Responsio ad praecipua capita apologiae. Quae falso catholica inscribitur, pro successione Henrici Nauarreni, in Francorum regnum. Auctore Francisco Romulo

51쪽

honoribus, ex ipsa etiam vita, quam ut Christa

Ostendat; Deinde cum Deus in Deuteronomia cap. II. seuere prohibeat Regem fieri, qui non si de fratribus nostris, ne vide licet populum pertrahat ad cultum Deorum alienorum : quo iure posset Ecclesia regem aliquem in citum suum admittere, qui vellet impune fouere se stas, Haereticos defendere , religionem euertere, Ecclesia demoliri 3 Hinc videlicet sanctus Remigius fan-ὼo Gregorio Turonico teste lib. 1. historiae Franeorum cap. 3 I. Clodoueum Regem Fracorum baptizatur, ita ad illum loquutus fertur. Mitis is pone colla Sicamber , adora quod incendisti, incende quod adorasti. Hinc etiam in more positum est apud omnes catholicos reges,ut ii pia solemni inauguratione se catholica fidem defensuros iurent, quare nullam profecia, iniuriam regibus Ecclesia facit, cum eos admonet, illisque imperat, ut politica sua potestate recte viantur,

legibusq; & punis impios & blasphemos,atque

in primis haereticos comprimit:& nisi id faciat,a c tu suo illos excludit, prancipatu super catholicos priuat, re fidelibus populis ne illis obtem perent, iubet . Neque obstat, quod aduersarius passim clamat, diuino madato populos obligari,

ut regibus 1 uis obsemperent, & fidem iureiurando firmatam, integram praestent. Neque enim Ecclesia docet regibus, dum tales permanent, non esse parendum, sed excommunicando, ac

deponendo efficit, ne sint reges, & tum demum .

52쪽

populos ab obedientia, dc fidelitate liberos esse

denuntiat. Nam di creditoribus diuino iure debita solui debent: sed si qui creditores erat, desinant esse creditores, simul & cessat obligatio debita persoluedi. Ad haec possunt, aduersario teste pag. III. reges abdicare se principatu,& eo modo populos a fide & sacramento sibi p&estito liberare, atque ita essi cere ne peccent in Dei lege, qui sibi non parent. Quemadmodum igitur populi nihil in Dei praecepta committit si regi, sponte se abdicanti, obedietiam denegant; si etiam nihil peccant, si regi ab Ecclesia iusta de caussa deposito ,

atque in ordinem priuatorum redacto obtemperare recusant. Porrb haec omnia multis exemplis confirmari possent , sed ego ero contetus uno,quod est huius loci proprium, dc ad rem maxime facit. Childericum legitimum Francorum Regem non obstante lege naturalis successionis,& iuramento fidelitatis, & obedientia quam diuino iure populi regibus debent, inuitum dei ctum de solio, & in eius locum regem alium substitutu, nullus omnino negat,& ipse etiam in hac apologia aduersarius co fitetur.Id autem rite ac legitime factum este no negant, qui regibus Francorum qui ab eo tempore in Galliis imperarunt, iniuriam facere nolunt. Sed neque negari ulla ratione potest: nam in primis id factiim laudant omnes ueteres , qui de ea te scripserunt: deinde caussa existit maxima: nam cut scribit sanctus

53쪽

diam Childerici,& superiorum regum totis annis nullae habitae fuerant in Gallia synodi, e clesiae a laicis & publicanis occupabantur, clerici passim cocu binas quatuor, aut quinque simul obtinebant, religio omnis faedec5cialcata,& disis pata parum abesse ab extremo exitio videbatur. Ad haec auctores eius facti sanctissimi viri filerusiqui enim fieri iussit, Zacharias fuit, Pontifex omnium consensu optimus, qui exsequutus est, sanctus Bonifacius episcopus S martyr, qui certe auctores iniustitiae & sceleris publici numqua fuissent . Euentus denique manifeste docuit,tem illam Deo gratam , & Francis omnibus utilissimam sui sie: numquam enim regnum Francorum pontentius,aut religio in Gall1a florentior fuit,quam temporibus Carol & Pipini. Maneat igitur posse aliquando legitimos principes Iure ac rite iurisdictione sua priuata.

