장음표시 사용
581쪽
VIII. COMPENDIUM STUDII. 467 Nos etiam videmus, quod cum inde lingua sunt diversa diomata, id est modi et proprietates loquendi, ut in Anglico apud boreales, et nustrales, et Orientales, o ooeidsentales, in Franci apud Pleardos, it NOr- mannos, ita puros Gallicos, i, Burgundos, i, alios; tamen quod bene mona, et iroprio inpud homines unius 4diomatis, malo sonat et improprie apud alios. Igitur morito magis accidit haec discordia et proprietas in linguis omnino diversis Quapropter non est possibile ut quod in una lingua secundum proprietatem suetum est, Xplicetur proprie et veraciter in alia ; et maXimodo scientiis, qu sunt diis cultates ex seipsis. Noux ratio ist quod videmus in omnibus scientiis The ih
translatis quod Vocabula priorum linguarum, em DSe Thonodo
runt infinita ut in textu Dei. Et si in medicina, et sit in ali
nibus. Nec potuit aliter esse, quia translatores non in certain venorunt in lingua Latina Vocabula uiscienti lingui idiotii oreXtraneis, nee potuerunt nova voeabula Latina redin theoriginal venire et ideo necesse est quod scientis translatae in Latinum ignorentur ab eis, qui linguas lius non OVerunt Medici nim in recepta medicinali inveniunt sero
omnia voeabula herbarum, et Speeterum, et liarum re-
ruin Medicinalium io illi. linguis vel iro magna parte ; et ideo non possunt intelligore quid libri dicant, nec operari iucundum quod ars hedicinae requirit. Similitor in omnibus, et maximo in Textui Sacro, ibi
nifiei reperitur Sunt itiam Vocabula quamplurina lingua Lombardida, it mispanica, it aliis Tatinorum lingui posita in libris translatis ut os illud do ogetabilibus Aristotelis elenum in Perside per-nieiosissimum, transplantatum Hierusalem factum iste0mestibilo. Quod eum legi in scholis meis, et nescio ora
582쪽
468 ROGERI BACONIS CAP. retur interpretari, ut oportuit, deriserunt me Hispani Seholaro mei, a quibus postea didici quod non fuit
Arabicum, ut Omnes doctores credunt, sed Hispanum est semen cassilaginis Hermannus translator
milii dixit. Et sic os de aliis innumerabilibus, ieet
hoc Latini doetores negetant, ne verecundRntur licet ignorent interpretationes muta aestimant esse Arabicum Vel Graecum, et dicunt quod excusantur propter linguarum ignorantiam, quia haec ignorantia est Ommunis. De qua enus est perversitas translationis maxime in libris Aristololis of scientiis ejus, quae sunt fundampntum totius studii sapientis . Quaro qui ignoratrius labores, in vanum laborat et littus rat, nec unquam potest in aliis promoveri. Si translatii sunto scientiae communes, ut logica, naturalis philosophia, mathemniten, ut nullus mortalis possit aliquid dignum do eis intelligere veracitor, Sicut ego XpertuAsiam omnino. Quin et nudivi diligenter plures, et legi plus quam alius, ut omnes qui nutriti sunt in studio non ignorant Liter enim sun est in meretriX, quod Solebunt sapientes dicere, quod Xponit se Squabbid euilibet, et in omnem partem Vertitur, nec est aliquises xl, qui a familiari intellectu potest gaudere, sed labitura bout illo quolibet ejus intentio, Sicut anguilla lubrida onmVRRU potus tonori manibus attrectuntis. Cujus etiam manifesta probatio est diversitas opinionum. Quia quantumcunque sint studiosi homines, et desiderantes Verita tem scientiae, nullus concordat cum alio. Sed in uno passu unus dicit hoc, et lius contrarium, et tertius contradictorium, et quartus diversum, et alii quotlibet juxta sensum suum. Et hoc etiam accidit, quin longe minus, et Sine Omparatione Seitur modo, de philosophia Aristotelis quam antiquitus. Quare nunc
nil aliud is, nisi quod quilibet tum alio contendit,
583쪽
VIII. COMPENDIUM STUDII. 169 et uno vilissimo sophismato, et in qualibet facillima quo tione Certus igitur sum, quod melius esset n-tinis, quod sapientia Aristotelis non esset tranStatu, quam tali obscuritate et perversitate tradita, sicut is qui ponuntur ibi triginta vel quadraginta annosci et quanto plus laborant, tanto minus Seiunt, Sicut ego probavi in omnibus qui libris Aristotelis adhaeserunt.
