장음표시 사용
181쪽
XX. OPUS TERTIUM. 67 ignorat potestatem. Et hoc factum os contra dies Antichristi, ut tollatur tota sapientia philosophiae, et Per consequen theologiae, quantum est in expositione Seripturae. Nam textus ipse, et expositiones Sanetorum Sunt plenae numeris, et figuris, et caeteris mathematicis consequentibus ad haec, ut ego probo in Majori opere, comparando mathematicam ad theologiam. Et patet evidenter per rationem Scripturae et in expositionibus sanctorum et hoc asserunt Sancti, sicut copiOSeprobo per auctoritates eorum pulcherrimaS, et pereTempla omnium a principio mundi. Nam sancti in- Venerunt mathematicam et docuerunt, ut Stendo, et post Christum sidus ante. Et scitis figuris et numeri possumus omnia scire de facili quia tota Sapientia exit ab eis sicut a radicibus, et per haec declaratur, sicut patet ex iis quae mitto.
CAP. XXI. Posj haec it hujusmodi tradita in per Secundo Tho amo incepi descendero ad partes operis Primi propter si iajorem ejus videntiam, et ut melius cognosceretur ejus inducedintonii et partium distinctio, et qURSi in Ummis VS obmbi hiaretur et in quodam compendio, quod late in Majori Dis pus opere est tractatum Et hoc praecipue feci tropter o h. 6m occupatione Vestras, ut brevius rideretis articulos veri position flatum Primi peris quatenu quum temPUS habereti Iristium. ratione et ea a earum, in raelatu majori conSpicere
pomotis Et si forsitan contingeret propter viarum pericula, ut amitteretur Opus Majus, hic haberetis sejus intentionem, ut me vel ab alio leteretis declara-
182쪽
ROGERI BACONIS cΑP. tionem, et quatenus labor meus esset Vestra sapientiae notus, utque ut melius et certius aliqua tractarentur, set alia mutarentur, et quaedam adderentur.
Propter igitur hujusmodi rationses necesse fuit ut descenderem ad partes operis Majoris, atque ad
innuendum et signandum quae essent magis notabilia, aut propter necessitatem, aut propter pulchritudinem Sapientiae, ut propter admirationem quaSi miraculi, aut propter magnificentiam Veritatum, aut Propter OmneS has causas vel plures. Et sicut feci in Secundo opere respectu rimi secundum a Tntiones, faciam hi respectu utriusque et praecipue respectu Secundi. Et quia non Omnia SignnVi, nee notanda propter sua causas demonstravi, ideo nunc Singula tangam, et dicam quare notanda sunt. Et de ponam aliqua signa scilicet vel capita hominis X-terius ponendo, Vel aliud pro nota, quatenus facilius Vestra Occupatio eligat ea quae magis consideranda sunt.' Quia non possum satis juvare magnitudinem Oeeupntionum VeStrarum, eo quod sunt quasi infinitae. Enumeravi ero intentionem partium peris rimiseeundum ordinem naturi in partibus, scilicet secundum majorem dignitatem ; et ideo inter scientias quas tetigi incepi ab ultima scilicet a morali philosophin, et
deinde a scientia experimentali; et sic ultra ordine contrario illi quam in Xocutione tenebam. Sed hoc licet ad delectationem et umorem sapientiae magi allidiobat, et hoc oportuit fieri in prima persuasione, ut animu praeVeniretur undam Suavitate complacentiae, tamen minus fecit ad intelligentiam, quae naturaliter pri0 est delectatione; et ideo prosequar parte SeeUn-
demonstravi declaravi, T. signa; consideranda sunt. These marks domo appeari an of the MSS. hicli I have
183쪽
XXI. OPUS TERTIUM. 69dum ordinem nostri intellectus, ut incipiam a minoribus quae magis neceMaria Sunt Secundum P0Stolum, et magis utilia, licet non tam bona. Quia aliud est utile, aliud bonum absolute. Quia utile est qu0 ad aliud ordinatur, ut ea quae sunt ad finem respectu finis. Et haec sunt minora respectu majorum. Bonum autem absolutum non est nisi in fine, et majus est finis Semper reSpectu minoriS. Et quia nee possumus intelligere nec habere majora sine minoribus ideo primo dieam de minoribuS.CΑΡ. XXII. COGITAVI vero quod intellectus humanus habet mag The subnam debilitationem ex se ut quilibet eXPerit et ilio sest sancti it philosophi contestantur nam ea quae sunt parti themaximae cognitionis Secundum e Sunt minimae coges rarius. tionis quoad nos, et e conversori ut philosophus dicit septimo Metaphysicae. Et ideo sufficit intellectui nostro sua propria infirmitas, ut non demus ei occasiones et causas erroris Et ideo volui excludere errorum humanorum causas, quia dum hae durant in corde hominis impossibile est ipsum videre Veritatem.
