menta sat mala. Aesalutem restituat, qu in saerat utetra omnis rectitudinis Betuli itiae . de vero vira literarum repetita doetrinar ve ver/ amula toto in medio constituere ac definire. Qui c- tum. alexi pharmacum & fomentum is mavis
quid is praecipit, quicquid is laudat . qu se. B diei possit. Facultas ii a non tam libet is quid is approbat. syncera est virtus de solida est quam liberatrix. & hominum ex potentis tollitiae quam aliunde quisquis arbitratur se sim a tyrannide diaboli, peccati 5e mortis assertosse distere, is e pum iee aquam petit ab asino trix. Omnes igitur omnium generum ho
anain.reti venatur vetos. in arena aedificat.cri mines ad hos lanies magna fiducia & alaeditobro aqvmn haurit, prorsusque oleum Scope. te accurrant. Nullum poenitebit c Deumram perdit. testor) hanc --- vsorpasse. Discentiu-At fingite vobis mundi sapientes iudicii uenes rationem praecla ssimam instituendae
oaturalisaeie medium inter extremitates vitiis vitae. Distent viri. quo pactost perseueran
otis posse deletonstrare (quod sanhminimi dum in rectis dogmatis ae sanctis operibus.
dandum eenseo ) quem fructum ex his virtu- C Discent lenes mox obituri, laetitiam quae capitibus alienus a verbo Dei tandem habebit. enda est ex dissolutione corporis. 8emigeatione Nullum: quia virtutes natura sua praestio. animi ad Christu. Diserat pauperos & asilicii.tes atque insgnes , in animum suum corruis se selices in Christo esse licet vel a mundo, vel aptum peccatis. nee dum fide purgatum inse- carne miseri iudicentur. Discent molietes of rendo inquinabit & eontaminabit iniser/,non fiet a suae conditionis. nempe modestia in . t aliter quam si generosissimum uinum in dolio citurnitatem subiectionem erga viros de pia putri ae foedusim/ olenti quis condiderit. dicitiam. Adhaee prae saria Dei donis ed usque abute- Cumque omnes maxim eum utilitatetur. vi cum virtutes tum ciuiles aestiones, quae sine in diuinis literis habitaturi, an existima
hominum iudicio probantur . non in Dei glo- D tis,uiri Theologi. solos vos absque frusta in Dam, quemadmodum par fuisset. dirigat. sed boci udii genere futuros et Deus hane suspi
ad sua priuxtim simpendia te suas laudes tota cionem auertat. Nulli magis quam vos se ioqueat. Nam humana scientia 5e indus rivide. quid loquao hinc iuuabuntur. Nam uestium otium tantum prae lueet nostro intellectui. scio plerique omnes. vel iam instituti estia .vel suo entia vero sermonum Dei. sursum versum coea tempore instituemini Ecclesiae minii ri : euitialestem suem grandem de illustrem praesertanta ordinis munus id est . homines piseari. homi mis. In saetis igitur seripturis. tanquam verita Des pascere . homines ad deum trahere. Sediti teligiosis augustissimisque sacrarius,assidue obsecro, quae sunt retia quae pabula: qu vi ea habitandum est. Hie certa oracula illius Thm tbenae vobis in opere vestro usui lato,aec vera in idosi .-- habentur,quam ut modo audiui- g ba Dei. Si quid ei docendum . docea tot ierastis. Constiari ain Graeci se a voce cognomina mone Dei: si quid es, confutandum. eon te
runt quas prisdem potentemque salutarium tur sermone Dei: si quid est eo erigendunt.eor homini eonsiliorum. Migatur sermos Detis quid instituendum est. Equidem eum hae de re saepius meeum co- ini ituatur sermone Dei. Denique Verbum cito,non satis admirati possum illorum inaudi Dei si vobis in omni eeele satile. functionera sapientiam, quia sacraru literaria lectione prora & puppis. Mi equid Hometui illam
passim homines abstetrent. nec alijs profecto suam Mue---- qua love ad se omnia rethe argumentis . nisi quod multis homines crimi. re finxit. fgnificare voluerit, in praesentia o 'nibus atque sceleribus cooperti snt. 3e perpe. mitto. de veram cathenam . qua homines ad reo laborent animi vitiis infinitis. ideoque ad F Deum per vos adduci possunt, eoelestium veratain sancta colloquia unt prorsus inepti, nis. borum serie in esse affirmo, eonnexam per x. gisque inde saepius damnum quam comino. tatum gradus. ad mortales iuuandos de rapi dum v llum reportent. Deinde non eos pudet endos ad vitam nunquam oecasuram. Hae eream quodammodo sacere scripturam obscuri planh in veteri de nouo Testamento contexta talis ae tenebrarum cuiusdam sempiternae M. et . de scala Iacobi aptissi in/ diei potest ad e, diis, in quibus nihil certo vel cognosci vel defi- lum pertingens, per quam Angeli Se d se en olli possit. Haee sunt viti Theolo oriuae nobis duat, ascendunt. is enim iam stupidus. magna impudentia & intolerabili audacia fer, ut non int ligat. quam in diuinis literi, infiniit. semper opponuntur. . A tae Dei sapientiae sensusad eaptum hominum.
