Opera quaedam inedita

211쪽

virtutem, it alterare aec in eo montentas, varios ille atmo

eflectus e passiones varias Similiter corpus fortiorem speciem facit ex his cogitationibus et desideriis animae, ρυ intentione AEt confidentia. Nam qui unum ieressentiam fit e corpore et anima, natura corpus obedit cogitationibus animae, et saei suam speciem sortiorem quae etiam recipitur in aere formato ieri Vocem et sic uer alteratur per anne speciem corpori sicut per speciem animae. et altera res in io contentas P et secundum quod est malae vel bonae' complexionis sic aedidit passio in aere et in rebus diversa. Tertia alteratio venit a coelesti operatione. Nam hen co- coelestes dispositiones ad omnem horam alterant haec: ih hi. inferiora ; et opera quae fiunt hic inserius variantur tali stellar secundum diversitatem coelestium constellationum ut opera medicinae et alchimiae, et omnia. Et ideo in hora prolationis voci aer figuratu per Vocem recipit

coelestem virtutem, et alteratur Secundum eam, et

alterat res. Et e ista quadruplici Specie et virtute, sellicet vocis figuranti aerem, et animae rationalis bonae vel malae, et corporiS, et coeleSti conStellationis, potest inoffabilis fiori variatio et mirabilis in aere, et in rebus contentis et hoc Si eligatur tempus bonae constellationis vel mulae, Secundum qualitatem alterationis quae cogitatur, et intenditur, et desideratur, et fortitor speratur. Num tunc fiet alterati certa secundum conditionem constellationi eum adjutorio nitarum virtutum operantium Sicut medicus peritus qui juxta desiderium purgandi choleram, qua est causa morbi, quaerit sibitam constellationem in aliqua hora, ut fiat

inferiora insera, T. et corporis I Om. B. et om T. VOL.M. G corpus corporis B. L.

per speciem J m. D. L. malae vel honoe J bonae vel malae,

212쪽

quod intendit; si sic est hic. Et per hanc viam

Verborum aestimavit vicenna in sexto Naturalium, δquod prophetae et sapientes rentiqui alterabant materiam mundi, ad pluvias et siceitutes et alias alterationes neris. Et aestimaverunt philosophi quod sic contingit ulli uero homines et unimalia bruta, et Serpentes, et draeones de cavernis, et fugare secundum libitum hominis, et ut iis. Et hic oritur omne genus fascinationis; non quod fascinatio dicatur per solum Verbum casua liter prolatum, non in tempore debitae constellationis, nec cum sorti cogitatione animae, et desiderio confidenti, et intentione certa, sed re nutum loquentis, sic est stulta consideratio, et magi ea, et Vetularum, et extra considerationem sapientum, et nihil peretur,

ne fit aliquid, nisi diabolus propter peccata hominum operetur latenter. Sed si virtutes quatuor praedictae

coneurrant cum quinque conditionibus animae, scilicet forti cogitatione desiderio vehementi, intentione certa et firma spe bonitate animae vel malitin, et eum om-ΡleXione corporis mala vel bona, tunc erit alteratio, quocunque modo Vocetur, seu fascinatio sive aliud. Et hic oritur tota consideratio carminum et ineuntationum et charaeterum quia charaeteres sunt figuraeliterarum ad invicem congregatae in figuram Unum, secundum quod aliquae natione Orientales scribunt, ut

in tractatu Do regionibus mundi conscripsi' in sinu

concurrant contraeurrant, . et Om. . conscripsi Tartari scribunt is sursum in deorsum, et a siniS- ora in dextram multiplicant lineas et legunt Thebet scribunt sicut isos et habent figuras similes nostris. Tangui scribunt a deX ora rim sinistram, sicut Arabes sed multiplicant lineas ascen- dendo. atatae orientales Seri- bunt cum punctorio quo pingunt uictores, et faciunt in una figura plures iteras comprehendentes ' unam dictionem. Et ex hoc veniunt characteres qui habent multas literas simul. Unde veri characteres et philosophici sunt compositi ex literis, et habent sensum dictionum.V-R. Bae in

Geograph. V. s. Opus Majus, P.