Quatuor ero Sunt cauSae generale omnium malorum The causes nostrorum, et omnem Statum n Principio mundi Orm octo Mui Perunt, et omnem hominem quantumcunque Sapientem Did.
praeter Dominum nostrum Jesum Christum et Beatam Virginem, aliquando AEXtra iam uectam. Vel extra ultimam tersectionem coegerunt declinare. Et sunt fragilis auctoritatis exempla, consuetudinis diuturnitas et sensus multitudinis imperitae, atque praesumptio humanae mentis, qua quilibet nititur sua, imperitiae
minoris J minorum, T. magnam J m. T. et J m. T. Metaphysicar vi. 4. errorum humanorum causasJ
perfectionemJ persectionem aliquando T.
184쪽
Solatium quaerere, et ea, quae neSeit, ut non approbarenui reprobare, et illud modicum quod scit vel aestimat Scire licet nesciat, gaudet imprudenter ostentare. Omnes autem scimus quod Xempla et consuetudo OStra, et Sen Sus Vulgi, ut in pluribus, cadunt super mala et
falsa se si aliquando super bona et vera cadant X-emplum et consuetudo, hoc est in pluribus imperfectum, et rarissim accidit aliquod exemplum quod in con- Ausetudinum trahit persectionem, nec in vita nec in Seientia. Vulgus utem imperitum Semper Si imperfectum unde sussicit ei ut non erret: nam in Sapientia Dei vulgus generis humani serrat, quin multitudo est inmortali peccato, paucitas respectu hujus multitudinis est in statu salutis. Et si illam paucitatem dividamus in Vulgus et in caeteros Vulgus est impersectum, et pineiS-Simi sunt in statu persectionis ; et adhuc regnat tanta imperfectio, quod sapientes istius temporis contendunt dei Sin persectione, nescientes eam invenire. Quis igitur persectus est ' Deus novit Omnia sed saltem scio quod multitudo est impersecta, etiam multitudo istorum Sapientum qui si contendunt; et utinam non Ssent, quia
totam Dei ecclesiam conturbant. Similiter patet quod vulgus humani generis errat in Sapientia philosophiae, et paucitas philosophorum habet veritatem. Et adhue vulgus philosophantium Semper est imperseetum, et pauci sapientissimi fuerunt in persectione philosophiae; ut primi compositores, et Salomon, et deinde Aristoteles pro tempore uoci et postea Vicetina, et in diebus nostris dominus Robertus episcopus nuper incolniensis, et frater Adam de Marisco, quia hi fuerunt persecti in omni sapientia, et nunquam fuerunt plures persecti in philosophia Vulgus igitur, ut in Iuribus
errat, et capita Sun similiter, et raro Sentiunt Veritatem et in audis Et hoc declaro per auctoritates Serip-
autemDom. suetudinum aliquod quod exem aliquod exemplum quod in con plum quod in inconsuetudinem, L.
