장음표시 사용
91쪽
LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT CAI' Igitur ubi prophetici denunciationes pr scientic fiunt,
ia , qua & predestinationis clauditur, ut ad omnes futuros eventus, prout tu se ipsis sunt, praescientia divina extenditur opus es ut menti vatis explicetur absolute, i ac particulatim eventurum,quod prorsus futurum est, sicut Isaiae revelatum quod regi, domuiq; Davires'. et Edis dixit, Dabit dominus ipse vobis signum, Ecce vitago concipiet, & pariet filium,& vocabitur nomen eius lEmanuel.Nec minus quin arcana sive priterita. sive in praesenti consistentia, iam ad substantiam divina pertinetia singillatim prophetis rescrt,oportet, ut quc ma xime cuique mysterio propria sint, elucidet,veluti mysterio unius essentiae divinae cum hypothaseon trinitate Isaae ciIsaiae reserato. nimirum ea, sine quorum explicatione germana secretum confusum, no expressum habeatur At ubi vaticinia pollicitationis aut minarii de pi qm ijs, poenisve offeruntur,non ut de prosperis vel adversis eventuris absolute,quorum idem esi, ac pr*ccdentium proilus suturorum iudicium,sed prout ad causas referutur esseclusitatis est,ut vati mutuus is ordo pandatur liquido inter causam,effectumq: expressa intcrcedes inec
necessarium est,ut reveletur, sit ne omnino cffectum eventurum, necne, itemque causa ne penitus duraturast, an amolienda, ut vel cosequatur cilectum ipsam persistentem vel impediatur. Sic Ionas prophetica revela- Iona mi tionc Ninives malitiam, ae subversionem suturam in illa tanquam in causa debitum eversionis suppliciu exigente perspicue novit, ordinem causae ad effectum sagitatu in intelliges,ita ut si ea ad quadragessimum usque Ionae.c. s. a praedicatione diem perstaret, excidium traheret. Notam e deprehendit,an si Ninivitq poenitetiam pr*occu
92쪽
parent,discrimine forent rei edi,quanuis id sore apud
se sermocinatus existimaret pro dei clementia exporata, qua in ignos entiam,quam in vindicta pronior est, IM.e . . ut ipse vates postea cum deo expostulans astendit. Rurasus inter secunda Israelitis eventura vidctur multa Moses cum citeris vatibus vaticinatus in causis,hoc est religionis studio ac erga deu pietate praevid iste, veluti mencedis inferioris loco pro legis veteris impersectiori st tu;quae quod absolute praenuntiaua non sint. h ud mirum est non evenisic sublatis causis ob Israelitarum in deum ingratorum admissa scelera sive prophetis interdum cum infelici successit ignota, sive pr nota interdit, ut varijs in locis animadvertere licet. Eadem censenda sunt de quibusvis alijs effectis , sive per se contingentia
sint,sive sortiantur sui necessarias causas in se tamen co- tingentes,vel evitabiles,quibus quoquo modo prase, n, ditis,essecta quoq; impediri possint. Ita Isaias Erecniae letali morbo laboranti praedixit M orieris tu. dc non vives:quod eius caus cmors necessarius effect' foret. Morbus vero licet vitiata corpus constitutione naturali ne cessitate adesset, erat cum illa evitabilis quativis non potentia naturali,sed superna,instaurata recta valetudinis dispositione cuque morbo nex etiam evitabilis ; quod prorsus futurii vates primum non praevidit,paulo mox deo revelante praenuntiavit sed nec absolute consecuturum letum,quin potius prout in causa continebatur, lesignavit intuitus prophetico lumine deo reserante col- , - - lato,cui salsum sub esse non valet. Incunctis rigo vatici
t ' nijs de si numen pro immensa sapientia plurimo dea' lada mysteria quit includere,quaeque sibi pimat ex ij,
vati aperire. non tamen est necessarium ut in stylii*-
93쪽
LIB. I. DE AVT. S. SCRIpT. C AP io Igitur ubi prophetici denunciationes prescientic fiu nt,
scio qua & praedestinationis clauditur, ut ad omnes suturos eventus,prout tu se ipsis sunt, praescientia divina extenditur opus ei ut menti vatis explicetur absolute, ac particulatim eventurum,quod prorsus futurum est, sicut Isaiae revelatum est quod regi, domuiq; Davi I a.diae dis dixit, Dabit dominus ipse vobis signum, Ecce vi sio concipiet, re pariet filium, revocabitur nomen eius manuel Nec minus quin arcana sive pr*terita sive in praesenti con si istentia, etiam ad substantiam divina pertinetia singillatim prophetis refert,oportet, Ut quc maxime cuique mysterio propria sint, elucidet,veluti mysterio unius essentiae divinae cum hypothaseon trinitate ista Isaiae reserato nimirum ea, sine quorum explicatione germana secretum confusum, no expressum habeatur. At ubi vaticinia pollicitationis aut minam depr*rnijs, poenisve offeruntur,non ut de prosperis vel adversis eventuris absolute,quorum idem est, ac pr*cedentium prorsus futurorum iudicium sed prout ad causas reserutur essectus:latis est,ut vati mutuus is ordo pandatur liquido inter causam,effectumq; expressa intcrcedes inec necessarium est,ut reveletur, hi ne omnino cffectum eventurum, necne, itemque causa ne penitus duraturast, an arnolienda,ut vel cosequatur cisterum ipsam persistentem vel impediatur. Sic Ionas prophetica revela- Iona c. I tione Ninives malitiam, & subversionem suturam in illa tanquam in cause debitum eversionis supplicita exigente perspicue novit, ordinem causae ad effectum flagitatum intelliges,ita ut si ea ad quadragessimum usqtie Ioue.c. s. a praedicatione diem perstaret, excidium traheret. Notame deprehendit,an si Ninivit poenite iam pr*occuparent.
