Opera quaedam inedita

541쪽

V. COMPENDIUM STUDII. 127 temporibtiS, ut prius per Singula discurrebam. Deinde multa sunt facilia, quae sunt de humana Salute, ut prebensu Virtutum et vitiorum, gloria celestis et

poena purgat0rii et insertialis de quibus non solum religiosi, ut theologi, sed omnes clerici, et laici, et vetulae seiunt multa. Quilibet nim homo habet ino de suo unum magnum librum de Vitiis quae committit a juventute, et usu videt in aliis fieri. Et similiter per contrarium percipit quilibet magnam

notitiam virtutum, quin eadem est seientia contrariorum ut Aristoteles dicit. Per rectum enim noscitur Obliquum, et per sanum aegrum, et Per Verum salSUm,

et per bonum malum, quia privationes per habitus cognoscuntur ita quod rustici et vetulae non solum apud Christianos sed Saracenos, et nito infideles, seiunt persuadere de virtutibus et vitiis, poena et gloria. Et propter consuetudinem ecclesiasticae doctrinae omnes Christiani habent magnam cognitionem de his quae pertinent ad salutem. Et non est magnum reachingistis ordinibus studentibus loqui populo de Virtutibus so616ὰ

et vitiis, poena et gloria praecipue cum in TeXtu Sacro multa sunt ibi lanissima omni homini qui

litora novit, et in libris Sanctorum Studet qui-bia si illimum est idiotis otiam allegare auctoritateΗ contra vitia et poenam, et pro Virtutibus, et gloria et aliis neeessariis ad salutem. 22terum haec sunt de ecclesiastico officio ; praelatorum enim est exponere populo artieulos fidei et morum et horum notitiam habet ecclesia sine studio theologiae, et habuit a principio per doctrinam Apostolorum. Nec habent theologi auctoritate praedicandi nisi dentur eis a prpelatis; et ideo opus praedicationis non est ossicium theologorum, sed praelat0rum, qui committunt illud ossicium quibus placet. ScimuΗ etiam pro certo et videmus ubique, quod ianus impleX frater, qui nunquam audivit centum lectiones the0l0giae, qua si audivit non tamen curavit, qui melius

542쪽

428 ROGERI BACONIS LCAP. Sin comparatione iraedicat quam maximi magistri theologiae. Et ideo manifestum is, quod praedicatio non dependet a studio theologiae, sed a doctrina ecclesiae ius, cuilibet tota est. et a notiti vitiorum it virtutum, poenae et gloria', et hujusmodi saluti serorum, quorum notiti scripta est in cordibus Ἐς usu eccle-Preachin fiastici ritus Et propter hoc praedicatio praecedit illo iud Studium theologiae licet certe non sit negandum quinos theo bonus theologus multo melius debent iraedicare. Cum tamen, ut diXi, Videmus contrarium ubique Et hoc est magnum argumentum quod studium theologorum corruptum est, cum illi, qui plus luctoritatis labent, minus bene praedicant, ut in pluribus et frequentiuS, sicut fido conspicimus OeUlain. LI' 'Τη Tertia causa apparentia, pro Ordinibu St, NUOd

mam, episcopum Sancti David in Wallia, i, fratrem Adam des Marisco, i, magistrum 'obortum ies MariSco, et magistros illiolinum Lupum, et Milli ulmum

543쪽

V. COMPENDIUM STUDII. 429 Dia, nec linam lectionem, ne disputationem, nee proodieationem, nisi per quaternos puerorum in dictis ordinibus ; sicut manifestum si omnibus in studio Parisius et ubique. Non igitur mirunt si ordinestile vent cornua in studio, et appareant miro modo. Sed tamen pro certo veritas sest, quod nihil sciunt utile quum veniunt ad studium theolosso, nee praeteres volunt ab aliis addiscereri sed per so student in omnibus ; et impossibile os quod homo adquirat setontias dissiciles se se. Nam nunquam in aliquare into inventa fuit aliqua scientia, sed a principio mundi paulatim crevit sapientia, et adhue non est completa in hac vita; propter quod infinita superbia

invasit istos ordin0s, quod praesumunt Oeere lintequam diseant; et necesse est quod doctrina eoruni sit in sin corruptioniS. Quod non solum ex cauSii dieti mani&StUm St, Grout digs0d ieri causam inalem et efiectum, ut Seianus per Vte. at

