De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

101쪽

LI B.I. DE AVTS. SCRIPT. CAp ii praestantiorem in vigilia exhibet,ubi nondum a sensilibus exteris advertendis .abstractum hominem altiore sua effracta ad superna inspicienda corripit. Rursus eo potior est, quo signa oblata expressiora reddit . inter quae principem vim verba obtineat,explicatius quippe septem ubertatis anni verbis hisce, quam septem spicis pullulantibus designantur. Dein altius effertur, cum quasi prophetiae principium revelans proprius notans ob cit vati colloquentem, vel quipdiam demonstran . tem .eo que sublimius,quo celsiore Iub specie velut angeli vel ad summum dei converiantem inducit. Incumctis his prophetiae ministerium electorum angelorum admittit hactenus,ut ij queant exterius simulacra vel signa efformare,ac imbecillitatem humanam sublevan .

tes instituentium modo percipienda exponere pro infe I et

rioris naturae captu interius ciue humores ciere, varieque disponere,itemquesubtiliores vapores spiritus ap- - pellatos,unde in senium organis ex vestigijs repositis diversi tarmae residient: sed di reservatas species,ut imaginativae ac memori; in actum excitatas denuo aliter. atque aliter ordinare quod eae nostri potestati subest, unde sicut ex multiplici earudem literarum ordinati ne differentes nimium intelligensae proveniant.Sed Ppheticu lumen a solo deo protinus intellectui vatis infunditur,quo subvectus in expedita vigilia deo revelante reserata superna secreta certis ima iudicet, alijsq; i a s. H. uti rationabile numinis instrumentum denunciet. Ita- quc vates a deo inspiratus prophetica illustri atione reve . lata mysteria expresse intelligens sui prorsus compos

certa iudicat ac reliquis enuntiat,ex proprio sensu,mere que quieta quid loquatur,nostens. Qua propter qui

102쪽

perturbata mete instar deliratium aut arreptiliorum rationis impos non sua sponte,sed ut omnino ab alio asevaticinia ineruditis exillimata prosatur; longe alio.qua,.τί-,. divino spiritu percitus habedus est, in errorem caeteroseas mittens,& errans. Id apostolus silentio non praeterht,inquiens. Spiritus prophetarum prophetis subiecti sunt, x.hi T. nimirum ut de ipsi mentis compotes sint, & valeant libere loqui,& vicissim tacere, ac vates alios audire,ac di iudicantes comprobantcs que sustinere. Imo etiam si quando sensuum alienationem praecedere numini et cuerit,quam propheticum iudicium,ac denutiatio sptaranea sequatur in illo mentis excessu nil inordinatum, indecens que ab autorissumma virtute proficisci par est,

ut neque in toto Pphetico negotio, neque in universis, quatenus ab illo manant. Is igitur qui rationabilem na . turam a se conditam perlicere curat,non destruere, non violare, non dedecore assicere,propheticum excessum sive abalienationem pacate ac temperanter evenire faciet per aliquam ordinatam causam vel naturale ut somnii vel spiritualem sive inferiorem, ut contemplationis vehementian, sive supernam ut divinum raptum. Vbi cr-go sensuum exteriorum usus citra io innium suspenditur cum dissipatione naturae inordinata vix ac sero reparabili,corde intemperate saliente membris irrequiete iactatis,vestibus abiect is aut laceratis tam uc ad verendorudenudationem, alijs que violentiae validae indicijs. ut gemitibus inconditis spumisque editis non alienatio prophetica existimanda est sed vel gravis morbus,vel fictio subdola,vel diabolica illusio ab hoste humani generis

non sine corporis nocumento procedens. At quia nonnulla sacris relata literis accidisse veris prophetis, adver-

103쪽

LI B. I. DE AVT. S. SCRIPT. IC AP. ii sati dietis videntur, ijs sigillatim satisfaciendia est. Saul

mutat' est in virualium, adrn occurres cuneo propheta l.Re inrum psallentium vari s musicis instrumentis insiliente in se spiritu domini,pphetavit. Eata me mutatio magis t.' . r. ad cor sive animum, ut eodem loco explicatur quam ad , corporis membra, ut manus, pedes, vultum rcfertur. P

