장음표시 사용
131쪽
. . LIB. II. DE AVST. S. SCRIP. CAP.r.& lingua conscripta est, or propter hoc hactenus sui statum cognita ad regias manus ad huc minime pcrvenit. Sed digna est ut ipsa quo que inter tuos libros habeaturcium propter sapientiam que in illa continetur,tum propter eius sublimitatem . ut pote divinam. Cuius rei gratia & apud poetas,& historicos horum voluminum frequens est mentio. quoniam per utilis sit & ad regendos . mores, & respublicas instituendas, ob hominum pristatiam qui illic describuntur, & rerum venerationem, quem admodum Hecateus Abderites inquit. Ideque tibii Demetrius a Fabio Quintiliano ac Cicerone ob inge. nium A: secundiam laudatus, regi post interpretatione admiranti; quod ex tam perfectis nemo historicoruni aut poetarum sibi quidpiam assumpserit, pro causa redens venerandam legis inititutionem, tum quia dctasPhibuerit,sii bdidit, Nam quidam tantum opus sibi ai si mere ausi, mox divina ultione percussi, consilio abstitere.Testatus q3 inde est, se audiale I heopompum, quoniam ex lege secretioraquq iam in historiam audacius
transferre conaretur, supra triginta dies mentis turbatione correptum: Quicumpei morbi intervalla dcum implorasset ei manifes 5 per insomnium demonstratur ea gratia id sibi contigisse, quod divina pervertes in vulgus pro cere tentasset,quibus visis emcndatus, Ac nacti redditus sit. Et quide audidit,& ipse coperi apud Theodectum, tragrediarum scriptor em tale luminibus captu duis quq iam ex huiusmodi Libris in suum poema tras ferre vellet. Verum ubi eam c(citatis causam animadet vertit, deum plurcs orasse dies, atque ita restitutum. H d etiam ex A ris ea.
132쪽
C. Sacrae bibborum autoritas iugi re m
Erum enim vero intermissa Hebraeorum censura primarium apostolicum testimonium divinis miraculis assertum de sacris scripturis inquiramus . In canonibus apostolicis, quoru autoritate agnita svnodus Tridentina expresso quoque decreto nititur , pei Clementem Rome ab apotholo Petro episcopum ordinatum digellis ad finem h ec ex apostolo rum personis habentur . Sunto omnibus vobis clericis simul de laicis venerandi , ac sacri libri , veteris quidem testamenti Molis quinque Genesis. Exodus, Leviticus, Numeri, Deuteron omium , Iesu lilii Nave unus Iudicum unus , Ruth unus , Regnorum quattuor, Dcrelictorum ex libro dierum duo , Hes her unus , de Machab corum gellis tres . Iob unus.
Psalterium unus, Salomonis tris Provcrbia , Eccesiastes , Canticum canticorum , prophetarum duodecim, unus Esaiae, Hierem te unus , IeEcchiel unus, Daniel unus. Inquiritor autem a vobis extrinsecus, ut
adolescentes vestit addiscant, item sapietia eruditi Sytrach: No: ravero, hoc est novi testam cli evangelia quatuor Matthaei, Marci. Luc(, Ioatinis, Pauli epit ole quattuordecim, Petri epistole dux loannis tres. Iacobi unali te una: Clemcntis epistola duae, praeceptiones quae vobis episcopis per me Clementem in libit socio. nuncii-
133쪽
nuncupatae sunt,quas omnib' publicari non oportet ob quaedam arcana que in se continent:& actiones nostras apostolorum. Cum vero apostoli suis constitutionibus , publicationem sustulerint, obscuriorem,quam canonim , et cis libris authoritatem tribucrunt. Quanquam revera Philis. mirabiles sunt,& apostolicospitiiud igno&a praestan- polye Astissimis quibusque patribus eximia obscrvatione susce- lpit.& agnitovelut ab ignatio martyre, Athanasio, Epiphanio, Chrystomo, Hieronymo,qui eas Latine tran, in orit :stulit,Oecumento, Damasceno. E quibus Epiphanus q- Act., aemulorum calumnias refellens, Omnis, inquit, in ipsa costitutione apostolica regularis ordo habetur. ac nihil a s de adulteratum, neque a consessione, neque ab ecclesiastica gubernatione, ac regula. Atque ita ipsemultis in locis plura inde libenter desumit. Quod autem in canonibus nonnulli sacri libri omissi fuerint, ipsis autoritatem non derogat: potest enim illic per temporum iniuriam quidpiam deesse, qui etiam efficit,ut hi canones non publicam prorsus apud