장음표시 사용
201쪽
vos fiant. Et ideo non expedit quod sitis magnae abs Advisestinentiae, nec Vigiliaruua magnarum, qui Nerei freti no iobo corporis ad modicum Valet, pietas autem ad omnia, ut 00 strictiliet apostolus R0colo orba Marci Tullii ad CaeSarem, nondo aspro' M. Marcello. iun enim alias in libro Do Im bis lis is fmortalitates Animae dicat quod haee sit Mor St, importando et persuade, quamlibet irivatam personam ad mortis x xbe el- desiderium, propter immortalitatem Vitae futur*θ tamen Christon bono principi reipublicae hic suadet contrarium ; non d0m propter se in quantum is persona Singularis, sed iuiluantum lublica, i, habet alios dirigere it salvare. Diei ergo omitto doctorum hominum in contemnenda
Smpo solebas dicere tibi satis te ViXisse, credo; sed
tune id audirem si tibi soli viveres, aut si tibi soli
natus isses omnium Salutem civium. Cunctumque rempublicam rei tus, gestae coimplexae sunt. V Et Sanum documentum Sapientissimi Senecae it optimi invita invenietis in libro D Tranquillitate Animae obser- Vanda, versus finem Voluminis majoris, ubi docet quod non potest in hac vita servari continua tranquillitas, nisi homo corporis necessitates recipiat. Et feci signum
in margine ut bene notaretur a Vestra Sapientia; et
specialiter propter hoc quod habetis delesiam di in potestate Vestra. et mundum totum habetis dirigere n De hoc autem capitulo pro jure divino et canonico et civili et dolo istudio. iterum faciam Montionem citi Remodiis ritudii Nam non est mirum si theologi negligantur in regimine Postquam jus ignoratur cano
abstinentiar sapientiae, T. pro in epistola pro B L. See Orat pro Marcello 25. The quotation is considerabi altered. tibi Pom. T. aut om T.
reeipiat PCf. viii. .XV. ut unde T. hoc Om. B. ignoratur ignoretur, T.
202쪽
logia vacillent ad jus civile et abusum rius. Et ideo oportet in Remediis Studii aliquid super his annotari. CAP. XXV. The thir TRANSEO igitur ad partem tertiam ' in Opore Majori,is. b. e illii ' Si de linguis, Seu de utilitate grammaticae,
Majus. Secundum linguas praeeipue treS, Scilicet, Hebraeum, opth giud CiΓἴdeam, et Latinam. Ibe Arabica tango locis suis; sed nihil seribo Arabice, sicut Hebraee, Graece et Latine; quia videntius et facilius Ostenditur propositum meum in his Nam pro studio theologiae parum valet, licet pro philosophia multum, et pro conversione infidelium. Et tracto duas scientias grammatius, Latinorum. Inof the Greeli and
of tho Latin Prima OStendo quod neceSSe est Latinos haberes trac- depend 0 tatum revom set utilem de lingui alienis quo utantur,
orithdes et quod hae deberet 8Se prima par gramm 1eae, quanx ΠgRVβ totum studium Tatinorum dependet a linguis ilienis, et otiam ipsa lingua Latina, Sicut ostendo, multis modis. Nam hujus rei necessitatem mini&St per en quae erti noti, ad itudium absolute, et ieri comparationem ad regimen ecclesiae, it in directionem reipublicae, et ad conversionem infidelium, et ad reprobationem eorum qui converti non OSSunt Et forsan pono octo rationes Languages in prima parte per Studium absolute Nam omnes,ahii alia ranu Uti et philosophi Latini et poetae sciverunt si in Phil OS0 quas alienis, et omnes Sapiente nutiqui, quorum multos vidimus durare usque ad nostrum tempus ut dominum episcopum Lincolniensem, et sanctum David, et fratrem Adam. et multos viros. Et adhue aliqui Senes per
partem tertiam J tertiam partem in Majori opere, T. See Opus Majus, P. 44. illa J prima, .L. scilicet om T. prima primis, T. domi tum episcopum& duos epi-ScOpOS, T. L.
