장음표시 사용
341쪽
, σ IOANN S AXONII Vtrum hostem. Distributio. Legatus ab sociis. Argumentatur a iure gentium ac B-
sociis. N Romanis, crum quibus estis laederati. Pro sociis. Romanorum Saguntinis. Ius gentium sustulit. Quod iubet legatos & tuto admittora, ct aiadire. Legati arcentur. Α' castris Annibalis. Annibal admittit in castra legatos hostium: Romanorum uero, qui socii & foederati sunt,legatos non admisit. Res ex foedere dce. Sunt enim excepti Saguntini in scedere cum Asdrubale facto, ne illos, etsi nobis cis Iberum sint siti, oppugnaremus,aut quouis pacto ostendoremus. Publica fraus absit. Romani ctilpa moti belli . non publice in populum Carthaginiensem uniuersum; sed in unum Arua balem conserunt. Illius unius deditione sibi satisfieri patiuntur.Argumentatur igitur Hanno ab aequitate Romanorum. Quo lenius agunt. Argumentatur a periculo impendentea Romanis, & a perseuerantia eorundem. Romani bella perseu rintia magis quam impetu gerunt. Aegates insulas. Argumentatur ab exemplis. Acgates imsulae a Sicilia in Africam uerta sunt, non procul a Lilybaeo, autoribus Plin. libro secundo,cap octauo: & Polyb. libro prim Morinnille Aethusam,hic A usam nominat. Erycenas. De Eryce exponemus infra eodem libro.
Per quatuor dc uiginti annos. Quos durauit primum
Punicum bellum. Mars alter. Metonymia,suae auxesis ironica. Carthagina nunc. Subiicit rem pro re, atque hoc ipso a guratur de euentu huius belli. Dedemus ergo Annibalem. Antipophora, qua praemollit suam sontentiam Furiam facemin. Autorem,concitatorem fluxeta sunt, id
Ad piaculum rupti foederIs. Ad expiandam uiolationem
Ego autem ita censeo. Subiicit suam sententiam loco opu
Ex foedere Rom. Quod ius laederis, quod Annibal uiolauit ios facere iubet.
342쪽
Bellum ortum ab Saguntinis. Cum inserrent arma Turdetaniς finitimis suis, sociis Carthaginiensium. Transsatio est culpae. Ita Annibal haberet excusationem iustae defensionis.
Vetustissimae Carthaginiensium societati . Nam 1
Romanis illico post Tarquinium Superbum regno pullum, Lilin nio Bruto, M. Valerio Publicola consulibus, tactum est primum foedus & societas & amicitia cum Carthaginiensibus. Illud postea aliquoties additis quibusdam rebus, est renotiatum.
Quia sessum militem praeliis operibus. habebati
operibusque faciendis, ut sediendis fossis, extruendo aggere Scitallo, faciendis castellis, turribus, uineis, pluteis, musculis, testudinibus.
Praedam captae urbis edixit militum late. Edixit, id
est, pronuntiauit, palam significauit. Ιnde. Pro deinde, postea, usitatissimum Liuio Turris mobilis. Alias ambulatoria uocatur, quia imposita rotis ad murum admouebatur. Vegetius libro quarto, cap.ir. de Re militari. Omnia munimenta urbis. Non solum muros, sed etiam turres lapideas. Catapultis. Catapulta, machina bellica, qua tela aut saxa excuti lenti Plaut.in Cure. . Atque ita te neruolossidebo, ut cat pultae solent. De laxis proiiciendis sic inquit Caesar libro secundo, de Bollo ciuili: Centones insuper iniecerunt, ne aut tela tormentis missa tabulationem muringerent, aut saxa ex catapultis latericium discuterent. Inde catapultarium pilum hoc est sagitta,siue iaculum, quod catapulta emittitur. Halistisq;. Balista fuit duplex, maior 5 illinor. De maiore ita dicit Cicer. libro secundo Tusculi quaest. Balistae lapidum, & r liqua tormenta telorum, co grauiores habent ictus, quo sunt comtenta & adducta uehementius. Balista igitur maior non mittebaticla, sed saxa, aut alias res maioris ponderis :& suit interdum camagnitudine, ut lapides c x x. pondo iacularetur. Huc alludit Syllius Italicus libro primo. PhocaΗ Ufundit v. stos ballista molares. Caesar libro secundo de Bello ciuili: Asieres pedum duodecim ei spidibus praefixi, atque hi maximis ballistis missi, per quatuor o dinos cratium in terram defigebantur. Minor ballista tela &hastas, ut phalaricas iaceban De hae ita loquitur Lucanus libro tertio. Nec
343쪽
de enim solis excussa iacertis Zancea, sed denso balli u turbine rapta.