universos notitiam assecuti sint:& , quod ibi non invenitur,alibi suppleri valuit. Nam in apostolicis constitutionibus libri de reditu ,hoc est Esdraeae Nehemiae inter sacros legendos ab apostolis ita refe- Lib. 1.Lιruntur. Medius lector e loco superiori stans legat libros Mosis, IesuNave Iudicii, Regnorum, Paralipomeno, De reditu:praeterca Iob, Salomonis,Sexdecim prophetarum, servata lectionum vici situdine. Alius David hymnos canat, & populus initia vel uti concinat. Post haec acta nostra,& epistolas Pauli cooperatoris nostri, quas ad ecclesias misit secundum institutionem Ctus sancti. Deinde diaconus, vel presbiter legat exangelia, quae ego MatthLus & Panes vobis tradidimus, &coopera-
134쪽
tores Pauli Lucas ' Marcus accepta vobis reliquerunt. Rursus quoi l apocalypsis Ioanes apostoli utrobique nomeminerint, nil mirum est,quum ea nondum edita suerit. Pitus namque apostoli fere omnes martyrio coronati decesserant,praesertim eorum princeps Petrus ad quepotissimum canones, de constitutiones apostolicae reseruntur qui cum Paulo sub Nerone Cesare vitae cursum gloriose consummavit. Post modum vero Ioannes apostolus & evangelista ob dominicum testimoniu in Patis. Ame. r. b mon insulam relegatus suit sub Domitiano Vespasian c&. n. . filio: ibique apocalypsim adeo revelante susceptam conv- ---β sci ipsit ut Irenaeus Eusebius,ac Hieronymus testanti rix , rum, prius vero scripsisse evangeliu quod Nicephorus tra,c ditannu a Domini alcens utricesimu sextu nota S, & ah h '' Policrate clare resertur,ex habitis,cos at: reliqua in chro. ,'N. .. nographia lati' execu ti I u m'. H oc aevo libri cae teri veteris instrumeti apostolico iudicio ac testimoniocos robati fuisse debet existimari. Nec enialiter generales sequetes synodi cuncta sacra biblia pari veneratione lum psere,quam quod ea sic ab universa ecclesia exordio ab apostolis sumpto principibus dei legatis recepta constante successionis iugis traditione accepissent. Concilia quippe divinam in lacris biblijs autoritatem agnovere, non dederunt, ut quae minime condidere. At apostoli tum condiderunt tum ab alijs condita comprobarui, di quaquam deus primus autor eis proprie autoritatem dedit, apolloli quoque velut numinis proxima in strum cia tribuisse dici pol stini,quatenus & ipsorum testi inonium, divinum testimonium supremis miraculis probatur,ac divinum testimonium sive recens cbdita, sive olim iam a numine asteria aequali firmitates abilit. Ad hunc mo-
135쪽
Q. f., vestit umbrae praefigurantes praecurrerint. Denio uenon obl at dictis,quod apostolus ait: Spiritum nolite: Fiet x. extinguere, prophetias nolite spernere 1 ut propterea credere debeamus cuipiam se prophetam a deo mistum serenti sive in iss quae verae religioni repugnent, de quibus ne angelo quidem fidem este habendam aperuit: sive in ijs quae ad humanorum actuum dirigendorum
gubernationem spectant, nisi eo examine adhibito, quod ip e cotinuo explicat subdens, Omia: a probate; quod bonum est, tenete ab omni specie mala abstinete vos. Unde patet non bene agere, qui occultae revelationis pr . textu sibi publica ecaesiae officia usurpat, ut evagelium praedicare , sacra conficere, iuridicas sententias serre. Habet enim mali s ciem, ut quae iuxta recte di .spositum regimen ab ecclesiallicis pra sulibus conserenda munia sunt,sibi aliter quispiam vindicet, nisi superiore autoritate . puta dei sibi peculiari delegatione talem iunctionem demandatam palam ollendat. Quocirca recte Innocentius pontisex decrevit, non sufficere cui.' quam nude tantum asserere, quod ipse sit ad similia oc--Lic culta missione a deo mistus; cum hoc quilibet haereticus alleveret : sed oportere, quod astruat illam invisibi lem missionem per operationem miraculi, vel scri x, ..., pturae speciale testimonium : Seut Moses signo virgae monstravit, & Baptista proprio prolato leuimonio e- i scriptura dicens , ego vox clamantis in deserto : Dia
rigite viami domini, Iicut dixit I aias propncta.
