장음표시 사용
351쪽
gibus historiae historicum debere in narrandis rebus grandibus alli, quid de Poetica grandi loquentia assumere,modo caueat ne in F ticum furorem prolabatur. Teeta informia dcc. Harum domorum in eisdem Iocis nos anno M. D. X L. uidimus quasdam omnino carere senestris, sed recipere lumen apertis foribus,ob hoc ipsum maioribus sectis. Torrida stigore. Torrida, id est macilenta, Germanicedursi quati adusta,& excocta stigore,& propter hoc ipsum horrida. Tribuat enim etiam uim adurendi Vergilius stigori, in Geo gicis: .
Item Tacitus lib. i 3. Ambusti multorum artus ut stigoris Erigentibus. Prima difficultas in alpibus. Ex aperto. εκ τήν φααρου, id est manifestu, palam,interdiu. Simulando aliud. Quasi non esset noctu transiturus illac,
Laxatasque sensit custodias. Laxatas custodia id est rariores custodias remissas custodias.
Pluribus ignibus. In castris. Iam montani. Prima conflictatio cum Gallis Alpinis Montani, Qui erant cx gmte Allobrogum. Ex castellis. Vicus, castellum, oppidum, urbs, ita differunt. Vicus carri muror Castellum habet murum,sed minus oppido est, sicut oppidum urbe. Hoc ergo loco castellum idem est quod omia dulum. Alias quasi pro parua arce, quam Germanich,eyn bio khauis, oder Via erdit aula. nominamus, accipitur, ut apud Cri Bellii civilis lib. tertio. Ex castello in castellam perducta muniti ne circumuallare Pompeium instituit. Ad stationem. Ad habendas custodias in tumulis. Arce occupata. Turnulis quibus ipsi pro arce erant usi.Arx pro monte aut tumulo,auxetis est,uel catachresis sed pro quouis munimetuo,aut praesidio,metonymia est. Animis immobiles. Fecit eos qua i attonitos. Misceri. Perturbari. Consternatis. Perterritis. Tendenti. Coi uendenti, enitenti, elaboranti. Insestum agmen. Perturbabant. Dirupta P. Perrupi De. Ne exutum impedimentis exercitum. Inter impedimenta num Labantur tormenta, commeatus, uestes, iumenta, uasa
culinaria, & hauriendo potui idonea, mancipi lixae,calones, pra das
352쪽
da in summa uniuersum instrumentum bellicum. Perventum inde. Secunda conssi statio. Iugo insuper imminenti. Insuper,id est desuper. Firmata extrema agmina. Robore peditum. . In angustias. In Angustam uallem. Erupto. Perrupto. - In iugum esprum. In summas alpes. Statiua, Castra immota,uno in loco manentia. Fessis taedio. Difficultas ex nive. Occidente iam sydere vergiliarum. Occasu cosmico circiter Idus Octobris. Quid differant occasus cosmicus, acronycus,heliacus discendum est ab astronomis & poetis. Moenia eos tum. Oratiuncula exhortatoria &consolatoria. Arcem &caput Italiae. Romam. Procedere inde. A lia disticultas ex asperitate & praecipiatio.& angustia & lubricitate & obstructione uiae.
Quam in astensa fuerat. Alpium, hoc est priusquam in
iugulii alpium peruenirctur. . .
Aiuieti. Prostrati.Huius uerbi uis optime ex illo loco Ca saris lib.lexto de bello Gallico intelligetur,ubi scribit,in Herciniastiua esse Alces,quae crura sine nodis articulisque habeant, easque neque quietis causa procubere: neq; si quo afflictae casu conciderui, erigere sese,aut lubleuare polle. Occiderent. Procumberent, conciderent, prolaberentur,
Tentabundus. Explorans ubi pedes uel genua figere, aut adminiculuim aliquod manu praeheniare posset. In pedum mille. Praecipitium illud deorsum patebat ad mille pedCS. Admodum. FerinE, Graece qua Polybius uoce in
eadem sententia exprimenda,eademq; re describenda utitur: unde Liuius huius itineris descriptionem magna ex parte sumpsisse ui
Per nudam infra glaciem. Infra id est sub noua nive.
