장음표시 사용
61쪽
Q MARII COR RADIgionis imperium diuinitus illi traditum, leges,ac iudicia, tantarumque rerum administrationem auferendam putamus' Minime uero,inquiunt. At si haec lingua tollatur,omnium rerum,quas disceue se,atque interitus consequatur,necesse est. Ergo, si
sudia consieruanda sunt si diuinas, humo sique se ges dissolui nolumus, si haec religio tenenda exi, si ad
eam omnes gentes institui,ac retineri debent,si hunc. statum rerum, sacrorum,Christo austore institu tum, nefas detestandum,ac sempiternum malum effiet aliqua ex parte conuelli:aut haec una teneta est , aut omnes omnium gentium linguae omnibus perdiscenda. 2 tunc uero utram credunt sine altera non
posse conseriere.hoc enimpraetermittendum no fuit. amsi res eo loco fore ut alterutra auferri posset, temereque his feret aliquid ; periculum esset ne utraque auferatur. Res tamen aperta est, neque at
gumentis , aut longiore disputatione indiget.mvum elemimissorum noua barbaries a Latina lingua nata si qui eam uolet intelligere, necesse est nunquam discedat a Latina. tames hoc seminatos inos, ct rudes homines pudeat confiteri: ea tamen lingua absique nostra, neque intelligi, neque ullo modo tractari,neque retineri potest,quin breui extinguatur. Si enim recitὸ instuciant, singula uerba enumeret totius linguae suae; inuenient, quod saepe olim pueri
62쪽
EPIST. LIBER I. Rost uomodo ergo poterunt Latina uerba sine Latina lingua intelligere'Si enim eam quoque linguam non ignorarent,quam inepti me,nuissimeque a nemine adhuc laesam defenduntsirent profest) non posse
unquam in ea barbarie aliquem recte scribere, aut loqui,aut uerba interpretari, nisi idem sit linguam Latinam rectissim2 consequutus. An uero illi auffores,quos ipsi tantopere admirantur, Latinae linguae
rudes fuerunt' An possunt aliquem ostendere igna rum latinitatis,cuius in ea barbarie scripta ipsi laudare queant Hoc si non possimi , quam et te caussam arbitrantur ' nempe, quia sermo illa,qui Latinis ferti omnibus constet uerbis,praeterans o Latino,tractari ullo modo non potest. 2 tam, si in Romana lingua nemo unquam scribendo praesititit, nisi Graecas etialiteras tonuerit, quia nos aliqua a Gracis accepi mus: quid , per fidem, isti in siua,quae Latinis uer bis,ct literis tantum nititur, escere queunt,si latinitatem ignorent' Quid hicimi Croto,disimus nobis qui Latine sici ibimus,necessaria es omnino Gra ca lingua,paucorum caussa,quae inde transtulimus: si autem propter tam multa, ne dicam omnia, itasbi necesssariam esse nostram non uident, ut ea neglecta uam intelligere non possintsitam, si Graecis audioribus in Latinam conuersis, id consequi non potuimus unquam, ne Graecis literis egeremus s quid
iItis illefordes, quid nostri auctores in suam lingua translati afferunt,ut carere nostra lingua recte possesntfAn non potius ut iuuentutem, O solidam Ita
63쪽
M ARII COR RADIliae multitudinem a cunctis bonis artibus retrabat , ,quod in ipsis est, linguam utramque auferant 'u Iocirca iam te arbitror intelligere,Crotta, quor
sum haec essent euasura; quid escerent,si istorum hominu sententiae audiantur. Itaque illis angust setiam cut stuperioribus ad te literis dicebam doctores isti tenentur,quod quum verba interpretari no lint ad rationem latinitatis,quam etiam tolli debere aiunt linguam suam non modo obscuram tenent, ct inexplicatam; iserum etiam temere, neque ad Nerientes,cIsm Latina auferre conantur.Denique, si
