De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

71쪽

usim attendunt inde vulgatum univet sis indicium persectae per aetatem, vigiliam que resignatam rationi, dudum deteximus. Hucusque decertitudine astu est, quae

ex coni antia obiectarum rerum prout ipsa noscuntur sive Iola sive curn aliorum cognitorum adminiculo, respectu cognoscentis habetur, permoti proinde obiectorum evidentia, non animi spontanea propensione, quieuidentibus vi naturae adactus nequit non allentiri, ac firmiter adhaerere: verumtame certitudo quoque nobis

non minus stabilis fidei non divino modo ed & humanae non raro,adest,qua generaliter astensua intellectus de obiecta quavis re firmus sine adversie partis formidi ne ducitur autolitatae tellificantis, non obiccti evidentia sufficienter permovente nixus,atque ideo no vi ad actus,sed voluntaria propensione animi adductus. Ab utraque autem opinio dissert extrema incendens, ouae assens us eth de obiecto quovis habitus cum adversae partis formidine imbecillis citra talem evidentiam , per similem tamen propensi animi adhaerentem inclinati nem. Ad hunc modum possumus opinari stellas impari numero elle, quod aptius ita vestigium laci ae triadis referre quire videantur: ratione invalida,adhaesione infirma veriti partem oppositam, quod pari multitudine sint,sorte veram fore,ob id clectione voluntaria in partem alteram vergente suffulti. At vero bella inter Hi panos Romanos que olim gesta Tito Livio referete credimus fidem gravi historiographo habentes,assensu firmo plerumque contrariam partcm non formidates obclastici scriptoris autoritateni quae humana ratio qum ex necessitate veritatem non concludat, salsum subesse posse, non tollit,eoque magis voluntatis propensione

72쪽

scit. Sed hactenus Hierosolyma, Romam, Costantino. polim seculis multis durasie,orbem uniuersum ortu no stro antiquiorem multo esse plurimorum itinerantium ac seniorum per artatcs aevi succedentium, qui rebus ipsis interfuerunt,attestata relatione, quasi per manus tradita dubium non admittente firmiter assentimur sideh umana periculo falsitatis erepta praedita s ubinde exacta certitudine iuxta superius expolita . Quia vero evidentia obiectorum deest propensio voluntatis eligentis astensum nempe applicationem intellectus ad ea ut sese habeant agnoscenda quoquo modo exigitur. Expressa naque obiecti cuiusque oblatio ex proprijs ad ea attinentibus intellectui representata vi naturali assensum attrahit,ut nequeat intellectus pariter in assensum ni prodire certior ita evades: sicut parilis oblatio, uasse, primum evidentia est iniecta luminiamillustrati ve colo-,ris obiecti visui visionem eius, certam necellario elicit. At ubi no ita,sed alieno testimonio quicqua in offertur, quantumuis explorato, ac fide digno, quamlibet actus testificationis eiusmodi evidens,ac certus sit, relatu evidens ex proprijs expressum omnino non reddit, sed tantum credibile.idei creditu dignum exibet, ut iam non

leviter,sed prudenter, ac perinde studiose fides ei utique certa polsit haberi . Quare adhuc opus est libera voluntatis electione,quae intellcctum iubens adducat actu ad assertum tale quale testatum est, perpense assensu cognoscendum,actu ita credendi consummationem adepturo, quem exerere,vel negligere,in potestate situ est

intellectualis arbitri j liberi: non attamen oppositum verum esse censere,quod credibilis exasti agnitae certitudini adversatur,quatenus in evidenti certissimo testiu

73쪽

monio alleveratum credibile certum evidenter: quod plane queat,ac debeat certo credi, praenoscitur, non ta men in se recognoscitur,ac nondum ae tu creditur. Sic summum bonum perfectamque beatitudinc in dum evidenter men, percipit per se apprehensam, ncquit noactu amoris prosequi,sed si per conditorum longe in seiriori gradus species tale obiectum a lucriat, non quide odis levalet sed non actu amare vi ac libere propcnsione

voluntatis excitata,quod sane requiritur,alieno in spe-

ci inine oblatum diliget e. Verum hac fidei certitudo cosenticntibus successione testimoniis pci spectis fulta nititur cohumi pposita explqrata cortitudine, qualis intellectu expedita que vigilia, initio quoque a scnsib exteris facto pro naturae nostrae substrata conditione capieta est,iuxta superius indicata Iam quae de humana fide certa deteximus, multo sublimius habilius certius divinae fidei cogruunt, qua dei testimonijs asscrtum quodvis credamus,oportet. Is namque ut in i menta sapientia v 'salli nequit, ut summa bonitas ac virtus fallacia nequa-

