장음표시 사용
61쪽
eat: at pisces in aqua quomodo anhelare, aut spirare aerem possunt Nam ut Rondeletio Adonemus pisces proprie dictos spirare, Mollia tamen & exanguia non spirabunt.at si accusativum addas, aliud qui ppiam cum spiritu, vel tanquam cum spiritu emittere significat, idem sessim quod κα-οραμών, idest aspergere:vel , idest contra aliquid emittere. Mis igitur Sepia τῶν ἰὼν καππυσ3 6 ν Θολω, humore genitali suo oua conspergit, genituramqi eis agundit. Nam&lib.3 cap.7. degener. arum. Aristotcles p. scium omniu ua, nisi mares semen suum asperserint μπυρα-ν - Θοον dicit. vel augeri &vital ia esla negat. Et mox sequenti puto: in e δαυ - - Θήπια, προς ἄ- ποι ται του erae μαλQua ἰξω. M iste MO' MMm malina κω μαγ τῖν Mαλονα ἐπιρραma subauditur τον Θόρον, ex praecedenti capite o ἀῆρ- Θαπιροἰ ἄρ cuΘinemῖς δειρ: Q HNτα supplem κνημα in σα-χες M M Mae . hic σωυ et κομῶδα dixit,quod libro quinto historiae γωον. Rutius hist 3 ci 18. caussam reddens.cur a illa inter.se racematim cohaereant, sic scribit: λφώσι γὰρ ὀ ἀῆ-- ὐγρμα, τά τua μυεωδη ιζ ἀγλιχροου παρ mr D- . Astipulatur sententiae nostre vetus translatio,quam author de naturis rerum recitat,his verbis: Sepia tamina cum ouat, mas eam sequitur, &super ova semen insu flat, ut vivificentur. Item V Votioni Quoties ediderit Oua mas e v stigio sequens humorem istificum ouis superfundit, atq; ita essicitur ut se destant. Hic ZOOgraphus. Caeterum sunt Sepiarum oua racematim compacta.& tanqoans pediculo dependentia oblonga,initio baccς myrti, tandem, si maris semen contigerita uellanς nucis magnitudine, solliculo vel membranula contecta, cohaerentia , mris equis atramentoniora.intus alba . Quae ibi continentur oculorum humoribus similia sunt, uti tradit Romdesetius. Primum enim aqueus& tenuis humor effluit, mox alii striore reassor, fretius veluti crystallinus. Vbi haec ova Sepia peperit, & semine ni iris aspersa sunt, is ιncubat diligentius quam caetera Mollia, ut his verbis restatuiti r liquit ' Aristotcleuet om scnus ,. omne crustatum sibi iuncta contineat oua, & sic foueat. Pol l pus& Sepiae, & r liqua ι lus generis eiusdem oua quae pepererint,absoluta ibuent,& praedi pue Sepia quippe citius Ἀώ penumero alveus iuxta terram dum hoc facit, appareat. Et vi idein ' author est Moxoua edita Sepiae crassitudinem acinorum uuae minorum intra diem decimumquintum capi ut . . . Quadi si prius prole iam persecta absciderit oui membranam stercusculum miti ut iuuinq; ., prae metu colorem mutant ex candicante in rubiusculum. Unde dixit Plinius. Excludit Sepiadecimoquinto die. Prodeunt autem ex singulis Sepiarum ouis singula Sepiolς te- Cm: r Philosopho . Sed quomodo prodeant, idem declarat his verbis. Cum Sc piola iam ..intus constiterit, videlicet tota ex candido oui interno concrescens, tum rupta Cui mem- hranula proles exinprimum pars illa interior candida veluti grando consistit, cum imm- na suum atramentum asperserit. Nascitur enim Sepiola ex ipso candicante corpusculo ,. verti in caput, modo auium ventre annexo . Sed qualisnam fit in his annexus umbilici, nondum exploratum habemus. Constat tamen candidum illud subinde diminui; dum Seriola augetur,dc ad postremum,ut luteum auibus, sic candidum his aboleri . Primum . oeuli Iran des in his quoque, perinde ac in caeteris apparent. Sit ouum xl .c. tali: d Se piola ipsa: e hoc ipsum. Niphus posteriora verba hare se legi Sit a ovum b c. uthd S piola ipsa ita ut verba haec ἀδε ἐφ' ου abundent. Salvianus autem sic. Sit a ovum, bc oculi, d Sepiola, e hoe ipsum. Adhaeret autem teste eodem Philosopho, ouo Sepia nascens parie sui priore: hac enim tantum potest adhaerere, elim haec una parae posteris. rem & priorsi eodem modo habeat. Postremo ubi inquit, Philosophus: Pariunt intra dieiri decinitimquintum, μοτίκNυαν ἐν ιεραι en, aliqui vertunt, perseuerare eas in edendis ouis siue in partu dies quindecimiquod an magis conueniat an a conceptu potius ad par- Dium usq; tot dies numerari,considerandum.