203쪽
durant qui uim multum, ut sapientissimus homo in studio Sacrae Scripturs3, qui nunquam habuit parema tempore sanctorum in litera corrigenda, et XΡΟSitione sensus literatis. Sed nos Sumu SucceSSOre SRΠCtorum et philosophorum et sapientiam antiquorum, et ideo debemus scire de linguis quod necesse est Sicut ipsi aut illi fuerunt stulti et nos sapientes, quod non os fatendUm. Beatus Hieronymus persecutus est linguarum diVer St. Jesitatem per regiones OrientiS, et dente Suo a Pinri 'hii, ii fecit in ut anhelantia Verba formaret, sicut ipse testatur illis re-Deinde si nesciamus aliquam rationum linguarum, qui kbus usi sunt sancti et philosophi et poetae, et Omnes sapientes in scriptis suis, etiam pro certo erimu Vacui Sapientia Sanctorum, et philosophorum et sapientum omnium muta nec legere nec intelligere poterimus ea quos tractant diffuse. Et hoc probo per Xempla Sunctorum manifesta, et magni erroris apud vulgus theologorum propter ignorantiam linguarum; ubi ad evidentiam eorum quae dico, posui alphabetum Graecum et Hebraeum, et aliqua notanda circa hoc pro intellectu exemplorum. Et puer Joannes novit melius intelligere haec exempla, quamvis in theologica, quam omnes theologi qui sunt lectores et doctores in hoc mundo. Poterit autem VeStra gloria probare Sapientiam juvenis in hac parte. Et affero alias rationes hujus rei, quarum ordinem forte non recolo, nec sorsan omnes Sed bene scio quod una est, quod tota sapientia Latinorum theologiae et philosophiae translata est de lingui et haec causa est uide notanda, quia Hieronymus vult in libro D optimo Genere Interpretandi, quod non potest una lingua eXprimi per aliam
apturi fecit, aptavit, See St. Jerome' Praef. in Daniel. et om T.
Epist ad Pammachium De Optimo,&c. i. 381. . d. Erasmi 1528. In the origina it stand thus ridebis ordinem ridiculum, C.
204쪽
fideliter. propter diversitatem proprietatum loquendi The dissi iu divorsis inguis Nam quod bene resonat in una,
thanglaiion bSurdum S in alia et ridiculosum Undo Hierony-srom Π mus dicit libro memorato, cum Homerum transfer infitibilios. intinum videbis ridieulum, o poetam eloquentissimum vix loquent0m Et loc potest riuilibet irobare si scientiam quam novi velit in linguam maternam convertere Certes logicus mon poterit exprimere Suam logicam si monstrasset per vocabula linguae maternae
Sed oporteret ipsum nova fingere, et ideo non intelligeretur nisi seipso. Et sic do aliis seisititiis Et hoc videmus in idiomatibus diversis ijusdem dinguae; nam idioni est proprietas alicujus lingum distincta ab alia; ut licui dicum, et Gallicum, it Trovinciale et omnia idiomata a finibus Apuliae usque ad dines Hispaniae. Nam lingua Latina est in his omnibus una et
eadem, Seeundum substantium, Sed tariata secundum
idiomata diversa Et manissest videmus quod reliquid optime et proprie sonat in uno idiomatae et ridiculoso sonat ' in ullo ut patet non solum de longinquis Sed propinquissimis sicut io icardis it Gallicis . nam mutuo ses deridunt Et is es fui, causa principalis quare sancti omnes, it philosophi, et sapientesnntiqui, Voluerunt scire linguas alias, quatenus in ipso fonto duleius se plenius biberent quas Sapientiae. Scientis Quarta causa soles, esse quod vocabula infinitatio dorso Ponuntur in teXtibus theologis, et philosophiae do P Ddm lionis linquis, ius, non Dossunt ieribi. nec roserri
in tho ne 'ntelliga, m1SP per mox Rub linguas Ἐe1unt EtLδ δ' necesso fuit hoc fieri propter hoc, quod scientis fuerunt compositae in lingua propria, it translatores non in- Venerunt in lingua Latina vocabula sufficentia.
si monstrasset per vocabula SoGale si jurasset per Vocabula, B T. L. nisi erraret a vocabulis, II. sonat om T. et om B.
