De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

291쪽

ter directe locutus aperte coperitur in principio dicent, habitauit in nobis & vidimus gloriam cius, & in calce, & scimus quia verum eli testimonium eius,cum publica plurimorum testificatione suam coniungcs,& clausulam pereiciens ita nec ipsum arbitror mundum capereposseeos qui scribendi sunt, libros. Nam illud; aede

pleni rudine eius nos omnes accepimus,c Um caetcris Voque ad sequens baptistae testimonium, dubium est, speetetne ad evangeliographum, an pars sit piimi testimo iiij baptistae, ut Augui inus sensit. In alis s era Egelis locis To. r. v. taubi de se quidpia refert evagelista, sicuti de reliquis, itam:

de se tanquam tertiaPersona etiam recte loquente indu im , .cta tractat,de quo cum alijs hominibus qui fati inti oducuntur iuxta monita superius agemus. Ac primo verba su e di

Philippi vera,quod Iesus sit is, que potissimum lex Mo isis,ac prophetae praescripserint,evagelium totum,& instrumenti utriusque sacrae literq universae confirmant. Nathanaelis vero dicta Servator a falsitate asseruit, ipsum doli expertem pronuntians. Dein architriclini Iermo ipsa regesta coprobatur. Iud Vorum aut traditio,qua tadraginta sex annis edificatum esse templum, hactenus astruitur certa, quod neutiqua consulatur. Adhec Nico

demi virtus alibi contra factionem Christo inimica pro ' si pla , & erg i dominicii corpus etia exhibita dicta ipsius

observantia digna reddit: tantum eum Servator hebet udinis notat, incredulitatis vero potius ordinem eius pharisaicum, inquiens,testimonium nos brum non accipuis terrena dixi vobis, de non creditis, ubi e vidcn- 'tis scientiq testimonium a multis, nempe a tribus diri

vinis personis Patre in suo baptismate , almo spiritu, atque se perpetua praedica ione latum pr*tulit. I n laciis quip-

292쪽

quippe literis non omni ex parte recepta est numeroruria tin lata libertas per Fabium tropo synedoche assignata et ut 1,ae,. ' licet musca gravissima pro innumcris mulcis usurpetur,no itide in usu sit,enallageLatinis psertim frequetissima uti si quis de se uno singulariter loquatur, dicat, quod scimus,loquimur, & quod vidimus,lestamur, &testimonium nostrum non accipitis, pro eo quod est, quod scio loquor,&: quod vidi,testor, & testimonium meum n6 accipitis. QAin immo illiusmodi locutio societatem amplius congruam disignat,veluti qum Nicodemus dixit Scimus, quia a deovenisti magister,pro co'. i qctest, e signis certo novimus publica ad omnes Israelitas notitia delata: non ab similiter atque Samaritani di

I . ..f. Xerunt, Scim Us, quia hic est Vere saluator mundi,attestah hq . tes Samaritidis prcconias, quae in religionis pio studio subpceptore summo mire profecerat. Mox aulici,ac tribuliu incredulitasarguitur, qui credidit cosestim etia cuAct Lisci. tota domo,filio senato, g forte fuit Manahe Herodis texu ,s... trarche collactane ,patreChusa Herodis,pcuratore, matre Ioanna Chusit uxore,quq cu alijs lectissimis sena inis domino ac discipulis ei' e suis facultatibus ministrabat, xue o e. quae ipsum Nin morte no deseruit,&resurrectionis ei h- nuntiu retulit, sicuti Lucas significat. Alijs obscuriorib'am. c. g. prstetitis,discipuli offensi,ac desertores, prccipue prodia. tor,& increduli cognati carptitui ; Petrus pro apostolis

dicens, nos credidimus,ae cognouimus,quia tu es christus silius dei, in similibus verbis etia comedatus est. CVterum in aemulorum sermone,qui alioqui non aliter at, tedi debet, i prout narrationis necessitas cogar, sin alve:

obbcitur Servatori, id Samaritan' sit, ac daemon tu habeat quorum posterius refellens depriori tacuit quas con

293쪽

LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. CAP o.