136쪽
Tale testimonium ex apocalyps s lcriptura promere valebunt duo. id venturi dei te lics, quibus & alterum mi- Ar . et a raculorum tellimonium abi inde luppetet. At qum act ' moderandi ad privatos pertinet, licebit eos dirigere iux ta temperamentum vatum huiusmodi abdite inspiratorum modo lub generalibus ecclesiae regulis contento, velut in aulicritate.contemplatione. acalijs spiritualibus exercit ijs suscipiendis. Quia ubi nullum animi periculum est,proprio in sensu abundare Apostolus permittit Rε. Sed si ita is actus instituantur, ut a norma universae eccle Caie. o. sae probata dissormes cxorbiter pravi censendi sunt, & T,I, inllitu torpseudo prophetes ex illi madus uti si quod furtum iuberetur ob eleemosynam non in extrema necessitate largiendam. vel membri mutilatio gratia castitatis servandae vel congrestus non coniugatis spe lectissimae prolis producendae. Nam & hoc ipso a restae rationis dictamine male servato disceditur, quod certis institutis,
quibus obsequi probum ellia incerta de quibus dubitandum merito est, presertitur. Nec se iure tueri similes queunt exemplis a deo tuis is lirae litarum Aguptios expilantium, immolationis Isaac paratae, icorti vati oleae co C set. i. pulati, ae si qua talia preterea iacris in literis reperiantur quae alioqui vetita, deo imperante debita vatibuS crede- . . .
tes alij executioni mandarint. Et ut res apte distincta dilucidius patefiat, decalogi naturalia praecepta praelei timad humanitate proximos spectantia, ut mutari raro, de S. Thop.
in particulari queunt, ac deleri etiam ex cordibus homi ό. 'num ob pravas perstrationes, Si consuetudines; ita dispetitionem aliquando admittiit. At prima moralia prin- Li not. i cipia unde illa proxime derivantur, ut bonum esse prosequedum, malum qua tale sit. etiam in alijs vitandum, tu S
137쪽
CAP. 1 LIB.II. DE AUT 'S. SCRIP. 63
ius cuique debitum reddendum, non resolvendum, nec indebitum usurpandum; ita rectae rationi cohaerent, ut& immutabilia sint,& humanis metibus indelebiliter in sint, nec dispensantis moderamen subire valcant. Sub
horum autem ratione Praecepta decalogo continentur,& pio ut secundum eam rationem iustitia: debitae in te ligenda veniunt, recte omnino in dispes ab ilia dicuntur: sed quatenus ab ea desciscere post ut, dispensationis modum suscipcre queunt. Res omnes conditae, vitaque subinde hominis,& corpus primi autoris sunt, nec aliud erga creata iuris vim adipiscitur quam quod a conditore concessum est, ut eius violatio improba sit. Non tamen ob id autor ius supremum amisit ut quicquid in univer
sis fieri praeceperit. non maxime fas & legitimum sit, in quo exequendo nullus delictum admittat. sed id quod iustu sit; prct ei. Sic imperio dei divitias alijs collatas ac,
cipere non est furari, sed a vero dominosumere . ite nec homicidis facinus perpetrare, alium vel se etiam neci dedere, quod in itinctu divino Samson,& Forte Ragias, Elegarus fecit, quin potius vitae autori obsequi: itide quet numine iubente suum, alteriusque corpus soboli procreand*subdere citra matrimonis vinculum communiter servandii institutum, non est libidinis crimine moechari sed honelie institutori naturq pcculiari ex causa disponenti obtemperare. Velum ut a communis legi S. prqvaricatione is excusentur quibus divina inspiratio non intus adfuit. oportet . ut de iussione dei vati revelata certi sint ut Isiaeli re mirandis si unit fuere de divina Mosis legatione, unde iure potuerunt AEgyptios spoliare, ut o mittamus nunc disquiri re, an percomodatum iure quiverint mercedem operarum recuperare, qua de re legatio
138쪽
LIB.iI. DE AVST. S. SCRIP. CAP. 1
tiones inter utrarnque gente habitas non desunt,qui re in
serant. Isaac vero qui se norat mirabili dei munere ex V δ' ' anu nonagenaria patri centenario editum , merito de sev mpotuit credere se in victimam a numine postulatum,& sponte assentiri, praeter quam quod is nil aliud secit, quam letum mansuete operiri, sicut & Christus illatutulit. Scortum denique Osear non esset,cur eximere culpat laboraremus praesertim paratum, & proiecturn, nisi ei consentiens simul congressu operans dei vates inde culpam contraheret. Sed ab hac nos cura sacrae litet te ii os /berant sumptam dicentes uxorem prophetae, cuius & filiosiornicationis vocant.quod mater fornicationu plena meretrix fuisset.
s . C. Te menti veteris conditores.