duas tenere linguas,malum esse dicunt, intelligere debebant a quibus ilis teneantur, neque siuam in alios culpam transferre.Sed,quia erant sex proposita,quae dementes homines a Latinis literis inst 'an dis deterrere debasent; ct dictum Iere deprimis: etiam sequitur, ut de reliquis tribus dicendum esse uideatur.Illa uero sint haec, pectandum esse utra linguasit expressior,utra antiquior, utra multis cum gentibus communior. fc de primo satis arbitror es
se dictum superioribus literis:alterum uero habet nihil,quod in dubium reuocari possit; nis se antiquitatem ipsam nihil conferre ad linguae amplitudinem,
supiiij mmines arbitrentur. Ego uero,ut taceam ueteres linguas uincere cunctara m infinita rerum copia lareque hominum, seculorum pene omniuconsensu,quae linguarum certissima lex, minimeque dubia aeternitas habetur dico nostra lingua, prase tim disciplinas,lura,wseria,tutamque religionem
64쪽
EPIST. LIBER I. 3Itenente ieri etiam,ut noua haec nullis unqua- feculis, linguae numero haberipossit. Verum hac de re plura non dicam; redeoque ad id, quod postremo i co posui,ea potius lingua sicribi oportere , ea sempeν dostissimos,ac sapientissimos omnium uel nanonum, uel temporum iure optimo esse delectatos, qua prae ter illum s lendorem, ct multa illa commoda, quae
dixi,maiore etiam in parte orbis terrarum scribendi, legendi publica, ct priuata consuetudine i neatur. πιιὸd si German Cimbri,Tannones, uni uersique nationes a Britannia ad Tanaim, septen
trionisque terminos, ac denique omnis Europa no
fra est, ct gentes quaecunque religionem Christi colunt, societate Latine linguae nobis coniuncts sunt; quas isti indoctorum sultorumque hominum opinio
nes,qua amatortim carmina,quos mulierum coetus,
qua lupanaria tanta, cum Romana lingua conferare
audebunt: Vtrum igitur haec non pateat lati mὸ linguarum omnium; an hoc poti miniim non spectari in linguis debet,ut uis utamur potius,quae sunt multis cum gentibus communes' Ac uide,obsecro trimi Gotta,uideant criminatores is quantum intersui, ac doctorum omnium opinionem intersit. actu genus aliquod doctrinae attigerunt, omnes relicto sermone patrio comuniore lingua scribere maluerunt, quan
uis ea esset peregrina: icti uero eam siequi nos uolui, quae profecto barbara est,ct uix intra suos fines in relligitur; qua uero nostra est, ct amplius iam duobus millibus annorum a tam multis clarisimisque
65쪽
Q. MARII COR RADInationibus tenetur,prorsus clamitant esse relinquendam.' on hoc sensinunt de ultimis terris quam plurim neque hoc fecerunt, qui miratisi sapientia, doctrinae ct scriptorum fama,illustres fuerunt. Conferenim simul uniuersos, qui Grsce magna cum laude hanc ipsam rationem sequuti scripsere: necesse est, mihi confiteare,istorum barbariem nullis unqua se culis, tot uel mulierum,uel amorum, uel Thrasionucantores habituram esse suos, quot habuit philosophos,poetas,oratores, ct quarumcunque literarum studiosios, ex omnibus terris Graeca lingua peregri nos. Nam quid Anacharsim, quid Agesiam, quid Aratum, quid Carneadem, quid Arcesilam, quid Clytomachum, quid Apollonium commemorem ' Quid Aristarchum, Antipatrum, Callimachum,
Arsipum , Darete, Artitobulum, Ch sippum suae ne gentis linguam sequuti sun Berosus, Epicte
phyrius, Eraclitus, Hermodorus, Hipparchus' Alios adbuc possem reserre quam plurimos,quorum sententia nobis latin)sicribendum est; tametsi Latina linguaine antea quidem nostrastisset unquam. Cur e nim hi,quos dixi, ct multa adhuc millia docti umo rum,sapientissimorumque hominum hoc non fecerunt, ut alitis Chaldaeorum, alius Carthaginensium, alios Assiriorum, alius Cyrenensium, aut Ale xandrinorum , aut Fbrigum, aut Scytharum; idensiuam quisqueVn studi s linguam, ac literas te neret' Credo hic te intelligerrimi Croti quanta sit
66쪽
EPI ST. LIBER I. 32 res mota; quanta sint, quae hoc loco dici po punt .