. . '

cesserit, sicut nonnulli perperam sciati tanta nam Grego-Ex.' ne Dus pontifex significatum custodem recte accepit. Ve Nonae. rum chri istus quod erat confutatione dignum, accurate . redarguit, alterum minoris momenti velut rei cui lcntia, publicaque notitia explosum pretermisit. Manifestiim siquidem cuctis erat dominum oppido materno Narareth conceptum, in Bethlehem natum esse, quan Ioa r tivis id quidam exteri prius ignorarint. Coeci autem illia I Q e. , strati oratio,velut qua partcs Servatoris gnaviter defendit,accuratissime ab evangelista exposita, eo ipso approbata mons atur,ut iam censeatur autoritate divina certa iuxta prShabita.eo presertim quod qu*litum invenisse dominus designatur, ut propugnatorcin suum bene- meritum ornaret amplioribus muncribus cumulans. Obstare autem his videtur, quod afleruit. Scimus, quia peccatores deu non audit. quq ssentcntia si absolute sumatur, Ceco animo potius digna fuerit: alioqui supervacaneum crit contra sapientis monita de pristinis admis Eco oesis peccatores precari deum ut ab eo remittantur. Attamen inclyto nostro defensori longe alia mens fuit,e co- textu sermonis satis elucens; nempe deum non audire peccatores ad vera miracula,cunctis insuper oecillis ra- s Tho. i. rissima edenda in comprobationem divini legationis, ' Avitique illibati,qualiter a numine assidue Icsus signa I .s d. spromens exaudiebaturieaq: propter mirum esse, nescire vi. Eus,

adversarios unde foret qui suprema prodigia operaretur, nec agnoscere a deo missum ita prosectum suisse. Posteaqtimimuli Servatori post blasphemiam opponunt, & quia tu homo cum sis secis te ipsum deum : is blasphemiam diluens,obicctum non inficiatus, quodnisiveru esset,maxime repelli oportebat, se utique deu

294쪽

d Are :Ulensus est. Multorum autem dictum, Ioannc; quidem nullia feci e signu. quicumq; vero is de Iesu dixtis

se, vela extitis je: tu ex historia evangelica veru consta', u. ex eo quod evangelista subdit dicimiliosi' Clis illii cre sed id ille, citius fides lictione non nititur. In latus Matthei M. ii .ssi, verba egregiam fidem Iono poscente ostendunt. Porro Io).is. a. , PetruS quod pervicaciter ablutioni ob hilares correctus

Icamis.b est, a plagna vero potius cohibitus sublimitaris mysteri jgratia,quam reprehesus ammo verius breprchesi sunt, in quos cum gladiis adversus innocentem egressos internecini gladis comminatio iuxta Matthreum directaim is di fuit. Palni autem resposum, Quod scripsi, scripsi, quasi iea mente dictum quod pro titulos apsi, perpense, rite, ineci utaturus scripsi,cyangelista tanqlia divino consilio vere pro latu refert ad regia Messiae dignitate undiq;Ioa is t. testandam,qua ex proelidis ole Servator affirmarat: si i*- y .e, cui nailitude velle verba, Non scindamus ea, feds tiamus de illa,cuius findivinae instigationi, cui vel ignari Obs cundarenti patiter, atq; actum tribui deberet puit signi ans id factu,ut scriptura impleretur, sic uiti continuo subiugit. Deinceps dicta Marte Magdalci aecu pereeverante seduli late ardentissima citaritate. ind. M.Li c b cat, ob quam diis suscitatus ei apparere dignatus praue l. ulli caeteroruin omniti lectatorum, parente in extra luto g merum constituta. Thomq aut prasi acta vci ira, in id edulitatis specie Servator carpsit, quo nube discus ,r

nerum spiritus almi collegio apostolico coces fone recte poteretur . Ita apostolis quippe do cc in fide