94쪽
CAP. ro. LIB.I. DE AVT.S. SCRIP. t arent,discrimine serent rei edi quan vis id fore apud
e sermocinatus existimaret,pro dei clementia explorata, qua in ignoscentiam quam in vindicta pronior est,msi . . ut ipse vates postea cum deo expostulans astandit. Rursus inter secunda Israelitis eventura videtur multa Moses cum ccteris vatibus vaticinatus in causis, hoc est religionis studio de erga deu pietate praevidisse, veluti mercedis inferioris loco pro legis veteris impersectiori st tu; quae quod absolute praenuntiaua non sint, h/ud mirum est non evenisse sublatis causis ob Israelitarum in deum ingratorum admissa scelera sive prophetis interdum cum infelici successu ignota, sive pr(nota interdu, ut varijs in locis animadvertere licet. Eadem censenda sint de quibusvis aliis effectis, sive per se contingentia sint,sive sortiantur sui necessarias causas in se tamen co- tingentes,vel evitabiles,quibus quoquo modo praepe, ditis, ecta quoq; impediri possint. Ita Isaias EZechiae letali morbo laboranti praedixit, Morieris tu de non vives:quod eius causi mors necessarius effeci' foret. Morbus vero licet vitiata corpus constitutione naturali ne cessitate adesset, erat cum illa evitabilis quaiavis non potentia naturali sed superna,in staurata recta valetudinis dispositione ciique morbo nex etiam evitabilis ; quod prorsus futurii vates primum non praevidit,paulo mox .Rg. deo revelante praenuntiavit sed nec absolute consecuturum letum,quin potius prout in causa continebatur, lesignavit intuitus prophetico lumine deo reserasite col-1 -- lato,cui salsum sub esse non valet. I ncunctis ergo vatici-
nijs de si numen pro immensa sapientia plurim/ depyiada mysteria quit includere quaequesbipimat ex ijs
vati aperire:non tamen est necessarium ut in My visi*
95쪽
LIB.I. DE AvT. s. sCRIPT. QAnio intellectui prophetae uid explicet, quam quod ad ora
euli specialis peculiarem materiam,conditionemq; vel causilem,vel absolutam iuxta verborum interius,exte, rius ve oblatorum,aut signorum germanam exprestio , .nem spectat. Is primariussensus , ita intelligentia genuina vaticinij et id que ita vates a deo reserante,seque revelante testatum lumine propaeetico evidenter agnoscens, ut sic quid vis a prima veritate assci tum expresse cognitum indubie certissima costare veritate recognoscit, & caeteris alleverat. Quod si narrata oracula no disserte ac plaus significanter, quid sibi discrete velint , r
serentis sermone aperiant, qum plerunque non: omnia dicta gestave relata habeantur sagaci solertias Ib des o pe implorata exploranda vaticinis secreta intelligentia est.Nam prophetia quae absoluta deprehcndatur. semius pioprius est,id quod verbis signis ve accomoda nativa que significatione notetur,ablblute sic esse vel sore rorsus eventu rum eius vero quc causalis perspiciatur, egitimus et sensus quod inferiornui causarum sive naturalium, sive liberorum actuum denotata dispositio exigit, ut propositus csseruis eveniat, sive rc futurus sit live alia de causa non sit. In cuctis expositis no aliud habetur,quo prophetiae ratio, seu essentia compleatur, nisi divini luminis impressio, sub qua intcllectus motus & illustratus percipit exacta intelligentia, de recta certi iudicij determinatione arcanum quidpiam super
naturale a prima veritate retegente, sive revelante expresse assertum. At qum vates detestentiam non insipi GF. c. .ciat, non nis ex effectu, operationeque pmpria illum . evidenter nosse quit,ut agentem se, suaque secreta retecta, tetataque revelatem. Talis vero est immisia intel- .c.'. i v. . 8 a lectui
96쪽
CAP.io. LIB.I. DE AVT. S. SCRIPT., ilectui superni luminis impressio a solo autore primo se .
se ita inlinuante menti prosecta, ut antea indicavimus.