S E QV ITVR nunc ut paucis illud excuti mus, quod tertio loco posuimus, an ideo principes hinetici teporalibus poenis assiciendi no sint

quod haeresis morbus animi. no corporis sit. Sic enim loquitur aduersatius pag. II . Praeterea Id ' confirmo, no esse in armis ratione curandi hoc malu petita. An nescitis cum hi in a religionis agitur, errore in religione morbu esse animae, M' spiritus; quid ergo vos inuestigatis medicam eta spiritualia in his curandis morbis S infra pag. Iq6. quod de haeresi dixerat, ad alia pecca

54쪽

ta,quae in Deu committuntur , extendit. Qui a tem, inquit, in Deu peccat ut dicebat Alex. Seuerus,satis Deu habet ultorem. Deus enim optimus maximus suppliciurn totum sibi reseruauiti, ut peccator occasionem praebeat cum agnoicendi culpam, tum resipiscendi in hoc mundo .Haec ille.Qua sententia nihil absurdius, nihil pernitiosius, nihil a veritate magis abhorres dici potu ille censeo. Nam si peccata quae in Deum p oprie ad mitti intur,soli Deo punienda reseruanda sun libera stit igitur apud Christianos periuria, sacrilegia, blasphemiae, neque id solum: sed rursus impune templa Diis aperiantur, fabricentur idola, sacrificia Iovi, & Satu O caeterisque daemoni bus offerantur. Et si morbi animorum solis spiritualibus pharmacis curandi sunt, nulla omnino peccata principum legibus puniantur : ne chre enim se ita,adulterra, fraudes, corruptebe, fallatestimonia scelera,& flagitia caetera corporu hetor bi sed animorum aegritudines, & uitia sunt. Sed

longe alia est scripturaru sanctarum, & Ecclesiae Christi sentetia. Deuter. xiii. Si surrexerit, inquit dominus, in medio tui Jph tes, aut qui somniuuidisse se dicat, & praedixerit signum atque porritentum, & euenerit quod loquutus est, S dixerit tibi . Eamus & sequamur deos alienos quos

ignoras,& serviamus eis : non audies uerba pro .ph tae illius,aut somniatoris:quia tentat uos DO- minus Deus uester,ut pala fiat utru diligatis eum an non, in toto corde ,&.in tota animi uestra,.

55쪽

Dominum Deum uestrum sequimini, & ipsum

timete, & maciata illius custodite, & audite uoce eius; ipsi seruietis,& ipsi adhaerebitis. Propheta aute ille, aut fictor somnioru intel ficietur:quia i quutus est, ut uos auerteret a domino Deo uestro, ui educit uos de terra 'egypti, & redemit uose domo seruitutis; ut errare te faceret de uia, quam tibi praecepit dominus Deus tuus:&aus res malum de medio tui Si tibi uoluerit persu dere frater tuus filius matris tuae, aut filius tuus uel filia siue uxor, quae est in simi tuo,aut am Icus quem diligis ut animam tuam,clam dicens. Ea mus,& serviamus diis alienis quos ignoras tu,&patres tui cunctaru in circuitu gentium quae iuxta uel procul sunt, ab initio usq; ad fine terrae trion acquiescas ei, nec audias, neq; pareat ei oculus tuus,ut miserearis,&occultas eumrsed stati in interficies. Sit primum manus tua super eum,&post te omnis populus mittat manum. Lapidibus obrutus necabitur: quia uoluit te abstraherea domino Deo tuo, qui eduxit te de terra Aegypti,de domo seruitutis. Vt omnis Israel audiens timeat, Ac nequaquam ultra faciat quippiam h ius rei simile. Si audieris in una urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad habitandum dicentes aliquos . Egressi sunt filii Belial de

medio tui , & auerterunt habitatores urbi tuae , atque dixerunt . Eamus & serviamus diis alienis quos ignoratis . Quaere sollici