235.

213쪽

XXVI. OPUS TERTIUM. 99 mathematicae. Si igitur injusmodi Voces quae Vocantur incantationes et carmina, non fiant consideratis speciebus quatuor, et conditionibus animae et corporis, sed a casu et secundum nutum cujuslibet, tune Sunt magica et non habent virtutem naturalem alterandi sed si est operatio tunc daemones faciunt. Si vero fiant secundum species et conditione dictas, tunc sunt philosophica et sapientis incantantis sapienter ut recitat David propheta. Sed haec materia os dissiciliorq uti sit in philosophia, et minus probabilis propter hoc, quod possunt hae intelligi magico et philosophice Sed

in per Minore ubi de coelestibus tractari, XpoSui magis ista, ubi maxima Secreta naturae tetigi, quae non sunt cuilibet exponenda, sed solis sapientissimis

viris. Et in per Majore in hoc loco setigi aliqua et similiter alibi tetigi parum de fascinatione, sed

incomplete. Nam proposui addidisse multa secundum tenorem illius considerationis, quam facio hic, et in Sedundo opere sed tradidi oblivioni. Et eum exponam intentionem mathematicae tangam de his. Praeterea considerare oportet Miligenter Tractatum His troatigod Speciebus et Virtutibus gentium quom duplieitor' 'U' '

V . . . plicatione

misi vobis ; et tertio modo inoepi, Sed non potui con Specierum. Summare. Hae quidem specie faciunt omnem mundi

alterationem et corporum OStrorum et nimnrUm.

Sed quia haec multiplicatio Specierum non est nota vulgo studentium, nec alicui nisi tribus vel quatuor Latinis, et hoc in perspectivis, scilicet in multiplicatione specierum lucis et coloris usque ad visum, ideo mirabiles actiones naturae, quae tota die fiunt in nobis, et in rebus coram oeuli noStri non percipimus sed aestimamus ias fieri iei per specialem operationem

oportet diligenter diligenter oportet, T. This Trae is printed in the pus Majus, P. 358. tota die funt fiunt tota die T. vel J m. T.

214쪽

J00 ROGERI BACONIS CAP. divinam, Vel per angelos, Vel per daemones, Vel a casuo fortuna. Et non est ita, nisi secundum quod omnis operatio creaturae est quodammodo a Deo. Sed hoc non Xoludit quin opseratione fiant Secundum rationes naturales muta natura est instrum0ntum divinae operationiS.CAP. XXVII. Thyimp6 Tos hae addidi intentionem ulterius lariis gram δ' 'V maiies, quae ion issi adhue composita apud Tatinos

thoi vis nec translata of est utilissima in scientialibus, quan-

tum ad inquirendum se sciendum omne Veritate Speculativus philosophiae set theologis Et est de mompositione' linguarum, et M impositionibus Voeum id Significandum, et quomodo significant per impositionemo per alias vias. Et quia haec non possunt sciri nisi homo sciat rationes et modo significandi ideo aggressus sum illo modos ostendere, siqui augustinus docet in libro secundo it forti, Des Doctrina Christiana, quod Signa quaedam sunt naturalia, i, quaedam viata

Sign. ab anima Et illa quae sunt naturalia sunt dupliciter; imposed by qUMdam Sunt ter concomitantium Signatorum, ut URV liabere magnas extremitates, is signum fortitudinis quaedam per configurationem, ut imago Sancti teli latos signum ejus configuratum et conformatum. Et sic omne Specie rerum Sunt signa. Et utrumque istorum modorum habet modos multos Signum nutem datum ab anima vel est naturaliter, ut gemitus infirmorum et latratus canum vel est ad placitum, ut circulus vini si panis in senestra, et omne Voce linguarum. Nam clingua non potest componi ex vocibus signifi-

eompositioneJ compositionibus, per om. T. T. modorum Pom. B.