quampi oreri aberi. , ratione suprema exorbitantem Uquae dictat propriae naturaequet convenientia sint absolutc. mplectenda contraria vitanda esic. At ut sallacia promat, mens aliud, atque in re ipsa esse intelligit, ut edat,cencipit, quod in primi autoris simplicissimam. '' ac maxime uniformem pei sectionem,aecidentium ex ' i' 'si' lierleu,adversantiu prosus natura divcrsoru exorte nu-lo modo cadit Igitur is eitcntiae infinitum perfectae naturali necessitate fallaciam nec admittit incc exhibet, &insita virtute iuxta rectae rationis illimitatae fastigiuinperinde ut non convenientem absolutissimae substan

tiae,sed ab eius nativa vel itate cun cta i u lirante dissiden

74쪽

rem repellit. Atqui opus est, ut dei testimonia quidpinas leverantia, quo eis asserto prorsus certa fides habere queat,cui proponuntur, certa sint dei solius elle, qualia praeter eum a nullo promi valeant, ne alioqui dubitations vacillanti locus passatur,utq; iuxta humanae natura coduione initio a 'otitia usq; sensibus, intellectui cera talumpto: certitudinis omni gradu superilivantur. Ad id autem appositissima miracula sunt,ea in primis, quae certo sensibus percepta, intellectu noscuntur univcrsas conditae naturae vires superantia produci tantum ab autore primo extraordinarie ad aliquid sibi placitutib.3.t o. designandia, de quibus ali as fusius egimus, nunc bre

C. g. De miraculorum signis. 'nos

D veri miraculi potissimam rationem,quq

cieatas mentes omnes in admirationem rapiat, primum requiritur, ut essectus sublimis deo autore tantummodo fieri possit, deinde ut eveniat priter ordinarium/rerum cursum adeo universita tinaudanae sive ordiendum, sive continuandum institutum. Vnde mundi creatio conservatioq; miraculi mensuram non sortitur, nec animarum humanarsi productio ten eris quotidie coi pusculis instilarus I et a deo tantum prosecta sit. laec miracula maxime animaduertentcs permovent ut vestigentia quidna peculiariter designandum insolita deus exhibenda elegerit qui idco signa ostenta quedicuntur. Oportet quippe,ut egregiu quid pia sit ob quod pr*stantissim autolinii ai u quas instituit, causatu ordine omisso inustatu ii condb

75쪽

conditi natu .arduum,ac super eminentem vitium eius extremo vigori effectum sc autore solum editum voluerit. res autem pr(cipue miraculorii gradus distinguuntur,ad quos citcta reserantur. Supremus est . quin effectorum talium ipsa essentia toti creatae naturae vim excedit,qualis est, quod sese duo coriora eum deni locuoccupantia penetrent,quod solis cursus sistatur, aut retrocedat,quod humanum corpus immortalitate, gloriaque cumuletur. Medius cst,qum effectus non tam p-pria causa, quam ex parte subiecti, ubi fit, naturae vires vincit, ut mortuorum vivificatio, illustratio caecorum, ac similia Efficacia namque conditi naturae secundum inditam dispositionem,ualentiam que secundarijs cau sis concessam, genitis vitam altis que suppeditare, non mortuis potest, facultatem que visoriam in oculi apto instrumento. non in vitiato penitus orbe caeco largiri. Postremus est,qum effectum naturae potestatem lupergreditur,modo saltem procesu ve, citro aliter iit, atque ad illa effici queat.Tale foret, si subito serenus aer in nubes pluvias que magnas cogeretur, terra usque ad intima dehiscerct,aegroto gravis morbus, ut febris abscederet,ac simul vigor reperaretur. Vis enim conditae naturae quit imbrem largum dehciendum spatio temporis,

no mometo colligere, rimas que itidem iniici ra ducere. ut Sc sarcire, remedijsque appositis morbos aliquot pio pulsare adminiculis luc ad tectis vigorem testituere at

tamen haud extemplo, sed progessus diu tui ni scrie ui .

ad filii lium prolixa. In cunctis autem miraculis deus, prima veritas,qui mundi a se instituti gubernationem non deserit id propterea veritatis eoium insigne decrevit esse quod sibi nec natura condita , nec fictio usurpa-