205쪽
Quinta est quod multa fuerunt malo translata, et Error of
praecipue de philosophia. Nam oportet quod translator u
seindi scientiam quam Vult transferro di sciat Mun numerous: lingua qua et in quam tranSfert Sed mullusi'. i. . divit dinguas misi Bootius cies translatoribus Tamosis excepted. nullus scientias misi dominus Robertus episcopus incolniensis, Jer longitudinem vitae et experientiae, it studiositatem ne diligontiam; et tun civit mathemati eam et perspecti Vam, i, potui, omnia scire. Simul cum hoc quod tantum scivi, des linguis quod potuit intelligere sanctos et philosophos et Sapientes antiquos. Sed non ben scivit linguas rudi transferre, nisi circa rostote ultimum vita, suaΡ quando Demit Graecos, feciti hos hahio libros Graminaties Graee o de Graecia et niti congregari. England, Sod ti lauda transtulerunt. alii Vero qui iesinit ilidis citi quasi convertoriandi in intinum ut Gerardus Cremo guage iunensis Michael Scotus, luredus Anglicus, Hermarinus Alemannus, et translator Mein edi nuper domino rogo Carolo Mevicti, hi praesumpserunt innumerabilia transferre, sed nec Seientia nec linguas sciverunt, etiam non intinum Nam ii locis quasi cinnumerabilibus poni in linguum maternam cum in libro De 0g0tn-bilibus Aristotolis habetur, belenum in Perside perni- ciosissimum transplantatum mierusalem fit commosti- bile. Belenum est Hispanicum, et nullus arisius nec in Anglia potest per illam translationem scire quid est belenum cum tamen quaeSi Vi diligenter, et inveni quod est usquia mus, seu Semen eaSSilaginis, quod idem est. Et si de aliis vix numerandis Et ideo isti malo it pessime transtulerunt, et conturba Verunt totam philo- Sophiam lem perversitatem translationis. Et maximo
libri Aristotelis sunt destrueti peri hoc qui tamen
transferre transferri, T. Sed cisti .... transtulerunt. J
206쪽
aestimantur in in philosophia tenere principatum Nemo potest scire quid velit dicere, Muix qu0d inui dicit
alius negat. St. Jorome, iraeterea translationes istae habent multa et magnas
ih.hk1. s. silSit teS. in omni parte philosophiae, sicut superius complied posui exempla, Me ride et figuris replentibus locum.
of liis age et iapientiam mei. tamen Muia salsarius reputabaturn viris ecclesiasticis non ausus fuit ubique transferre secundum Hebraicam veritatem, immo interdum se coaptavit aliis translatoribus, et permisit multa stare ut fuerunt translata, quamvis bene scivit mutare in
melius, sicut ripsemet pluries dicit Ut is, illud quarto Sapientiae a. Spurin vitulamina non dabunt radices altas.' Nam Augustinus ostendit secundo De Doctrina Christiana xii. quod salsa est haec translatio. Et otiam Hieronymus, celeritates dictandi deceptuis, ut ipso datotur in multis locis, transtulit contraveritatem sicut posui Xempla tam in per Minori quam Majore Sed sine comparatione est istud vitium in philosophia, et multum gravat Latinos.' Subsequent Sexta vero causa est quod illa quae fuerunt tenuit, ehoz traΠSint Sunt 0do corrupta, propter hoc quod in through linguas ignoramus, sicut putet per dotam libitam it
tellectus. Et haec causa habet locum in corruptione textus sacri. Nam pro majori parte est corruptus in sexemplar Vulgato, quod est Parisiense. Et in aliis lodis os dubius, quae dubitatio cadit in Virum sapientem; βοι ideo approbanda, Sicut timor approbatur qui cadit in Virum constantem. Nullus enim homo sciens hanc salsitatem et dubietatem potest Secundum conScientiam
restimantur Din philosophia pesti ' Latinos Latinam, T. mantur, T. ' Vientem constantem T.