Unde dominus Robertus, quondam episcopus incol Scientifeniensis sanctae memorisΡ, negleXit Omnino libro Ari thoesidio stotelis et vias eorum, et per experientiam propriam, et auctores alios, et per alias scientias negotiatus est in
sapientialibus Aristotelis; et melius centies milestesseruit et scripsit illa de quibus libri Aristotelis loquuntur, quam in ipsius perversis translationibus capi poSSunt. Testes sunt tractatus domini piscopi si ride, o Cometis, et de aliis quod scripsit. Et Sic omnes qui aliquid sciunt, Ogligunt serversam traDSintionem Aristotelis, et hi runt remedia sicut possunt. Lee est veritas quam nolunt homines perditi in sapientia considerare, Sed quaerunt Solatium suae ignorantia sicut bruta. Si enim haberem potestatem super libro Betioris allAriStoteli ea sacerem Omnes iremari, quia non is tr ββ in Πη
nis temporis amissio studere in illis, et CRUS errori mere buint.
et multiplicatio ignorantiae, ultra id quod valeat explicari. Et quoniam labores Aristotelis sunt fundamenta totius sapientiae, ideo nemo potest aestimare quantum dispendium accidit Latinis, quin malus translationes receperunt philosophi. Et ideo non est remedium plenum ubique. Quieuitque vult iuri do scienti Aristololis, l0threason. oliortu quod eam reddiscat in lingua propria et natiVn inus bo' elim ubique est salsita. translationum, tam cin theo-rea in thel0gia quam in philosopliin Nam omnem translatores' δ μ' antes beatum Hieronymum erraverunt crudeliter, ut
ipse Moesit ubique Sed quia solus fuit idi contrarius
antiqua, consuetudini ut ipse ruit in prologo Ecclesi-
584쪽
170 ROGERI BACONL fCΑΡ. astes, qui incipit in Memini me hoc serme quinquennio coaptavit Theodotionein. Et ieronymus se interdum coaptavit ullis, ubi cum Hebraeo non concordabant, ut patet per ipsum Sanctum Hieronymum Super Salam, super isto toxtv xvii. II. In die haereditatis quando pator h. l. 3. Item dicit Hieronymia Super primo xxii. 3. , Cuncti principe tui fugerunt,' etc., in hoc loco Septuaginta intorpretationem Sequuti SumVS, quia non multum ab Hebraico distant in sensu.' Haec ibi Hieronymus. Et aliquando quili et alias Symmacho et pluries LXX translationibus, ubi scilicet Donsuerunt contrarii Hebraeo quia vocabatur falsarius et corruptor Scripturarum ob hoc quod attemptavit novam translationem Latini auribus ineulcare. X qua causa dimisit propter pacem doctorum ecclesiae multa falsa Stare, ut fuerant. Sicut est illud quarto capitulo spurin vitulamina non dabunt radices altas. Cujus salsitatem ostendit beatus Augustinus secundo De Doctrina Christiana. Et lia pono infinita, ut sciunt illi qui sunt solliciti in hac parte. Sed et ipsem0t, licet
Sanctus homo, tamen aliquid humanum passus, confitetur libera voce se celeritate dictandi pluries oberrasse. Nam
decimo nono capitulo Isais diuit in originali quinto
libro: In se quod transtulimus incurυαntem et lascivientem . . nos autem Verbum Hebruieum agmon, dum celeriter quae Scripta sunt Vertimus, ambiguitate
