Opusculum adscititio titulo Systema theologicum inscriptum;

91쪽

sius, in libro de Viduis, cum notasset Petrum et Andream rogasse Dominum pro so Cru Simonis quae febri laborabat, ait magnis peccatis obnoxium ad medicum alios precatores recte adhibere, ob Secrandosque esse Angelos et Martyres 1 Quod si ergo idololatria est, vel certe Cultus damnabilis Angelos et Sanctos compellare ut pro nobis apud DEUM intercedant, non video quomodo Basilius et agi angonus et Ambrosius et alii qui hactenus pro sanctis sunt habiti, ab idololatria aut

certe turpissima abominatione excusari possint. Neque enim sevi erunt patrum, ut vulgo dicun- 1 IIi desinit M. S. Lethnitiani pagina XXVIII, quae

sequuntur in Autographo in eis transversim obductis ab ipso auctore mox expuncta, facile tamen adhuc legi possunt.. Videtur tamen nimius aliquando factus hic cultus, et alia, cubi in superstitionem degenerasse illaque S Epiphonius quin imaginem in vel depictam de templo sustulerat, ne abusui, esset, acriter in Collyridianos aliosque inuectus est, qui, Mariam DE Genitricem aliosque sanctos Dra modum honon abant. Et S. Augustinus ad Ianuarium questus est multan se propter nonnullarum et sanctarum e turbulentarum Personarum scandala deuitanda tiberius reprehendere non au-n dere et contra Faustum Manichmum scribenso aliud est,

, inquit, quod docemus, aliud quod sustinemus aliud quod, princistere Iubemur, aliud quod emendare proecillimur, et do

, nec emendemus tolerare compellimur.

, Quicquid sus sit, si idololatria est Angelos et Sanctosis compellare ut pro nobis apud DΕΠ intercedant, non ideo, quomodo excusari ab idololatria possint Basilius et Gregon ius, Ambrosius aliique qui hactenus sancti sunt habiti.

92쪽

tui, sed magna manifestaque crimina Verendum autem est Do qui ita sentiunt, viam portant ad omnem rem Cliristianam convellendum. Nam si jam ab illis tum poribus torrcndi errores in saeclesia prae valuerunt, Arianorum et Amosa tentanorum

causa mirifice uxatur, qui originem erroris ab illis ipsis temporibus computant, neque obscure defendunt rinitatis mysterium et idololatriam simul invalitisse. Itaque periit primorum Conciliorum

aucto litas et cum alendum sit sacro- sanciam Trinitatem non usque adeo clare ex Scriptura sacra demonstrari, ut remota Ecclesia auctoritate sati

fieri dubitationibus possit judicandum cuique relin tu i quo res sit evasura. Quin imo procedet sit ullei ius suspicio audaciunt ingeniorum, mirabuntur enim Clu istum promissis tam largum erga suam Ecclesiam tantuni hosti generis humani indulsisse ut una idololatria profligata succederet alia et ex sedecim flectilis vix unum aut duo sint, in quibus vera sides utcumque inter Christianos sit conser ala; cum Iudaicam et Mahomelanam religionem ideamus tot speculis salis puram secundum sundatorum instituta perstitisse. Quo igitur loco manebit consilium Gamalielis qui de Christiana religione et Pro identiae voluntate ex eventu judicandum

dictitabat aut quid de ipso Christianismo judicat itur, si lapidem hunc lydium parum adeo susti

net et.