295쪽

gauit,ne deficeret fides nostra. Summa deinde Thomae confessionem dns comprobavit, & apostolorum verbata sancto flamine illapse divinaei autoritas fidelium institutioni,pposita saxit. Itaq: dilect discipulus ubi loqui introducitur, Dias est, certissimam veritatem Igtulit, &ipse scriptor astantes scire asseruit.Talia dicta Petri de 3

christi amore censenda sunt. cuius rogitantis occasione sermonem inter fideles egressum de se conditor evange

lorum

moriturum eum, ted usq; ad adventum dominicu, malarum:de icto nobis expendendum relinquens.Subijciues Ametur dein Acta apostolorum praescripta, in quibus libri 3' ' conditor evangelista Lucas principio praefatus de evan- Asti. a gelio a se conscripto usque ad Troadem de se mentione Aa O ., differt, ' de tanq prima persona loqui rursus orditur, societatem cum Paulo, & alijs fidelibus collatam destri bens. Ac dicta eius, & apostolica rctata in sacras literas post effusionem sancti spiritus in apostolos & evat gelicos legatos demisiam iuxta definita superius, probata sup p. oportet autoritate divina existimari, nisi alicubi corre- icta reperiantur. Quo circa de hs agi opus amplius non est, nisi qua difficultas proposito instituto ex adverso apposita dissolvenda offeratur. De alijs igitur hominibus

recte loquentibus inductis acturo primum occurrit curiositas eorum qui con venerant fidelium ad futurorum momenta noscenda prosiliens a Servatore coercita: qui' bus cum aeostoli aderant reprehensioni minime obnoxia, ut consentaneum est: quos tamen si comprehendi contendas , correctio adiuncta superiorem doctrinam stabilit. Vlterius verba religiosorum ex varijs nationibus , quod audissent Iesu sectatores loquentes lin- hq

296쪽

gitis libiproprijs condito libri astruit eandem sente

tiam praeinittens Et in serius fidelis coetus precationem Aa in L is approbavit qui locum commovens cunctos denuo tactos viritu santo replevit. Postea Gamalielis oratione observatione dignam scriptor ipse ostendit eum prefa-Aa. s. f. t tione honoris insigniens. sed non illico autoritare canonica donavit,ut is non quiverit alicubi errore , oblivione, incogitantia labi,quanuis cuius gratia pretcipue a sacro scriptore cum laude commemoratus est, recte su sionem tulerit, ut evangelica religio signis publicis sundata procedere pacate sineretura qu8d cum a numine orta esse posset,s quidem ita seret, dissolvi nequaqua valeret,quin potius advel santes in eo se disci inline consti-

- tuerent, ut deo repugnarent: sin ver- humanum com

mentum esset, per Iedislolveretur sine gubernantium labore , culpet que periculo negligentia conflandae; quando iuxta negoti, merita expensa prohibere um-

pugnare que non tenerentur. Exempla vero accom

moda in medium attulit Theudq occisi , quem tamen Iosephus refert capite plexum a Cuspio Fado Iudaeae procuratore post vita iunctum Hierosolymo-Aa--- rum Regem Agrinam Herodem ea quo Iacobus fra-M ter Ioannis iugulatus, & Petrus in vincula coniectus suit imperatoris Claudrum Caesaris tempore , qui A grippam regno auxit compluribus post haec primordia ecclesiae annis exactis et ac rursus Iudae Galilaei quem post Theudam plodit extitisse in diebus pro fessionis census , ac periisse , ac obsecundantes ei fuis ''. '. se dispersos . At nativitatis dominicae tempore Augusti Caesaris edicto coepta professionis census descriptio prima peracta est sub praeside Syriae Qui

n anno,

297쪽

rie irinodlui ut Iosephus narrat Archelao filio He An . i.