215쪽

XXVII. OPUS TERTIUM. 10 lcantibus naturaliter, sicut probo multiplicriter per vicenum. Et tunc considero quomodo vo imponitur uni Uoce, quomodo aequiVOee, et quot modi quantum-Ulmque et quomodo analogice et quot modis. Et quando univoce Significat, et tamen potest significare infinita,

licet non per impositionem, nec aequiVOCe, nee DR-logiee, Secundum modo communes renalogiae. Et X-

pressi quomodo VOX imponitur Creatori, et quomodo creatura Simplici, et quomodo composito. Et qualiter solutis rebus imponitur, et quomodo relatis. Et quando univoce significat, et tamen simul multa significat, declaravi quod naturaliter et non ad placitum signifieat illa. Et illa si significata naturaliter sunt connotata apud theologos. Et Xpressi quomodo et quot per nomina divina possunt connotari, et per

umina creaturarum Simplicium, et compOSitarum, et abSolutarum, ne relatarum. Et Sic per omnia jam dicta terminavi multas dubitatione graVes, et multa VeritateS, Per qua Omnia Seiuntur, quae sub quaestione et dubitatione VerSuntur.

Caeterum consideravi quomodo vo in Scriptura Sacra Signs and significat sensum spiritualem eum literali, Uibu 116l, Sepi p. modis signi; et quomodo sensus litoralis signifieat spi turriritualem et quomodo Vetus Testamentum est signum Novi et quomodo Iaeramenta sunt signa et multa intermiscui difficilia ; ut de lingua prima Adae et qualiter dedit nomina rebus et uti pueri in deserto nutriti reliques lingua per se uterentur et si obviarent tibi invicem quomodo mutuos indicarent affectus; et multa alia quae non possum hodO Xplicare Unde reputo

quomodo quae, con nolitri J convocari, B. II. connotata convocata, . .

216쪽

102 ROGER BACONIS CAP. Et tamen non indico probationsem X Augustino desueundo et tertio libro Doctrinae Christianae, cum tamen ipse ista tractet grammatice, ut patet e Serie sui tractatuS.CAP. XXVIII.

Τho laurili PROCEDENDUM ' is ad xpositionem 'uartae partis' ih obit 'IUM S ue Athematicε potestate. Notitia linguarum M Jus, est prima porta Sapientiae, et maxime apud Latinos, ghamm, il non habent 'extum theologiae, iein philosophiae, and 0gie, misi a linguis lienis ido omnis homo deberet scire linguas, et indiget studio et doctrina harum, eo quod non OleS, ea cognoscere maturaliter. quia iunt ad placitum hominis, it variantur secundum hominum voluntatem. Cognitio enim naturalis ist antes inventionem et doctrinam et quod primo habemus per eaS'ost notitia linguae alicujus, quam Requirimu is doctrina. Sed primi auctores linguarum ea inVenerunt, Vela Moo habuserunt in divisiones linguarum, cum UOΠ- strueta si Turris Babel post Diluvium. Secunda vero porta irincipalis, qui nobis Meficit naturalitur, istLogio and notitia mathematien) De logica enim non est vis tanta, h. t.' 'HI' Selmus eam per naturam, licet vocabula logicae in lingua, qua utimur, morimus per doctrinam. Sed ipsam scientiam habent omnes homines e natura, Sicut 'docet auctor erspectivae in secundo libro, et Bootius

hoc docet in primo libro super Topica Tullii, et

inserius in modem commentario. Et Aristoteles dicit quod idiotae syllogigant. Nam auctor erspectivae ponit exemplum de puero, qui eum ei Osseruntur duo poma, quorum Unum est pulchrius altero, ipse eligit pulchrius,

Procedendum accedendum, . quarice partis pus majus. p. 57 per eas om. T. stetit ut T.