Sed primum de his doctissimis vitia intelli, G a sua maiestate se dimittante Ae quas e, Olum
75쪽
uetui . quotus quisque sacram lectionem iami.liarem habet. Nune Pharesponsum est illis, qui nolunt homines pussam legere diuinas literas . quod vitiis atque meratis laborenti vesa iam ad eo
rum gregem vertamus, qui tenebras de ob
scuritate in diu morum oraculorum accusant.
Hi sibi responsam habeant, in his quae requiis
raritur necessuio ad hominum salutem. dicitorius lueras neque inuolutas esse . neque caligi.nem habere offusam : Se si quis in illis euol.
uendis Ae attentus de diligens merit. obseruabit laetio, in alij aloeis perspieudae mani sei ldoceri . quae alicubi sub quopiam aenigmate deseribuntur. Effusissima Dei bonitas non laborat inuidia, neque hominibus quos tam topere diligit obscuritate orationis notitiams utatium rerum subtractam voluit. optarim autem, viri Theoloni, hoc hodie vobis quam
maxim d persuasum, obleuritatem sacrarum literarum . seu bis t. instar coelei tum esse, ex quibus vestra opera de meditatione, si frequenter eo neutiantur. ae simal elisae fuerint, eum fulgura coruscantia veritatis erumpent . tum iactus eoelestium scis miti uini quibus omnes munitiones ac excelsa deturbabuntur atque disjeentur, qaae sese ad uerlua Deum & eius veram notitiam extollunt. Mirum porro ethnisi iam sentiatur quam auertissim 3. quid ii a Papae mancipia tandem tibi velint. dum ho mines abstrahunt a verbo Dei legendo de me. ditando. Vellent proculdubio religionem
denud in pristinum chaos Se praeteritam consfusionem redire.
At vos optimi fratres, de quoad hoe nunquam satis laudati, lapientius lin/ facitis, qui
verbum Dei asseruandri in ut pupillam oculi. scribendumque in tabulis eordis e niuilius. Custodia eius quainuis ad omnes pertinet Christianos. attamen ad illos maximo. qui vel doeendo de eonesonando iam Eeclesiae inseruiunt. vel ad sacrum ministerium sese prae parant. Quod munus licet nonnulli servi ea dinis 3e mundi. vi despicatum de eontemptum. rideant. attamen honorificum est,dignitatis
undique plenum. Nam qui sapientes habiti
sunt. putarunt iudicem esse legem loquentem. non alia sane de causa, nisi quod volunta tis. mentis Se sensus Legis interpres. Quod si non illi sunt ineptheommenti. nos verti atque . syncerum Theologum . non abs re dicere pote inus, Deum inter homines loquentem. Quod tantisper iudico reeipiendum . quoad non eae inuentis hominum. sed ex verbo Dei responderit, neque una eum Virgiliano Sinone v ra fallas miseuerit. Ad quam puritatem sectandam in doeendo de conesonando . Symmistae charissimi . vos toto pectore omniisque Christiano affectu adhortor . Cauete ob seero vitiorum nutricusas. voluptatem de
Hos tamen Be una vos omnes in Christo se tres cbarissimi, velim monitos. locum seu
Scholam huius Philosophiae coelum esset unde A qui repunt humi. 3e suam eonue satio em in
eoelis, ut Apostolus iussit, non instituunt periclitantur ne studendo non ludam operam. Adhaee minimi tacendum est. inforrebiorem eius esse spiritum sanetiam . Nam istet docto res . concionatores, institutores . de paedigogos innumeros habueritis, nisi spiritus lanarius intus praecordia refingar, illi omnes abs que operaepretio sudabunt. Quique verant
saeri huius doctrinae, iam inde ab initio dele. B re ministri. saerae his otiae assatim indicant. Prophetae nempe plebei 3e rustici plerunque homines. publicani se pellium sutores. vearum ex istorum iuxta mundum contempta
sorte, nihil diuina orae uia. aut indignitatis. aut viiij eontraxerunt: squidem facultas Me. quanta quanta est. . Deo se spiritu eius pera.det. Propterea non qui fuerunt illi, a tenadendum est, sed quid tradant. qu hue doctrinastianos impellant. Haud sana voeant ad ra.
C mum oleae . ad eoronam oleastri, Apph folijs
intertextam . non ad lauream muralem. nais ualem aut ei uicain. non ad i a tuas marmoreis as . aereas, argenteas, vel aureas. non ad imagines. conuiuia perpetuo instructa. 8e victum in prytaneo, sed eo ut Dei effetamur et arissimi Sh haeredes em s. 8e Christi cohaeredes. Deinde vos per salutem vestram obsecro.
Ut s qua viseera. A quae iniserationes. de si qua
licitudo vel cura vos tangit Eeel Choe est D eorporis Christi. adeo nostris tempori hos diis serepti atque disiecti . hue ouaeso hue respiciatis. Non enim opibus aut aeris vestibus . non ciborum delecto. non ritibus de eeremonin inisi aurabitur . sed hoc uno pharmare Dei verbi curari potest. Cert8 s saeuitas aedendi miis raeut hodie in Eeesessa extaret . ut primitivo tempore habebatur, dogmata pietatis haud parum fortasse confirmarent. At si omnes in unum conueniamus. agamusque precibus B vehementibus 8e effieacissimis lachrymis, non tantum efficiemus quantum olim Pauli semiae inctia praestiterunt. Unde liquido apparet. quanto thodio scientia seripto rarum saetarum comparanda st . cum eo duntaxat praesidio tuenda snt castra Dei. Porro Apostolii qui adeo spiritu SO miraeolis fuerunt eximii, ab opere trae aridi communieandique Verbum Dei nulla ratione se passi sunt remouerit sed potius in Eeelesa diaconos eurarunt institui. x quo ipsi a cura mensarum absoluti. administrationi Euangelij tantummodo ineum berent in de Paulus peram cum membranis de .libris afferri sibi iussit. etim Romae distinere tur captiuus, ut legendo quoque ae seribendo prodesset Eeelesiae. Idemque reo nibat Timotheum, ut doctrinae ae lectioni sedulo opicra in daret. quo Aeseipsum se eos qui audirent.