Fodis maiorix ruo notis riti hi tirannm inevit iuracio; maioris post nonu regiis ilium in exiliti acto ab I . . ut Augi istonii iis rasteres Coponium administrato'-Iuac o .r te Iuda praeficiendu rccensionem pacate absolvit, cui tamen adversabatur Iudas Gaula nites Gamala ortu

pr textu libertati, populos in desectionem sollicitan j, qui Gali ius icctam quarta poli Essimos, Parisaeos, Sadduc*os invexi rivi lectatore, ne mi neni praeter deum dc minum appellare vel exquisitissimis cruciatibus adigi

quirenti cuius filii Iacobus & Simbri potaa in cruce a. ixi isti fitere a Tiberio Alqxadro Fadi succeilbre. Ab hoc sectatores Gillillos dieios Oecui non uiscenset sacrificia Act e. s. pro Caesare offerri prohibentes; de quibus suppliciti irit Pilatus sumpserit intersieris iciaequcerum legitii ita duce bant. Sed ad nosti redeam' qu gos undiq: videtur striiugere. De Theuda nanq: aut aicenduit: eit no unum, sed vel d ios homonymos limalis in nita fuisse , alit Gamialielem magni pretij virum rectet tuae tempei alis rem tenuille,ouam Iosep num nlitum imperante Cato, pueris Iosephucta iadhuc hil, Fado q(ii aliquando non ulla ilivetiit, veluti i quin in libris belli Indui ei Simone Galilaeum dicit, que M...c. r. in antiquitatib'ludain protidit 'at l. Crilium P eiciam. quem Ctispium Fadii milliele ipsit. Non enim libet dicere, quod alijs sorte sederet; TXeadam lotimo terripord lacias machinatum af G niali is citate usq: ad Fidi prauectii ram i ta n cni nitunt mi so pti su Natu ni hi nione vulgataex stimatuiuisse luam Galli teli ocu tulsit. Incerta quippe pro compertis tradere viri gravis no est,qualis Gamiel est habitus, quo legist octore Patilus

apotholus gloriatus sutimulusetia corporis leo i paritet atq protomarinis Stephahi. Nito domi l

298쪽

inventione universa ecclesia exordio mensis Augusti celebrat. Sunt nihilomin 'qui vulgi opinionemqxprirne lre muneris hi storici esse velint, usq; adeo ut sacros quoqq. autores ea facultate tit offerant: uti qum apud Lucam Paul ait, Dedit eis Saul filium Cis virum etiibu Benia Aedes in .e miri annos quadraginta: non deest qui dicat, vos otii 'β vulgo loquentem, hocqa fama crebrioi haberet, dicere voluisse. Verum neq; hoc movet cum Paul' annos qua draginta gubernationis. qui lucta ex parte fuit, Samuelis. S: Saul complex' sit, sicut in chronographia tetigi mus neque do bina indiscrete sumpta syncera est. Licet siquidem qui vulgo seruntur,vel vulgata, det uti putantur, referre, quo temperamelo Lucas usus est inquies Lis eae de Iesu, sicut putabatur, filius Ioseph, Eli, Mathati,&reliquorum taut per omnespgenies extensa existimatio vi. Chro difficultatem recetioris Cainan levare posse non prors a'. ' absurde videatur. Quae nanq; putari dictaturm ptinus . A ansertatur falsa quin immo in dubio relicta, ut qua loq: salsa, ita no raro vera ; at cotra relata vera sic recte existi mari asseverantur. Licet etiamvulgi sua culpa sentientis Hera, aut veritate non as Sequetis vocabulis improprio usurpatis verum ita intellectum adeptis uti: queadmo dum iuxta Luca mater Christi patrem Ioseph uin appellavit,quod late patet etia recte vitricus vocetur: quavis illinia nil so naturalem patre vulgus crederet; queadmo dum etiam Herodes dictus a Luca tetrarcha, rex a Maed con Uncupatus est, lusdam ple rex cita tetrarchano inimerito dici soleat quanquam huic regium prorsus fastigium teste Iosepho ab Augusto tributum non fuit, qd discrimen vulgiis haud est assecutum. Nunquam tame