NIVGATIM mas cum *mina incedere latet, inquit ' Philosophus
Et alibi, cum Sepia. inquit, icta est tridente, mas taminam ad i uuat.1 mina mare percusso fugam arripit . Eadem se 'Plinius: Percussae tridente s minae auxiliantur: at semina icto mare fugit. Confirmat idem A thenatus inquiens: Aiunt quoq; stminae tridente percussae, ac raptae mares auxiliari eam i n aduersum retrahentes: maribus autem captis in fugam
scininas se conijcere. Testatur t Aristoteles Mollium omnium astuulsimasucci Sepiam. Nam Di iti
62쪽
E Nam sola, inquit, haec suo utitur atramento,non modo cum metuit, cnamdixerat 'antea' e. i. inter omnia Mollia Sepiam praecipue prae metu atramentum suum effund creὶ verum etiaabkondendi caussa. Polypus atq i Loligo atramentum prae metu mitiuat: Caeterum Saepiae , ut dixi, saepe & sine pavore suo utitur atramento ad se cultandam, &cum progressa paululum se ostenderit, redit in atramentum. Idem confirmat vetus poeta Nicander ' Alexi qui cuin seripsisset Leporem marinum sordidatum, dum recens in lucem editus est. Lol, prim ginis inseret subtilibus comis, perinde ac si proles esset LOliginis, aut σπιτιπερ Φυξηλιδος, idest Sepiae lagitiuae, caussam cur sugitivam appellauit addit:
Vnde de Plinius ait: Am autem s mas scilicet, & scemina Sepia, de ijs enim loqui- Ly. e. is. tur J ubi sensere se apprehendi , effuso atramento, quod pro sanguine his est infuscata aqua absconduntur. De cadem quoq: astutia haec Atilianus : Cum se a peritis piscat Deam .ribus captari cognoscit Sc pia, suum atramentum emit sit , quo circumfusa, ab oculis pisantium remouc atur, eorumq; pc i stringit oculos: piscatores vero cimi sit in eorum ocu- lis, nil tale vident. Sic AEnea tenebris circumsepto sesellit Achillem Neptunus, ut ait , Homerus. Nec dissimilia ab his sunt quae scribit Plutarchus: Cum autem, inquitimulta tib sucrita praeterea sint prudentiae in praecauendis, & essugiendis insidi js exempla, Sepiae artem se praeterire non conuenit. Vesicam enim iuxta collum habens plenam atro humore t Th Ius is vocatur ubi deprehenditur,hunc effundit soras, tcnebrasq; circa se ossicit mari imfecto, ut piscatoris conspectum subterfugere possit: imitans deos Homelicos . qui quos saluos volunt, coerulea saepenumero nube obiecta eripiunt atq; suffurantur. Haec se ab Oppiano canuntur Lippio interprete. G uin is naiisa fecunda est sepia fraude.