185쪽
XXII. OPUS TERTIUM. 71tuno sacri canonis, Sanctorum et philoSophorum, et per ratione et Xempla. Et est hic utilissima chpulcherrima sapientia, et facilis ne jucunda. Sed
tamen Semper utimur tribus argumentis pessimis pro omnibus quae facimus et dicimus scilicet hoc Xemplificatum est, hoc OnSuetum St, hoc Vulgatum est, eruo faciendum St. Sed oppositum conclusionis Sequitur e praemissis, ut Pelance of
in pluribus, et optime Stat cum eis. EXeludamu igitur ign6tando
has tres pestes, quae omnem hominem in errorem indu-tne Norat eunt, et quartam, Scilicet Mese ionem propriae O man krantip per reprobationem eorum quae ignoramus, cum Or nostentatione eorum quae Scimus Nam haec est pejor aliis tribus, quoniam est causa earum Qui homo defendens suam ignorantiam, et Stentan ea quae Scit, et reprobans aliena, ipse jam facit se auetorem, Sed fragilem; et tune cum nemo Sibi irret, sed dementium
suam Spargi, in proximos, ut ait Seneca libro Epistolarum Secunda rum, ideo isto auctor jam vulgat sententiam suam, et inscit ipsum vulgus Edi quia omnis homo siligit opera sua, ut Aristoteles dicit quarto Ethicorum, et planum est, tu quod diligimus trahimus libenter in consuetudinem, ideo consuescit hic auctor SenSum Suum et nutrit vulgus in eodem Et do hie 'accidunt haec tria mala scilicet, auctoritas fragilis, et sensus Vulgi, it coΠSuetudo, defenSione tropriae ignorantiae, cum istentatione HS quod scitur, itreprobatione eorum quae nescimtur Aperiamus igitur ignorantiam OStram, ut remedium quaeramu Sapientiae, o, nihil ostentemus, sed humiliter alios doceamus, it
non reprobemus quae ignoramuS, et quae Scimus esse salsa reprobemu minae contentione. et Sine confusione
conclusionis Phis, T. ostentatisne ostensione T. reprobans reprobet, T. Secundarum Ep. eiV. p. 450.ed Elg. 1672.
186쪽
alicujus, et cum excusatione humana fragilitatis. Et exemplorum multitudinem declinemus, et consuetudinem Semper habeamus SuSpeetam, et imus e paucis et de numero sapientum et Sanctorum quantum po8- sumus, ut Sensum multitudinis evitemus. Nam Semper a principio mundi sapiente omnes, ut sancti et veri philosophi, separaverunt se a Sensu vulgi, tam inscientia quam tu vita quia ille ut in pluribus est erroneVS, et nunquam S perseetus. Totam Vero primam partem Majoris peris facio de hau materin quia, miSi Stae cauSM excluderentur, Μ ju.e ' nulla morsuasio iotes, fieri veritatis nec inquam
et quod saltem teneat hanc auctoritatem de libro Secundarum Epistolarum Senecae in memoria: Inter
causa malorum nostrorum est quod vivimus ad exempla nec ratione componimur, sed consuetudine
adducimur Quod si pauci facerent, mollemus imi- tari; cum plures sacere, coeperint quia frequentius quasi honestius dacimus Recti docum inpud nos β tonet error, ubi publicus lactus est. In tota sapientia thoologiae et uris canonici et philosophiae, non est de
hac materia tam pulchra sententia, istam tres causas errorum ΠOStrorum colligent in una auctoritate continua Optimum Verbum et omni sapiente dignum,ot ab ipso meo revelatum Unde apostolus aulus didit in epistola ad Senecam: praeprudenti tibi re-
velata sunt quae paucis Divinitas concessit. Si igitur has tres pestes cum quarta principali velimus eXeludere. tune possumus veritatem in omnibus videre, et omnem salsitatem vitae et sapientiae a nobis relegaro. E si aliis ira Mimus, dune possumus inbi in om B. Secundarum Epistolarum Epist. cxxiii. p. 614. apud nos om. T. Senecam Among the Apocrypha of the e Testament. See p. 508 ed. Giles.