Sed quib indiciis queat semper a propheta internosci,ae a quibusvis alijs impressis intellectualis affulgentis
cognitionis motibus discerni ron alia via se offert,qua illapsu;dixini adeo solo fluentis,ac sementi aperte indicantis Illabi autem deum conditis non aliud fore a icipitur quam intime esse,ac intime operari. quod potis .
sime dicitur erga mentes,in quibus altioia,quam cael ris autor operatur,qui per praesentiam,virtutem, iacne' tiam que suam,qua ipsius est actio, penitit si me incun- .i ctis est. Deus itaque intellectui vatis sic illata luce illabi /, tur tanta,tam claravi instar ignis penetrans, & corripiens,qualem is ab autore tantum suo in opere exeri quia re perspiciat.nota cunctis alias inimitabili. .
II. . of propheims eius a fallacia discretio.
autem haec latius pateant, modi, quibus prophetia contingat, discutiendi sunt, ac supponenda in primis quae cunctis propheticis revelationibus communia sunt, ut ad singularii peculiaria discrimina xeniamus. In omni pro phetia intellectui vatis adco supernunt lume imprimi
-a.' tur, quo a prima veritate revelatu quidpia nativa sua aciem superanstuc agnoscat aperte certissima de reserato iudicij recta determinatione exeres:qua perceptione,p-pheti substantia perficitur. Prius vero deus disponenso Uinania iuxta,pprium cuiusque modulusuaviter, mente, irationis participeratiobili motu adsphetiam excipiendam excitat.volume ope sua inspirans,ut attedat intUllectu .intcntuq ac sublatu reddat ad apprehededa sublimia dei arcana. Necem in liberoarbitrio prcditis,quoruL natu
97쪽
natura poscit,utsponte moveantur,prophetiam haberi quasi per influxum in intelictum descenentem, sine libera ipsorum operatione tanquam preparatoria consentaneu est. Quousque rus in om ni spnetia vatis intelligentiam ut minimum exledi opus sit. iam explicuim . Haec ubi adsunt prophetia exhibetur , etiam si vati non alia visa species ve promantur de novo, sed vel alijs oblatae aperiantur Sic Iosephipphetico spiritu somniuPharationis, Daniel Nabucdonosoris, ac scriptura Baltastari ostensam prophetia distituto interpretatus e sic dominus apostolis aperuit sensum,ut intelligerent scri , pturas sacras, ad quod pertinet interpretatio sermonum speciatim dicta eiusdem spiritus lumine collata, uae etiam ad variorum idiomatum explicationem tenitur. Quandoque autem prophetica revelatio fit non per solam vaticini luminis miluentiam sed & simul per
species recens immittas, ordinatas ve, sive oblatas ext rius veluti visas, auditus ve aut aliter sensibus exteris acceptas,interuis que usque ad intellectum transmissas sive internis sensibus inscriptas velut insomnisobiectas, qualiter & vigilantibus obtendi queunt,unde ad intellectum permeent, sive intellectui prisertim inditas,quibus tamen pro compositae humanae naturae conditione subserviant oportet respondentia simulacra ae limative cum alijs facultatibus ut insuperiorib traditum est,& M. c. sensus exteri subministratio ad iudicij dein certitudine capiendam. Prius naque natura specierum oblatio est, quam intelligentiae detcrminatio. quae illam consequinata est sed etiam interdum ea teporepi T cdit it quini inter lamni evenit, in aliave alachatione ab externis se
i sibui abducta, sicut Q ubi quocunque impedimento
98쪽
exacti usus rationis homo impos est,quae quo quomo do intelligit,no persecta determinatione iudicans. Posi .c. . d modum quippe sui compos expedita vigilia redditus per species pr(notas memoria intellectuali, sensiliqvi subserviete reseivatas, denuo excitas potest intellectu, sensilibus facultatibus internis, & exteris ministrantibus, de praecognitis non secus,atque de i clatis ab alio prius perceptis certum iudicium ferre, ac sub prophetico lumine desupei antibus naturalem intellectus vim, certis G R. as. sinium. ItaIacob quin evigilasset visa in somnisscala pertingente a terra in coelum,cui deus inniteretur angeli subeuntibus ac descendentibus. ait, Vcre dominus est in loco isto,& ego nesciebam. Salomo quoque ubi peri , somnium optatam a deo sapientiam impetras let, evigilavit,& quod esset somnium, intellexit. C terum incit .. ctis enumeratis prophetiae modis, no opusest alienarionem a sensibus cxlcris praecidere, nisi ubi formae imaginariae inteinissensibus ita insculpuntur,ut non pro limulacris,sed pro rebus quasi ptae sentibus capiantur. Si quidem de absentibus, ut curia Romana,Salmanticen D que academia per phantasmata reposita memoriae notanquam de praesentibus Ad quales antea fuere praesentes cogitamus. Atquin praesciaria seu libus extrar ja, ut