te , M diligenter rei ueritate perspecta , si

inueneri S

56쪽

. I7 inueneris cert m esse quod dicitur, & abominatione mi hanc opere perpetratam ; statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii, R delebis eam, omniaque quae in illa iunt usque ad pecora. Quicquid etiam supellectilis fuerit congregabis in medio platearum eius ,&cum ipsa ciuitate succendes,ita ut uniuersa conssimas domino Deo, de sic tu mulas sempiternus, non ediscabit ut amplius, &non adhaerebit de illo anathemate qaidquam in manu tua, ut auertatur Do minus ab ira furoris sui,& misereatur tui, multiplicetque te, sicut iurauit patribus tuis . Qu3ndo audieris uocem domini Dei tui, custodient omnia pracepta eius,quae ego praecipio tibi licio

die, ut iacias quod placitam est in conspecta d mini Dei tui. Quid hic aduersarius ilicet acimorbus animi non est opinio falsa de Deo λ acinon est proprie peccatum in Deum, colere Deos alieno Et quid qu.eso , Deus ipse de hoc morbi genere rudicauit num solis cohortationibus, de disputationibus agi uoluit ὶ Deinde sanctissimus a propheta Helias, nonne oo. fallbs prophetas una die occidit nonne idem diuino mandato. 'Iehu,& Iosias reges seceruntὶ Quid quod non solum p ii prophetae dc reges, sed etiam ethnici Naast buchodonosor,&Darius seuerissimis legibus in eos,qui Deu Israel blasphemarent, animaduertiiulieruntλquos sane B. Aug. in epist. 1 o. ad Bonifa sciu, ea in re Deo uero iustum obsequiu prςbui se . se scribit. Quod iam de Christianis imperato- 4'sibus .

57쪽

in ribus dicam nonne leges extant Contantini , Haere. Theodosii, Valentiniani, Martiani, Iustiniani, Ma Michaelis, aliorciq. principum regitiosissimoru,

nichae quibus haeretici nunc pqna pecuniaria, nunc omos. nibus bonis, nunc exilio & uerberibus , nunc et Aria tiam morte multantur An uero leges eiusmodihi. ab hccesia Christi probentur, dubium esse no po-LUψα test. Nam ut omittam recetiora decreta,certe Ni-cunq, . caena synodus prima a Constatino id petiit,&im Paul. petrauit, ut Arium h resiarcham cum aliquo er-Lιato. roris eius co sortibus in exsiliu relegaret, ut Soetoli. I 6. menus testis ex lib. t. hist. Eccles .cap. χ . & n-: ctus I eo in epist. 'I . ad Turbium cap. I. Merito de fiam inquit patres nostri, sub quorum temporibus haemanis resis haec nefanda prorupit, per totu mundum in rebus. stanter egere, ut impius furor ab uniuersa Ecclesia μ'. pelleretur. Quando etia principes mundi hanc v. 166 sacrilegam amentiam ita detestati sunt, ut auctorem erus,ac plerosque discipulos legum publicarum ense Prosternerent. Et prosuit diu ista districhio eccletiasticae t natati,quae eui sacerdotali contenta iudicio, cruentas refugit ultiones , seuerisi tamen Chritianorum principum constitutionibus adiuuatur, dum ad spirituale nonnumquam recurrunt remedium , qui timent corporale supplicium . Quod etiam uerum esse atque experimento certi si irio comprobatum scribit Am. gustinus in epis. 8.ad vincentium , ubi quamplurimos Lonatistas ad ueram pcclesiam rediiste astrmat occasione poenarum , quae fue-

58쪽

rant principum legibus atque edi ctis in haerericos constitutip. Sed licet eiusmodi penae haereticis ipsis non multum prodessent, negata tamen non potest, quin ovili Christiano plurimum proiit, lupos illos quavis ratione procul arceri. Quocirca 1anctus. Gregorius etiam ii ponti sex ellet optiamus, i mitissimus, laudat tamen lib. I. epist. 77. Gennadium exarchum Africς, quod magno zelo haereticos bello,& armis persequeretur , atq. etii ut in ea repergat sortiter, & taliciter cohortatur.

C A P. XVIII.