Labem. Humorem lutosum & lubricum. Ipsis adminiculis. Quae erat manus i&pedes. Dicit enim, Seu manibus in ali ligendo,seu genu se adiuvissent,ipsis adminiculis prolapsi,&c.
Tabida iv nive. Tabidaque,id est,& liquescente. Torridam, id est arefactiun. 2 et 3 Molliunt q,
353쪽
g IOANNIS SAXONI IMolliuntcs anfractibus modicis clivos. D tint
cliuis asperitatein itincris, faciendo anfractus, siue ambitus ei cum cliuos. Mollis clivus etiam apud Vergilium pro no Praer pN aut praecipite,sed leniter acclivis aut decliui sumitur.
Anfractu bus. Flexibus uiae. Locis mollioribus. Minus asperis & montosis. Quintodecimo die. Ex quo eas primum erant ingresii. Quantae copiae. Q tantae copiae Annibali fuerint transgresso primum in Italiam.
Affluxisse. Gallos & Ligures ad Annibalem post superatas
In Taurinis. In quibus sita est urbs Taurinum, etiam h dierno die florens, caput regionis Pedemontanae, Allobrogum, hoc est Sabaudiensium Tetrarchae sedes, regia, ae domicilium. Eain urbem superioribus annis pulso Carolo Allobrogum duce, Occupatam Franciscus Gallorum rex summa ut comuniuit,ut camuelut arcem Mediolano uicino imminentem haberet. Eo magis miror. Annibal cum de alpibus statim descenderit in Taurinos, non est dubium, quin per Graias alpes tra scendori t. propterea quod ille transittas maxime uicinus est Tai rinis. Graiae alpes ideo sic dictae sunt, quod Hercules, & iple Graecus, & cum comitibus Graecis, ex Hispania abactis Gerionis bobus illac transierit. Per Graias alpes Annibalem luisse, etiam argumento sunt intra P.Scipionis uel ba haec, Vtrum Annibal hiesit aemulus itinerum Herculis,ut ipse fert,&c. Cremonis. Glareanus, in uetustioribus codicibus Cenistronis iugum legi scribit. Contronum hodie caput est Taren-:
talia, intur Alpes Graias, lacum Lemanum & Generam sita, inditione Sabaudiensi. Ad Libuos Gallos. In quibus sitae sunt Vercellae. Cum quae ad Penninum &c. Tacitus adiuuat sententiam Liuii. Nam ille per Pennina iuga ex Italia in Germaniam
Veragri. Hinc patet ubi sint alpes Penninae. Nam Veragristi lunt inter montem diui Bernardi & Brigam. Per Veragros Rhodanus labitur. Eorum uicus fuit Octodorus,qui nunc diuus Maiaticius nominatur, in dioecesi Sedunonii. Per Veragros ad montes illos, quos Caesar summas alpes uocat,ex Gallia in Italiam euntibus aditus cst. Sunt igitur summae spes Caesari, quae Liuio Pennine.Hoc uerissimilius tacit illud,quod in summo uertice Veragros
354쪽
H os Penninu Deum colere scribit, significando illie summam
esse alpium cellitudinem. Caeterum per citrones uia alpina prolixioris ambitus est,qua currus ire possunt, autore strabone libroe quarto, cx sententia Polybii: compcudiosior uero per Penninum. Illud in summa ex hoc loco Livii, S praeterea Polybii S Strabonis autoritate constat, Annibalem illo itinere, tuod fert in Taurinos, transini siste alpes. Hoc autem iter est per alpes Graias, Reginium do Martiano autore, qui alpes Graias hodie montem diui Dionysii nuncupari existiniat. Per diui Dionysii montem nunc usit tissimum est Lugduno in Taurino, & deinceps Romam iri, uulgoq; homines ex Gallia,Britannia, Hispania, Romam terrestri itinere proficiscentcs,illo itinere cunt, ideoq; nune Italice, la str da Romam,diciturilsta uia equites Itali,quibus nos cum aliis quibusdam Germanis,illius itineris comites hiimus,nos quoq; ex Gallia in Italiam traduxerui. Sub hoc monte in Gallico latere,in uaco Lunaeburgo, diui Dionysii statua in foro, sicut Ceruesti in Saxonia uirginis effigies, columnae imposita cernitur,& a Gallis colliatur, indeq; monti cognomen inditum putatur. Peropportune. Res gestae inter Annibalem & P.Scipionuin Gallia cisalpina. Hune locum orditur ab occasione. Contravita antes mala. Concepta uitia corporum, contractos morbos in alpibus. Ocium etenim. Antitheton elegans.Aetiologia autom sumpta est cx placitis medicoru,qui docent,omnem mutatione repentinam periculotam este,qua rationem ipta experientia coprobat.
