장음표시 사용
611쪽
IX. COMPENDIUM STUDII. 497 prolatione majorem moram, et brevis liabet minorem. A piratio nitu delectat sonum literae, et duplex St. Aspirate. Una est fortis et alia es debilis ut hamus in prin-eipio habet sortem aspirationem, et amo tam a Proverbo habet debilom. Undo scilicet longitudo et
brevitas extendunt literam in longum Secundum majus, ita quod aspiratio amplificat in latum. Vocalis, οWel.
Utri O, Si quae Per Se Aonat; et non sunt in aliqua lingua nisi quinque possibiles, steundum naturam, habentes diverso sono Secundum Speciem, ut a, , , , .
Sed sonus cujuslibo potest variari pene longum et
breve, et majori et minori mora proferri. Consonnn Consonant. Ver est qui per se sonum non labet, ut omnes aliae
literae a quinque vocalibus. Nam semper incipiunt vel terminantur in Vocalem, ut patet in singulis; ut torminatur in vocalem e et , incipit vocali e et sic de aliis. Veruntamen sciendum quod consonans non de se habet sonum alicujus
vocalis determinatae, quia potest diei a be bi, bo Sed placuit Latinis exemplificare primum
consonans per Onum huju Vocati e quamvis possent per alia similiter, et sic de omnibus consonantibus.
Et Latini nominant suas literas a sono, ut non Plus contineatur in nomine, quam in Soni potestate. Sed Graeci pauca nominant sicut Aonant ut quintam scilicet , et quintam decimam, scilicet micron, et vicesimam Scilicet ypsilon, quod Sto tenue, et ultima quiae est Mnega. In nominibus autem aliarum addunt plus quam Sonant Omnes tamen incipiunt a sono earum. Sunt igitur tria in omni litora sonus qui Vocatur potestas ejus essentialis et substantialis seu priueipalis, et nomen, et figura. Nomina vero iterarum sunt indeclinabilia et neutri ames of generis tam apud Graecos quam apud Latinos, ut dicit sit ilo Priscianus In sono autem concordant omnes lingum mel es
in his litoris in quibus communicant. Aed disserunt in nomine et sigura, u patet sere in omnibus litoris quas
612쪽
498 BoGERI BACONIS CAP. communiter habent Graeci et Latini. Nam in aliquibus communieant in nomine, ut in e et in o duplici et psiloci sed in figura non conVeniunt omnino nisi in e et in tota. In quibusdam tamen aliis li- qualiter in figuris aliquibus conveniunt, ut alpha et vitα, et delfα, et appa, et i, et ni, et tau. Haec patent ex alphabeto. Similiter differunt iterae penes longitudinem, et brevitatem, et spirationem, et quibusdam aliis modis, de quibus suo loco dicetur. Dipserentia autem principalis et substantialis literarum QS penes sonum substantialem. Nam ille sonus facit literam. Accidentalis autem divorsitas est penes figuras, et nomina, et longitudinem, et brevitatem, et aspirationem ; istut homo ex hoc quod est rationalis differt ab asino ess0ntialiter se substantialitor Sed accidentaliter unus homo differt ab alio homine per
nomen, et figuram, et colorem, et per hujusmodi ac-VoWel . identia. Vocales igitur omnium linguarum habent
divorsitatem in longitudine et brevitate. Sed tamen lingua Latina non habet figuras et nomina specialia pro hac diversitate sicut Graeci. Nam triplo i stupud Graeeos. Unum S longum, quod vocatur ita, set habet figuram proprium multiplicem. Et habent duo i in differentia ad longum et breVe. Unum est sicut i nostrum, scilicet tota, quod est semper Vocalisnpud GraeeOS, et nunquam consonans. Sed aliud quod
vocatur psito, illud habet onum debilem, propter quod Graeci semper aspirant illud aspiration sorti in principio dictionis, ut ejus sonus fortificetur. I psilienim idem est quod tenue, et mutatu i in o et dicitur silo, sicut placuit Graecis Latini vero habent unum figuram pro psilo, quae differt a figuratione ipsius psilo, ut patet per tractum inseriorem , quam
figuram Vocant v Graecum. Non tamen propter hoc est figura Graeca, nee in alphabet Graeco computanda.