Voniam vero sacrae literae inculmine autoritatis locatae,agnitae que sibi mutuo firmissimam claritatem asserunt, ut micantia sydera vcissim splendorem addunt stabiliorem: operepretium fuerit eas inter se conserre,& qui attestentur. con oderare. Respiciunt teleutriusque instrumenti e ... fulgentes Cherubim.&ignitorum seraphim alter ad alterum clamat: ssemper que posteriores libri e prioribus contexti offeruntur.&priora vaticinia e posterioribus velut inon pranunciatis modo sed quasi conspectis; de synchroni etiam sacrorum librorum conditores ut ab tino almo spiritu animati mirifice ad inviccm concinui.
Cuncta tamcn singillatim ex pedere, operis infiniti fuei it,allatu ei molestum sinefructu taediu: ideo que aptius Iectioni diuturnae sanctoru bibliorum relinquetur, ubi
139쪽
ea collatio usum insignem pariet.Nunc autem satis erit ex insignioribus ocis,expressiora quaedam seligere instituto apprime congruentia:dicemus que una quod &propositum iuvet,qui singulorum librotum conditores habeantur . iactamquam enim per diversa ora, per varios calamos eadem divina numinis autoritas quasi fons unus per discretos canalesiluxit:nihilomin id nosse utilitatem intelligenriar suppeditat eximiam ad plurima percipienda velut proleples, anaccphalcoses.&illud frequentissim crepetitum , usque in hodiernum diem quidpiam durase . Atque in primis Genesis historiam Grees, Servator cuius princeps est autoritas, comprobat pri morum parentum conditionem, & coniugium insolubile asserens, mentionem que suggerens Noe,diluub Lot,& uxoris eius, ac recordationem celeberrimam patriarcharum Abrahae.Isaac, Iacob praeferens , de quorurebus gestis, ac divinis promissis apostoli, ut & rcliqui sacri liori per inde ac patrum caeterorum saepe meminerunt. Hunc librum a Mose scriptum Hebraei constanter atque adeo cuncti dicunt, quod &ostedit continuatio exodi apte velut sit b una styli ac narrationis formare Maae connexione succedens. At Exodum, Leviticum, NUL,iu meros, Deuteronomium coscripsisse Mosem ipsum ex illis liquido patet, praesertim ex eo quod ad sinem ha D uterybetur. Post quam ergo scripsit Moles verba legis ius in volumine, atquecomplevit, praecepit Levitis qui portabat arcam foederis domini dicens, Tollite librum illum, di ponite cu in latere arcaefoederis domi ni dei vest l. Potuit itaque Moses priscam illam historiam vel Pphetico spiritu repraesentata contexere,velex antiquis memorijs,traditionibliscripris colligere divini luminisi . . dirigente
140쪽
dirigente instinctu deligens, qui numini visa digna so-rent, ut spiritualis salutis gratia posterici traderetur. Nec iniuria Genesis legis antiquq nomine comprehenditur, ' qum ea primum exordium sumpserit a circuncisionis signaculo Aorahi collato. Ac legem prout etiam Gene- Gen. ir lini complectitur, Christus in teilimonium attulit, in quiens, Necelle est impleri omnia quae scripta sunt in te xue ...
ge Moysi,& prophetis,& psalmis de me. Lcgem alibi api ophetis prius distinguit, dein pro cii ctis veteris instrumenti scripturis sumit, dicens. Nolite putare, quoniam M'hi, e . veni solvere legem,ant prophetas, non veni solvere, sed adimplere. Amen quippe dico vobis,donec traseant coe
lumen terra, iota unum, aut unus apex non prieteribit,
a lege, donec omnia fiant. Librum legis sorderis in templo repertum tempore Iosiae regis Malachim ultimus ,
refert,quem deuteronomio mul iaccipitit. At omnem v - s legem quam tulerat Moses,deus apud Iosue commen-ilas. i. b.
davit ei dicens: Non recedat volumen legis huius ab ore tuo sed meditaberis in co dirbus, ac noctibus , ut custo dias,& facias omnia quae scripta sunt in eo: tunc diriges viam tuam, dc intelliges eam. Iosue vero successor Mos. Ec i, sis in prophetis, ut ait sapiens testis, vir in quo deus testa N r. tus et spiritum este tuum .exilli mattu calcem petatheu . co a morte Mosis addidisse,& librum composuisse pro prium, quod in eius fiae indicatur ubi ait, Scripsit quo- I .c .Lque omnia verba haec in volumine legis domini. De gestis Iosue protomartyr Stephanus in actis apostolicis recordatur , & Apostolusnad Hcbraeos texens clarum iudicum catalogum Barac, Gedeon, Iephte, Samson , Samuel ; quem & bain uel praetexuerat , in - 1. Recti , qui iis . dominum misisse Barac, Ielobaal, Iephte. Bedam