Scorpio estiquod Germanice ein ambriast dicimus. . Ut castellum in ipsa urbe,&c.Castellum,id est,receptaculum, ceptum,profugium,perfugium, praelidium,msugium.Cicero in Pisonem: Cui templum illud fuit arx ciuium perditorum, recoptaculum ueterum Catilinae militum, castellum forensis latrocinit. Caelar de oppugnatione Massiliae:Est animaduertum a legionariis, ex crebris hostium eruptionibus,magno sibi esse praesidio posse, apro castello ac receptaculo turrim ex latere sub muro fecissent, qua primo ad repentinos incursus humilem paruamq; fecerunt. Hinc siqua maior oppresserat uis, propugnabant: hinc ad repellendum &prosequendum hostem procurrebant. Haec uerba Caelaris satis ostendunt quid castellum hic in Liuio lignificet. Ailaetos animos. Debilitatos, inclinatos ad desperationem,
Consternati. Concitati ex perturbatione. Conquisitorisbus. Eorum qui militare sub Annibale debebant. Si ciuis uester. Oratio luasoria Alorci. Orditur ab occasi
Quo nec orator Annibalis. Ego neq; ab Annibale ad uos
misius lum, neque uem animo apud uos manendi.Veni mea sponte ad uos,uenia Annibalis,mea erga uos beneuolentia adductus,ut v bis consulerem.
Cum uero ille. Dilemma. Ego,ne ignoretis. cilitas& attentio. Pro uetusto hospitio. Captatio beneuolentiae. Pacem assero. Propositio. Urbem uobis.Narratiunc Ia de conditionibus pacis. Equidem haud despero. Facit eis spem minuendae acerbitatis. Sed haec patienda censeo. Conclusio a comparatione suae
Ante ora uestra. a loco. Argentum aurum*. Exemplum fortis S miserandi interitus. Oetauo mense. Dubitatio de tempore captae Sagunti, & initi itineris uersus Italiam. In Hyberna rediit. Placentiam. Nam nem hostem acriorem. Ista quaesequuntur, usq; ad illa uerba Liuii,Nominatae iam antea, &c. habent uim & attenti nis & docilitatis. Attentionis, quia magnitudinem & pericula fi
344쪽
turi belli breuiter demonstrant. Docilitatis , quia paucis perstringunt summam belli imminentis. Amplificat praeterea collatione. Dicit autem desidem atque imbellem rem Romanam fuisse huius belli initio, propterea quod non satis acrem hostem, illo spatio uiginti trium annorum,quod inter primum & secundum bellum P
Sardos Corsosq; Cum his bellatum est post primum bellum Punicum, istaq; bella perstringuntur a Floro Epitomes li
Tumultuatum magis quam belligeratum. Verba deponentia quasi ab activis destendentia usurpat passiua uoce impersonaliter, contra regulam Prisciani & aliorum Grammaticorum qua Impersonalia a uerbis passivis, communibus,deponcntibus d riuari uetantur. Significant autem impersonalia passiuae uocis actionem in praeterito, ut hic. Liuius contra Grammaticos defenditur Heterosi generum uerbi, quam multis locis usurpat. Ideo at tem cum Gallis tumultuatum magis quam belligeratum esse dicit, quod Galli medio tempore inter priora duo Punica bella, saepe acrem impressionem in fines Romanorum fecerunt, sed tamen ad extremum non perseuerarunt. Scripsit alibi, primum Gallorum impetum fortiorem esse quam uirorum, postremum languidiorem quam foeminarum.
Trium Sc uiginti annorum militia durissima. Tot
enim anni inter finem primi Punici belli,dc initium secundi tueriat. Hi anni ita sunt distribuendi, ut quatuor tumultui Africano,quem sedauit Amilcar, qui tamen in quintum annum productus est, quia Liuius supra illi tumultui quinque annos adscribit, deinde novom Amilcaris, octo Asdrubalis, duo Annibalis imperio in Hispania
tribuantur. Duos cnim annos Annibal imperium exercitus tenuit in Hispania, antea quam contra Romanos cum copiis Iberum transmitteret. Ille numerus summam xxiij.annorum conficit. Diacendo igitur, hunc exercitum uiginti tres annos belligerando in Hispania cxercitatum esse, signi ficat Poenos exercitum in Hispania habuisse etiam tempore tumultus Africani.
