Opusculum adscititio titulo Systema theologicum inscriptum;

111쪽

menta Ecclesiae enim delinire placuit post rem satis agitatam Baptismum ab haereticis ot inlis reticos Conserri posse, Confirmationem a legitimo Ministro esse conserendam Placuit etiam

Baptismum quam primum parvulis dari, sed Confirmationem posse etiam ad annos discretionis

disserri. Ex quibus apparet Baptismi ci iidem quis indamenta jacit majorem esse necessitatem, Confirmatione autem coronidem imponi operi quod Baptismus inchoavit unde quidam veterum ad nomen chrismatis seu uaguenti ut identes, eum qui post aptismum est unctus, tum demum ensent Spiritus Sancti donis acceptis, Cliristiani nomen I OPSu mereri, quasi regem Sacerdotemque sactum, ut Apostolii loquitur. Venio ad Eucharistis Sacramentum in quod major certaminum moles incubuit. Quidam enim liberius ratiocinantes in judicandis divinis mysteriis, et verbis quibusdam Chrysostomi et Augustini aliorumque veterum abutentes, defendunt in coena Domini Corpus et Sanguinem Christi

non adesse realiter, sed tantum repraesentari seu

significari tantiam enim distare a nobis quantum coelium a terra, nec in pluribus locis esse posse quidquid veram corporis naturam habet. Quidam liberalius quanquam non sine ambiguitate concedere videntur realiter a nobis percipi corpus Christi, sed mente in coelum per fidem evecta, alque ideo cum sola fides percipiendi instrumentum sit, non percipi aci amentum ab indignis,

112쪽

silod satis coiitrarium videtur Apostoli verbis. Vorum hi quoque Cum explicare sententiam Oguntur eo tandem venire identur ut mens non alitor in o Dium excitet ad Corpus Claristi porcipiendum, quam quo modo nos Cogitatione I om: vel Constantinopoli esse dicimur alioqui enim menti nostra tribuere cogentur, quod corpori Christi, gant, ut simul in coelo terraque sit. Nos autem tutius orbis Salvatoris insistemus, qui cum panem et vinum accopisset, dixi hoc est in pus meum i). Et pia antiquitas in hoc Saciamento Semper magnum mysterium agno it super iu-mans mentis captum, quod sane nullum est, si pro Re signum datur. Et vero omnes totius Orbis Ecclesias exceptis quiae Rosormalie, et infra resormatos novando descenderunt 2 , hodie realem corporis Christi pra sentiam agnoscere, Super Viri egregii adeo liquid exicorunt 3 ut fatendum sit, vo hoc osse probatum, vel nihil unquam circa remotarum gentium sententias probari sperandum. Equidem si demonstrari posset invicti argu-

l In litos iapho sequitur hic est sanguis meus, Sed mox ab ipso Auctoi expunctuna. d. 2 Hic desinit Auto gi aptii, a gina XXXVII. Post ei-bum descenderunt quo ima terna inatur pagina, unam s lio 38 sequenti logitur voci dicuntur, quam esse delendam grammatice et logice constat. N. d. 3 Ilic a Leitiniit innuitur Opus insigne cui titulus D L PERPETcii DE L Fo , Auctoribus Arnaud et i- cole e Portu Bogio. d.

113쪽

mentis metapliysicae necessitatis omnem corporis essentiam in extensione sive spatii determinati implemento 1 consistere, utique Cum erum Veropugnare non possit, fatendum esset unum Orpus non osse esse in pluribus locis, ne per divinam

quidem potentiam, non magis quam fieri potest ut diagonalis sit lateri quadrati commensurabilis. Eoque posito utique recurrendum esset ad allegoricam divini verbi sive scripti sivo traditi interpretationem. Sed tantum abest ut quisquam philosophoi um jactatam illam demonstrationem absolvetit, ut contra potius solide ostendi posse ideatur exigere quidem naturam corporis ut extensum sit, nisi a si obex ponatur essentiam tamen corporis Consistere in materia et forma substantiali, hoc est in principio passionis et actionis, substantis enim est agere et pati posse. Itaque materia est prima potentia passiva, sorma autem substantialis est actus primus, si e prima potentia activa, quae ut loco Certae magnitudinis

tofiniantur 2 ordo quidem rerum naturalis postulat, non vero necessitas absoluta 3 cogit. Sunt qui praesentia reali admissa, quamdam,

114쪽

ut ita dicam, inpanationem dosondunt. Aiunt enim corpus Christi exhiberi in cum et sub pane. Ila sue cum Cliristus dixi lio est corpus meum, intelligunt luemadmodum si quis sacco ostenso, diceret est pecunia. Sed pia antiquitas aperte satis declaraxit Panem mu-iari in Corpus Christi, Vinum in Sanguinem,

passimque hic veteres agnosCuni μετους α μιν luem Latini transubstantiationem restio verterunt, et destia itum est totam substantiam panis et in iransire in totam substantiam Corporisset Sanguinis Christi. Et quemadmodum igitur alius, ita hic quo suo explicanda est Scriptura ex