207쪽
XXV. OPUS TERTIUM. 93 uti litera legendo et praedicando, quae est in Xemplari Parisiensi. Et cum quodam quod inseram est prae omnibus considerandum in studio theologiae. Et quia infinitum est istud damnum et Vituperium sapientiae
Dei, ideo probavi hoc diligonter et dedi radices hujus probationis, de salsitate textus, in hoc loco peris
Majoris, per rationes certaS, Secundum eorrectore et Sanetos, penes Graecum et Hebraeum et per Xempla multa secundum quod corrumpitur textus additione, subtractione, immutatione conjunctione, diViSione, rationis, dictionis, syllabae, literae, diphthongi, aSpirationis,
notae. Sed non solum y liter corrumpitur ' Sed Sententi, mutatur.δEt in comparatione numerorum d theologiam in Espoeialty
quarta parte peris Majoris addidi specialiter quaedam 'i' exempla de numerorum falsitate ; et in Minore similitor addidi exemplum specialisSimum cum omnibus modis probationis scilicet in Quinto eccato studii theologisθ, quod est de literae corruptione. Clamo ad Deum et ad vos de ista corruptione literas; quia vos soli potestis apponere remedium Sub De per consilium illius sapientissimi de quo Superiu Sum loquutus, et per alios Sed maxime per eum, Secundum quod in Romodiis Studii apertius declarabo. Et in hoc aggravatur haec corruptio, quod quilibet Evopycorris it iro sua voluntate. Nam quilib0 deetor in diiser iam-
muta, quod non intelligit. quod non licet neere in nidans. libris poetarum. Sed raedicatores maxime intromiserunt se de hau correctione. E, jam sunt viginti
solum Psola, . corrumpitur corrumpatur, B L. mutatur J mutetur, B L. apertius om. T.
208쪽
cΑP. anni et plures quod praesumpserunt facere unium Or- rectionem, et redegerunt eam in seriptis Sed postea fecerunt aliam ad reprobationem illius et modo Vaeillunt, Plu quam illi, inescientes rubi sint Unde eorum correctio is, pessima torruptio ij destructio teXtus Dei; is longe minus malum est et in Omparatione uti exemplari ParisienSi non correcto, quam Correetione morum vel laliqua ilia. portet inim studont quod iom Sciat Graecum et Hebraeum sussicienter et LV VR. Q. bonae grammaticam Latinorum libris riseiani. et
devoto quod bene consideraVerit modos corrigendi et vias pro-i ih. b, butionum Verἴ correctionis, ad hoc quod Sapienter correctio rigat quod nullus unquam fecit nisi ille sapiens quem 6 sob; b ESi. Nee Iuum cum ipse posuit fere quadraginta ture, an annos in literae correctione, et sensu iterati Xp0- intorped nendo. mHe Sunt idiotae respectu illius, o nihiltation. Seiunt in hac arte. Th' Η 'x Soptima causa mustro oporte, nos Scire uationes
Seripturo linguarum est pro sensu litorali sciendo et spirituali ςRR00 hq illeiondo voracitor ei litorali E, Dosset haec causa
Qithou dividi ii duo, sed non est jus.' Et hic notandiunisi ii ' β' ciuio it nae Septima causa cum sexta debet considerari
Original, o Super omni R et magis quam seXta. Nam si litora
elicitod ido, lingua, corrigent0. literam sunt neeesesariae id hos sensus aeterum linguae specialiter requiruntur ad intellectum utrumque, etsi litora esse, optime correcta Quod ostendo manifeste per Xempla dam h
per exempla egregia in Peccato Sexto studii theologiae; et vera exempla hujus corruptionis' sunt quasi 4nfinita octava ratio, ut aestimo, est propter linguam 7
aliqua alia Palia aliqua, T. -jus vis Gale. et magis quam eaeta J m. T. utrumque J utriuSque, T. uera vere, B L. corruptionis correctionis, T. propter linguam, propter totam linguam, T. L.