Celoces uiginti deductae. Deductis, de terra in aquam. Contrarium est iubducere. Caesar lib.v.de bello Gallico: Et longas duodetriginta inuenit, neque multum abesse ab eo quin paucis diebus deduci possent. Datum inde ad populum. Lata est rogatio ad populum:
Populus est rogatus,siue contuitus. Cum
345쪽
Cum suo iusto equitatu. Cum trecentis equitibus. iGallia prouincia. Cisalpina,quae decreta erat Lucio Manlio
Uersa in Punicum bellum. Inclinata ad niuandos
Vana Romani.Disceptatiuncula de iure laedenim,status at ridicialis.Vam,id est,inani stolida, sutilis. Nobiscum foedus icit. m componeretur primum bellum
Aliud de integro foedus icit. In scedere Luctatii, quod
is componendo primo Punico bello cum Amilcare in Sicilia icit, hoc tuter caetera expressiam crat, ut Carth ginienses talenta μγ ti Euboica duo millia & ducenta, Romanis intra annos uiginti penderent, utq; Sicilia ex detant. Has conditiones pacis Romam missas populus non adprobauit, uerum in Siciliam decemviros potestate publica, qui illis de rebus statuerent, misit. Hi in . Siciliam delati haec eatenus tantum mutarunt, ut tempus pendendi argenti coarctarent,totumq; intra decennium exolui.'c mil- Ie talenta summae addi, utq; Carthaginientes non solum Sicilia, sed etiam aliis omnibus insulis, quae inter Siciliam & Ita ' iacent,
Haec directa percunctatio. Sententia Liuii de iure id
Comparandum non erat. Iua comparatio foederum non ualebat. Romani, quod C. Luctatius consul primo cum δε milcare laedus icit, quia neque autoritate patrum, nec populi iussii tam erat, negauerunt se eo teneri. Itaque aliud deintegro se dus publico consilio ictum est. Si Romanos non tenent sua sciam , nisi lautoritate patrum, uel populi iussu icta: ne Carthaginienses quidem Asdrubalis scedui, quod illis insciis icit, obligare potuit. Ratio quare haec allegatio comparationis foederum nihil habeat firmitatis, sebiungitur a Liuio statim his uerbis: Cum in Limctalii foedere diserte additum essςt,ita id ratum fore,si populus cpinsuisset, in Asdrubalis scedere nec exceptum tale qui uriri fuerit, de tot amorum silentio, ita uiuo co comprobatum sit foedus, ut ne
mortuo quidem autore,quidquam mutaretur,&c.
Priore laedere. Luctatii. Ad cupidinem nouae fortunae erexerunt. Nouae tortu,n id est moliendi res nouas.
Inconcilio. In coetu deliberantium, in senatu. Concilium alias
346쪽
aliet idem est quod linc Ha Graecis, ut apud Ciceronem de Ii vcntione: Hunc pater suus conciliiun plebis habentem de templo deduxit. Alias seriatum alicuius gentis, ciuitatis aut prouinciae significat, ut infra libro xxxvj. Diaphanem eoncilium Achaeos in extemplo sibi praebere iusiit. Hoc enim tale est, ae si diceret, senatum sibi dari: hoc est senatum sui audiendi causa conuocari iusiit. Aut siniendam uobis militiam. Quod uobis ingratumecti, propterea quod bellicosi estis,& amantes belli. Figura est diuisio,cuius cum nic duo sint membra, alteri praefert alterum, argumento ab utili & glorioso. Ita enim hae gentes. si transferatur bellum in alias ter Hae gentes, Hispanae.
Cum longinqua ab domo Instet militia. Agitanda in
Longius in laturum &e. Quanto longius & diutius a suis
absit uri,tanto magis desideraturi eos crant. Ad edictum, Sicut praeceperat cis Annibal, cum comme tum inuisendi Laoς daret. Gadeis prosectus. Cum exercitu. Pro eo. Praesidio,quo Asticam firmaturus erat. Pedites cetratos. citra scutum loris contextum rombi s. gura suit,quo praeter Hispanos & Astos,etiam Periae & Galli pi runque sunt usi.
Ad sollicitanda Adtentandos. Qua parte belli uicerant. Romani primo bello Punico,
sicut supra diximus, praelio maritimo ad Aegates insulas cum Carthaginiensibus debellauerunt. Amilcar tamen copias terrestres, quibus ipse praesuit, facta pace saluas & inuictas ex Sicilia deduxit.