conseruaret. Sin vero haee omnia . quae sano permultum debuerant mouere, parum moueis Grint, eur non spectamus quae nos atrocia praealia ei reum stent Non est nobis cut Apos-lus ait) eolluctatio aduersus earnem de santuinem, sed ad uerius prineipatus ae potesta-
76쪽
res se eeelestes nequitias. Mod bellum cum Arion unum simplex de leuiter. sed varium multiplex & acerrim 3 geratur. nos monet. vi exarmamentario Seripturae tela semper habea .mus quim expeditiisima. Omnes pugnandi
rationes 3e modos certandi nos oportet in hoc bello tenere, ne turpiter nos demus . eum ad
manus ventum suetit. Quid proderit aduersus ethnicos Se philosophos aeriter disputasse, eum Iudaei ex altera parte omnia de . populentur: Quidue proderit Maretonitas. Valentinianos, Arrianos de caeteras huiusmodi pestes expugnasse. si omnia Papistae long8 lateque deuastenis Postrem d. quid operae preoth faciemus. ii tantum dogmata pia tutati fuerimus, de nihil de lanctae vitae institutione.moribus emendandis. ae aedifieatione spirituali villatum fuerite Propterea hue omnes adms e. rempublieam e eeles asticam iuuate.ae Domini populum . dum invaditur a copiis iam violentis de subdolis, hoe muro verbi Dei
plus quam adamantino ei reunda te. Veniat in mentem Paulus. qui. vi in Actis habetur.eommemorabat Epheius. apud eos toto triennio se fuisse. monuisse unum quenque . ac id eum multis lachrymis: de nos pudeat timorum . qui aut nunquam monuisse unumquemque . ae id eum multis lachrymis Ide nostudeat nostrum . qui aut nunquam Euange tum Christi praedicamus in Ee les a. aut qua raro 3e adeo frigidiu ut videamur faeild alienutractare negotium. Nulli adhibentur vehe-
mentes affectos. nee serio vel ex animo fit quicquam . sed potius omnia ex ritu de cere.
monia quadam agitantur. Nemo excuset.haec ad Episcopos tantum de ad pastores attinere. eum ad Colossenses Paulus unum quenque admoneat. tum vi sermo Dei habitet in nobis opulenter. tum ut sermo noster semper eum gratiae sale sit eonditus. ut sciamus quomodo nos oporteat cuique respondere. Et Petrus vult nos esse paratos. ut de ea quae in nobis est spe. rationem possimus reddere. Uerum quia me iam spatio temporis exis eludi sentio. id ei reo vela orationis contraham.
de ad implorandam auxilii diuini opem . ut ad portam tutissimum appellam. Utque diu ianus Moses eum iam annos quadraginta popualum Dei rexisset. ita orauit. Ut pluuia ooctrina mea stillet. 8e ut ros dictum meum: sic ego
Deus ter maxime preeor. vi quae sum tuos disti pulos docturus. manimi snterrorum pro- cella. sed veritatis optanda de laeeunda pluui meaeque interpretationes haud sint hymbee Uesam vastans de eonscientias prosternens. verum eonsolatio roscida . Ae utilis animorum aedificatio : Teque item oratum de exoratum velim . ut omnes qui praesentes cor m adsunt.
nee publica via, nec spinae, neque petrosus ager sanctum verbi tui semen audiant: athona terra Be fundus . spiritu tuo praeparatus. e seripturis quae talei seordium eorum manda, buntur. fructum trigesimum sexagesimum decentesimum reserant.
HA B v IT CUM IN LOCUM VConrisia Peliscam Decessisset.
U AE eaosae soleant. viri Theo logi ae fratres in Christo dile J-cti si ini. a graui aliqua functi.
De non nunquam homines absterrere . ut me vel experientia vel sapientiis imorum virorum literae docent, non quidem infinitae. ve eerto numero eo m.
prehendi nequeant. sed tamen variae atque Emultiplieri animo meo se offerunt. Primumsbi oblatim nonnulli procurationem, reeu sant. quod eis noua. recens de inopinata imo ponatur. Nam quemadmodum a iuueneis indomitis iugum. 3e a pullis equinis frena excutiuntur, se homines omnia ea facil/ perturbant, quorum insolentes suerint.Et praesertims genus vitae sibi delegerint. quod omnino ab
eo ad quod voeantur. munere si diuersum: quam ob eausam Basilium magnum. Gregorium Theologum de Ioannem Chrysosto trium. Flammo labore illorum temporum Eeesesae ad Episcopatum ea pestindum adduxerunt.quod solitariae vitae eo pidiores fuerint. quam Chri stianos viros esse oporteat, ut qui non sibi tantum nati sol, verum eaeteris hominibus . nec .