Traditione quam custos Ecclesia ad nos usque transmisit. Dalore sn pe superstitibus speciebus Donien Panis et vini altributum est, cum sensu on distinguantur; sic S. Ambrosius dixit ita efficacem esse sermonem Dona in ut sint quiae erant, et in aliud convertantur, Cilicet accidentia sunt tua erant, substantia Colaxersa est; nam idem ait post consecrationem nihil aliud quam Carnem et Sanguinem Christi credendum esse. Et Gelasius Pontis ex Romanus innuit panem transire in Corpus Christi manerale natura laanis, hoc est qualitatibus jussivo accidentibus neque enim tunc ad metaphysica notiones formulae exigebantur. Quo sensu et Theodoroius dixit in hac conversione quam ipse μιταζιλ, at mystica 3mbola propria natura non exui. Qua contra illos quo pie notari Pos-

115쪽

sunt, qui hodie ne accidentia quidem panis vere

remansisse volunt, sed tantum eorum speciem sive ypparitionem inanem et somnio similem. Accidentia autem symbolorum non sunt in Corpore Christi tanquam in subjecto, sed in ullo subjecto sustentantur, et videtur ipsa moles s) quae sane dissert a materia' respectu aeterorum accidentium ossicio subjecti per dixi nam potentiam ungi Sapienter autem haec docent 4 heologi , D in cultu aliquid absonum oriatur. Nam si accidentia quae panis suere de Corpore Christi praedicari possent, Sequeretur Corpus Christi esse rem fragilem, rotundam, tenuem albicantem sequeretur item aliquid minutum album, rotundum,

uno Verbo, quod panis assectione. 2 habet, adorari et quae in species indigna patrari aut incidere possunt, ipsi Corpori Christi obvenire.

Porro certum est antiquitatem tiadidisse ipsa Consecratione fieri conversionem, quemadmodum apparet ex verbis Ambrosi paulo ante allatis, neque unquam veteribus auditum est novum quorumdam dogma quod in momento perceptionis demum adsit Corpus Christi Certum enim est nonnullos Sacrum hunc cibum non statim consumsisse, Sed aliis misisse, et secum domum, imo in itinera, in deserta tulisses eumque morem ali-

1 Iti Autograptio : Ne aetensio cum resistentia, quae

mox ab Auctore expuncta. N. d.) 2 In M. S. prius ii proprietates is i id.

116쪽

quando fuisse commendatum, quamquam Postea abrogatus sit, majori reverentia causa. Et profecto aut salsa sunt quae a Sacerdote pronuntiantur verba institutionis, quod absit, aut necesse est hoc quod benedictum est osso Corpus Christi ii amantequam manducetur. Ut taceam qui sic sentiunt in ricas incidero utrum in labiis, an in ore an in gula, an in stomaclio primum incipiat, an ne in hoc suidem, si vitio ejus sumi Ola non consuman

Quoniam autem egregia quadam et acuta ingenia inter Reformatos potissimum, novae cujus

dum ac blandientis imaginationi philosophi te 2

principiis imbuta clare distincteque, ut ipsorum stylo utar, intelligere sibi videntur, Corporis essentiam consistere in extensione, accidentia autem non esse nisi modos substantia , adeoque non posse subsistere sine subjecto, nec a substantia posse separari, non magis quam imi formitatempori pherite a circulo unde deplorabilis set prope insuperabilis eorum aversi a Catholic: Ecclesiae dogmatibus nascitur. Utique succurrendum eorum morbo arbitror, dandamque operam philosophis catholicis, quod Concilium Lateranens contra eos fieri voluit qui circa anima naturam aliena a fide docebant, ut claro et lucide satis fiat objectiosi Ilic desinit Autographi pagina numero XXXVIII. N. d.

2 Cartesianae scilicet, cui insensissinium sese praebuit illustrissimus Lennitius. N. d.)

117쪽

inibus, quin et contrarium accurate OCeatur. Vociferantur ei tui nullum decretum Cclesiae,

nullam legem, nullam denique vim es si ere posse ut, quod impossibile est, a contradictionem implicat, vel certe tale manifesto apparet,

a quoquam etiamsi vellet obedire, vere atque ex animo credatur. Itaque protestantur schisma

non sibi sed illis imputandum esse qui non nisi sub impossibili conditione recipere avulsos

velint.

Equidem non patitur brevitas nostra ut in philosophiam longius excurramus, illud tamen obiter attigisse sus secerit, nos quoque non perfunctorie studiis mathematicis mechanicisque, et naturae experimenti operam dedisse, et initio in illas ipsas sententia qua paulo ante diximus, inclinasse; tandem progressu meditandi, ad veteris philosophiae dogmata nos recipere suisse coactos. Quarum meditationum seriem, si exponere liceret, fortasse agnosceretur ab his qui nondum imaginationis suae praejudiciis occupati Sunt, non usque adeo confusas et inepta esse eas cogitationes, ac illis vulgo persuasum est qui receptorum dogmatum fastidio tenentur, et Platoni, Aristoteli, Divo Τhonis aliisque Summis Viris tanquam pueris in

suliarat.