Paris lae

experientiam in viginti annis, cum infinito racandalo inhon hoomnium nationum Certum igitur, et iam per viginti Drder and

. . . the secu-

annos deductum publice Parisius, quod ineffabili eon larg. tenti orta is, inter religiosos, in quod saeculares insui exerunt contra Ordines, et i monVerso et iomutui assertionibus Vocaverunt haereticos et discipulos

Antidhristi et hoc lectionibus, disputationibus, praedicationibus et scripti. firmaverunt ita quod ad

curiam Romanam Melat, si, causa, i, turbatus est totus clerus, et praelati, et principes, et populus Haicorum Et adhuc non cessant immo semper nituntur multiplicares ista; nec unquam desistendi donec intro- dueatur Antisthristus, aut quod summus pontife aliquis Optimus ῬXterminet hoc peri concilium generale Et monstruosa est per contentio; quoniam Saeculares qui sunt in statu minori damnant religiosos quorum status perseetiori est, it discipuli damnan, Suo magistros quoniam nihil didicerunt saeculare a quadraginta annis,

nisi ab his ordinibus, ut praedixi Multotiens it au-

544쪽

430 ROGERI BACONIS CAP. disendo et docendo vel dico oritat0 fratribus istorum ordinum, et scribo quod respondeant mihi huic argumento: Discipuli sunt haeretiei et praecursore ADtichristi, ut vos dicitis, et verum igitur vos ostis

lis rotidi s discipuli Antichristi. Sed nullum invotiioqui dissolvat argumentum, licet omnes egent Onclusionum. ro certo igitur sequitur conclusi ex praemissis, nisi quin status Sanctus est, et innocentia juvenum intrantium hos ordines Salvarent eo abhaersis et a titulo Antioliristi.

Had dono Sed pro certo non sunt immunes a corruptione studii

45 ἡ Sapientiae, de qua pri0Sumunt et nihil dignum sciunt. learning. Et ideo Deus justam poena in intulit eis, et permisit eos exprobrari in solemni studio re discipulis suis, per vias et exercitia scholastica segendo, disputando, et Vedicando, et scribendo ut saltem si flagellati tandem resipiseant ab serrore studii, sicut filii Israel corrupti errore legis Dei flagellati sunt a pessimis hominibus et correeti quorum agellatores Deus destruxit finaliter :si destruet Deus isto saeculares, qui blasphemant gratiam Dei, quae data est religiosis. Quoniam tota

ecclesia tenuit usque nunc quod Status religionis sit perlaetior statu saecularium. Sed magistri Parisius docent de pinn contrarium, et multiplici sophismate confirmant. Et rem coloraverunt Si opinionem suam, ut Vix sit unquam possibile ut destruatur me haeresis, donee complentur per Antichristum, qui eum suis fautoribus a Domino Jesu Christo destruetur, et appareant electi Dei, et reluceat Veritas in hoc mundo Coloraverunt quidem nequissime sententias Suas in hoc, quod deduxerunt eas ad defensionem status praelatorum et domini papae et episcoporum, asserentes quod praelati ςiant in majori perfectione meelesiastienci etiam Secun-

sophismate sophismatice MS.