non sanctorum societati . de maximo omnium vero cultui Dei quim long8 lateque propagando. Sumus omnes decretorum voluntatis no.
strae tenacissimi, neque libenter in aliorum tua die ijs atque placitis eonquiesti mus. Secundo loco annumerandi sunt. qui voeantibus ob id reluctantur. quia existimant suam operam his re superuacaneam, eum in ea re passim labo, rent plurimi. ad quam emetendam aeeersun tur. Si deessent cinquiunt) operae . non com mitteremus .ut a nobis studium nostrum te in dustria desideraretur qui fit ut artes eae ab ele. gantiori, contemnantur. in qui b. exercere sese permultos vid erint. Di postremo cum inuitanis tur munus vel praestantissimum suscipere. ideo nolunt, quodsi non esse obeundo intelli gant. Materiam clamitant aequam vitibus de ligendam, neque committendum ut oneri qu1 tumuis honorifieo succumbamus. Nam ut id praeclarius fuerit, noster quoque sub eo casus erit illustrior . Hoc utique nomine Moses voeanti Deo aliquandiu est restagatus et Et Hi eis
remitis vi suae aetatis ratio haberetur. orabat.
Cogitabant ij sancti viri. de quanta esset humanarum virium imbecillitas.& quam graue po-dus administrationis pro postae,atque ideo tua
77쪽
benti Deo non illi eo paruerunt. Haec a me in Apraesentia fratres, non sine magna ratione sunt commemorata: cum enim nulla tecusatione. declinatione. tergiversatione. vel mora saltem interpost a. loeum hunc amplissimum ad sa erat literas interpretandas oecupati m. nollem
ex stimati, vel imprudenti consilio. vel aud eia temeraria id hominisse. Potuissem utique a tam sancto ministerio. vi hoc haberi debensa et id auoeati,s aliqua ex rationibus, quas iam audiuistis, animum meum ab eo retraxisset. Bveiu in quia nulli earum spiritus Christi gratia in me loeus sit relictus.ideo se promptum, alacrem . hilarem . erecto animo hue aicendis eeonspicitis. Quod ut vobis commodo verisi- m. lique argumento persuadeam. eodem quo coepi ordine causas ta in adductas excutiam, neque soliim demonstrabo nullam potuis e in eiure ab instituto deterrere, sed ab earum sngo, quaqi meam voluntat E ad hoe faciendo suisse initiae inflammat 1 Sed adeste quaeso. v t quae cno deteriori fide. qu, sin pollicitus, expediam. Quod in primis postum est. a quo deterreantur homines. ne iunctionem propositain e pellant, id porro est. si nouuin Be inexpectatum fuerit. quod mandatur. M hi vero est e non posiest hae aetate nouum. insolens. Se non opin tum tracta idi verba Dei exercitium. Nam iam inde a prima aetate cum adhue agerem in Italia pra caeteri, hominum artibus Se institutis hoc Unum decretii persequi, ut literas eum primis Ddiurnas & disterem. de docerem . neque cona tum successus destito it. Nam sum quidem ac ipse, Ut caligo. tenebrae obscuritas 3e nox papa rus multis imponit,ad tempus hallucinatus, attamen scripta saera in illo caeco ergastulo, vitum eo nee debatur, eum discere tum docere nodes stebam. At postea eum benefieio Christi
misertus est mei coelestis pater, Euangelij veritatem per nubem, de Ut arbores ambulantes ecepi videte, neque quod adhue pingui 3e cras.sa Minerua intelligebam. reticere potui. communicabam alijs. augebaturque lumen, auctaque mentura Se ratione. docebam apertius eoque res adducta est ut iam sine summo discrimine in Italia non possem agere' quare in Geramaniam viri Theologi, me contuli, quo unde per ut eras prima rep urgat; veritatis elementagost ueram . in dies uberiorem absolutio . temque doctrinaan astatim hiberem. Cupiebaetiam praesens aliquas restitutas Reesesas eo ntemplari. ne ceu rempub. Platonis Eceses aere nouationem putarem . quae intelligi plani queat. sed nulla ratione alicubi locum habeat. Quod vero tum auidd quaerebam, Tiguri primum iguri inquam coepi consequi. Deo cura sum itineris coepti, non absque omine helicis, simo dirigente. Nam cum huc peruenisse in . Mysam soceramque Theologiam isse doceri, Begmplicibus apostolicisque institutis Eceles asormatam esse animaduerti. Quamobre si tuneratio fuisset oblata, qua meum exilium tueri potuissem. illam quam cupidissime fuissem implexus: neque parum hanc meam volum
tatem ae des derium in me iam exeitatum vestia benigna humanitas auxit, nam eo bt duo. quo hie una eum meis commoratus sum. Doctoris Bullingeri . Ibibliandri. Gualtheri.de piae memoriae Pellicani, Sc a Loruin quos nominatim in praesentia recensere neque , pia
docta atque suaui colloquutione ita sum deleactatos, ut illos pro beatis haberem . qui cum talibus viris degerent, Se mihi ipsi praesens extalium gratularer, per quod fueram a Deo Opt.