I A M uero, quod quarto loco aduersarius obiicit de maiorum nostrorum consuetudine, qui principes multos haereticos passi sunt, ut COnitantium,& Ualentem Arianos, Anastalium Euth ychianum, Heraclium Monothelitam,& liqui sunt alii, ad rem nihil facit. Neque enim Ecclesia temere,& inconsiderate potestate sua debet aba . . ti. Porrh non raro accidit, ut tanta sit quorun dam regum cum improbitate, ac samitia iuncta potentia , ut ecclesiastica censura neque ad eos

coercendos quidquam prosit , & catholicis p pulis , in quos principes irritati magis laeuiunt, plurimum obiit. Quid enim, quaeso , prosui1- set quondam Ecclesiae si tentasset uel ostrogothos reges in itali), uel in Hispania Vulsegothos, aut V vandalos in Africa excommunicare,

ac de solio deturbare quamuis id facere iure optimo potuissetὶ quod idem de Constantio Valente, M aliis supra nominatis intelligi debet. Siquida

59쪽

m tunc erant tepora, ut potius ad martyrisi Q, eundu Episcopi, quam ad principes coercendos parati este deberet. At ubi vidit Ecclesia suae potefixti locum aliquem aperiti, uel cum ipsorum piici pu spirituali uti litate, uel certe sine detrimento, di pernicie populorum: no sibi defuit,ut exempla

paulo ante allata demonstrano. Sic enim Ecclesia Leonem Isauru imperii parte, & Henricu quartum toto imperio, & Chil dericum regno Franciae spoliandos esse iudicauit, ut re ipsa deinceps I eo parte imperii,&Hericus imperio toto, VChil dericus Francice regno caruerit. Itaq; Veteres illos imperatores, Constantiu Valentem, Sc teros non ideo toleravit Ecclesia cui aduersarius somniat quod legitime in imperiti successi sient: alioqui enim Leone etiam , Henricum, &Chil-dericu, qui no minus legitime successerat, pertulisset; sed quod illos sine populi detrimento coercere non poterat, istos poterat.

P E R V E N I M v s tandem ad quintum lc postre naum, idemque potissimu totius cotrouetitae

caput, ubi illa quaestio breuiter explicanda est, axad Rom. Pontifice spectet, si iusta causa postulet christia os principes regnis atq; imperiis apostolica auctoritate priuare. In qua quaviloe aduers xius totu caput nue numeru I9.secudae partis apologiae consumpsit. Ac ut ordine rem totam C plane mus , adseremus primum praecipuam ac

, ' solidi

60쪽

solidissimam rationem, qua rei ueritas comprObetur: deinde ea omnia diluemus, quς contra e cogitare atque obiicere potuit aduersarius. Quodisitur ad primum attinet, pendet hςc res tota ex duabus sententiis, altera Romanum Pontifice totius Ecclesi , id est omnium Christianorum patre,&pastorem esse; altera summu Ecclesie totius pastorem ita non modo priuatis hominibus, sed etiam Regibus Sc Imperatoribus Christianis popesie,ut scaussaiChristi,& Ecclesi id exigat,possit eos regnis imperiisque exuere. Nam si haeduae sententiae uerae sint, nemo est qui non uideat id continuo sequi ut Rom. Pontifex iure suo ut Itur. cum principes Christianos , si id cauila postulet. regnis atque imperiis priuat. Priorem sententiam aduersarius numquaru negxsset, si uere se quod mendaciter feci tb ea tholicum praedicast.t iuris uuiusque doctorem . Quid enim saepius . dc leges & canones repetunt, quam unum esse Rom.Pontificent totius Ecclesiae caputὶ Sed noriuno in loco n hae sua apologia aduersarius neωgat ius ullum esse Rom. Pontifici in Episcopos . aut Principes Gallos . Sic enim ait pag. 9ψ.Cur nulla sit pontifici iurisdictio, aut cognitio Episcapos Galliae, &c. & pag. I 1 6 . Ex iure,& auctori tare,& dignitate maiestatis Regis nostri, qui alium quam Deum non agnoscit in regno suo ,

Pontifici aut F piscopo non lie et excommunicare ciuitates, aut corpora subiecta Francorum