Verum ego non persequar, ut singulis de hominibus dicam. ipsas enim urbes possum , totaque regna nominare. Neque tamen aut civitates dicam Italia Graecas, ct oram magnae Graecie usique Rhe gium ac Sicilia; in Campania uel Cumas,ues di eapolim; extiaque Italis fines, Masiliam, totEmque uel Aetolia ,uel Apam, uel Ioniam; uel si quibus aliis in terris, aut colonias Graeci habuerunt, i nouas urbes condiderunt: sed longὸ disiitas regiones, ad quas lingua Graeca,non a Graecis importata est ;sed ab ipsis gentibus, quae illam sibi neces ariam cognouissent,accersita. Etenim ante Latinam linguam apud quosdam Hispaniae populos, ct Heduos, magna in parte Galliarum Graecs lite fuerunt. Pres ter Thrasimachum,pluresque alios, Annibalem, et Hannonem Carthaginensium duces, inuenio Graecὸ libros, illum de re militisi, hanc de Astica ambitu, conscripsisse . nullam ergo dicemus Carthagine Graecam linguam fHUθῆ 'Non meto mihi utendu est amplius argumento Cappadocia,Sisiae, Antiochis, Bit niae, Pergami, Tarsensium, o Damasicenoris hominum. Habeo enim Alexandrie quoque, ct CF- renes, ct Aerapti, Hierosolymorum uetus, tu risimumque exemplum. Fosiuntne isti amici tui numerine eos,qui ex his terris omnibus, Grscorum doctrina, ac uteris, clarisiimi fuerunt' Posunt,illa sua mente, ct illo iudicio, aestimare unum illud argumentum , quod tibi sepius dicebam, de bibliothe
67쪽
MARII CORR AD Ica Alexandrina, de senulatione Tiolani Philadelphi cu Pergami Regibus,de septuaginta ijs Hierosolymitanis hominibus,qui Regis Ptolemai rogatu ueteris Theologiae libros in Graecum uerterunt l. Non haec intelligunt arrogantes,atque indocti ho ines. quare mihi satis erit, a te se res Isimh enimentur,qui cum sunt a me saepe communicata . cupio e vim tibi satisfacere,nec uiderisime grauissima caussa tandiu repugnauisse opinioni tus. Nunc uides, quanta manus doctorum hominum, quantae in orbe
terrarum schols,ac sedes,domiciliaque publica se monis Graeci,quantum illivsstudium apud remotis smas gentes,quatascriptio quonda fuerit.non qΠia, ut isti ratiocinantur,sermone quo loquimur, scribendum sit; sed quia nulla putari debent eascripta: nulla prorsus ea lingua est,quae tantum afuis, aut ne a suis quidem,rectissimὸ intelligitur . QVuare hac ipsa
ratione mea Diogenes etiam, Antiochus, Heracli
des,Theodorus eadareus, smilo,Menodorus, Philadrius, Hermogene innumerabit sque uiri illustres, adducti sunt,non ut suam,qua ipsis totum esset co gnita sed G am linguam anteponerent, quamsti yent multis cum gentibus esse communem. Ergo,mi Crotta, si extra Europam cunctis mortalibus omnium temporum, qui se ad literas dederant, aliena lingua discendasuit,qua adsummos doctrinaru gradus peruenerunt; nobis Graece etia scire necesse est; nrque omnibus Iudaeorum,Chaldcorum,uel Arabulingua prorsus omittenda en ; scientias omnes
68쪽
pro sermonis Latini modo,hominibus, ipsisque fecu lis,uel mediocri,uelsupremo , uel minimo, vel nullo, uel sordido uel illuuri ,nouimus multorum exemplo, hominum, feculoruJuprema mediocres, minimas,nulla fordidas,aut illustres contigisse; in telligis, quanta sit eorum insani qui in nos,nostraq; linguam , nullis nostrorum hominum iniuriis laces-sti, debacchantur. Illud etiam non dubito, quin in telligas,quibusnam rebus lingua cernantur , utrum multitudinis,ac uulgi; an plurimarum nationum, ac clarissimarum gentium consuetudine, quod unius est proprium Latinae livguae. Ad illam preterea Cogitationem adducere te uolui, quod rerum omnium maxime refert , uidere , utrum carere Latina lingua diuinae,humansque res possent; ct utra lingua sublata, alteram sit vecesse interire. Vale. Romae. Ioanni Angelo Crottae, Perusiam. XVII.