Maximo ad eam consolationem. 5c ad tanto rum virorum notitiam de tei mones adductus. neque postea unqua in . mihi credite. huius
Ecclesiae, illius bidui de conuiuij obliuisti po tui. Quid plura et Agr. sum hine auulsus, de
quando manendi nulla oee o per illud tem pus occurrebat, non gratiora consilia. sed ma gis necessaria inire oportuit. Sum deinde Angentoratu in accitus . ubi defuncto Capitoni chrisci mo viro ad docendum Theologiam sue cessi. 3e senatus eius urbis amplissim s. Eeel est ministrorum, cum primis Doctoris uveeri piae memoriae. Ae professorum Seholt non paruam humanitatem sum expertus, quam nis velim ingratissimo esse animo. eandid/ laudare, atque s neeriter praedicare debeo. Sedi itaque propemodum totos annos interpretando saacros libros ibi egi, ae diutius mans stem. nisi de a magistratu de ab Eeelesia fuissem in Anis gliain millus, quo cum . rege, tum ab a te hie piscopo illius regni Primate, aecersitus sueram Datam utique prouinciam suscepi. Nam de in ovon ens gymnaso Theologiam doce, reopo tuit. de ad consultationes de rebus Ee etesiasticis Londinum subitule aduoeabar. ubi quos pertulerim labores. quae pericula obie rim. in Leti tentia oti hodoxa de Euchatistia tu enda . quam vos quoque viri Tigurini, ut pinmarij v quodammodo unici patroni constan tissime semper defendistis. ex aliis quain ex
me vos audire malim. Norunt qui eat ei petis
state ibi fuerunt. me plus quam semel in suin-mo discrim ne vitae fuisse: cumque ad opi tam v ctoriam iam peruentum fuisset. Se digma quod Se rectu in se sanctum est obtinereatu Lexpectareturque tranquillitas pacatissima
ob qt proh dolor, obili Eduardos ille sanctissi,
mus rem quo adolescente nescio an sol doctio rem pro aetate. sanctiorem, atque prudentiis
orem usqua in viderit. Sue cetiit ei soror dis F similis prorsus animi Se voluntatis. ab Euan. gel j professione aliena, Papae mancipium mi nus ciuium suorum dignitatis Ee honoris. quam ni spanorum imperil atque compendii studiosa: ibi omnia defuncti regis pulcherrima instituta sunt euersa. quemadmodum scitis, boni vero aut fugati, aut oecis. Quod autem ipse tam sonessam calamitatem euaserim. lanistisver somnium putaui. quod maximis dissuculiatibus mari transmisi in Belgicum veneta G riin. Benenniis imam Dei curam multoties eraga me sum expertus, at nunquam aeque atquatu ne mani sistam, dilucidam , expressam se
s. Post illud miserandum excidius, Arger
78쪽
tinam redij,quod illius urbis eluis essem. 5e a A illo senatu missionem impetraue Am, nune tam agis tatu ante annum reuocatus. Reverte-har ut in rebus tristibus alacri animo, ut in ea Sehola Theologiam de more profiterer. Se natui porro, professoribus . veteribu, que a. mieis reditus meus gratissimus fuit. non tamen omnibus minii ris. De ijs loquor qui placentas de crui os a corpus Christi re ipsa es e. non quidem prohare. ted audacissime voci ferari, quotidie sunt parati. Quibus tamen cendum censui. cum id velitum nemini obseurum existimem. Ne tamen inconstantis de sectionis insimularer . me ibi omnino mari luis rum pollicebar. si mihi de causa illa docendi. . disputandi 8e scribendi libere quid sentireni copia fieret. cusu aduersaril tam illa palam si bipermitterent. Dec aequum esse. vidum istis fas set loqui . ego tacere cogere r. Se rein iam eo adductam esse, vi a multis aut leuitatis acquis
inuitis.& clam impedientibus, cum pala in B sarer, quali sementiam inconst. nter motas abblandirentur . pristino soco 3e functetonisum restitutus. Cumque tu in temporis controuersia sacramentatis ferueret . ut nune et i .am magno certamine agitur . non absque Dei summa cura. qui nolit adeo bona in causam turpiter in tenebris iacere, magi stratus Aria sentinensi s. qui externae paci summo perd:udet. in me recipiendo id cauere voluit. ne eontentionem istam in Sehola exeitarem . sed se in. aut impietatis, quod ve i um dogma in oculis de auribus meis, tam crudeltae proseindi taeendo pateret. Cunctatum est diu. sed cuciuiles rationes apud eo, qres adminis rit plurimum valeant. denique abeundi potet asfacta est. lieet id te inuito animo sacere in agistratus coram me testaretur. Libertatem igiatur viri Theologi. quam ibi no potui consequi. vestro benefieio su in ade itos. Propterea Deo una eum summisius pacem colerem. Paeis, C in primis. deinde vobis de amplissimo senatui quae tamen honesta ellet, respondi. me semper amantem fuisse. ideoque iliam non violatu, rom. si modo id liberum relinqueretur: ut cum locus in docendo tractandus id require.