76쪽

CAP. LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT. 33

re quiret:ne selsitas veritatis notis amicta pro ea quasi merito accipi valeret,quod tanti moderatoris summam providentia minime decet. Id vero est, quod miraculavera dei a naturae consuetis operationibus experientia setis notis late discriminantur, constantia permanent, non ut licta ludibria,quae constantia carent; nec ullum examen,ut illa verentur,imo quo amplius exploranturpi velut igni aurum,essu nigent. Medius porro gradus maxime aptus est ad huiusmodi certitudincm comparandam. Si quidem sit biectum, in quo miraculum exhibetur, longe inte potentia naturali cassum penitus no- nobis expiriri licet,eam que per miraculum instaurata ac perinde subiectum in integram illius iunctionem restitutum diutina cunctorum experientia consentiente comprobare. Ita inimitabile indicii inexuperabilis certitudinis depreliensium ad c*teros quoque gradus no adeo parum pertinet, ut non eos a sellaci assimulatione discretos suo modo reddat;& a calumnia omni asserat in dei nuntio suam legationem primo etiagradu colirmate. Non modo autem per dei tesatos ei coniunctos & familiares pro collata superna dispositione divina legatio

erga reliquos mortales non ita idoneos miran is signissensibilibus monstratur, Si voluntas citis speciatim, ac veritas secretorum revelata patefit,sicuti literis si illostprio regis obsignatis contenta vcre pi ofecta esse a regia voluntate indicant inverum N ipsis laciis nuntiis sit mi .c. liter quandoq; ostenditur. Dux naque Gedeon Dominum deum se respicientem compellantem flue allocutus, dixit, Si inveni gratiam coram te, da mini signum,

quod tu sis,qui loqueris ad me, nimirum sumin' deus.

Id que deus praestitit pam paulo post virgetprsi sums initi

77쪽

LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT. CAP. .

mitate sacrificium saxo impositum tetigit, & e petra frigida ignem rapidum subito extulit, qui panes aetymos carnes que actutum absumpsit. Antea vero deus substaniae specie in rubo incombusto primum cospectus Mosi ad Istaelitas, AEgyptios que delegado dixit ob exigui Exo talem haesitanti Ego ero tecum:&noc habebis signit quod meserim te: Cum eduxeris populum meum de Egypto, immolabis deo super montem istum. Vbi &prcsens miraculum ignis validi, & illaesi rubi designavit,&certo loco tempore questiturum educto populo unde non nisi supremavi educi poterat. sacrificium praenuntiatum, vel ut indicium scieusae,ac potestatis in terminae miraculis catenus germanum adiunxit. Non tamen est opus, ut sensile ad hoc semper exhibeatur oscentum, quod amplius erga caeteros sensibus maxime ductos est necessarium sed satis est spiritualia intellectu apprehensa numinis sua mystella revelantis documenia certo adhiberi de quibus cum prophetica inspiratorum

a deo vatum revelatione locus appetit, ut agamus.

i cap. S. Prophetia quid sit.

Rophetae, quasi profantes praedictores aptpellantu r,qui ea enutiant, quae procul sunt ab eorum cognitione, quibus culta in codepraesentis conuersationis statu versantur; at oue ea enuntiatio,quae ita ignota deinde in notitiam adcucit,vaticinatio fertur.Et ea proinde poti istine,pphetiae nomine habetur digna inter mortales, quae occulta

pandit supra humanam notitiem elatet non nisi per dei sapientiam vatibus aperta. At qui enuntians procul posita ab eorum notitia quibus cum sive loco live temporire nones .haud hoc ipso vates ducitur. Liquet enim P -

78쪽

phetam non esse,qui ea quae in Hispania geruntur illic

degens,Romae habitantibus scribit, tuique presentis te peltatis aut etia praeteritae acta successurinominib' historia codi ta testatur. Verti si ages in Hispania incolis referat iid quae Romae pri gesta fuere,quae vel ipse viderit vel alijs reseretibus noverit, sed quae tuc eveniat, divin ampli' cestat quod ea notitia no humanu scietiae,sed sublimioris,acuppe diuini iudicec Quod si deus vel angen. i.=I. li,quib' no ei cu mortalibus ide coversationis status. ijs abdita,sibiiu excellenti notitia perspicua manifestet, id quantuuis intellect humarii acie superet ad sphetia nopertinet, ut enuciates, vates existimetur quod humanii

mortaliu statu nullo modo attingat.Rursus secreta vati divinit revelata no necesse est ut .ppria,pphetae notitia excedant, sed satis est,ut coinunem status que sustinet, mensura exuperet:uti nec opus est, utScul remota sint, cognitione cuiussi bet,eoru quibus cliversat sed sat,est, ut generali eoru captui superemineat, atq; ita divinitus retegant Sic Seruator humani generis quavis coprehe-sor cu beatis iugiter fuerit frues dei beatisfacie cospecta,