Copia. Rcrum necessariarum,commeatus.
Cultus. Cultus humanus & ciuilis,consistit in eorum quae ad tegendum, ornandums corpus pertinent,munditia, clegantia,copia. Cultus non copictaitur uictum. Ea de causa Cicero pleruntq; cultum,uictumq; simul nominat,cum etiam uictum intelligi uult. Ex illuvie tabem. Post immunditiam & squalorein. Efferata. Assuetacta uitae, cultui, uichiiq; serarum, di propterca horrida atque deformia, ac ueluti ferinam speciem prae se
A' Manlio Attilio m. Praetoribus.
In nouis ignominiis.Quas a Boiis acceperat ad Mutinam. Ex statiuis. In quibus post descensum de alpibus reseceru
355쪽
Sicut uterque. Mutua admiratio ducum inter se. . 'Iam imbutus uterque quadam admiratione. Diu
turna admiratione adfectus. Si eum exercitum. Oratio rem cohortatori generis d liberativi. Exorditur a causa,cur adhortandos duxerit milites,quia sit noutri dux apud nouum exercitum. Meis auspiciis. Mea autoritate, meo imperio. Ego cum consul illi excrcitui praesectus sim, sunt mea auspicia,meum in illo summum imperium : Cn. frater quia mihi ad illum exercitum d tus est a senatu legatus, meo imperio, meisque auspiciis rem illo exercitu gerit. .
Nouo imperatori. Attentio. Ne genus belli. Narratiuncula. Cum iis est uobis milites
Capta belli praemia. Primi Punici.
Erit igitur. Propolitio: Sitis forti animo. Nec nunc illi. Argumentum a facili. At enim pauci. Extenuatio per hypotyposim egregiam, de illustrem. Reliquias extremas. Hyperbole. Committere. Inchoare bellum, initium & primum imp tum belli sustinere. - Profligare. Pene ad exitum adducere. Cicero in Epistolis:
Profligato Oello,ac pene sublato,renouatu bellum gerere conari. Non uereor. Argumentum a suo exemplo. Nec regressus ad naves erat. Hic aut mendum est in contextu, aut Liuius oblitus est, se supra ita dixisse de Scipione: Ad mare ad naues rediit, tutius .faciliusq; ita descendenti ab alpibus Annibali occursurus. aut ita intelligcndum est, eum quidem rediisse ad naues, sed non nauigasse, classein statri dedisse, ipsum suam panem exercitus Mastilia Genuam terrestri itinere duxisse, inde Pisas nauibus uexisse. Experiri iuuat. Argumentum a prioribus uictoriis. Ab Eryce. Eryx mons est maritimus in latere Siciliae pro pinquo Italiae, inter Drepanum & Panormum, munitior tamen utroq;, & uicinior Drepano, magnitudine longe superans Siciliae montes,praeter Aetnam. In huius iugo,ubi planicies est,situm stat Veneris Erycinae fanum, sine controuertia opibus & autoritate, eius insulae templorum maxime illustre.Infra iugum urbs Erycina posita,longum & arduum undiq; adscenium habebat.Hunc montem
356쪽
ram, oppidum, & templum L. Iunius primo Punico bello, amissa