Certe si locus a locato, sive patium a Corpore differt, etiam materia disseret ab extensione omnes autem natura serimur ad hanc distinctionem, et

in materia, praeter dimensiones, aliquid intelligi -

118쪽

muscis quod veteres vocabant 2 nos

molem Ocare OSSumus, ex quo nascitur ut corpora non penetrent e mutuo. lunSi aCua essent, sed inter se OnCurrere, et a se invicem pati Os

sint, et ut in corpore majoris molis, eadem licolposita coloritate, major sit impetus fixe vis; quar profecto ex sola extensione deduci nora possunt. Est otium de natura corporis ut continuo agat vibratione suadam aliaque corpora repellat ac suum locum tueatur, licet hoc in exiguis partibus conlingat, et in majoribus notari non possit, substantia enim cujus offectus ordinarius nullus est, De esse quidem arbitror. Et ab hoc corporis motu interno nascitur partium Connexio m Oi minor e Pro ut

motus eorum sunt inter se et Cum externis consentientOS.

Hssto antitypia sive moles, et hic agendi conatus, seu vis motrix distinguntur a materia, seu Potentia prima patiendi vel resistendi, et a forma substantiali, sive potentia prima agendi, tuam alii actum Primum vocant possunt enim coerceri et intendi secundae potentiar irimis manentibus;

l Hic alii finis pagina XXXIX Manuscripti Leib-nitiani. N. d. 2 Sic evidentissimo ac nitidissilia is graecis lenientis Aυτ ραφας Leibnitianus, unde ne suspicari quidem licet quomodo in priori ditione Parisiensi exciderit illud quod heic assertur 1knoten sic addita etiam in hujus desensionem nota. N. d.

119쪽

laam nihil prolitho quin Dpus eidem materiae, ne aucta quidem dimensione, augere molem seu densitatem possit, quando scilicet, eadem manente ejus celeritate, majorem vim ei tribuit, ut videmus majorem esse percuSsionem a serro quam a ligno ejusdem dimensionis, quod quanquam ex alia Causa Contingat naturaliter, quia scilicet in ligno plus fluidi heterogono non simul moti intersper-

Sum est, nec proinde a tota materia sub jus dimensione comprehensa ictus infligitur; DELMtamen eadem revera manente materia et celeritate, posse emcere ut major sit percussio, adeoque ut Corpora non in speciem tantiam, sed reapse moles sive densitate specifica disserant non video quid prohibeat. Conatum vero continuandi motum, seu potentiam motricem mutari posse, salva corporis Substantia, etiam naturaliter utique manifestum est. Habemus ergo duas qualitates absolutas sive accidentia realia, Molem, seu potentiam resistendi, et Conatum, seu potentiam agendi quae qualitates sane non sunt Modi substantiae corporeae, sed aliquod absolutum et reale ei superaddunt, ipsis

enim mutatis, realis mutati contingit, substantia manente. Et in universum Decesse est vel dari accidentia realia sive absoluta, quae Don tantiunmodaliter a substantia disserant ut ea solent quae rotationes appellamus vel omnem mutationem realem etiam esse essentialem, sive substantialem,

quod ne illi quidem admittunt qui accidentia

realia negant.

120쪽

itaque se essentia singularis, M.t facit ut sit

ha)o, et ut maneat una atque adsem intor multiplicos mutationes, consistit in quadam potentia, o sucullate actuali, sive F ntelecticia, ea suo primitiva, 'ne exigit quidem certas secundas P itentias certosque actus, sed a natura quibusdam exui potest aliis substitutis, a Dro autem omnibus; porro, si essentia rei consistit in eo quod eamdem osse facit, sub divorsis lico dimensionibus et sualitatibus, a quo adeo essentia non statim divisibilis aut variabilis est cum dimensionibus, ne mutabilis cum qualitatibus se suitur eam ab ipsis rea- litor distingui. Regulariter autem, quaecumque realiter distincta sunt, Per potentiam DF absolutam possunt separari, et quidem ita ut se altor- utrum subsistat, altei o destructo, vel utrumque, sed separatim. Et quidem Natura ipsa dimensiones qualitatesque tollit salva essentia, sed aliis in locum eortim substituti. nihil autem prohibet quin Dpus substitutionem naturalem immutare, voletiam plane inteicipere et impedire possit, ut essentia maneat dimensionibus et qualitatibus plane exula idem efficere potest ut eadem res diversas dimensiones qualitatesque simul liabeat, aut deni accidens calo ad diversas substantias pertinent; denique re sive essentia sublata, poterit sustentare dimensiones et qualitates dieque ero in his ulla contradictio intelligi potest; nam par ubique ratio est, reali discrimine semel admisso, et existentia pariter atque uni substantia et acciden -