anuis vultus quoque pro divini spiritus energia clariorem acrimoniam priae tulerit , qualem in vultu &flammescentibus oculis nitorem concionanti Servatori r i. emicatem intuiti familiares sui ore rati sunt, sicut olim stulti prophetas insanos ducebat. Cecinisse quoque Sabiem,&s illatione chironoma tripudiasse in laudes numinis gaudio mirifice affectum pro gentis more minime absonum est, ut & alias cti Samuele, Davide,cuneoque prophetarum vaticinantiu post missos tertios nuntios pariter prophetantes progrediens vaticinatus est nudus quin etiam se vestimentis expoliassct. Id autem non itarii mendum est ut penitus nudus manserit, sed simplicilino amictus depositis regij fastus vestibus, quo & divi-nt dignitatis sal igium,& synceri seimum candore summissus &candidatus agnosceret. Iemadmodum vates David in pompa coram arca dei musicis organis psala. Remmiens, ac totis saltans viribus ephod interula linea fuit accinctus,proptet eaque astanerbiente Michol per loedo riam dictus est quasi unus det curris laudatus. lam quod sublato lacco . O calciamentis liaias proflicta iussu, dei serie. . tergo ac pedibus nudis incellerit ad piam gnanda Egy- ptiorum, Ethiopumque ignominiosam & extremam captivitatem. non aliter accipiendum est,atque prout indicata captivitas exigeret, in qua quatumviri trux victorsit,ac rapax,pudenda velari exigua taenia verecudiae gratia

104쪽

CAp. n. LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT.

tia permittit. Itaque se mucinctio medium cinxisse, corpus Isaias cr(dendus est, ut qui execrationem lare in '.d. tam in posteritatem inverecundi Cham, de in pudi bundos filios faustam Noe precationem nostet. De nique non officit , quod ad angeli sub virili specie D n. q. conspectum Daniel consternatus , ac tremens dixit, Domine mi, in visione tua dissolutae sunt copages mee,& nihil in me remansit virium vi sed de halitus meus intercluditur. Nam & id non rabidum pectus, de aggressionem violentam dcnotat, immo dcbitam humiliori naturae depressionem agnoscenta superiorem potestatem pavido stupore : dc ca , ut se beneficam

a. I demonstraret, mox timorem secessere iubens, ac vatem tangens confortavit, is que roboratus convaluit.

Dan.8.' Quod vero alibi Daniel ait se Iaguisse, de aegrotasse per dies,co spectare potes ut rem aliam gestam velut hagio graphus narret,uel si ad visione praemissam resciat, non

eius causa, sed ob sanctorum vastationem praeia untia-xam dolore concepto accidiste indicetisicut & faciem saam immutatam cogitationibus conturbantibus ob praecedentis alius visionis terrifica primonstrata inquit. Se cundum haec plura discrimina inter veros vates,&pseu-x doprophetas perspici licet, itemque inter electos angelos, de desertores spiritus apparentes. Licet enim angelis commune sit pro sub imitate naturae occursu pri mo humanae imbecillitati metum incutere: sancti comtinuo infirmitati medentes robur suggcrunt , solido gaudio mentem delibutam reddunt, claram divinae di-iciplinae illustrationem ascrunt, igniculos ad virtutem cupiendam suasione suppeditant, ad numinis colendi

amorem accendunt, ac vitae perpetuo mansurae.

M 1 Luci

105쪽

Lucifugae vero reprobi,dei 1 quo desciverunt. & hominum adversari j,quanuis se in angelum lucis transfigura hemitae relaborent, documenta instae nequitiae te se prodentia ' prespicue pr*bent. Vires quippe no instauratas prorsus, sed male affectas, nec leviter ladesectatas relinquunt; animum ex potiori parte desolatum,& inani, cum maxime,lqtitia de vanis rebus gestiente dimittunt quidquid apertui, curte, maligne,invide tradui, ita ut intellectus ossiiscatus vel etiam falsus maneat; irritameta perpetim malorum insinuant, stimulos que penitus adigunt, ut i

ad vitia trahant avirtute retrahant, a numine abalienet, perituris mentem immersant, aeternis bonis avertant.

Talia indicia improbus cloemon sensim se retegentia Uis,ae et non largiri nequit,quamlibet caute fraudes occultet. tes pria

Certiorem velo,acceleriorem eorum exploratione disicrctio spirituum assert,qu. ae pars prophetiqest, prout ad i.IM. Aspiritus, an ex deo sint,discet nedos aptatur. Sed prophe iacob. Letiae impressio a patre luminum immissa praeterlabitur, non alsidue perstat, nisi sorte ut extenditur ad ea quae alioquinaturali ratione cognosci quirent, altiori tamen' modo per divini luminis illustrationem manifestantur; eatenus quippe modum permanentis habitus subire potest,ut linguarum omnium donum apostolis cocessum, Athlatta rerum naturalium scientia Salomoni per divinam re velationem insula,qualis & de rebus humanis ad actuu ' -- humanorum directionem indi, ut & sapientia de altissimis causis valet.Imo ut proprius ad res divinas creatam aciem excedentes tenditur,ad ea pertingit, quae lapientia peculiariter accepta lustrat, nempe altiora fidei mysteria,quae planius nosse persectiorum fidelium est &ad ea qui communiter cunctis credenda proponuntur,quae fi