Essetis borren σι pisices homι ems sagacem. Philes quoq; recens autor de astutia Sepiae hos reliquit Iambos.
os sic transtulit Gregorius Bersmamius Anebergensis: υ υενθιllis Sepia, & vafra indoles
Calgisen s rudura insas σεροι, Panas sic νοερ salatu copia. Postremo i Athenaeus quoq; idem aduertit sic inquiense Persequente piscatore suum atra - . . mentum effundit Sepia, antrorsum profugere se simulans . Porro ut admodum astute
sis atramento utitur, sic etiam prudentissuria promulcidibus; his enim non solum pis culos, sed & mugilea etiam venatur. Vade oppianua.
63쪽
Pιώ- ὸ seis. ωβιὸ de rabendu Meua. Et A thenaeus: Paruae autem, inquit, M piae nutriuntur tenuibus pisciculis, quos prom scidibus seu piscatorio iuniculo venantur. Planius eomprobat haec Plutarchus, de pila toria Sepiae arte sic loquens: A collo suo demittit acetabulum instar seniculi, quo hamus dependet, & quod laxatum longe emitti .& facillime retrahi potest. Id pisciculis quos prope se videt, mordendum exhibet. paulatimq; in se retrahens fraude ad se praedam ad- Η Π M. ducit,dum ore contingere possit. Porro teste Aristotele iss praetenturis quoties tempe- a ex de ρε , states urgent, ad saxa siqua adhaerentes Sepiae, se veluti anchoris iactis stabiliunt. Quae .. r. ρ ' ita vertit 'Plinius: Sepiae & Loligini pedes duo ex his longissimi, & asperi; quibu, in is . ' fluctibus se velut anchoris stabiliunt. Athenaeus ait: Cum saeuit tempestas. Sepiam. - ' aiunt praehensis minoribus saxis utraq; sua promuscide, veluti anchora stabilitam qui scere. Idem testatur Elianus: Sepiae, inquit, duabus sunt tanquam promuscidibus prae- Fditae, quibus ad saxa cum est in mari tempestas, adhaerescunt, & tanquam anchoris iactis is firmatae, fluctuum incursionibus resistunt. Post cum est tranquillitas solutis promuscidi- bus, rursus natant: non contemnendam scientiam tenentes vitandi sane tempestates. minia. . ytq; οῦκ periculis salutem conseruandi. Quae sic P Oppianus cecinit. Siramidi magno fouantur ru aequore factus, ' Haresu ρυρροι scopulis deuincta flage .
m. s. .37. Poste 1 quam ' Aristoteles Polypum coloris mutatione pisces venari dixisset. subdit haret Sunt qui Sepiam facere hoc idem autument: colorem namq: eam sibi contrahere similem loco, tu quo versatur, confirmant, sed piscium sola Squatina ita amellotet . Ex quibus vel bis nihil certo statuere possvinus . t, yllius,& Bellonius audacter, Sepiam quema modum Polypum colorcm, mutare aiunt.