000pti, diXimus pej cenantem.' Et in eodem libro, et in eodem capitulo, dicit de alio quod male transtulerat, Melius reor proprium errorem reprehendere quam, dum erubesco imperitium confiteri, in errore per- Sistere. In eo ero quod transtuli, et erit terra
585쪽
VIII. COMPENDIUM STUDII. 47l' ' Deus in festivum vertitur, et timor, quod signifieantius Aquila transtulit gyrosim, cum aliquis pavidus et timens circumfert oculos, et advenientem formidat inimicum. Ergo si volumus in bonam ' partem accipere, quod recordatio Juda AEgypto' sit gaudium, recte festivitas dicitur. Sin autem, ' ut arbitror, in timorem pro festivitate Vertitur, in- telligamus formidinem vel pavorem.' Sicque multa retractavit usu transtulit et alii similiter post eum Vulerunt plura retractanda et quanto posteriore dummodo Studiosi, tanto plura videbunt, quae debent in
nullus sumet admirari. Nam id hoc quod translatio fiat vera, oportet quod translator Sciat linguam n qua transfert, et linguam in quam transfert, et ieientiam quam vult transferre. Sed quis est hic, ut laudabimus oum Fecit enim mirabilia in vita sua. Certe nullus
p 0dictorum scivit aliquid dignum ies linguis it seientiis, ut manifestum est illud non Olum ex eorum translati0uibus, sed ex conditionibu personarum.
Omnes enim fuerunt temporibus tostris, cita quod aliqui juvenes adhuc duorundi conteinporanei Gerardo Cremonensi, qui fuit antiquior inter illos Meromantiu Herman-
A labico, MiXit oro rotundo, quod nescivi logicam, et ideo non ausus duit transferre. Et ierte si logicam nescivit, o potui, alias seire meientias, sicut decet.
586쪽
472 ROGERI BACONIS CAP. Noc Arabicum bene civit, ut conse8sus St, quia magis fuit adjutor translationuin quam translator; quin Sarascenos tenuit secum in Hispania, qui fuerunt in Aui translationibus principatus. Similiter Michaol Scotus ascripsit sibi translationes multas. Sed certum est quod Andreas quidam Judaeus, plus laboravit in his Undo Michaelus, sicut Heremannus, retulit, eo scivit Scientias neque linguas. Et sic de aliis. Maximo isto illielmus Flemingus qui nunc floret. Cum tamen notum est omnibus Parisius literatis, quod nullam novit scientiam in lingua Graeca, de qua praesumit. Et ideo omnia transfert falsa et corrumpit Sapientiam Latinorum. Solus enim Eootius vivit de omnibus interpretationibus lingua sussicienter. Solus dominus Robertus, propter longitudinem vitae et ius mirabiles quibus usus est, prae aliis hominibus scivit scientius qui Graecum et Hebraeum non civit sussicienter ut per se transferret, sed habuit multos adjutores. Omnes autem alii ignoraverunt linguas et scientias, et maXime hic illiuimus Flemingus, qui nihil novit dignum neque in scientiis neque in lingui tamen omnes translationses saetas promisit immutare et nova cudere Varias. Sed eas vidimus et
ScimuS SSe omnino erronens et vitandas.