187쪽
XXII. OPUS TERTIIDI. 73 eis Omnem Oee ionem ignorantia et peccati auferre. Unde principibus et praelatis haec consideratio maximo valet, quia non solum habent sibi ipsis providere, sed plebi commissae, quae Semper moVetur Secundum arbitrium praeSidentis, quia quod principi ejus placet legis apud ipsam habet vigorem. Et multitudo acceptaveritate do facili mutat sententiam, ut dicit i0ronymus Super Esaiam. Unde licet n0n potest duci ad perfectionem, quia hoc repugnat naturae vulgi, tamen bene potest trahi ad agnitionem veritatis, si ille qui praeest ostendit eam verbo et facto. Causa enim quare infideles non convertuntur ad fidem est, quia principes et praelati eorum tenent eo in errore, et sic est in omni statu. Sed infinitus est desectus in eis, qui praesunt nunc temporis studio et vitae, et ideo oportet quod subjecta multitudo erret in i nitis.
DEINDE aggressus sum partem Secundam, in qua Theostendo quod una Sol est sapientia perseeta uno βης 'd'RxtDo data uni generi lumano propter unum finem, Majus Scilicet Vitam aeternam, uuae in sacris litteris tota oti 'βςxkhς ἰ
Dei, vel alienum, erroneum et inane nec poteSi man, and
humano generi valere Et hoc ostendo per proprie seriis urtatem uri canonici, et per philosophiam multipliciter; et sub philosophia comprehendo jus civile, quia proculdubio est pars ejus: mam continetur Sub Secunda parte moralis philosophiae, ut superius est notatum, et patet ex Opere Mori.
Esaiam iii. h. 7. eunt illam, T. sed in sinitus . . . studio et viisJ partem secundanι Opus Majus, p. 23. unu νι ultimum B. T. Caeteri om. notulumJ p. 50.
188쪽
74 ROGER BACONIS CAP. At philo. Et hic multa occurrunt notanda. Nam ibi oesitur 'N Jer Sanctos, quod tota philosophia est necessaria legio th in divinae,' et quod in ea in Venitur. Et est pulchra comὐάζ ' sideratio Augustini, Hieronymi, et Bedae de hac Materia. Deinde istenditur' hoc idem, qui sapientia philosophis, est tota revelata a leo et data philosophis, et Jpse est, qui illuminat animas hominum in omni sapientiari et quia illud. quod illumina mentes
nostras. Vocatur mune theologi intellectus ingens,
Distinetio quod est verbum philosophi cii tertio Des anima βb' ηορ ulsi distinguit quod duo sunt intellectus, scilicet gens
P- - quoninini, scilice, quod a Deo est tota philosophorum illustratio ostendo quod hic intellectus agens est Deus principaliter, et Secundario Angeli, qui illuminant nos. Nam Deus respectu animae est Sicut Sol respectu oculi corporalis, et Angeli sicut Stellae. Et non solum ostendo istud propter meam intentionem hic, Sed propter evneuntionem unius nXimi erroris, qui sit in theologia tphilosophia. Nam omnes moderni dicunt quod intellectus rigens in animas ΠΟStrnS, et illuminans eas, est pars animae, ita quod in anima Sunt duae partes, agens
sollico et possibilis; et intellectus possibilis Vocatur qui os in potentia ad scientiam, et non habet eam do so; sed quando recipit inpecies rerum, et ingens influit tilluminat ipsum tunc nascitur Scientia in eo; it hoc os vorum. Sed falsum Si quod agen Si par animae. Nam hoc est penitus impossibile, Sicut ibi ostendo per auctoritate et ratione Suffcientes Et omnes sapientes antiqui, et qui ,dhuc remanSerunt HSque ad tempora nostra dixerunt quod fuit Deus. Unde ego bis audivi venerabilom insistitem FariSiensis meclesia dominum
Guillielmum Alvernensem, congregat uni VerSitate coram eo reprobare eos, et Hisputare cum eis; et probavit
diuinoe J Dei. correcte to ostenditur J Opus Majus, p. 26.