ret, sententiam quam veriorem puto, vini ch& plaeidd traderem . ei traconuitia 3e amaras verborum insectationes. verum admone
bam . s pacem ortam tectam vellent . curandum esse, ut etiam qui diaersarum partium huius urbis gratias agri: videorque mihi diem illum quo hue veni. natalem habete. Sed quoesuin dicetis hara tam alt8 tepetita 8e commemorata: Dupliei ,ε boni. causa. Primum, ne tot meae peregi inationes levitati, sed potius delectui animi & constanti voluntati aseliberetitur: nam solitariam vitam non delegi. quasi mihi uni vellem studia mea prodesse . neque Patrum quorunda in tantam cupiditatem ira essent . . contentione abstinerent, Ad ista de re D cessu in te solitudinis probo, cum homines pared ae moderatd loquerentur: alioqui nuua conscientia fieri non posse. ut veritas a me
inde sensa relinque te ture demum & id adieci, pactione huiusmodi me de iis quae antea conteripsissem. ista de re nihil velle mutatum. cassum . imminutumue haberi. Discessum ijs conditionibus est. 3e pax utrunque serauabatur: Sed eum paulo post a Saxonibus,3e
nostris,libellis editis acrius eertaretur. illi quoque mei eruperunt. de lie et in Seboli nil mouerint. 8 suggestu tamen ad populum, senis gentiam nostram acerbissi in d damnabant: sed quia haec germani ed gerebantur.& extra se holam. non vlque adeo mouebar. quod prudena ibus 8edoctis viris liquido eoni are viderem. aduersarios parum causae confidere . cum illam in se tala publice tractare, vel de ea dia sputare non auderent. Uetum ciam de hoe ipsos non sateret, subornatus est puer, qui velabasio. vel potius ab aliis . compostam de elamationem de scripto recitarit . eaque ace rima erat in sacramentarios inuectitia: magno dolore ae gemitu illam boni te ph viri audio e. runt: Quid enim hoe aliud erat quam et filii. cum cee in ille quamobrem c um pax aperti violata esset . ego quoque mihi nequaquam rebar quiescendum . quando ut Deo visum est. literat eum a vobis optimis fratribus . tum ab hoe amplissimo senatu accepi, quibus hue e. non ad id esse actos, neque legem Dei hoc pati animaduerterem : hoc tantum optaui, ut in sancta Eeelesae societate qui labore atque studio possem unquam consequi. aliss communi ea rem . Deinde, ut intelligatis hoe semper me orum consitorum fuisse ea pati ut in diuinis literis explieandis omnem operam naualem. Quam ob rem hoe exercitium mihi a vobis nuper mandatum . eum inexpectatum Ae imis prouisum non sit, sed expetitum Ae des de ea tum . me deterrere non potuit. sed potius urahementer impulit, ut locum hunc alacri ani imo ascenderim. Video iam orationem in
a in longius prouectam de isto primo capite quam putaram. sed studium purgandi suspicionem. quae de ine potuisset haberi. 5e vestra non vulga s attentio, ut plus aequo forsan auderem . effecerunt. Nunc tandem ad alterum eaput venio. 8e: in eo tractando breuitate summa utar. vi prolixitas iam allatae orationi compensetur. Ne go me potuisse reuocari ab hoe sancto institu
to, quod peruuleatum sit. se in eo quam pluis rimi laborent . utinam viri Theologi sie esset. non ita ministrorum Se syncero eo in Theol gorum penuria laboraret et r. Noti sum igna rus Lutetiae Parisiorum. Louanq. Salmantic Bononiae atque Patau', εe in plerisque abjs gymnarus. numerosas esse turbas. imo greges vocabar. Quod eeu Dei munus vi inexpecta. G de armenta . s velitis. eorum , qui Theologi tum ita opportunissimum cum animaduerte. rem, omnino amplectendum censui. verum
quanto labore ae difficultate ab amplissimoam profitentur: sed qualem vos obsecros te. nebrosam lutulentam. spinosam de agrestem. de diabosicis eontentionibus undique inquiis
79쪽
quinatam, ita vi in tanto eorum numero qui Theologi vocitantur. Theologum purum & ncerum vix unum reperias. Conquerebatur Narianetenus in suo Apoloeetico . quam palaa. eissimos fuisse veros Ecclesiae pastores. quam.
uis tanta erat eorum turba, qui munus illud msurpabant, ut sabditorum numerum vinceret:
quod hodie in Papatus tyrannide quam macim festi sit me videtur initiantur quotidie infini. ti saerifieuli. qui saeerdotia ecinuntur diutiusquam vellent expectare. Nostrorum vero qui Euangelii purio em praedi eationem ad mi se
runt . quam paucae quam rarae Seholae nume.