Jows and Cum enim istis temporibus inimici Christianorum, ut dati muli Graeci, et Ar eS, et Hebraei habeant scientias apud late MSS. linguas suas, non concedunt Christianis libros veraces, sed detruncant et corrumpunt omnes, et muXime quandovidon homines indoctos in linguis et Scientiis praeSu- muro se translationibus faciendis. Sed non oportet cumulare Xempla, quia plura sunt quam posset aliquis
enarrare. Verumtamen ut excitem memoriam, Sciat
quilibo illud in tertio capitulo Metoorum Aristotelis esse salsissimum, ubi dicitur quod iris non accidit ex
587쪽
VlII. COMPENDIUM STUDII. 473 radiis luru nisi in quinquaginta annis bis cum tamen potest contingere omni mense in plenilunio, Si Vapor dispositus sit in oppositum lunae, et luna luceat in vigore. Tangam inferius aliqua exempla alia Sed nunc transeo ad causam duodecimam quare oporteat seire linguRS. Pauea quidem utilia habemus de philosophia in inhreason. Latino. Nam Aristoteles fecit mille Volumin', ut fatigiations legimus in vita sua. et non habemus nisi tria sibil0s0-
quantitatis notabilis scilicet Logicalia, Naturasin bookq. Metaphysicalia, ita quod omnes ilia, Scientiae, NunS eit desunt latinis, misi quod aliquoi tractatus it parvos libellos habemus de aliis scientiis p pauci Valde. De logicalibus etiam, viae studi, deficiunt Latino, duo
libri moliores, quos Heremannus habuit Arabicos. Sed non fuit ausus transferre. Cum tamen unum Morum transtulit aut feeit transferri, sed ita malo quod nihil omnino valet illa translatio, nec est etiam in usu logi- eorum Quinquaginta etiam libros fecit de animalibus Badon had Draeclaros, ut linius dicit octavo Naturalium ista vidi βψζR.λH inv
in nuco sed Latini non habent nisi Mecem novem Greel thelibellos miseros imperfectos De metaphysica i0 de gunt Tatini, nisi quod habent de decem libellis, cum tolle smulti alii sitit, o do illis decem deficiunt in translationei . Vquam J0gunt multa capitula et quasi linoae infinitae. Nihil nim lignum labent Latini P e, ideo ieeesSeest quod sciant linguas, ut transferant ea quae desunt et quae necessaria Sunt Nam pro certo de scientiis areanis, et in quibus Iecreta rimantur et laturae mira, parum habent, misi quaedam hic it ibi sparsa, quae vix sufficiunt ad eXcitandum sapientissimos, ut studeant, et iXperiantur. et per Se inquirant ea, quae desidorant i sapiuntipes dignitate. Sed vulgus studentium cum capitibus Suis, non habet undo Xcitetur
588쪽
471 ROGARI BACONIS CAP. ad aliquid dignum, it ideo languo, et asinina, circamnio tranStata, set tempus et studium inmittit in omnibus et Xpensas Apparentia quidem Sola tenet OS, et non iurant quid ieiunt, sed quid videantur scire coram multitudine insen Anta.
And of Eodem modo do sapientia Dei desunt innumerabilia. ςΠΡ Wyς ' rem multi libri ineri a0xtus moti sunt translati, ut duo libri Maccabaeorum quos scio isses in Graeco, o multi alii libri prophetarum multorum, te quibuSin libres Bogum it laralipomenon luctoritates Sunt. Josephus itinuis in antiquitatum libris 40tui falsus QSt, quantum id iursu temporis, sinoe quo nihil sciri potos do historia Sacri sextus Qui nisi nova translationae rosormetur nihil Valet, et histori sacra erit. Innumerabiles itiam clibri expositorum Hebrivorum οὐ GHDeorum iesunt intinis ut Origenis, insilii, Gregorii magiangeni, Damasceni Dionysii. Chrysostomi et inliorum doctorum mobilissimorum, 'am in Hebraico quam in UDeo. Dormi, igitur icelesia ius nihil adit in hac partu, nec aliquid a Septuaginta Ghohes anni. fecit, misi quod dominus iobertus, episeopus ille ut I incolni sensis sanciso memorin , tradidit Latinis de libris pr0γbus beati DionySii, et Damasceni, odi aliquibus illis Moe-hd V foribus cons0eratis Mirum est do nescietentia ecclesiae
xyRV mus ponti X, D seu aliquis alius inferior, qui Sollicitus fuit de promotione ecclesiae per translationes, nisi dominus praelatus epiSeopu gloriOSUS. 13ihroag6n. Tertia decimn CIUS quare necesse est studiosis Latinis, ut sciant lingua S, est corruptio, quae necidit in studio propter ignorantiam linguarum sapientialium iis temporibus. Haec est completiva erroris et ignorantina Latinorum. Quae enim bene tranStata fuerunt, et quae Veraciter fuerunt Xposita in sapisentia divina ut humana, jum Omnino Vitiata Sunt per hoc, quod apud Latinos non est Suilinguarum Sapientialium praedictarum. Si igitur potest uti modo introductorio et sub
589쪽
rima compendii et in universali videri corruptio Bibliae per dicta exempla Sed qui vellet ad singula descendere, non inveniret clausulam, quin Alsita Occurreret, vel nimia dubitatio, propter discordiam corrigeD-ti una, quae dubitatio cadit in omnem Sapientem, Sicut timor appellatur quae cadit in Viriun conStantem.