189쪽
per aliqua rationes, Has pono, quod omne erraVerimi. Dominus Vero Robertus episcopus incolniensis, et frater Adam de Mariseo, majores clerici do mundo, et Adam de
perseet in Sap1eut1 d1Vm et 1Umana, hoc Idem Hrma soluit buverunt. Unde quando per tentationem et derisionem of the
aliqui Minores priosumptuosi quaesiverunt a statro Adam, se Quid est intellectus agens 'V respondit, Corvus Eliae V volens per lio dicere qu0 fuit Deus vel angelus. Sed noluit Xprimere, quia tentando et non
propter sapientiam U20SiVerunt. Sod quia non solvi ibi illud, unde iste error venerit, Misappre-
quod addidit haec sal sitas e mala translatione textus arising Aristotelis, nec est ita mala quin ῬOSSit bono et Autlypio interpreto satis de plano exponi et probari tranSi ti0ΠS
Aristoteles istendere quod ad issectium scientis, et intellectus Quo aequirantur. agens scilicet. quod est illuminans, et materia latiens Seu recipient illuminationem, probat hoc per 'hnile cim omnibus. Nam in omni isseetu et operationes duo requiruntur, eff- ciens it Materia aecipiens actionem issicientis et u solum in maturalibus, Sed in artificialibus, ut artifex ad materiam in quam operatur, et tu ad visum et colore videndos pro Xemplo naturali. Et cum in
episcopus Lincolniensis I aincolniensis epiSeopus, T. Sed illud. Ubicunque veritas invenitur Christi indica- tur idcirco quamvis aliquo modo veritas philosophiae dicitur philosophorum, ad hanc tamen primo habendam lux divina in- fluxit in animos eorum. Ideo- que meliores philosophi po- suerunt intellectum gentem et ' possibilem. Anima humana di- citur ab eis possibilis, quae deme est impotens ad scientias et vir- tutes, et eas recipit aliunde. In- tellectus agens dicitur qui influit
in animas nostras, illuminans ad scientiam et virtutem; et sic in- tellectus agens non Si pars animae, sed substantia intellec- tiva separata per essentiam ab
intellectu possibilici licet intellec- tus possibilis etiam dicatur agenS, ab actu intelligendi. ae opere Majori cap. V.J II. B. G
190쪽
omnibus sic sit, erit ita a parte animae et in operation intelligendi. Unde oportet quod anima humana sit nata recipere illuminationes ab agente, et quod aliquod agens in animam concedatur, qui illuminet yeam per quoddam lumen Spirituale, sicut lux solis visum. Haec est intentio Aristotelis in prima parte et in principio capituli. Sed ibi translatum est sic: Quoniam autem in omni natura est aliquid qu0d agat, et aliquid quod patiatur, ita erit in anima.' 'EX hoc concludunt quod agetis et patiens erunt in anima, et quod sint duae partes animae quod est impossibilo et contra Aristotelem ibidem. Nam exempla declarant quod non vult dicere nisi quod duo requiruntur ad Operationem animae, sicut ad omnem operationem naturae et artis. Unde quod dicit sic si in anima, V intendit quod sic est in Operatione animae, Secundum quod exemplificat dicens, ut artifex ad ma- teriam, et lux ad colores.' Certe carpentator Stextra materiam secundum Suam SAentiam, et non sunt 'artifex et materia partes ejusdem rei, nec lux solis et color quem illuminat. Et praeterea versus finem capituli doco quod intellectus agens est Separatus possibili secundum substantiam et Secundum esse, etsi quod anima scit, et semper est in acturi et hoc non est creatura, Sed solus Deus. Et hoc per Avicennam, et Alpharabium, et multas ratione probo, quibu re-
Sponderi non potest. Et ideo, licet translatio ibi non
sit ita plana sicut necesse esset, tamen patet per X
staminet illuminat, . in anima The solioWiniis the passage to hic Bacon apparently
φοράς.-De Anima iii 5. LI. sunt om T. Quod intellectus agens sit Deus vel Angelus,