rari possunt Vobis qu dem viri Tigurini. scio doctos de pios (Deo grati ab non deesse Theo
logos. Se qui profiteatur diuinas literas . do sinimum & exercitatissimum habetis Doctorem Bibliandrum. de quo sand dubites an
. eruditione an lanctitate magis excellati illum honoris eausa nominaui. quod mihi si futurus collega charii simus. quodque vos illi me vo, luisse video ut Barnabam Paulo . adiungere. Eces etaig tur haec ei ira controuersiam abundat. sed videndum est. die illi desint quibus lampa, de enisu tradi possitide non ciuitati de agrotantummodo vestro debetis prospicere, sed etiam alijs qui misere doctoribus & pastoribus
destituuntur. Si unquam quod ait dominus locum habuit, hodie verissimum est . messe inesse multam. operas vero paucas. Cum piae memoriae Lutherus de Zuin gnus Euangelium praedicare coeperant. si quis eis dixisset, hanqdoctrinam quam in uulgabant, tam long8 late que spargendam, nunquam ut arbitror credi dissent. Bono igitur optimi iuuenes . animo estote, & ad lacra studia promptitudine atque alae ritate summa vos parater testibilis est ager Domini, neque spiritus Christi vis est e fleeta. State itaque hic centuriati ut cum primum vo cem Domini audiueritis, eum Isaia dicatis. Ecce ego mitte me. Videntur aliquot Helueti tum respublicae adhuc Euangelio resistere,at
de ipsie eum maturuerint. erunt metendae. In tantam igitur paueitatem operarum. & in tale
spe in propagandae sacrae doctrin:e sancti Euangelij cum haee nostra tempora inciderint, hoe nomine retrahi ab hae voluntate non debui. sed potius ad illam retinendam vehementius
Dixi de hoe seeundo ea pite breuius. quo. niam ita perspicuum de apertum est, ut prolixa
expositione longaque prolatione opus non habuerit. Verum in tertio nostrae distributio nis membro . multo maiorem video fore dimiseultatem. quia multa in eo comprehenduntur. quae possent animum vel prudentis viri non leuiter permovere. Quis enim ausi negare, se
pra vires nil esse tentandums Quod si verum eae qui ego possum ab opere proposto non re
vocari, cum hactenus tantum eruditionis at iselentiae mihi non eo imparauerim. Ut illi iure meo considere possim, cum etiam aetas in
graueseat. neque lucubrandi summos labores molet iamque perpetuo incumbendi libris 3e
A seriptioni bus . non si ferendo eum saeuitas tradendi. nimirum explieatio diuinarum litera. rum, perardua sit. dem nostra tempora sunt. controuerius. 8e quidem grauissimis undique seateat et eumque postremo non apud tin periistos, quorum oculi facith perstringi. aut quourum animis nullo negotin imponi queat. sed .pud iuris diuini prudentissimos viros omni pietate omnibusque doctrinis elatissimos, qui
vel ab ipsa infantia in hoe liud ij genere lunt
B exercitati, quique palestrae huius non volgaria certamina quotidie obeant. 8e olim scelicissis
md obierunt et Hie sand optimi auditores. ut ingenue fateari aliquantisper nonnihil haesi ui. Quid enim aliter facerem et nescite potui. quam sit mihi eurta lia pellex domis at iple peris multa quoad seientiam rerum, quaestionum explicationem . de linguarum peritiam in meipso des dero. Negabo me grandem natus ea nities de rugata frons arguet. Infietabor in di C hinis literis exeotiendis multa passim occurarere obscura de salebrosa loea, quae snt 3e intellecto de explieatu disseili ac rea ipsa loquetoreum ad opus venium fuerit. Se omnia propea modum patrum lueu lenta de amplissima mo
numenta. testimonium contra mei dicent.
Cunctabor no demum sat eri eonsessum vetastrum amplissimum. summa pietate omnique doctrinae genere ornatum se excultum s hoc diffitear, me vel ips lapides mentiri elamabuti V nedum omnes eoarguant falsi, quotquot scripta communis patris Doctoris nulli rigeri viari elarissimi. Bibliandri . Gualtheri legerunt. Ae aliorum qui adestis vel conciones, vel diuitanarum literarum interpretationes publied a diuerunt. Horum argumentorum tanta est euidentia, ut negari prorsas nequeant Neque
tamen ut quod ei ver/ atque syneeriter dieam. quamuis mihi versata ob oculos persceph sum. me vel minimum potuerunt auertere . quin D quod sum obiturus munus. prompto fle a laeti animo sei perem. Nam eis doctrinam habeo pertenuem ge angustam . qualis qualis est. do. num Dei esse ambigi non debet, donorum v ro Dei proprium esse se imus omnes. cum id
Christus do euerit. in si humi negligenter infodiantur,mnora fiant. sn vero negociatione
sancta 8e iusta exerceantur. amplissim h crescant. de quodammodo in immensum fudi dantur. Unde bonitate Dei fretus. fore omniano eonfido. Ut farina doctrinae. quam in rea mea paveam esse scio. se augeatur, ut panes hole nostrae mensi non sint defuturi. At olium. quod in lecytho meo Deus posuit. vlut exiguum s t. Christo fauente. quoniam Deus prophetam lammum excitauit nobis ex fratribus . tantas habeat acee siones . Ut cibos proponendorum a me sermonum,et si non laut3. commo ad tamen possit eonis dite . atque ita fortassis redundabit . ut non
G tantum mihi si futurum satis ad usus dome sticos . verum quo de vobis. quibus multis modis sum obstrictos. valeam dissoluere quae debeo. vi igitur ista copia, quam maxim/ eu
80쪽
pio,non destituat, vehementer impellor ad imis . pertiendum vobis id parum doctrinae 3e scientiae, quantum quantum id est . quod sua boni aetate Deus largiri voluit. Senectus fortasse corpus non nihil grauati quamuis Christi he neficio id hucusque parum sensi. vetum id commodi mihi attulit . ut multa quae lectione solum mentis intelligentia eognoscere poteram . experientia quoque didieerim, quod ad
firmiorem notitiam quantum habet momenti omnes attifices in suis artibus se sciunt 8e libe ire eonfitentur. Deinde quae vestra elementiae ih humanitas. de ab tenti vel tis literis Sepraesenti coram significastis. ita inatis meae rastionem hic e Te habendam. vi labores tolerabiales 3e moderatos impos turi litis. Quare isti anni quos natus suin . nihil impediunt quo minus hoe stadium quod offertur percurram. Neque materia tractanda quod peraedua sit
de dii fiet iis . paratum Se erectum animum meum dehcit: quia video hane glaeiem non esse imeo gladio secandam. spiritus promissus absisque dubio aderit. atque Labyrinthi,si qui o
current. diuino lumine illustrabuntur. Scio animalem hominem quae Dei sunt non peret. pere, nec polse quidem, quod illa mera in stulticiam de sutumam insaniam iudieet. Scio haec
prudentibus Se sapientibus huius mundi esse ab se ondita . scio etiam prudentiam carnis, nihil esse quam graues aduersus Deum inimicistias. Uerum e diuerso non me latet,iis qui spirituales. paruuli Se inimici eaenis fieri coepirunt , arcana sua tanquam amicis. ut promisit, Deus luculenter pate saeit. Novi ad haec peten tibus dandum. quaerentes inuenturos. de putasantibus aperiendum : quamobrem precibus Se meis Se vestiis adiutus, diuinam lucem adsuturam spero qua per aperta liber8 grediam .i per obscuta Sc perplexa tuto de absque ullo et .