299쪽

LIB . II. DE AUST. S.CRIp. CAP. i l inc affirmare qui falsa vel ambigua sint,sed qui pror . '

us explorata,de dubiis vero ambigere,aliorumque sententia iactata, s autoribus ascribere. Tot humant relationes probabiles exigunt. divini vero canonis summo . , , gradu etiam exposcunt, ut qu(cunq; pronuntiant, prout relata illic asseruntur. certissima lint, quo ijs sacra religionis fides innixa nequaquam vacillet. Caeterum a di i verticulo ab instituta tractatione non alieno ad Iudam

Galileum revertamur qui no post Theudam, sed prior fuit,presertim cum Gamaliel uixerit ante prcsentes dies extitisse Theudam, quasi non ita pridem . Quae latebra ita complanari posse apparet,si ducatur Gamaliel dixissse,post hunc tanquam ultra, sive piqter hunc,non quod post eum extitisset,sed post ipsum sibi ocurrisset, cuius exemplum subhceret.Verum interitus istius tempus determinatum no constat.Postent fortassis omnia enodatius collocata congruere, si haec Lucq narratio depetro, Aa. .e

& apostolis cisis subdita ob alterius rei gesti in cocilio, sic .ia quae capite anteriori precesserat, similitu di nem censeac' ' per prolesim anticipata, uanuis longe posterius evenerit:nisi quod necesse ad la est, ut Petrus qui carcere edu -ctus in alium locum secessit. Hierosolymam redierit,sic Act. x .e. ut in ea versatus postea tepore synodi apostolice inveni- Act itur. Ac de his satis superque, iam ulterius pergamus. Protodiaconus electus Stephanus asicritur a Luca ple- AG ba. nus fide, Spiritu sancto, gratia,cum quo disceptantes resistere nequirent sapientiq, & spiritui qui loquebatur: nempe iuxta servatoris promissum discipulis apud eu-dem Lucam ita locuti et Ponite ergo in cordibus vestris, L . omnon praemeditari, quemadmodum respondeatis et ego enim dabo vobis os &sapientiam , cui non poterunt

300쪽

resistere, & contradicere omnes adversarij vestri r de Micio. c. alibi apud Matthium , Non enim vos estis qui loquimini, sed Spiritus patris vestri qui loquitur in vo-- β. ' bis . In supcr conssessus omnis eum intuitus vidit se. cicin eius tanquam faciem angeli numine sine inhabitante seque prodente micantem , qum mirandam illam orationem habuit, quam clausit suspiciens gloriam dei , & Iesum stantem coelis apertis , quo spiri-Li dedita tus eius receptus est e quo die ait Dorotheus episcopus Tyri, Nicanorem etiam diaconum cum duobus milibus in Christum sperantium necatum/: quod forsan significavit Lucas inquieus, factam eo die persecutionem magnam in ecclesia Hierosolymitana. Munimentis tot ac tantis vallata protomartyris concionantis autoritas divina monstratur , quippe cuius dicta non ut cunque numinis instinctu , sed & Spiritu sancto auctore illusti ante , ac palam agente deprompta sunt, haud secus quam Petri, Paulique sermones post almum spiritum insusum habiti fidelibus

instituendis in sacras literas redacti . Haec nonnulli minus animadvertentes , quam dissicultatem qu*stionum e sententia Stephani emergentium nimis ur- ' '' gentem , quq viros eruditissimos exercuit, ferunt

L : Stephanum vulso loquentem vulgi magis sequutum

eui . . da opinionem: quibus non defuit qui sic aisentiretur , ut diceret. Stephanum in longa , lubitaque narratione nonnulla confuse miscuisse, in quibusdam etia memoria lapsum nec nos debere Stephanu ab omni lansuvindicare solisque apostolis prophetis,&evagelis is hunc

honore deserre, ut nullum eorum vel memoria lapsum, nec in magnis, nec parvis errasse credamu : scriptorum