soli cuin communi tantum praesentia percipiunt, oste-iunturAd se trahunt in ternas simili tuu ines, ita ut non ad alia velutpraesentia repra cntata Ieserri apte queat.. Quo circa ut ic fiat,abstractione a sensuum extera fundi
ctione intercedere necessarium e vel persecta, ubi nil foris apprehendatur,vesim persectam, ubi parum ad exteriora homo attendens vix imaginata discernat ab haquae velut in pi qtentia sensibus externis accipiuntuta
99쪽
Placet autem numini non raro huius nodi abalienationem vaticin s praemittere: ne distractus homo inalia obiecta intente versanda, sensilia praesertim vehemente aliquem affectum velut irae aut cupidinis cientia, male aptus redditus ac depressus impediatur a mentis subla- tionc maxima suscipienda qui spiritali divino influxui capiendo necessaria est ab inferiorum occupatione quo ad eius fieri queat, exsoluta.Praeter sedatos autem corporis motus abalienatio etiam humant naturi imbecillitati suaviter moderandae idonea est ad obiectas a deo si- - I. militudines sustinendas, qum ita instar insomnij offeratur, quo solemus vel insueta vigilii sine molestia excipere,qualia in expedita vigilia oblata non nisi aegre ferremus. Denique usui est,ut amplius vates nil,ppric intel- lectus inventioni, uti libere non operantis in mysterils . . divinis designandis, sed universum a principio usque primo autori acceptum ferant. Postea vero in iudicio costi in mando opus est stipernum lumen superminere, usum que rationis exactum expedita in vigilia exertum n. G substerni ut & rationabilem naturam divinae revelatio ' ni supponi. Vnde in lani. dc in summa pleno rationis iu- , dicio destituti ad propheticam inspirationem subeundam neutiquam dispositi sunt. Alias vero naturalis complexorum humorum temperiei dispositiones quibus errantes ethnici vaticinam vim , ut & certis locis, ac statibus ascripserunt, deus minime requirit, ut pote qui & supernaturalem estectum , ipsam pro- phetiam producat, & cum effectu congruam eius di spositionem valcat inducere. Aliarum autem ineptitudinum ad mores praecipue spectantium causam iam deteximus, ex qua fieri potele, ut pravus pro-
100쪽
C PAEO LIB. I. DE AVT. S. SCRIPI
phetiae dono aptus non sit, qui sancimprobis percitus affectibus, i donea tranquillitate careat quas aliunde velut ob secessum, speculationem, temperamentum vet placidum potiatur, non est cur nequeat cum gravi aliquo delicto . vitio vel sicut elationis , vaticia munus habere ad veritatis ostensionem intellectui; non ad virtutis possessionem voluntati collatum. Veni tamen est aliquod esse hominibus suturorum naturale
praesagium non animae nativa vi,sed experientia comparatum in causis effeci frequenter eveniressolitos praesumens,velut ex aeris niutatione pluviam sccutura coni cimus ex pluvius anni uberiatem:qui eventus cum
pe fallant,liquet,q uam hoc predictionis genus a verq ppnetiae ineranti celsitudine desciscat Idqueapertius in de constat od brutae animantes huiusmodi praesa morum notitiem pri se serui, qua de re apud naturales scri, O . . p Ore collecta plura videre licet:nec raro tali prccognitione hominib' pr*llant circa diversa occupatis,qui per
quietem aptiores sunt ad modicas etia impressiones percipiendas, indeque rationis excellentia essectus ingruensi'.VM tes venandos . Ad hic quia prophetica revelatio a patri 'm.. sticis claritate declinans obscuritatem nonullam intel-iligibilis veritatis praesert: licet non improprie prophe tia sit, imo nobilitanium sortiatur modum, quq per intellectualia super neventatis specimina ipsam inspicit picter imagines sensilibus iacultatibus denuo impres... ra, qualiter pselix regio divina mysteria revelata cenis rimur privim tamen prophetia eli inserioris modi, si hi simulacra, signa ve rerum sive laris , sive inte- . riu' producta , ordinatave recenter sensibus osserunitur. H autem infimum in insomnius modum nacta x, s praestanti