Non ideo tamen nego passim abusus irrepsisse eosque sali graves, tui subinde in superstitionem

93쪽

periculosam degenerarint. Itaque sanctus Epiphanius qui et imaginem in velo depictam ex templo sustulerat ne abusui esset acriter in Collyridianos aliosque invectus est qui DΕ genitricem et sanctos reliquos ultra modum honorabant. Et nostris temporibus extant graves quaereis Episcoporum 1 Don Gallis tantum et Belgii, sed et Hispaniae atque Italiae aliorumque insignium virorum. Et Concilium ipsum Tridentinum prudenter constituit ut abusibus obex poneretur. Neque id dicis causa, ut aliqui cavillantur, sed serio Deo sine fructu. Nam et in Congregationibus Cardinalium multa

salutariter sunt decreta coercendae lexitati et superstitioni quorumdam hominum, et extant Compitares bullae praeclarae summorum Pontificum, Ut

Urbani VIII 2 o Innocentii l 3 quorum ille

eruditionis, hic pietatis eximia laude celebrantur, quibus muli abusus reapse sint sublati, aut sal

Neque dubito paulatim Pontificum et magnorum i Hic pagina XXIX M. S. L. finem habet. N. d.

2 Urbanus VIII, antea Maphaeius Barberinus patria Florentinus, a S. etro Pontis ex Maxinius CCXXXVII. Sedit in summo Ecclesiae catholicae sacerdotio annis XXI,

3 Innocentius XI ODEschi cnus, patria Comensis , qui sedit in Pontificatu Romano a die XXI epi anni 1676 ad diem usquo X Augusti anni 1680 Pontifex Maximus a S. Petro CCXLII, ac recentior cujus eminerit Leibnitius in hoc suo opusculo. N. d.)

94쪽

principum, et pioruni ac doctor in Ecclesis ira latorum studio radicari posse maximam partem iu-jus iZania ex agro Et num qui uno ictu omnem tollere volet, cavere debet ne Ecclesiam perturbet, ct tritico noceat. Sequenduntque est in tolerabili Oribus consilium S. Augustini qui ad Januarium

lueritur, et satetur multa se propter nonnullarum et sanctarum vel turbulentarum personarum Candala devitanda, liberius heprehendere non audero, O Contra Faustum Manicheum scribens, si aliud ' est, inquit, quod docemus, aliud quod Sustinemus

, aliud quod si arcipere jubemur, aliud quod emen

dare pra)cipi uir, et donec emendenius, tolerare, compellimur ora huc ii non minoris prudentiar piam sanctitatis. Sed ha, ita intelligenda sunt ut ad boniani Ecclesia et pacem respiciatur, non ut vel turpi indulgentia hominibus adulemur, vel contra ira et contradicendi studio at lue reprehensionis impatientia abrepti in vetitum Ditemur, et quae trunciuilla menta rojiceremus ipsi, ideo tantum probemus ut 1 adversariis Agre facianius, aut ab iis magis abhorrere ideamur. icissim, Protestantes cogitare debent nimium altercando, eritatem amitti, et odiis mutuis in excessus rui, et Ecclesiti dicam non esse scribendam ideo tan- timi luod sua serio et graviter improlaet, statim omnia tollere non poteSt.

si In Autographo prius protestantibus ii X punctoque Superpositunici H aduersariis. N. d.

95쪽

Nec vero irritae sunt protestationeS, quemadmodum adversarii accusant 1 reperient enim in calliolicorum virorum scriptis eas cautiones, quae si Observentur, ulla magnopere queritandi causa supererit, ut cum cardinalis Bellai minus scripsit, quoties auxilium sanctorum petitur, subintelligendum esse non eos per se juvare sed intercessione

apud DEUM, quod diligenter inculcaiadum et plerumque praesertim in solemnioribus precibus expresse addendum est. Et Episcopus Meldensis 2 cujus aurea extat fidei expositio, egregie monuit omnem cultum religiosum ultimo in Dpua debere terminari 3). Similes extant aliorum admonitiones quas brevitatis causa non recito aliquas tantum attingam quae majoris momenti sunt, pialis

ista est, ut cum sanctos precamur, Dihil misericordis divinae detrahamus. oti tantum enim justitiam sed et misericordiam Domini cantabo, inquit Psaltes, et in aeternum durare bonitatem ejus atque misericordiam viginti septem vicibus in uno psalmo repetiit idem Et severe admodum inter-

1 Ino scriptiuin erat prius: passim cauillantur. Sed 44ΟX X punctum. N. d.) 2 Scilicet illustrissimus Iacobus Benignus Bossuet, e Vivis ereptus, anno citristiano M. DCC IV, cujus cum hic tanquam adhuc vivi mominerit Lethnitius , constat hoc Suum exarasse opusculum ante δictum annunt 1704.