rore. per arcana vero de adhue omnino recon dita cum sti mina diuinae matellatis reuerentia
suscipiendo, de dem illa animo adorando,quae adhuc intelligi non possunt. Neque me Prae. terea latet. ex locorum similium collatione. quae prius obscura videbantur, fieri posse illo
striora. neque parum Hebraeorum expolito rum monimenta interdum sucis afferre. mulistoque magis orthodoxorum patrum doctissi.ma seripta. consilia quoque ad modunt prodesse virorum qui uiuant, in diuinis literis exere Liatorum, qui tum in hoc coetu, quemadmodui ain dixi, permulti sunt, hos aecedere non vesrebor . de siquid alicubi haesitem similiaritereommunicabo. Eli diffieilo dictu, sed ereditudi Aelli ui. quam eae doctorum de piorum viros rum collationes, modo absque praeiudicha. de
animi obfirmatione illas accesserimus. ad Ueritatem eruendam prosint. Quando igitur tot adminicula undique se offerunt. diuina. in qua he humana, eontra difficultatem de obseurita.
tem . si qua interdum occurret in verbis Dei.,n hae de eausa debui a vulcherrimo ineepto retardari et non plane. imo extrahi s evnctarer, ad hune nobilis. imum agrum proscindenis
duin colendumque.Quod vero postrein 8 loco adducebatur leuem omnino eis, ad absterrendum . ita firinio simum est argumenium ad inflammando in Aetneitandum . nem quod non ad sitriplices de rudes. verum ad sapientis imos & eraditissi, mos orationes meas sim habiturus. El porro impostoris non probi viri stupicussae ignaros quaerere auditores. quos possit fallere. At qui veri est eupidus. neque vel ad ventrem vel
ad quaestum loquitur. cum illis qui sapientia spirituali Ae Christiana seientia praediti sint, libentis m8 agit. Nam alterum duorum brano rum se assequuturum pro eerto habeti nain s intdoctrina a se proposita illi acquieuerint. ga a. debit utique sanorum virorum iudicio sente tiam suam probari. 3e ad eam retinendam illorum adiecto testi inonio magis magisque eonfirmabitur. Sin veto ab illis contra diei seo .rit. eum sciat viros esse graues, Se velle in dog
se sibi eos resistere, unde sab is steriliter esse fuserit edoEto'. quam prius verum esse iudicauearit .in eo ram sententiam pedibus ibiti non ita. que iacturam, sed veritatis luerum omnibus modis expetendum siciet. Neque raro fit ut sedenti quemadmodum Paulus ad Corinth.lo. quitur. aliquid reveletur, quod loquenti nories adhuc ostensum. Proinde ut agnoseo doctissimi estis Uiri theologi .ae s. s. e... ath dein mihi unanimes . benevoli Se amieissimi r quid ergo verear in hae vestra eorona docta. sed amiea graui. at beneuolas seuera sed humana: sancta. verum benegnissima: illo fungi munere. ad quod obeundum ego non me ingessi, sed vos vocastis Non itaque ab hae repellor functione. quod improuisa seu inopinata mihi de alia coogitanti. atque diuersa instituta persequenti euenerit: Non quod a plerisque passim suscipiatur. atque ob id redundans de superuaeanea videatur: non denique quod onus habeat meis viribus long/ malu q. lino propter omnes istaseausas magis magisque erigor magis in stituor. magisque rapior, ut totus in hanc prouinciain
Atque ad id faciendum, praeter argus
menta iam ullata. maxim3 trahit. 8e vos etiam
ut stequenti si me adstis. acriter urgere de bet . remm trae angarum de dignitas de utili las . Quae duo a me pluribus commendanda essent. nisi a pietatis cultoribus ea saepius auis dioissetis facundios se eloquentius celebrari.
qu mi meo stetiti diem di genere humiliquo oratione vel ornari vel praedicari queant:
pauca tamen ut officio non defuisse videar. per summa capita excurrens: potius deliba
bo quem dixisse videri possim . Utque non perturbat8. sed ordine agam . . definitione ineipiendum iudico. Theologiam itaque do.
ctrinam existimo es ei non utique naturae tu .mine sed fidei luee animis nostris verisimilem de perspicuam, qua tum diuinae sapientiae