613쪽
IX. COMPENDIUM STUDII. 499Nam dicitur Imrsecum, quia Latini scribunt sola nomina Graeca per hanc figuram. Nam riscianus dicit quod Latini non debent scribere Latinas dictiones, nec alias nisi Graecas, per hanc. Et licet Pythagoras, Graecus, invenit hanc figuram, tamen fuit philosophus Italiae, ut dicunt historias; et Aristoteles vult hoc primo Metaphysicae ; et ideo haec figura Italicis et Latinis data est, pro Graecis tamen vocabulis. Similiter habent Graeci duple o, Scilicet breve, ut micron, et longum, ut me . Sed Latini Semper pro it sonante, et Oeant e longum, ut patet ex alphabeto. Nam G eus dicit entdeosto tisbi sud Latinus dicit Pentecosto tisbe ; et ideo aestimant Latini quod ita suserit e longum apud Graecos quod confirmunt per hoc, quod primo non habuerunt nisi e quintam literam, quae fuit indifferens ad longum et breve e et postea invenerunt ita, et remansit quinta itera semper brevis. Et hoc recitat riscianus in primo libro Sod lico si fuerat apud Graecos , tamen post
quam e remanSit breVe, nunquam tamen habuerunt
e longum, sed semper fuit ita, id est longum, ut in omnibus scripturis Graecorum invenitur Alpha ero est indiffereti ; et sic habent Septem vocales quantum ad figura diverSas, sed quatuor tantum habent quantum ad formam principalem, ut , e, triple i quantum ad sonum accidentalem, ut dixi, et duplicatum , ut sint septem. Non habent autem quintum v Vocalem per figuram alphabeti et ideo non ponitur in alphabeto sed addunt pSilo ad Omieron, Si ου, et per hoc habent sonum hujus vocalis . ConSonante vero ConSo- Graecorum differunt a con sonantibus Latinorum sicut vo 'cales nam non habent sonum hujus literae v nisi aliquando in casu raro, et haec non per hane figuram vitα, sed per i quum sequitur mi Vol ni, ut in suo loco distetur Ut it enim 'onat Semper N OnSonantem,
MetaphysicoeJ i. 5. y Priscianus cibid
614쪽
500 ROGERD BACONIS CAP. sicut antiquitus apud Latinos multotisens aedipiebatur pro υ eonSOnanto, ut docet riseianus in primo libro. Similiter non absent consonantem. Et Latini non habent si iteram, neu liquum Signatam unam loco ejus, Sed utuntur 1 s in Graeci dictionibus, ut psittacus et psalmus, et in Latinis, ut Lapsus et 8 Υipsi. Nam prima litora ultimae syllabae s p itera Sicut douo Priscianus. Aliquando tamen Latini utuntur et , Ut coelebs, coelebis, νω, urbis, quum scilicet genitivus casus terminatur in bis. Similitor pro Latinis
dietionibus Latini non absent aliquid loco itin, quin
non scribunt Latina dictiones per z, Sed Graecius, Ut dicit Priscianus. Unde et non est liter Latina sed Graeea Seeundum Onum, ieet secundum figuram sit Lntina et secundum nomen. Quani is autem Graeci non habeant Secundum figuras et nomen, sed tamen habent Secundum sonum; quia riscianus dicit quod , et , et c sunt idem elementum Secundum
sonum. Similiter titha, et hi, et hi non differunt nisi eoidentaliter a ta et appa, et i loco quorum Latini habunt i g, h, et p. de hae literae secundum substantiam soni non desunt Latinis dictionibus puris. Et in Latinis quae a Graeeis Sumuntur, Ut Sunt j απια, Μα, fur fers, fenestra, utimur sicut Graeci utuntur hi, ita tamen quod in propriis Latinis dictionibus f hubet sonum Latinum, ut uitis, deficisens pila n Ono ejuA, quod est hi, quam in Latinis sumptis a Graecis. Unde maxime in talibus accipitur j loco phi, et quasi habet sonum ejus, nisi quia non
fixis labiis pronuntiandum sest sicut hi, et hi non ut dicit riseianus. Nihil nim aliud intersest. Sed phi si pi non differunt nisi per aeuidens, scilicet
propter Spirationem quartae, nee p et frae caetero'
disserunt nisi accidentaliter. Et ex his patet quod quantum id iubstantiam soni laboni Latini decem
615쪽
novem literas differentes, scilicet, b, c, d, e, is,
vocalem et j consonantem, , , n, O, , , , , , , .