106쪽

CAP. ii. LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT.

des amplectitur. Uerum ut ad alia proprie vel ut evcntus prophetia spectat identidem a deo superna illuminatio renovari eget: qua etiam actu cellante prophetae dici potuere,qui ex deputatione divina officio prophetico fun-

Sebantur,sicut is cui deus dixit, Prophetam in gentibus edite Inde pseudoprophetae ostendunturi qui desii nilibus iugiter, vel statis diebus, horis ve vaticinari parati

sunt

et I a. Mera tu, res i.

. E abalienatione porro tensuum Intellectusque, quq multis indiscrete velut egregium quiddam celebrata imponit,fusius prout in

iis stitutum poscat,& amata semper brevitas serat distinguedum eit. Atq; in primis ea missa facta, qua

natura vel recte conititua obsuam reparationem requirit,puta eam quae in tam no contingit,aut depravata valido morbo cui velit,nolit,subest,excosequenti necessa rio scrt,veluti eam,quae lethargo phrencs delirio, insania evenit:de illa dicamus que vel superiore potestates aspendente cognitionem nostram,vel ex inclinatione appetitus ad ea quae extra sunt,tendente, & cognitioncm abducente accidit. Vocatur haec ec stasis, seu excessussciscundum quem quispiam extra suam ordinatione quadam tenus constituitur. Raptus autem peculiariter sumptus,prqterea violentiam quandam designatam adiscit. Violentum vero dicitur,cuius principium cxtra est subiecto passo nil conferente, sed reluctante prout ab extero cogitur. Quare qui rapitur, ab extetiori aliquo corripiatur inquidpiam oportet,quatenus in id propensone propria sive naturali sive voluntaria non tendit. imo adversatur,vel termini vel modi ratione. Nam violentus

107쪽

est motus lapidis sursum iacti ad terminu cui renititur: oppositum intimi centri appetens ;& motus deorsum proiecti celerius quain per se serat modus gravitatis ei a

natura tributus quem servare cupiens, eatenus a dive

so refugit. Similiterdici potest homo rapi vel in id quod

penitus aversatur,ceu molestias,&cruciatus vel in ea inqui natura ordinat, velut uellectualia, modo alio quam qui ei naturalis est, ut per sensilia exteriora veritatem in teli igat, nepe abstractione haud naturali ab exteris sensibus per vim externam illata. Is raptus fieri divina virtute potest, & prophetis frequenter obvenisse sacris literis traditur,&: uti potissimus eo nomine absolute usurpato notatur. ait etiam vi angelica vel daemonum reip-borum afferri, leo permittetnteuon nullos pro elationisinsyncerae culpa in eiusmodi deceptionis disci imen inchdere,cui periculo amplius obnoxia sunt, qui raptus nimium de syderant, di contemplationis immo crato studio spiritibus sensorijs subministrantibus ad intima versis,& ab exteris sensibus proinde avocatis, abstractione ab ijs identidem incurrunt, consequenter mentis excessum, rationis certo iudicio sublato,utpote sui non libere compotis, ubi ex teli tensus adminiculum non sub Sup. c. c. servit. Huiusmodi cxcestus, seu edita sis iam non in se potestati hominis subiacens haud ita subit volutarij rationem sed prout ad causam spectat, idest apetitum priore liberum,cuius nimia cupiditas vi sua imperatis alijs facultatibus nosciti vis alienationem invexit. Ecstitsi taliubi non iuxta rectam rationem,& virtute appetita est, sar est diabolicum supervenire raptum,qui nec tam facie cesset,& maiorcs fallacias subdat. IV quippe contemplationis vehementia in spiritualibus adhibenda est . ut

108쪽

noderetus veritas.& in agnita vera bona via untas dirigatur, quae intellectum noli quidem vagii in scd praemonstratorem semper exposcit. Caetera quae media sunt , & recte vel pravegeri, de appeti queunt,non alirer quaerenda sunt, quam ut materiam virtuti suppeditent. Eclla sis itaque, siveraptus etiam, per seno

ucsyderanda sunt, sed prout percipiantur numini, cui prorsus obsequendum est, placere, ad aliquid sibi gra

tum menti significandum. Sic enim &studiose & magno cum merito amari queunt. Alioqui in ipsis intercepto rationis exacto iudicio. Sc liberos ubinde volunt1-tis arbitrio, nec virtutis elicitus actus, nee meriti erga deum maxime conquirendus locum habet. Operantenaque charitate, que non inflatur, non est ambitiosa,

non quaerit quae suasu ut, deum demereri, magis qu&m vel prophetia illustrari, & miraculorum praeitantia etiam benefico sanitatum dono effulgere expetendum est. IUinc, illa ob deum summum finc in amatum simpliciter expeti dcbet . haec non nisi ob illam curanda