in με superioribus ad te binis egeram literis,ut uera esse omnia fatearesribis non posse Je tamen cuiusiquam argumentis fieri, ut longi si imitemporis la tura ermonis Latini perdisiendi,tibi nouideatur esse grausima. Sed parum ne tibi, Crotta, uideor hac de re etiam respondisse, quum dicerem ,
toto ex orbe te aram doctis hominibus diuturnio
re studio, atque opera,linguam Graecam fuisse disiedam. Mihi quidem satis est,si doceo , contra quam delicati sentiunt isti amici tui , Latinam linguam, . ita esse adsudia, ad religionem,qd bumanas, diui
69쪽
nasique res, nec stariam ut omnia haec sine illa comnare non possint. mu igitur posse hanc linguam,
nisi cum Lole, atque mundo, ferri putant; ut pro fecto multi putant , idque sterant, contenduntque, oportere,et quo facilius fiat,opem accommodat scriptorum suorum; hi ne quidgrauius dicam, tota dere imprudent λὶ ratiocinantur. Equidem sic respondere istis potuissem,ut nobis duas esse linguas,et Latinam esse eo loci, quo olim Graeca, ct in terris omnibus uulgo teneri desitam ct recte pronuntia rhuel disci multorum annomm studio , uel prodesse ad doctrinas confiequendas non possie,immo etia nocere quam plurimum, oenouae inorum linguae copiam, splendorem, oe omnia esse denique meliora, quam Latinae, tantum incommodi, quantum ipsi
dicunt, confiterer i adiuua re tamen haec illos minimὸ
possent, quum Romam linguam necesse sit cum rebus humanis,ac diuinis omnibus in sempitem tempus esse coniunctam:quid se,ut saepius iam dixi, tumfalsa fiunt omnino,tum inutilia ad efficiendum, quod uoluntς Quod si hac lingua discenda, tantum detraheretur a caeteris disciplinis, quotum issi cupiunt uideri: statisne religio etiam tollenda en, ut
integrum pueritiae tempus omnemque potius aetate, colicis amatorum demus' Aut quid aliud en hac linguam tollere,quam sublata rerum communication cum caeteris gentibus Jentium, obliuioneque
religioni,disciplinis, ct sacris omnibus inducere juvare non modo,quia doctrinis omnibus lumen ase.
70쪽
EPIST. LIBER I. fert, Latina lingua seruari debet: sed, quamqui his
magna ex parte noceret,nullis tamen seculis, nulla
in posteritate hominum poterit conuelli. Itaque patiantur docti acsudiose homines istam,qud dicunt, aequo animo iacturam; siciantque sibi non modo latinitatem,sied uitia quoque illius nultis e δ' perserenda. Sed ὁ me doctum hominem,qui de re tam graui, ct dubia, tam multis disputem. Nedeo igitur,ut illa proferam occultiora,nouum scilicet,atque a studissalienum minimὸ uiderian Latina uel Graeca lingua diu etiam laborare,in qua nati non simus sed usitatum,uetus, nocefarium. Si enim quibus aliena lingua discenda est,ij nec disicere illam redite, nec mature ad dissiplinas possunt accedere; iam neq; Ennius neque Pacuuius,neque multi de antiqui 'mis poetarum satis Latin uel docti,sorum sententia fuerunt. Verum ero de his omittam dicere. uideo enim ad quam Uli latebram, tergiversationemque fugient. iuuid tamen de illis respondebunt, qui minime bonis temporibus Romana lingue,extra Italiam nati, lingua tamen, ct scientiarum facultate omnium praektiterunt' ut ot enim Astica ut Apuleios non dicam Septimios, Arnobios, Cyprianos , Aureliosique misit Roma ad Italiam, ad Europa sanctissimos homines,tanquam coelo demissos,ad re ligionem Christi,doctrina, ct eloquentia tuendam' Verum ego, mi Croti inique abs te, ad hum simodi etiam argumenta, totamque hanc epistola sum ad