quia tamc cu viatorib'versans viator etia causa mortalis Luc. . d. carnis erat:magn',atque adeo maxim' pphetasuit, duet.m orbi sum a dei my steria reseraret; quod ea licet nodippria scientiam sive deitatis, sive felicis animae, sive infusam acoceptionis primordijs supergrederentur,comunem nihilominus modum,scicntiae ascriptii viatorii, quorustatu sercbat, superaret. Si quis priserea occulta cordis, puri g.f. hoc est, intime metis soli deo nota hominis alicui vel eii.cbr.1. de reserat,vel alijs apiat no id absq; Dphetis munere priversii, stiterit.quavis spirit qui rapsemcthoimne est,ea noscat rhi -c no alb pter deii,aut aliquis ali aephetica dei revelatioe:

79쪽

uia univerum animi arcana longe a mutua notitia, nii ea quivis sponte fateatur,a deo tantum revelanda,i posita sunt Stat denique multaquehominum peritia non spirituum vel reproborum effugiant, ut quin se sedeo permittente hominibus insinuantes alas codsta suggerunt,ut alijs Oserant, divinatores costituunt. Atqueb variis nominibus nuncupati arioli coniectores,magi, phy tones,non absolute prophetae, sed adiecta diminu tionis nota prophet(daemonum dolorum ve seruntur aut pseudoprophetae, quibus solenne eit salsa, ut in spiratam mendach patrem decet, plerumque vaticinati.Pro Ieis,.s hctae itaque simpliciter ij vocandi veniunt, qui quae solus deus novit.nec nisi eo revelante peculiariter inserio-bus patere queunt, ipsius ope nuntiat alijs, cum quibus in similis status confortio conversantur, ut pote procul simpliciter,nempe maxime semota ab eorum intelligetia communirium utique infinito intervallo inseriore creatam vim intellectus cuiusque relinquant Quin ergo ad prophetiam proprie spectent,quae no sunt ab homine noscibilia, niti per divinam revelatione extra ordinarium usum communemo: mortalium sensum colsatam: sub eius amplitudine multo potius continentur, ut revelatione divina nosci queant,quae creata intelligetia praeter revelationem in notescere valerent, vel uti spirituum incorporeorum subtilitates, & sapientium dicciplinae. Et quonium eo proprius quaevis ad prophetia

attinent,quo Iongius ab humana cognitione rccedunt, eorum triplex discernitur gradus,quo cuncta reducantur.Infimus estorum quae proculis ei uncta sunt a notitia sive sensili si tintellectuali alicuius. aliquot ve hominum,sed non omnium itidem que spirituum, quac

80쪽

CAp. l. LIB. l. DE AVT. S. SCRIPT. 3s

proinde quin aliter,atque per divinam revelation e no-lci valeant:per eam cognosci multo melius post uni Sic regis Ioram comminationes letales civibus anditas ab- .Re. fg sens Eliseus vates novit: Christus aemulorum cogitatio Zumro. d. nes capitales sepe retexit: Salonion dispositionem orbis β p-L-T-c deo interius docente sapietiam, uae caperet omnes spiritus intelligibiles, didicit. Superior eitcorum , quae in uniuersum om nium horuitium conditarum que mentiti in viiii intellectricein nativam excedunt, non quia Cea. U. secundum se cognoscibilia non sint; sed ob creatae co- gnitionis deseditam alti sacrae triadis,ac substatialis unii; a taxis diuinae musteria expresia patribus Abrahae, Davi-I. . . Et diu aice, is ostolis rcvelata,&cocarnati verbi arcana masit. etri virgini,ac discipulis revelate prodita. Extremus es eorum quae su ni procul ab universorum creata notitia, quia secundum se ipsa cognoscibilia non sunt ut cotingentia futura, quorum veritas definita non est, quemadmodum effecta causas non contingentes sortita deter- iminata sunt in ipsis non ad opposita ex aequo selabentibus sed ad oppositorii alterii, in que ipsis subinde praenosci vctura queunt.At illa put futura colitigetia sunt.1lb i. I. aer causas vis utrumlibet ambiguas liberas que ita nosci eo ..d J. Non possunt: sed prout actu quandoctaque sunt, ut Pau ei reti: li navigatio aricipitem ita futuri contingentiam dictac C exuentia aeternae dei scientiae,quae causa prima rerum om nium non dubia, sed necessaria ijs, sibi certa est, perperim nota sunt,& longe ante citiam sint, per que ipsam alijs prophetica queut revelatione pri quam eveniant, innotcscere. Quia vero quod secudum se competit,potius quam quod ob alius desectionem; Se quod uniuersim,quam quod particulatim, proprius congruit, infi-