Sed tamen quasi ubiquo es salsitas, licet dubitatio
intercurrat. Et non evacuarentur hae salsitates et dubitationes per quantitatem medietatis Bibliae, si certitudo probationum indueerotur, ut ratio exigite rigendi Et ideo innes theologi nunc utuntur in legendo et praulicando falsis nuctoritatibus, et neSciunt Proserre, et per consequens nec aliquid dignum intelligere, Vel docere.
Nunc ostensa est qualitercunque una par terti2 Instances
decimae, quare oporteat Latinos seir linguas. Nunc '
ito De teXtus, etsi nulla esset falsitas. Sed magna μδμ ὲ γ festinatio cogit m ad brevitatem; et quia plura
jani Scripta Sunt quam a principio aestimavi. Revolvam tamen aliquos urticulos cum Xempli Suis nece arios, ut Saltem te persuasi introductorin, quatinus ad majora prudentes homines Xcitentur. Si igitur liter tota esset verissima et correetis- Sima, adhuc propter US Xpositionem requiritur
cognitio maxima linguarum. Ita dicit Augustinus seeundo D Doctrina Christianaci et Hieronymus et omnes hoc docent, et firmiter confitentur. Unus casuAPropter necentus, et longitudinem et brevitatem in penultimis, quia licet litera sit Vera non tamen propter hoc seiunt haec. Et certe in nominibus Graecis et Hebraeis, non possunt Seiri nisi per grammaticam ilhirunt linguarum. Verbi gratia, Maria Magdalene, penultimum productam habet proferri, nam in Graeco ibitur per etα, hoc est per e longum. Marci igitur ultimo et alibi, scribitur sicut Graece, quod nullus poteSt
590쪽
scire nisi per Graecum. Unde Versus grammaticorum
saliunt hic. Similiter pelii inus habet penultimam productam et acutam. Nam cum Graecus dicit pellican,
pel canos, α vocalis circumflectitur in Graeco, ut patet in saltorio Graeco. Nulla autem syllaba circumfleetitur, nisi longa naturaliter, Sicut patet per regulaS
Graecas nucentuandi et Latinas; quapropter e syllaba in hoc nomine pellicanus est longa Sed Hugiatio vult quod brevietur quia dicit quod durivatur ab hoc nomine, canopu quod est AEgyptus, quia est avis AEgyptia. Et cum Brito diei a pelle et α'uS, cultu,
cαnum, quin pellem habet α'αm, ut Sic producatur penultima, turpiter errat, cum pellicanus Sit Gr eum et ideo non componitur e Latino, et etiam quia derivatum est non compositum. Similiter tristesta in Genesi, media corripitur Secundum Bedam, et causa hujus est quia scribitur per e breve in Graeco, atque
componitur de toris, quod est tres, et tegi, quod est rectum, quod Venit a tego, quod habet e breve. Unde Act. XX. 9. , ubi dicitur quod Euthicus cecidit de tertio coenaculo, ibi continetur in Graeco tristegum, et Scribitur per e breve. Quia igitur Brito et alii didunt quod debet longari, errant propter ignorantiam Graeci. Et cum probare hoc Velint, dicente quod derivatur a praeterito hujus Verbi ego is, eaei, Sicut regula, cujuS
prima longa St, novo mendacio confirmant priorem falsitatem. Nam cum sit nomen Graecum, non poteSt
componi nec derivariis Latino. Similiter idolothitum debet habere correptam penultimam, quod est sacrificatum idolo. Et dicitur a thyo, quod est sacrifico, quod revom abo penultimam, licet per errorem dicatur Medi producta Barabbas siquidem nomen