EPE DONAS Graeci non a Sepia inflectunt . sed ulcera intelligunt eo nomine putrescentia. Sepiustam Doridis inIulam in Ceranico sinu teste Plinio sie dustam a Septis coni,cit Hermolaus Barbarus. Sepiae par uae Graecis dicuntur, Munis sepiolae, ut Samonico, Ser
Σππίδια nominant apud Athenaeum Alexis, Antiphanes, Eubulus, & Aristophanes in Thelmophorijs . Dorion σαππια inter hepsetos hoc est , inter pisciculos minutos. elixari solitos numerat. Lesitur & m,micum Teutidio. & Polypodio in apud Ath naeum in Philox no: quam vocem mutilatam putat Zoographus, & legendum eramum Σπιτιδαριον apud Phy llium vel Phrynicum, ut author est Athenaeus. ΣHris , Σ-ιδάριῶ Dis ibat exponit Pollux. Sepaceus adiectivum , quo νtitur Iulius Caesar Scaliger. puto a Sepia derivari. Σηπια ὶς species est vitis Varrino. ι
TIT V R Sepia atramento, ut suae confluat saluti: at homo vafer. veIuti haereticus,atramento veritatem obfuscat: eum enim conuinci se animaduerterit,nebulas,nugasq; ac tenebras offundit, ne victus videatur.Sic et galer & apposite ' Tertullianus haereticos Maretonitas Sepijs comparat. Nam veluti hae ubi sensere se apprehendi, effula atramento aquam tu bant, atq; ita absconduntur: Eodem modo illi, ubi succumbun t in ea dias putandi palςstra, hoc est,cum erroris arguuntur conuincuntur' Menebris ccu Sepiae atramento obiceiis disputationi sese eripiunt. Atticus Philosophus non inelegans PIatonis propugnator sacetc dicebat, Aristotelem in suis scriptis sacere, quod facit in mari Sepia, ut mun
64쪽
A enim haee sparso sub oculos manumque piscatoris suo succo Mabitur; ita ille depraehendi
metuens,sentcntias de industria Obscui itatibus obfulcat. l Otost & per ipsam Sepiam ii, telligi diabolus, per eius vero atramentum deliciae atque diuitiae. Vt enim it Ia nobis atra- Diabolus. mentum suppeditat . quod lucernae immixtum facit, ut homines nigri appareant , amoto priori lumine; ita etiam, diabolus deliciarum cupiditates atque diuitias, dc voluptates nostris instillans cordibus , nigros hoc est pesIiuios nos reddit. & inquietos, amoto vero Dei lumine,ac amore. Rursus ut Sepia inter alios, duos longos habet pedes, quibus cibum ad os transinittit, & quibus in fluctibus se tanquam anchoris stabilit, tempestateni aduertenis do; sic cum multos habeamus affectus, & dcsideria duobus inter lcra opus est, scilicet amore Dei, & proximi, qui semper longi esse debent, in illis mediantibus cibum diuinae gratiae,& glorie possimus demeteri,& nos in hisce mundi fluctibus fortiter stabilire. Amor enim Dei, & proximi anchora est,hominem contra fluctus tentationumac tribulationum confirmans: quia pro certo nullus stabilis in fide, & moribus esticitur. nisi in amore Dei,& proximi con firmetur. Vnde Ecclesiastes : esto firmas tu ina dominι . Sepia vita merstricem quoq; denotat,& prostitutae pudicitiae mulierem. Vt enim ad ustam Sepiam pisces Μς xo II accurrunt, & sic a piscatoribus capiuntur: se ad illam luxuriosi, & molles, odore hoc est, impudicitia allectati demomum retibus se irretiunt dicentes. In Odore unguentorum tu rum curremus, nimirum ad perditionem .
D vero inquit ' Pierius UaIerianus praecipuum super Sepia significatum apud AEgyptios Sacerdotes erat, ut per eam significarent hominem, qui inulta pulchra, & magna pollicitus, daturus omnino speciosa virtutis exempla videbatur, & per summam inde ignominiam faede Iapsus, omnium fefellerit expietationem: ea cnim cum spectandam se venatoribus praebuerit, simulatque in se aciem instrui conspexerit, & classicunt cani. atramentum in aquas euomit, quibus insectis, demptaquei Ia vcnatoribus congrediendi copia, elabitur. Quod si inter fugiendum acciderit,ut aperto iterum campo deprςhendatur, statim in effusam atramenti nubem se recipit, atque ita 'pius ac identidem frustratur