217쪽

XXVIII. OPUS TERTIUM. 1030 non nisi quia judicat pulchrius esse melius, et quod est melius est mauis elio endum. Era de necessitute

puer arguit Sic apud se quod est pulchrius est melius, et quod est melius At magis eligendum ergo pomum pulchrius est magis eligendum. Et tamen nescit quid

VOeetur argumentum e quo concludit auctor quod homo arguit a natura sine difficultate et labore. Et hoc Al monpatet per rationem: quia omnis homo reddit causa et ' δ''

rationes dictorum et saetorum uorum, et Tertim

aliarum, in quibus Xercitatus est. Sed hoc fieri non potest nisi per argumentum; quia argumentum facit fidem de re dubia per assignationem causae et rationiS. Sed quod omnibus notum est, noseitur naturaliter. Quod uim onmibus individuis ejusdem specie eon-Venit, oportet quod naturaliter eis conveniat ut gemitus infirmorum, et latratus canum, et calefacti ignium et si de omnibus, ut patet. Et Aristotelus hoc dicit, ut patet quinto Ethicorum. Et omne homine respondent ad salsa per negationem, et ad mala conSequentiaS, quiae Vocantur fallaciae, dicendo quod non equitur propter talem vel talem causam. Unde licet laici non habeant voeabula logicae quibus clerici utuntur, tamenliabent suos modo Solvendi omne argumentum salsum. Et ideo vocabula sola logicorum deficiunt laicis, non εipsa scientia logicae. Et hoc iterum probatur per hoc quod eum Omne Logi pre-

quod fit de novo notum, fit notum ex notius, ibitur .

in infinitum, si logicam non sciamus naturaliter Nam nate prin-

si fiat nobis nota de novo, tunc per aliquam Seientiam his. 'nobis notam prius, et illa per aliam, et sic in infinitum; edge; quod non potest esse. Quare standum est ad aliquam Seientiam, lupae sit mota nat aliter; Sed nulla ist,

ergo magis iligendum J

218쪽

101 ROGARI BACONIS CAP. nisi Ogien eum qua comprehendo grammaticam Quia communi nominae utraques logica dicitur: id est sermocinalis scientia. Nam λογος idem es, quod sermo im una significatione. Et avidontia Midit, cini logica in

Sure, quod rusticus Arabicus ei grammaticam per Dat ram quod oportet, Si logicum einmu per naturam, quae posterior est Ocabula enim grammaticae et logicae discimus sed naturaliter Scimus componere rationeSe dictionibuS, et argumenta ex propositionibus. Et hoc docet grammatica, et logica. an a me iraeterea, si logica inventa sit per studium humanuin, V., ik, Sicut REM Scientiae, et haec est de argumento, et Omnisii 0n. scientia probat Suax conclusione ier argumenta, ergo

ante constitutionem logica auctor primus scivit arguere et modum urguendi, ut logicam investigaret, et probaret in ea quae probanda raunt Ergo ipse scivit iurguere antequam inVenit argumentum P quod ist impossibile, Si argumentum est Solum ex inventione. Quapropter scientia de argumentis est nota homini per naturam, quatenu per eum pOSSit inVestigare omnes alias eientias. Et hoc manifeste scimus per experientiam. Nam licet simus idocti dogicam Aristotelis in arguendo, tamen

cum draetamus dissicultates inliarum 'cientiarum, monconsideramus artem AriStotelis, quoniam non ScimuS Πquaestio proposita Sit problema de genere vel Specie, Vel aliquod aliud. Neque scimus qua considerationes aristololis' ad illa problemata utamur, nec Seiremu hoc Signare et tamen Selmus quod bene arguimus Ergo aliud regimen arguendi habemu quam per Rrtem Aristotelis Matum sed ion es, aliud 'uam cinnatum. Relinquit igitur quod a natura Scimu RUUere, et similiter dissolvere argumenta ier interemptionem prop0Sitionum falsarum, et per divisionem et distinc-

logica J f. 3. a. d. Ven. 1520. primus prius, .

hie hoe B. Aristotelis Aristotele Τ.