Iunt. Caeterum ut evagationem mentis, quae in cnoario eclla sis, aut raptus esse potes , praeter propositum in diversa tendentem pati quispiam valet, ob aspectunt priuertim non ubi oportet, stabilitum , sed alid propentum: ita ex eius proclivate infreni ad maiorem mentis excelsum quit deveniri , ut aliquis ex libidine , aut contumeli e indignatione insanire incipiat, yel etiam amplius affectui laxatis habentis ex toto insaniat. Si . . cui enim lignum semel accensum & rellinctum a pium est ut facilius iterum inflammetur , ita valida in corpus allectio admissa paratius reddit ibi ut simili ab orienti pareat, quoad prorsus , .ut igni labsumptu -

109쪽

ro lignum corripiatur. Ad hunc modum restasis, cui amplectendat quispiam sic sine moderamine dediderit,

morbi recuriciatis instar.vclut insaniaesut furoris parata iugiter ceu ad manum praesto esse,ac redire potest, eaque proprius comitari raptus etiam ab extraria violentia inducti vitiosi humoris aecersitus. Ea propter celebres prudentia & sanctitate vir a quib ecte ac religiose vivendi exempla nobis repetenda sunt,contemplationi vacantes historij, reseruntur non prorsus captaste rhptus, nec ecstasibus possidendos se penitus tradidisse: quin potius saepe ubi solitis indicijs adventare talem excessum animadvertebant, tota vi ad propria obiecta facultatibus attentis contendisse retinacula figere, no quidem ut numen impedirent,cuius potestati quis resistit sed quod in se foret, ne a iudicio cum extero sensu alie-

narentur.

C. II. Me omnigeno in clusei de sacra,m acqui .

A m ut propius ad institutum accedamus, institutio dei naturalem intellectus conditi aciem exuperans,iuxta qua numini placeat, ut mentes in felicitatem directae ipsam adipisci valeant, ipsius attestatione constare debet, quae viatoribus a patria felici peregrinantibus innotescere quear, non dei sua inessentia conspecti, cuiusmodi plena revclatio beatorum cst,sed operantis insolitu effectum unia rae Daverse conditae napurae vires excedens, notitia evidenter Apercepta. Nec in alisid potissimum inlueta dei solius e secta exhiberi par cit in mentium cognitionem deserenda,quam ob eximium tale operepretium, destinatum a

110쪽

m.su. numine Veluti scopum in se fine ultimo stum haud ali ter asscquendum. Dei vero practer solitu creatae universi talis cursum operatio prolata peculiare quid tale indicans mirabilis signi faitigium subiens in prophetico lu-S.TLMq. mine revelationis factae vatibus elucescit, sed caeteris o- - ,δ 'mnibus per miracula sensilia legatis edenda in supernat institutionis comprobationem a numine concessa. Co- sentaneum que est, ut arcana institutio dei non ita dcinac prophetis costans alias haud pari luce donatis, alia parata via emicans percipiatur certissima,ut a dco testante asserta, per extera miracula ostensa, ceu divina testimonia publica propterea edita dei nunc s delegatam disciplinam ita coiirmantibus.Ad id autem veluti numinis instrumenta legatos moveri oportet divino instinctu, qui geueraliter est implessio primi autoris moventis. Is quippe non solum movet ex inspiratione, sive assatu ad

aliquid cognoscendum;verum & distincto influxu ad aliquid saciendum,quod miraculi quandoque cosequatur effectus adci principali virtute, omnipotentia inco- municabili productus.Potest quidem cum operatione virtutum seu miraculorum prophetiae clarus actus inveh. Cio. niri principium, idest deurevelantem mysteria, signum S.I Li.q. que promendum indicans, vel instinctus cognitionis, iii. . i. principio non sic animadverso. Sed licet uterque no adsit semper adsit, opus est,motionis instinctus hominem agensiaut quidpiam faciat, suo lacto proprius d ci miradus effectus sequatur,velut insti umcnto quoquomodo medio, quamlibet effectum requis tam ve ipsius dispositionem non attingente, tamen co Utcunq; lpectante, uti signo, impetratione,vel merito,quo quas secundaria causa posito,deus proprium opus exequi ordinarit. N In-