545쪽

V. COMPENDIUM STUDII. 431duni vias fidei quam subditi, ut apostoli et successores eorum. Quod qualitercunque intelligendum sit, tam0n praelati sustinebunt causas Suas et honorem proprium, et doctoribus saecularibus favebunt, nisi su0rit aliquis qui religiosus esset Vel religiosis consentiret pietatis causam intuenS. Non possumta negare quin perseetio duplex sit Insinua- una in ossidio rogiminis et auctoritatis, et lin ' La Θή-egpersectio spiritualis Certum est quod praelati nune of the two te poris, sicut Semper, habuerunt Heloritntem egi utiqwbedd. minis sed an ratione status habeant persectionem secundam judicant ipsi qui magis laudantur, quando ingrediuntur religionem, et approbantur reb omnibus Christianis. Qui etiam e constitutione Sola occidentalis delesiae oventur enstitate, ad quam in primitiva ecclesia non fuerunt astrieti, ne adhuc Graeci et orientales caeteri ad hoc Votum ab ecclesia constringuntur. Videant quod largam obedientiam habeant. Quia episcopi generalem obedientiam debent archiepiSeopi et papae, et possunt ire quo volunt, et liberosaeere omnia. Sed religiosi non possunt pedem moVere nec aliquid facere sine Specialissimo imperio praelatorum. De paupertate planum est quod oligiosi saltem in proprio nihil habere possunt; sed praelati juxta Statum suum omnibus abundant in propria potestatu Multa dicuntur hic a magistris thoologis saeeularibus contra ista Sed certum est quod vorha habent Venenosa, gratis Oberrant a tramite veritatis.

Si deliciis regatur et pompis mundi manifestum est quod repugnant Statui religionis; et sunt tollerabiles

sive magis excusabiles in praelatis. De statibus semporhi loquor, licet in personis possit hinc inde esse diversitas; quia fuit Judas in Statu altiSAimo, et tamen imp0rsectissimus fuit, immo totus malus. E converso in laeta torum specularium numero multi boni sunt hsaneti. Et aliquando invenitur aliquis apud eos cujus sanctitas non invenitur apud reliquos istius temporis

546쪽

CAP. ut si volumus possvinus exemplum ponere in domino Roborto episcopo incolniensi et sanctissimae memoriae, Superius memorato, cujus Vitam paue praelati imitantur; et oujus studium ordines studente et saeculares penitus 110 eXerunt. Cum igitur causa finalis studii theologorum est pessima, cum hoc idemus per esseetum a viginti annis set logici dicunt oujus finis possimus est, ipsum totum peSSimum St; quapropter Studium theologorum n quadraginta anni inceptum est pessimum. Et tanto nequius latet error quanto major sit apparentia sapientiae. Nunc nunquam fuerunt tot tu- dentes, nec tot doetores. In omni enim rogion jam logunt in omni civitate et omni bona villa otubique praedicant; et tamen infinitus error est in studio theologiae, et per consequen PhiloSOphiae, Propter mulos theologos, sicut de refero Volo manifestare in particulari et in propria disciplina. CAP. VI.

In quo deseen lit dis sicularia et interior studii impedimenta.

by the

neglectisflearning onthe partis the ne theologi-

Et causis igitur corruptionis jam pr libatis satis conclusa est corruptio studii. Sed quia haec sunt uni-Versntia et Xtrinseca, ideo Volo nunc deseendere redquae tarn particulari et interiora studii impedimenta, ut videamus sine contradictione qualiter infinita dementia regnat in studio toto tam philosophiae quam theologiae. Quod ad praesen Volo manifestare ad ignorantiam quinque Vel Se Seientiarum, quae requiruntur ad theologiam et ad philosophiam, Sine quibus quinque vel sex scientiis impossibile est aliquid dignum seiri ab homine, et praecipue a Latinis. Has vero quinque Scientias amplexati sunt omnes saneti philosophi et

547쪽

VI. COMPENDIUM STUDII. 4330mnes Sapientes antiqui, quorum liquos Vidimus, ut primodisi. Sed moderni omnes praeter pauco despiciunt has seientias et gratis persequuntur, et maxime theologi isti novi, scilicet pueri duorum ordinum, ut Olntium suae imperitiae habeant, et suns ostendant coram multitudine stulta vanitates. Et in suis lectionibus primodicationibus, o consiliis, semper docent contra has scientias, et totam studentium mentem revocaverunt ab istis scientiis, et ideo errant cum omnibus tam in substantia studii quam in modo. Et si perit primus gradus sapientiae, scilicet ut consideratur in studio, quatenus omnes alii gradus destruantur, sicut inserius lue clarius relucescet. se vero scientiae sunt istae scientia linguarum Sapientialium, mathematica, perspectiva, aikimia, scientia experimentalis. Quarum