219쪽

XXVIII. OPUS TERTIUM. 105tionem malarum consequentiarum. Nun propter do logica ut theo grammatica non est necesSaria inStrueti, imman , .nowledgonis P propter Vocabula linguarum, quibus utimur m' collatione facienda cum aliiS, Propter edeSSitatem ei logie ro entis Secundum se. Et ideo patet quod logica et gram qui rud matica Sunt accidentale Scientiae, et non principaleS, quantum ad invention 3m et doctrinam Sed linguae, in quibus haec explicaDtur, quaeruntur per inventionem k et doctrinam, ut praesto fiant multu voluntatis indivin.

E ideo post linguarum necessitatem lono nthe The neces- mattenui esse in secundo loco neceSSariam, ad loe V itidiatioqSeiam US UO Scienda Sunt quae ion AES, nota nobis s. ille sirst per naturam . Sed tamen AESO Prope cognitionem Ian' neos undturalem inter omnes Scientia quas Scimus per inven the neo ει

tionem it doctrinam. Nam ejus speculati, facilior est omnibus scientiis, io quod pueri itatim inpiunt has Scientias. Sicut videmus; et Aristoteles io didit septimo Ethicorum non sic naturale Seientius, et metaphysicas et alias Et praeterea late seiunt de aditi

figurare, et numerare, it cantare, et uti instrumentis musicalibus. et iXultare et gestu. facere tonsorineScantu et sono instrumentorum et hae omnia Sunt

opera anathematicae Quapropter oportet quod sittacilis scientia, et quasi innata, Vel prope cognitionem innatam. Atque propter hoc equitur quod est primi Withou RScientiarum, Sine quibus aliae sciri non possunt Quia μά.' ς'

illa est naturaliter prima. quae communis est clerici knoMn.

et laicis, et quae convenit statui puerili. Et ideo ubescientia fuit primo data mundo a principio ejus Nam Adam et filii sui a IDeo receperunt eam; et per On-

220쪽

J06 0GERI AEACONIS CΑΡ.gitudinem vitae experti sunt illam, sicut docet osephus in primo Antiquitatum' libro Et ideo ostendo in prima parte mathematicae, per auetores et rationes copioSRS, quod haec est primo scienda, sine qua nulla scientia potest uiri. Et hoc est primo notandum in parte illa: nam pulchra probatio est et copiOSa, et multum elevat animum hominis ad desiderium mathematiCCB. CAP. XXX. Astrolo QUOD autem manifestatum' est de scientiis in uni-

mathema de scientiis. sed de rebus huius mundi omnibus, te quibus solentiae sunt constituta Et latium est cublativsi libet quod major pars mathematiesu, et melior est de HV Vrmine robus colostibus ut strolouia tam speeulatiVx quam

the number . . .

and magni praetiun Nam peculativa certificat numerum et gu-h....h: h Tam caelorum et Stellarum, et magnitudine earum, et bodies ultitudine n terra, et SpiSSitudines, et Ortu et occasus Siguorum et Stellarum, et motus, et eclipses, et quantitatem et figuram tem habitabilis, et parte HUS magna S, Mum sunt ilimata mi indi et quomodo in eis iccidit diversitas iterum et noctium, secundum diversitatem horizontiUm. . Practi sindo astrologia tractica docet et iraeparat in agod in Strumenta, et canones, et tabulas, quibus certificantur xii Drm ' ad omnum horam ea, quae in coelestibus renoVantur et

tablos and in nere cujus modi sunt cometae, et irides, et caeterae

Antiquitatulis i. - 3. ani tm hominisJ homines, T. manifestatumJ manifestum, T. U. Se Opus Majus, P. 65. de om. T. diversitas diversitates, T. etyom. Ut L.