209쪽
XXV. OPUS TERTIUM. 95 Latinam. Nam ostendo quomodo est compoSita ex Graeco et Hebraeo tam in ecclesiasticis vocabulis quam
in Ummunibus. Et utilis est suo consideratio valde. CAP. XXVI.
DEINDE comparo linguarum utilitatem ad ecclesiam ther ses Dei, tum propter ossicium diVinum, tum Propter On udastio 1 Seeratione ecclesiarum et hujusmodi, tum propter alia langu gessecretiora Me cursu totius NecteSia . Secundum Omne fidos of thostatu principio usque ad finem, Iecundum lotes-Qbuxen Rudiatem literarum. Quia tota unum aut unus apex ΠΟΠpraeteribit a lege donec omnia fiant. Et haec consideratio Vale, multum pro futuris perieuli. Antichristi et aliorum considerandis, sicut docetur libro De Seminibus Seripturarum ut ego expono in hoc loco. Et respectu reipublicae fidelium manifesta est utilitas, tum
propter treugas et pacem inter nos et ullos contra hendas, dum propter mercationes idi negoti Varintractanda cum aliis nationibus, et propter multa alia.
Et ines conversionem infidelium et schismaticorum manifesta est utilitas linguarum. Sed de seprobatione And thoeorum qui converti non loSSunt, mon St χVidens. ρ . hsuNam hoc est unum de secretis Aeeretorum, i, quod deis. apud Vulgum reputaretur magicum Vel falsum Sed philosophien est haec consideratio et sanctorum, dicet consimilis et in eisdem rebus it occupatio magica et vetularum. Eadem enim res potest fieri bene et malo et per eandem rem possunt bona et matre fieri Et jude suspendit hominem secundum judicium, et alius interfidit contra jura Et per cultellum possum eindere
210쪽
panem et hominem vulnerare. Sic similiter per verba potest sapiens Sapienter operari, et magieu magiste. Sod alia ratio et alia est in operatione hinc et inde. Nam unus facit per potestatem naturalem alius aut nihil adit, aut diabolus auctor est' operis. Nunc igitur tangam aliquas radices circa haec quas diligontius Oxposui in Secundo opere, ubi de coeles- influoneo of tibus egi. Sed considerare debemus quod verba habent ''yd' maximam potestatem ; et omnia miracula laeta a principio mundi sere laeta sunt per Verba. Et opus animae rationalis praecipuum S Verbum, e in quo maxime deleutatur. Et ideo cum Verba proseruntur profunda cogitatione et magno desiderio, et recta' intentione, et cum sorti confidentia, habent magnam virtutem. Nam eum haec quatuor contingunt excitatur substantia animae rationalis sortius ad faciendum
suam speetem et Virtutem n e in Orpus Suum et resoXtra, et in opera Sua, et maxime in Verba, quae ubintrinsecus formantur et ideo plus de virtute anima recipiunt. Nam Aeeundum quod Vicenna docet, Octavo
D Animalibus, natura obedit cogitationibus animae; o dodo in exemplo de gallina cui e gloria victoriae galli crovit cornu in crure. EX O igitur cognovimus, quod natura obsedit cogitationibus animae sensitivae, ut ait sed longe magis obedit cogitationibus anima intellectivae, quae est dignior CrentUΓRTU Praeter angelos. Et secundum quod anima est Sancta Vel peccatrix variatur generatio Speciei et Voci ; et secundum quod anima est benevola Vel maleVola; et Sic Virtus animae bona vol malae, fortiter multiplieata, imprimitur et incorporatur fortiter in Voce, et cim aere deferente
et om B. L. auctor est est auctor, . recta correcte in . t certa. cornu in rure See Avicenna,