naufragio classe, cupiens acceptuin detrimentum ali uo honesto facinore corrigere atq; cmendare,proditione cepit:hisq; locis duo praesidia,unum in uertice, alterum ad radices montis, qua aditus a Deprano erat cum collocasset, magna diligentia ambo loca serii uit,confisus ira urbem se secure,& uniuersum montem in potestate habiturum.Amilcar tamen no multo post,quamuis Romani Erycem ita & uertice, S ad radices custodiret, urbe Erycinam eadem arte recepit, quae erat sita medio loco inter uerticem,& eos qui castra ad radices habebat.Vnde accidit,ut R omani qui uerticem tenebat, oblivione dura periculoiamq; a Carthaginielibus paterentur,cotraq; illi utrinq; & lia perne S inferne may a ui a Romanis circumse laremurrinq; comeatus ad illo nisi dii culter per unum locum, adituq; uno a mari supportari no possct Sed utrit nihilominus omni obsidendi arte & ui contra alteros usi, Omne genus inopiae perpessi,nulla ratione oppugnandi aduersarios, cumq, illis pugnandi non tentata, ad extremia, non ut Fabius Pictor scriptum reliquit iracti & debilitati inde discesserunt, sed ut omnis ignominiae expertes,& uiri inuicti, sacram coronam tanquam uictores intemplo Veneris posuerunt. Vtriq; enim se superiores extitisse putabant.Duos annos cum isto loco inter se decertassent,alio modo, bellum ad exitum peruenit.Nam Carthaginientes,cum cominc tum & alias res necessarias luis ad Eryce subvehere, & Romanos, Amilcare in classem cu robore militum transiim, ciq; praeella iusiso, u maris,sicut antea quoq; lacerant,priuare decrevisscnt,maxumam instruxeriit classenti Ea,propter onera impolita minus idonea ad dimicadum duce I annone prius qnam ad Erycem, Amiticaremq; perueniret, a GLuctatio, sicut supra quoque dix mus, ad Aegates insulas est profligata, magnaq; cx parte capta aut depressa. Quinquaginta enim Carthaginielium naues illo praelio depressae
sunt,septuaginta cu ipsis uiris captae.Hac igitur clade accepta Carthaginiensesquia obtinentibus mare Romanis,Anulearis exerciatum ad Erycem nulla amplius re iuuare poterant , missis celeritcrad Amilliarem legatis, arbitrium sumiae re ni ci pcrmi iurunt.
Ille uero boni & sapientis imperatoris officio functus . quandiuves aliqua uincendi fuit, nullum periculum aut disertinen pro patria adire reculauit,ac omnes uictoriae uias bellancio iudidirie lortiterque est perlecutus, multasque inlignus uictorias de hoste illo bello reportauit. Inclinatis autem ad deteriora rcbus, ubi nullam aliam rationem struandi eos quibus praetuit, uidit, prudenter ad-L Z s modum
357쪽
admodum & perite praesenti sortunae cessit, legatosque de pace
ad Luctatium misit. Eiusdem enim ducis munus csse arbitrabas tur, uidere&uincendi& cedendi tempus. Luctatius quia etiam res Romanas iam accisas bello & adflictas esse sciebat, libenter ei est assensus. His itaque conditionibus primum cum Poenis gcstum bellum, est compolitum, ut Carthaginiensibus & Romanis amicitia esset, Carthaginiensesque uniuersa Sicilia, intulisque
omnibus inter Siciliam ae Italiam iacentibus cxcederent, & Det bellarent cum Hierone rege Syracusano, Syraculanorim ue sol ciis,utq; Romanis redderent omnes captiuos sine pretio, & penderent praeterea intra annos decem tria millia talentorum Euboi corum di ducenta, quae summa duodecies centena octoginta minita coronatorum efficit. Talentum enim Euboicum quatuor millibus drachmarum, siue denariorum, hoc est, quadringentis coronatis, atque ita coronatis ducentis minus quam talentum Atticum ualuit.