doctrina sicut est utilior aliis partibus phil ophisu id o Deilior, licet hoc nolunt intelligere moderni, sit dissiduitatem recipiunt in omnibus ullis scientiis et

errorem Seire enim Si non Si pondus aggravans sed alleviares, sicut plums avium sunt, quibus depositis non elevantur in nere, et sicut quadriga eum quaequus plus de pondere trahit quam in dorso proprio serre possit. Et ideo homines sciente has scientias uni omnes de fauili scire, et plus proficere possunt in parvo tempore in aliis scientiis, quam inmnXimo proficiant sine illis. Prima igitur is, scientia clinguarum Sapientialium Amount of uibus dota antinorum sapienti translata est Py0β'in'Roy

oujusmodi sunt Graeeum, ebrseum, Arabieum, et the lan-

Chaldaeum. Non tamen intelligo ut quilibo sciat SVRSς'

hns linguas sicut maternam in qua natus est, ut

nos loquimur Anglicum, Gallicum, et retinum nec ut diamus tantum d his linguis ut quilibet fiat interpres, et transferre posSit in linguam maternam Latinum scientiam de linguis illis. Sod tertius gradus hie eligendus est, qui acillimus est habentid0etorem, scilicet ut sciamus de his quantum sussi-

548쪽

oi, Ad intolligendum rius, roquiri, Latinitali in laepario. Et vis hujus rei stat in hoc ut homo sciat

legere Graecum, et Hebraeum, et caetera Et ut secundum formam Donati sciat aceidentia partium orationis. Nam his notis, monstructio et intelleetus Vocabulorum

linguarum cillarum, quantum Latinis sussicit, do facili liabentur per hodos quoi inferius russignabo. Stulti enim homines it imperiti, riuum audiunt loqui de scientia linguarum, aestimant se obligari primo gradui et secundo, et ideo Mesperant et contemnunt tertium gradum a cillimum quamvis si considerarent set diligentes essentis juventute, etiam ios, triginta innos possent pertingere nil Omnes gradui dictos, et saltem ad secundum tum tertio. Nam dota dissicultas consistit in primo gradu; ut nos qui talibus insistimus

habitos Hebraei, et eorum lingua est eadem in substantia cum east lypro Arabida sit Chaliis a. licet modo Missserant. Sunt-ques hominos inrisius, i, in Francia, et ulterius in omnibus regionibus, qui de his Seiunt quantum necesse suori in hac par te Graecum vero RXime concordat cum Latino et sunt multi in Anglia et Francia qui hic satis instructi sunt Nec multum esset pro tanta utilitat ir in Italiam, cin qua clerus et populus sunt puro Graeci in multis locis P et episcopatus, et archiepiscopatus, et MiVites, ne seniores possent ibi mittoro pro libris, et iro uno Vel iro pluribus qui scirent opobli Graecum sicut Hominia. Robertus. Anneius episcopus, vi . Tincolniensis, Solebat sacer quorum aliqui in Anglia

maining in usque ad se tempora mundi superstites Sunt autem indida by RUSM Seu TntioneS, Propter qua oportet quemlibet La Grostete tinum studiosum Seire ea quae ad tertium gradum spectant, ut nunquam nec in Sapientia divina nec humana

profidie aliquo modo. Sub quibus rationibus et causis

universalibus larticula re causo, et rationes continentur innumerabiles, ad quas Satis patebit excitatio, per