Et Graeci habent octodecim, scilicet, alpha, ita, et mma, delita, Uzitta, tota, appa, ubi , mi rei, i,
O micron, O, ima p8ι. Aliae vero quae Videntur SSeplures apud Graecos, differunt accidentaliter et similiter apud Latinos, ut dictum est. H non est itera, Sed aspirationis nota. De i vero et O consonantibus patet quod sunt iterae diversa in sono ut i vocalibus. Nam vocalis et consonans habent diversitatem Soni, et ideo non est instantia in praedictis. Consonantium quaedam dicuntur Semivocale quaedam mutae. Semivocalis non dicitur quia habeat medietatem soni Ocalis, Sed quia non plenum habet ejus sonum Sicut semivir non dicitur dimidius vir, sed quia non habet plenam Viri quantitatem. Et sic solebat dici apud poeta SemideuS, quia non plenus Deus sic a parte ista dieitur Semivocalis, quia non lene Sonat Sicut OcaliS, ut apud Latinos, , , , , , . Et mutae dieUntur, Mutes. quia non omnino mutescunt a sono, sed quia debilem habent sonum respectu Semivocalium, Sicut Semi Vocales reSpectu Oealium, ut b, c, d, is, , , , t Semivocales universaliter incipiunt a vocali, et mutaeterminantur in eam, praeter , cum tamen Secundum veritatem Sit muta, Sicut docet riscianus, Graeci autem habent octo semivocales, scilicet aitα, αbdα, mi ni, i, O, ima, M hi Sed tres harum sunt duplices, scilicet itα, et i, et hi. X vero apud Graecos terminatur in i et mutatur Oculi a parte ante o dicitur ae apud Latinos, ut dicit riseianus. δEt cum aliquae retione dicunt eae, Secundum Sum suum et consuetudinem earum, forsan sui error in usu Latini, quia primo diXerunt ae et sere omnes nationes Latinae adhuc dicunt ae Sic enim ae est duplex con-
616쪽
502 ROGERI BACONIS CAP. Sonan apud Latinos, sicut apud Graecos; et ejus duplicitas percipitur per casum genitivum, quia aliquando valet quantum haeo litora 9 et , ut greae, regi8; et apud Graecos 4 σαλαγξ, σαλπιγγοι quod isti Latinu8αἶpiae, αἶpingos, quod est buccina Nam in genitivo remanentis et et ultima syllaba Aliquando Componitur X , , , et is, ut dux ducis Et apud Graeco e k p et , ut ονυξ, νυχος , quod Latine est onyae, Onych08, quod est lapis eschinus Iretiosus. Aliquando itiam inter o et is ponitur , ut Oae, Octis Similiter ph componitur ρα vit et 4ima, ut
bus iae litora, et is eis communis sicut Graecis; sed non utuntur a liter in Latinis, sed Graecis tantum, et ideo Graeca liter est secundum sonum Quamvis nutem antini utuntur in Latinis dictionibus 'sono ejus, quod est phi, tamen figuram adhuc non habent unam; et id0o non est litera in Alphabet, Latino. Nullamonim dicimus iteram apud antinos nec Graecos, niSi
habeat figuram et nomen. et tamen figura et nomen per se non faciunt literam Sed quando concurrunt cum Liquids Sono. Nam sonus est principalis in litera. aliquando
617쪽
IX. COMPENDIUM STUDII. 503 vero Semivocales dicuntur liquidae, tam apud Cr eos quam Latinos. Et dieitutur liquidae, ut dicit Priscianus, quia facili produci et corripi possunt secundum quod diversis literi aliis conjunguntur, et ideo dicuntur liquescere, et uero, et instabiles esse in Sunnatura. Dicuntur etiam liquidae quia de facili mutantur de sua potestate et proprietate quantum habent alia in metro, Sicut exponetur. Nam apud Latinos quatuor sunt liquidae, scilicet , , , , ut dicit riScianus; et nihilominus liquescunt. Aliquando quidemr liquescit, cum dicitur, leXandreide: Num patris interitu.VQuia non producit primam syllabam hujus dictionis pαtri8. Quod tamen facit apud Theodotum cum dicitur: Patrem sequitur Sua proleS.
Replet agenda sacra 'Et in eodem Sacra agenda replet.
Item in liqu0scit. Virgilius in decimo Eneidos l29. : me Clyti, genitore minor nec fratre V Menestheo . Nam corripitur ultima hujus dictionis fratre. Et quod
alias producat Ugatum est. Item n liquescit, ut Ovidius quarto Metamorp.: liscosamque Gnidon.'
Quod autem n liquescat cuilibet patet. S similitor liquescit in principio dictionis, ut Horatius in Sermonibus i. 5, 35. :
Clytio ' Lyeio, S. scribad rudentes prima scribe, AIS.
618쪽
504 ROGEM BΛCONIS CAP. Nam ultima de pigma brevis mane cum re con-Sonante Sequantur. Similiter in fine dictionis plus est Unde Ennius poeta : 'Qua perire solet genu penni condecoratum. Nam ultima de genu remanet brevis set ideo
Inter se coiisse viro decernere ferro.
Cum tamen liquescat, ut Juvenalis fui. 109.J Saepe stillantis ocelli. 'Mutae ero Sunt novem, scilicet itα, 9α πια, delia,
thitre, is pα, i, tus, hi chi. De istis autem mutis
tres sunt leviter et debiliter prolatae, et Ocantur leneS, ut i, cappa, fas et tres sortiter sonant et di euntur Spere Spirare, ut hi, hi, Litα; et tres mediocres, ut vita, amma, telia. Dicuntur tres esse cognniae, ut i, vita, hi, quia Sonant inter labia, et quin conformem habent sonum, nisi quod disserunt secundum levitatem, mediocritatem, et Speritatem.