Duodevicenis denariis aestimatos. Hoc Liuius ex
opinione Fabii Pictoris, ueteris historiographi, narrare uidetur. Nam Polybius huius rei nullam mentionem facit, & reprehendit Fabium negante eos illinc discessisse expertus omnis ignominia Et ut uiros inuictos. Iste Fabius & Philinas Carthaginiensi cum uterque tuorum hominum res gestas codem fere tempore scrib ret, contraria pleraque inter se de iisdem rebus memoriae prodi
Itaque uos ego. Conclusio amo λκstis.
cuit. Prima ratio 1 iure, quia pro beneficiis sunt ingrati& perfidi. Impertitis. Beneficiis. Atque utinam. A' necessario. Vnusquisque se. Παξις a periculo patriae, coniugum Se
Annibal rebus. Singularia certamina captiuorum astu Annibalis ad incitandos ipsius milites instituta. Deiecita esset in id sors. Deiecta esset in urnam propter id sors. Exciderat. Educta erat ex urna, significans eum debere
Tripudiis. Subsultatione laetitiam indicante. Inter spectantes. In er milites Annibali s. Si quem animum. Exhortatio est ut magno robore ani
358쪽
inorum & contentione & magna spe praelientur. Initium orationis est propositio. Si periculi magnitudinem cogitabitis, uicimu1:id est periculi magnitudo cui cesiitas cogat uos,ut acrius dimicctis. Nem enim spectaculum. Deinde attexitur argumentum a neccssitate sumptum, quae est illustrata proposita imagine, seu exemplo in monomachiis captiuorum,quae incurrentia in oculos admonuerunt milites de similitudine periculi,& propter atrocit
tem tale spectaculum uehementer mouet animos.
In alienis sortis.Sortis, id est conditionis,fortunae. Habentibus. Nobis. Et eadem sortuna. A rgumentum a praemiis sumitur,quod
amplificatur collationibus,Siciliae ardiniae,Lusitaniae,&c.
Hic dignam mercedem emeritis stipendiis dabit.
Emeritis, id est confectis. Ordinarium tempus cmeritorum stipendiorum apud Romanos suerunt anni x x.quos qui militando expleuisset, iure deinceps cogi ad militandum non potuit, nisi magnum & repentinum periculum ac necessitas ingruisset. Illud tempus ordinarium intcrdum in x x M. interdum in XX X. aut x L. annorum spatium est mutatum. Liuius infra lib. xlii. sub pe sona Sp. Ligultini: Viginti duo, inquit,stipendia annua in exercitu emcrita habeo, & maior annis sum quinquaginta. Tacitus de seditione Germanicarum legionum aduerius Germanicum Caesarem, historiae Augustae libro primo ait, milites mota sediatione conquestos esse, quod tricena aut quadragena stipendias nes, & plerique truncato ex uulneribus corpore, ac cdentnli ita rarent, quod i; ne dimit sis quidem finis esset militiae, sed apud uexillum retenti, alio uocabulo eosdem labores perferrent. Eoq; illos per Germanicum a Tiberio imperatore impetrasse, ut mis. sio daretur uicena stipendia ineritis: autorarentur, qui sena d na iecissent: retinerenturq; reliquum quadriemitum sub vexillo, caeterorum immunes, nili propulsandi hostis. Imperator Di cletianus & Maximianus A A. de CC. libro X. codicis, sub titulo, De his qui non impletis stipendiis sacramento soluti sunt: Vct ranis , inquiunt, ita demum oncrum & munerum personalium uacatio iure conceditur, si post vigesimum annum milita quam
in legione uel uexillatione militauerunt,bonestam uel caulariam minionem consequuti cile ostendantur. Vnde cum te in collo te militas tu commemoras intelligis supcruacuo uacationem tibi uelle fiasitare. ν Λαα
359쪽
Aetas militaris apud Romanos a decimoseptimo aetatis ariano, usque ad quadragesimum sextum corr*letum durauit, ut d cet Gellius libro decimo, capite Σ3. Seruium Tullium regeni pueros esse existimasse, qui minores cssent annis septendecim: atque inde ab anno declinoseptimo, quos idoneos iam esse reia puditeae arbitraretur, milites scripsisse: eosq; ad annum quadragesimumsextum iuniores, supraq; eum alvium seniores appellasse. Idem demonstrat Liuius infra libro x L I s i. hoc modo.Ce fores flagrante bello Persei ita in concione edixerunt, legem censui censendo dicturos csse, ut praeter commune omnium cia uiuin iusiurandum haec adiurarent, Tu minor annis sex & qu
draginta es, tuq; ex dicto C. Claudii, Tib. sempronii, censorvi ad delectum prodito , & quotiescunque delactus crit, quem hic censores magistratum habebunt, si miles factus non eris, in dei prodibis. Hine AuSustineo tempore exacto,equitibus equum publicum, quo meruissent, reddendi potestatem secit. Interdum aetas militaris non finiebatur ante exactum quinquagestinum aet tis annum. Liuius infri libro quadragesimosecundo: Publius Licinius consul senatustonsultum recitari iussit, primum quod bellum senatus Perseo iussisset: deinde quod ueteres centuri
nes quam plurimum ad id bellum scribi censuisset, nee ulli qui
non maior annis quinquaginta esset,uacationcm militiae esse.