96쪽

cliorum ostis fiduciam supremam scilicol in hominibus collocemus. Et cum misericordia sit inter attribula Dri quibus maxime animi hominum conciliantur, non id tu recte amaro D UM qui misericordiam iis ogat, neque adeo serendi sunt l)xoces dicentium DEUM, justitia sibi servata Leala' Virgini misericordiam cessisse, et hoc Estherem

Praefigurasse, cui dimidium regni Asuerus 2 pollicetur; ipsius enim Domini misoricordia fit quod

Sanctorum reces prodesse possunt. Illaec igitui probe inculcanda sunt animis, periculum enim esse Potest ne prava persuasione simplices recedant ab amore Et, veraque Poenitentia et contritione. Praeterea, licet Sanctorum intercessionem adhibeamus tanquam appendicem aliquam exiguam

nostrae devotionis, simul lamon recta ad Di ΠΜ rodobemus. omnes nim Sancti quanticumque sint, Conser i nostri sunt, unusque verus Mediator Di i et hominum est Christus, in tantum ad Patrem elevatus in quantum Sancti ad nos depressi sunt; bi Dina tanquam a parte nostra stant sive nobiscum consistunt tanquam omPreCanteS. Itaque cum officio Christi mediatorio intercessiones eorum nullo modo in comparationem v nil possunt, non magis quam viventium aDCtorum reces nostris addita , quas etsi multis

i In A. si nisi benigna interpretatione addita inhiae mox ab auctore expuncta. N. d.)

97쪽

modis transcendant se quae a Beatis undi inlur, si tamen ad Christi mediationem conserantur, Nulla

proportio St, non magis quam soli propior sa-

Cius censetur, qui saltu a terra sese elevare Contendit. Deus autem expresse et minis promissisque

additis jubet se invocari. Ipse appellatur peS

nostra fiducia, ia ostium robur, adjutor, praeter quem nulla est salus, nullus auxiliator alius, qui scilicet ullo modo in considerationem venire possit, stigo, si Christo conseratur. Nequo ulla indignitas nostra tanta esse debet quae nos allirono gratis repellat, cum sincera poenitentia est. Ipse Nos Vocat, cum ait : Venit qui onerati estis, et ego reficiam vos. Et Si quis peccaverit, advocatum habemus apud Patrρm Jesum Christum qui propitiatio est pro peccati nostris. Quanquam autem laudanda sit reverentia semetipsum indignum conspectu DE ducere, et omnibus humiliatae mentis signis uti, ex quibus ho non aspernandum est sed probandum maxime ut pios Viros in terris comprecatores adhibeamus, multo imagis autem Beatos in coelis tamen, quia noSVocat ipse parendum accedendumque eSt, ne pro

filiali inmilitato sorvilis abalienatio et dissidentia

nascatur. Itaque de muliere Cananaea praeclare Chrysostomus u id prudentiam mulieris, nono rogat acobum, non obsecrat Ioannem, neques pergit ad Petrum, non intendit ad Apostolorum, chorum, ita scilicet quemadmodum ex aliis

98쪽

locis interprolari lirysostomum deceto ut apud os subsistat, aut in iis solis ali hi id momenti ponat, nam alioqui videtur et discipulis inportuna fuisse, ut vel ipsi indicant. Pergit lirus ,- stomus re non luaesivit mediatorem, sed pro om-h nibus illis poenitentiam accepit comitem quar, advocali locum implevit, et sic ad summum, sontem Perrexit. Huc igitur semper meminisse oportet, ut si tua dilibetur compellatio Sanctorum, ea Pro appendice habeatur, et nota tantiam nostrae re- eronti: et humilitatis erga DELM , assectusque erga amicos DΕ substantia autem cultus in ipsum DELII recta dirigetur l . Ita pie censent viri pii et prudentes dandam esse peram ut Umnibus modis discrimen infinitum atque immensum inter honorem qui Drodebetur et qui sanctis exhibetur, tuorum illum