Ibi fama eΩ.Visum mirificum Annibalis somniantis, descriptum per hypotypo in. Sineretin fata &c. Fata,id est uoluntatem deorum.Ne scrutaretur aut inquireret,quid sibi dii illo prodigio uellent. Quoniadmodum diffurant fatum Physicum,Stoicum, Astrologicum,docent physici philosophi. Longinquitate uiae. Nam a Carthagine noua ad finos Italiae nouem millium stadiorum iter est. Ea sunt surd Σ3o. milliaria
347쪽
Annibal quia reuocare. Α stiis Annibalis in dissimulanda
defectione R discessu Carpetanorum. Metu seruitutis ad arma consternati. --ὸ is φόβου δουλείας De e πλα
Hospitem enim se Galli non hostem aduenisse.H
In Italiam interim. Tumultus a Gallis cisalpinis aduentam iis A nnibalis fiducia factus.' Agrum metanteis. Agrum metiendo,ponendisq; mctis db
L. Manlius praetor. Quem supra cum haud inualido praeodio in Galliam nullum dixit. Effusum agmen. Temere properans,progrediq; contendens noli ordine sed sparsim. Accisas res. Accitis,id est assii tis. Constabat acceptum esse
Per paten ta loca. Patentia id est aperta. Romani Cannetum uicum δω. Liuius non addit hic praepositionem nomina uici. Huc pertinet disputatiuncula Ciceronis libro vij. Epistolarum ad Atticum, Episto. reo. Vtrum Piraeeo tanquam nomina loci praeponenda sit praepositio , an uero ut nomini oppidi non sit praeponenda. Verba eius haec sunt: Venio ad Piraeea, in quo magis r rehendendus sum, quod homo R manus Piraeea scripserim, non Piraeeum sc enim omnes nostri locuti sunt quam quod In addiderim. Non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco : Sc tamen Dionysius noster, qui est nobiscum, & Nicias-Cous nomen rebatur oppidi esse Piraeea. sed de eo uidero. Nostrum quidem si est peccatum, in co cst, quod non ut de oppido locutus sum, sed ut de loco: secutusq; sum, non dico Caeci lium. Nane ut ex portu in Piraeeum malus enim autor latinitatis est iud Terentium, cuius fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio scribi, Heri aliquot adolestentuli coimus in Piraeeum. Et idem, Mercator haec addebat, captam e Sunio. Quod si oppida uolumus esse, tam est oppidam Sunium, quam Piraecus. Sed quoniam Grammaticin es, si hoc milia persolucris magna me molestia liberaris. Tumultus repens. Repens pro 'repentinus, Arch
348쪽
SMYum. Sabes siti sunt inter, gentium de Rhodanum fluamina secundum limis maris Gallici in prouincia Narbonensi. Eoruurbs est Arelate. Pluribus enim diuisus. Tribus ostiis. Trecentos i nterim. Occasio paulo infra sequentis praelii equestris. Volcarum. In his sita est Auinio. E t eos ipsos. Et eam partem Volcarum quae citra flumen ha
Caeteros accolas fluminis. Descriptio apparatus Annibalis,& modi & artificii traiiciendi Rhodanum. Iam v omnibus. Stratagema Annibalis, quali quoque usus est Caesar bello Gallico de ciuili. Circumducere agmen. Versus castra hostium secundo flumine. Educunt inde. Inde,id est a castris Annibalis. Supra paruae insulae circunfusum amnem. Supra amnem,id est ad amnem: Hellentimus, υπ- -αμον, id est supra flumen hoc est super ripam fluminis. Vtitur multis Hellanismis ideo quia ex Polybio & aliis Graecis historiographis ista pleraque
Ratesm sabricatae. τὸ fabricatae derivat a fabrico, aut
usurpat in genere communi, passim significatione. Sine ulla mole. Sine grauioris armaturae pondere. In utres uestimentis coniectis. In utres inflatos. Caesar libro primo Belii civilis: His panis erat prosluc tranare flume,quod consuetudo corum omnium est, ut sine utribus ad exercitum non
Certis superpositis. superpositis, id est super utres positis:
sue incubantes utribus supcrpositis tergo suo cetris.