Nec quam magni nominis. Argumentum a facili sumitur, & facilitas comparatione ducum & exercituum,multitudine & discrimine inferentium bella, & repellentium colligitur. Vos estis exercitus ueteranus, peritas, usu confirmatus, domitor Hispaniae. Romanus exercitus est agmen tyronum, quod uix
semestre in castris fuit, caesim a Gallis, ignotum suo duci,& eum ignorans. Ego si ura dux a prima pueritia educatus in castris, saepe pugnaui, saepe uici, postea res magnas gessi,domui Hispaniam.
Alpes quae natura uidentur insuperabiles, transii cum exercitu. Novi exercitum, de uicissim nota est mea uirtus, uox, magnit do animi exercitui.Contra Scipio est dux recens,semestris,ignotus suis,nec noscens suos.
In praetorio. In tabernaculo imperatoris.
Desertore exercitus sui. Cui debebat praeesse in Hispania. Cui si quis demptis signis. Extenuatio egregia cst in hypo poli. Quocunm circumtuli. Amplificatio a gentium multit
360쪽
Veteranum peditem. Consentaneum est, uinci tyrones a
rieteranis,recentem ducem a ueteri.
Inserimus bellum. Amplificatio ex audacia inferentium bellum. Audacior est cui inserti Floe genus periodi historicum uocatur, carens particula circumductiva. sicut etiam illud primo Commentario belli ciuilis in Caesare: Dixerat aliquis leniorem
sententiam, ut primo M. Marcellus ingressis in eam orationcm, non oportere ante de Repub.ad senatiun referri, quam delectus tota Italia habiti, & exercitus conscripti essent, quo praelicito, tuto & libere senatus quae uellet decemere auderet : ut M. Calidius, qui cenaebat,ut Pompeius in suas prouincias proficisceretur, nequa esset armorum causa, timere Caesarem abreptis ab eo duabus legionibus, ne ad eius periculum reseruare, & retinere eas ad urbem Pompeius uideretur,ut M. Rufiis, qui sententiam Calidii pauciis fiere mutatis uerbis sequebatur,ti omnes conuitio L.Lentuli consulis correpti exagitabantur. Actendit praeterea. Argumentum sumitura iure, & im dignitate. Praetextus iuris fingitur, quod Romani adfectent m narchiam,& uelint omnes gentes opprimere seruitute,& nimium sibi luinant, ferant leges, & metas imperiis constituant suo arbia trio. Iustum est autem talibus resistere. Item Ius habemus repetendae Siciliae & Sardiniae. Et adfectus inseruntur. Viros fortes decet irasti superbiae, & contumelias corporum propulsare: Romani depoposcerunt corpus Annibalis, & silinunt tibi imperia aLucri ις alienos sine modo.
Fluminum v. Vt Iberi Ne transieris Iberum. Mimesis.
Transcendet autem. Epanodos. Nihil usquam nobis. Additur conclusio continens repstitionem argumenta sumpti a necessitate. Necesse est fortiter praeliari ,ut uincamus.Nam receptus nulli erunt fugientibus in te
ra hostili. Receptum. Perfugium. Si hoc bene fixum. Clausula,& repetitio propositionis.
His adhortationibus. Antecedentia,praelium factum ad
Ne cuius suorum popularium. Ne quem suoriam popularium te beatiorem existimarent. Ne cum ullius popularium tuorum,qui huic bello non interfixisset, fortuna, suam sortunam