549쪽

VI. COMPENDIUM STUDII. 135 ea quae de causis universalibus inseruntur. rima igitur ratio horum est quod omnes Sancti, et oetores, et philosophi, et poetae, et auctores grammaticae, et omnes sapientes Latini laboraverunt in his linguis; propter necessitatem sapientiae di Vina et humans . Sed nos sumus filii et Sueeessores praedictorum; un- propter debemus eos imitari, aut merito redarguemur de infinita stultitia, cum praedicti fuerint sapientissimi, et ob amorem sapientia talibus se dederunt. Secunda ratio est quod velimus nolimus, oportet nos linguis insistore si volumus sapientiam doctorum hominum. Quoniam omn0 libri eorum sunt pleni his linguis, sicut manifestum est cuilibet qui sapientiae vacat. Sed sinoeXpositionibus eorum non OSSumus proficere. Et ideo cogimur necessario ad debitam notitiam linguarum, aut rimus asini et aeui omni sapientia et doctrina. Ρono duo exempla pro millemillibUS. Beatu Hiero Instanehgnymus in quaestionibus ebraicis, hujus nominis the neceS' Israel V quod fuit nomen acob patriarchae interpre- studyingtationem, qua dicitur, Vir videris Deum, reprobat, asse Π'hyς rens quod ejus est interpretati proprie, Princeps cum Deo. Multi enim ante ipsum non ussicienter expor i Hobraeum sic interpretati Sunt quia Secundum quod in tria vocabula is m, e diViditur, hae VOX sonat

Virum videntem Deum. Nam is est vir; V et , idost videns; V el, id est Deus.' Et ideo sicut respublica sonat idem conjunctim et divisim ipsi aestimaverunt sic in hoc loco. Sed non est in omnibus hoc; ut Dominus conjunolim, et D minus divisim non idem significant. Similiter nec in Hebraeo unum et idem significat haec o Israel conjunctim, ut est nomen patriarchae Jacob; et divisim Secundum quod in tria vocabula est divisum. Quod quatuor probat rationibus. Nam octo sunt literae Hebraicae in voco trium dietionum illarum, et quinque tantum in nomine patriarchae. Et aliquae sunt aliae et non eodem modo ordinatae Et momen latriarchae habet quatuor Hyl-E EQ

550쪽

436 ROGERI BACONIS CAP. labas in Hebraeo, o vero divisa non habet nisi tres. Quinque ero literae in nomine patriarchae sunt,

Dd, in Nesh, αἶeph, αmeth. Sed in prima dictionse, sellico in hae dictions is sunt tres, Scilicet leph, od,

sin in secunda Sunt e8h, Ieph, he I in tertia leph, tametho quae sunt elo, Si ad invicem computentur. Η90 vero quatuor rationes sumptae juxta iteras ea brmas sunt valde mirabiles, nec intelligibiles, nisi homo sciat orthographiam Hebraeam. Quia haec differsentia non posset inveniri in aliqua voce Latina conjuncta se divisa, sicut manifestum est consideranti has ratione et tale voces, ut est espublic et dominus, et alia qualiacunque Deinde per quinque Min rationes hoc idom probat scilicet derivationem nominis per osophum in primo Antiquitatum, per Graecum, per Hebraeum, per ipsum teXtum Latinum. Nam omnia haec quinque discordant ab interpretatione hac, Vir idens Deum, et nihil sonat nisi principari cum Doo, set aliquid simile. Qui in Hebraeo sic contin0tur, Voeaberis Israel; quoniam Si principatus es cum Deo, si vo contra Deum, in illa luet spiritualis orationis quam habuit cum Deo, in perSona angeli, principaboris contra homines, scilicet contra Esau fratrem tuum. Et illo dicitur in Latino, eae tu Genesis capitulo XXXii f28J. Nequaquam, inquit Jacob appulla bi-

tur nomen tuum, Sed Israel; quoniam si contra Eum fortis fuisti, quanto magis contra homine praevale- bis i V rineipari enim contra Deum, et Ortem Sse, o praevalere, idem Onant in re. Nam ratio impositionis nominis non est Visio Dei, sed principari, vel fortis esse, Vel praevalere contra Deum, Spiritualiter tamen in- tolligondo. Et sic derivatio nominis, et Graecum, et Josephus concordant. Sed propter brevitatem transeo

quia Xpositio plena hujus dissicultatis requirit magnam notitiam Hebraeae grammaticae, quantum ad praesens non debeo e Valeo Xplicare Moderni verothseologi Hebraeum ignorantes, tenent interpretationem