Undo it os modi inter phi et i sit ideo frequenter una mutatur in aliam et Onitur pro alia. Similiter vero cognatae Sunt e pa, ammI, et hi, et formantur in ore. Tas Vero, et delia, et hitα, sunt cognatae et sormantur in gutture. Sciendum igitur quod hi est muta necessario propter Cognata Suas quae sunt mutaeci et non differt a pi nisi per aspirationem. Sed aspiratio non mutat Substantiam literae.
Cum igitur apud Latinos occipiatur in Latinis dietionibus sicut hi apud Graecos, oportet quod sit muta. Et haec est sententia Prisciani, ut prius tactum
decernere ferro, ct discurrere elli aseelli, S. feriae, AIS.
619쪽
IX. COMPENDIUM STUDII. 505 est, licet incipiat α vocali, sicut semivocales Ratio diei nunc sortior est ut si muta. Quum i sequitur literas mi et ni tunc sonat , ut λαμπαcJ. Num apud Graecos dicitur lumbas. Et hic pi sequitur i. Similiter quum sequitur ni, ut τη πῆντηκοστην . Nam Sonus Graecus iubentecostin, in est articulus et Pentecostin est accusativus hujus nominis Penteco8ti8. Et summ ante aliud gammα, Vel ante appre, Onat
quasi J. Nam Graecus dicit αγγελος , hic HyelO8, et mmmu hic antecedit aliud anima. Similiter cum antecedit appa, ut εισενεγκος ; nam Graecus diciti8enenctis, et mutat ga πια in rii, quia appα equitur quod est introducas in Latino. Et similitor in hoc
eodem exemplo appa amittit Suum Sonum et OnVertitur in a nimia Nam quandocunque appa Sequitur 9am in Q habet sonum de anima, et ideo p in syllaba ultima dictionis nunc dictae sonat 9αmm apud Graecos. Similiter sonat ganim post ni, ut scribitur συγκοπὴ et dicitur insopi et mutatur non Solum Sonus de ais in sonum de amniα, Sed onus de summa in hoc eodem exemplo mutatur in ni Secundum Superiorem regulam ; quia Secundum PropriOSEOTU SODOS Vocaretur icthopi. Sed Latinus didit 8 in ope Graeca declinatione, et siricop Sincope Latina.
Et post mi et ni, se habet sonum de delia, ut scribitur παντο cJ, et dicitur pandos per delia et non
PGHis per tres. CAP. X. POSTQUAM habitum est de literarum sonis simplicium Diph- et singularum, nunc dicendum est de sonis qui oriun 'hψng8 tur e geminationes literariam adinvicem qui labotitur
620쪽
506 ROGERI BACONIA CAP. per diphth0ngos Diphthongus apud Graecos est Onjunctio duarum vocalium sonum unius vocalis habentium, Vel vocalis cum consonante. Et finalos iterae in diphthongis Graecorum sunt tot set psilo. PoteStigitur psito conssequi alph sic αυJ, et tune Onat quantum α cum υ consonante qui onus aliquantulum similis si sono ipsius, cum s et ideo Vulgariter exemplificamus quod sonat f. Vel poteS con-Sequi e Sic ευ , et tunc sonat quantum e vocali cum conSonante, et quasi ef, ut si dictum de alph et sito. Vel potest diei consoqui it sic ιυJ, et Sonat quasi i , ut dictum est de aliis vel psilo equitur POSi micron, et tunc sonat, Oentem. Et Sic Solum habent Graeci otium, vocalis. Si vero tot sequitur αγλα sic αι , tune sonat e si e Sicut αεJ, tunc Sonat i per tota si , sicut αο , tune sonat otα
pro nysilo. Et hi octo diphthongi Vocantur proprii. Sod alii tres dicuntur improprii, et fiunt per Subscriptionem hujus litorae tot et alphα, it et o me9 Sic α, , , . Aliquando ponitur tot in liter post lit0ram sicut in aliis diphthongis Sie . .
. . . . Sed in Sti Sonus unquam renovatur, Sed
remanet onus iterae principalis, scilicet ejus cui subscribitur tota. Nam quando subseribitur ei quod est
est ita, quando Vero ei quod est a megα Sonatur Solum omega. Et his tribus diphthongis utuntur Graeci semper in dativo casu primae declinationis et secundae. Sciendum est quoque quod tot et 8ilo aliquando conjuncta Vocalibus non faciunt diphthongum, sed utraque Vocali retinet suum proprium sonum. Et ad hoc notandum ponuntur duo puncta Super tot et vfilo, sic οι, uJ. Quando vero diphthongus Si non ponuntur puncta. Caeterum nota Π-
dum quod quum post diphthongum X lph et psilo, vel ex it et vfilo sequitur vocalis Syllabicantur a et