Ultror pellebantur. Vltro,id est priores. Destituerat uadum. Postquam pedibus non poteraut contingere fluminis fundum, ferebantur impetu fuminis in alteram ripam. Parte superiore ripae. Contra decurium fluminis,a Luerso flumine Mi aqua. Ab adluariis &c. Hoc proprie est remulco trahere. Continenti uelut ponte. Cum mmor ratis adhue iunita esset maiori. In altum. Super profunditatem, ac si loqueretur
Dum elephanti traiiciuntur. Praelium equestre, prima pugna huius Mili. . Huic alae equitum. Haec ali equites quingentos continet. et et German
349쪽
Germanice, ein fanreuter dici posset. Alioqui alarii equites &co hortes alariae, ad differentiam equitum & cohortium legionari rum dicuntur. Vt summae rerum prosperuiti euentum. Romanos ad
Ancipitis mcertaminis uictoriam. Hoc illud est quod
supra dixit, A deo uaria belli fortuna, ancepsq; Mars fuit,ut propius periculo fuerint qui uicere. Nec Scipionis. Dubitatio utrius,aue ducis. In Italiam tenderet iter. Intenderet iter id est profici ero. tur,contenderet ire sicut coeperat. Liuius intendere ites dicit, ut Curtius intendere fugam. Ipse Liuius mihi hanc formulam sermonis exponere uidetur paulo post, cum inquit: Postquam ipsi sente tia stetit,pergere ire atq; Italiam pCtere. Auerterat a praesenti certamine. Occasio maturandi iter in Italiam. Libatis uiribus. Libatis metaphora,pro imminutis. Militum uersat animos. Versat,id est tractat aff4cit Impellit cos ad pudorem, spem,audaciam. Sequitur oratio cohortat ria obliqua ad mi lites,ne metuant Alpes. Mirari se Propositio figurata inopinato. Non putaram uos formidaturos esse Alpes. Pectora semper impavida. Praedicatione personarum &rerum antea gestarum,castigationem lenit. Duo diuersa maria. Mediterraneum & Oceanus. Velut ob noxam sibi dedi. Quasi uos essetis serui aut bestiae. Nam apud Romanos cum seruus aut animal brutum alicuius cuipiam nocuisset, liberum erat domino cius nomine damnato,ucllitis aestimationem sufferre,uel hominem aut animal noxae dedere, ut docent iuristonsulti sub titulo de noxalibus actionibus:& in titulo Si quadrupes paupcriem fecisse dicatur. Mouet itaque his uerbis odium ab indignitate. Intenderent iter. Intenderent iter id est pergerent ire. I rus fluuius uersus ortum solis ab initio Italiae, sermh mille millia passuum hoc eth, ad ducenta miliaria Germanica abest. Nunc postquam. Facit illis animum de spum a magnitudine rerum prius gestarum,& a facili. Emensam. Passive.
Quarum alterum latus Italia sit. Italia, id est illa pars Italiae, quae tunc dicebatur Gallia Cisalpina, hodie Longobardia
350쪽
nuncupatur, cuius prima pars occasum uersus ad radices abiit, nune i est regio Podemontana.
Quid aliud. Extenuatio periculi & di Scultatis. Eos ipsos. Argumentatur ab cxemplis. Romam orbis terrarum caput. A' glorioso, & a spe
Cepisse quondam. Accendit animos militum apinulatione Gallorum. Ea quae adirs. Alpes,&ipsam urbem Romam. Proinde. Conclusione dilemmatica accendit Gallorii aemi latione Poenos. Campum interiacentem. Campum Martium. Postero die. Iter Annibalis ex Volscis uersus alpes, & alta in itinere. Romanum. Synecdoche.Intelligit enim ex uno plures. Agri aliquantulum. In cuius agri cxtremo ad consuentem filum est Lugdunum a L. Planco Ciceronis discipulo. Huie campo eo nomen insulae inditu scribit Polybius libro tertio, quod ibi Arar Rriodanusque diuersis ex Alpibus decurrentes, agri aliquantulum amplexi confluant in unum,faciant ne insulam & figi ra & magnitudine similem ei quae in Aegypto Delta appellaturmisi quod illic mare,cum quo duo amnes coniunguntur, hic uero dissiciles atque asperi montes unum insulae latus cssitiunt atque claudunt. Hoc nos cum per Lugdunum ex Gallia in Italiam proficisce- .
Pellebatur. Nam utraque pars positis castris in armis crat, atque exercitum habebat.
- Ιn Tricastinos. Tricastini, Vocontii, Tricorii, populi sunt Galliae Narboncniis. Is & ipse. Descriptio fluminis Druentiae. Saxa glareosa. Glareosa, id cst habentia arenosam siue caticulosam limosamua terram adhaerentem.
Eo qui circa Padum erat exercitu. Sub L. Manlio &C. Attilio praetoribuς. Tum,quanquam fama. Primus accessus ad Alpe . sequitur igitur itineris per Alpes facti,& oblatorum in illis periculorum descriptio. Percepta res. Sublimitas Alpium. Nivesque cocto dcc. I persole modesta,c5ueniens grandiloquentiae talis Eriptoris,oes tantas scribeotis.Εst enim una cx k- Zet 2 gibus