λ-ρσίαν hun δουλειαν POS AuguSlinum Theologi v cant, non tantiam inculcetur audientium ac discentium animis, sed etiam externis signis, quoad licet, ostendatur. Quanquam enim infiniti ad finitum nulla sit proportio, ac proinde impossibile sit signa proportionata utriusque reperiri, cumno in rebus cluidem sinitis sed valde distantilbus hoc liceat quemadmodum idemus eram Pr portionem Systematis Mundani, vel ideo commode in pictura exhiberi non posse, tui im-

s Pagina XXX M. S. lii sinem accipit.

99쪽

mensa est 1 fixarum distantia, non ideo tamen omittenda sunt quae saltem significare maximam disserentiam queant quoadusque fieri potest, et praestat omnino negligi quod finitum et comparari indignum est, quam cum infinito illo ac

divino ita coaequari ut periculum graVe OCentissimae confusionis incurratur. Quanquam autem in hac cautela non usque adeo exquisiti et crupulosi esse possimus, tamen tutius erit quam minimum negligere. Itaque suadendum est ut certa quaedam signa externa servemus uni DF ut honorem Sanctorum non temere cum divino honore permisceamus, Sed quoad commode eo si non

locis, saltem temporibus discernamus, ut denique cum conjungi opus est, frequenter verba adjiciamus quibus discrimen immensum indicetur,

appareatque quidquid dignitatis at tuo efficaciae

est in Sanctis a divina gratia et morito Christi QSSe, DEIQUE ipsius misericordiam et bonitatem infinitis modis superabundare. His utique cautionibus adhibitis, ut summa rei salva sit, divinusque honor sibi constet, multa cum Augustino serre poterimus in Ecclesia quae, modo fieri prudenter possit, praestaret aliquando

emendari nec proinde recte neque ex Caritates adiunt qui idololatriam Ethnicorum Ecclesiae impingunt. Aiunt cluidem Ethnicos quoque coluisse

a In Autographori proe lancelis. Sed mox expunctum ab Auctore. N. d.

100쪽

Docis suos tanquam summo minores, o Ilio lios

udo , a Divis liristianorum alia redistingui, quam quod illi Dii lii Divi ocentur. Sed hoc quid miniqua accusatio est. Nam Pria ter litam quod illor ani vol dii vel indigetes erant i omines otio noro indigni Sanctos autem amicos Dr osso constat et quod omnis ullus Angelorum olSanctorum in DEUM terminatur, qui Angelis suis mandata do nobis dedit, o Sanctorum precibus

movetur Ethnicorum autem Dii Dori tanquam

ministri sed socii Jovis colebantur his, inquam, missis, summa rei eo redit quod Etlniici equo

in Jove suo, neque in ullo alio suorum deorum infinitum ilhid summoque persectum satis agno-Vereri ita lue amnes eorum dii, ne summis quidem exceptis, idola erant, salie in quantum ex publico eorum cultu constat Christiani autem qui Summum ilhid et peternum et in sinite persectum divinis honoribus sive latria colimi, quantumcumque aliis iobus finitae persectionis, salvo supremo otiorelosi tribuant idololatriam non committunt, cum

has ipsas persectiones ex fonte divinae bonitatis gratiose profluere fateantur l).

Cum igitur ea se Mentes mulio magis uno rebus nostris i ii tersint quam quando in ter is vivebant, mulioque omnia praesentius intueantur iam homines pauca tantum quae in Conspectu geruntur aut ab aliis nutiliantur cognoscunt cum i Pasina XXXII sinis. N. u.