venatoris spem,nulla sui facta copia, ut d praehendi possit: idq; non in congresTu tantum facit, sed plerunq; etiam ludendi studio quodam, atque etiam insidiandi. sumptum hoc Hieroglyphicum est ex V Horo. Sepia se furtim subducens periculum denotat apud AEgyptios teste Coelio Calcagnino . Huiusmodῖ vero occultationis caussa con fictum a Graecis credit Pierius, Thetim in Sepiam commutari solitam, dum vel eluderet vel serio susit ret Pelea illam sequentem. Ita denique hominem qui mullis simulationum inuolucris togeretur, essetque occultae multiplicisque naturae, per pictam Sepiam notabant. Alij mendacium ex hoc figmento intelligi volunt, propterea quod Gramaticus Diphon ait. A mιζε χάτοι m MN με γεται - ἀνι πρυται, in extremis quippe partibus nigresciti& obscui tur. Sed h*c proprie ad melanurum piscem pertinent, quam quidam inepte cum Sopia confundunt. C terum lit cras sacras cuin aegyptii significare vellent, iuncum, cribrum,& Sepiam ponebant. Iuncum autem, quia eo pro calamo utebantur, Sepiam vero quod eius ad scribendum atramento υrerentur, ut scribit Pierius. Qi tanquam etiam hic per SN piam atramentariam thecam significari posse putet, cum apud Persium pro ea ponatur,
Nos tamen pro atramento ipso hic poni supra probauimus . Sane Grςci atramentum σφι-αον appellant. Cribrum autem sub Sepia ponere ideo commenti sunt, quia ea pruma sunt arma, quibus in pane conficiendoutimur, atq; id apud AEgyptios exo iunco contexi solitum. Admonebant autem ea cribri coelatura ita iunco, & Sepiς subiecta, eum qui victui necessaria comparasset, litteris dare operam posse: cui verό desit prouis; st gis in annum copia, alij dedatur arti, aliarnq; sequatur industriam necesse esse. Sunt etiaqui amorem coniugalem in viro firmum, in spinina lubricum significare si vellent, Sepia tridente consessam pro huiusmodi rei Hieroglyphico faciant, propterea quod Sepias ob mina si percussa fuerit, inas auxilium adierat; quodsi mas percutiatur,s mina aufugiat.
65쪽
ri HEΤIS mater Achillis insantem igne Quit, interdiu litum ambrosa. se demum illi conciliatura immortaIitatem . Id quod aduertens Peleus: altilis inclamauit. Inde ad Nereides digressa narratur Thetis cui alioquisiit insitum, formam demutare. Quin & cum ea coisse primum creditur Peleus in sepiae speciem consermata. Euripides Pelea cum Tyclide s mel cousse tradit, idq; in Sepiade promontorio, quod in Magnusiastituit Plinius. Meminit huius fibulae Iohannes Tγetzes his vetabus. i a
UL TV m. Misalsus,o Mer, Horatius. Quo in loco Porphyrimi Grammaticus atmotat prouerbi si figura uictuin, albus St ater, S pio eo, quod cst bonus &malus:& Horatium album, ad libea alcm,aut laetum reddidi Llii: itrum ad sordidum di aerumnosum. Huc scilicitet allusit Mnron apud ' Athc me mirile Sepia loquCnS:. Η μα- ι Θυ e citi σα is' λ. ucsν--ιέ- δι δὲ, idest. .acum M pistras ,hu .llum nouit is viram. Est enim . iliquit add lorum author, Sepia coliti e albo, sed succum habet atrum, quem sparsit in metu cie . prcssendatur. Ei nq,am siuio senaὰs ιν λιν re visus PI de sepia videtur pronunciasse Ouiditis in irasin tam, quod Halicuticon inscii bitur . nam 'sequens versus deest. Perca sequi ν Sepiam. ε'etor et cma μευνουρω. hic male vertit actasiorum author pro biclanilios Sepiam.
'EPI A propter dolos,quos machinatur piscibus,dum eos venatur. LM-ν φρων, δολο,mu, dicitur Oppiano: καψαλε α siuit audax, quod maiores quandoq; pisces aggredi audeat. ac mas seminae a mdcnte percussae au xiliari in hominum conspectu. v ἰυιςάρ σ- ία e nominat Eubulus quod in sartagine coqui solitae sint. Nicander sugiti iam,quod spar so atramento manum captantis effugiat. Ob atramentum nigrum dicitur surpa apud Gyralduiv.tarda fugae apud Ovidium.
66쪽
De Mollibus. Lib. I. spvSVS IN CIBIS.
UAMVIS Pythagoras Sepia vesci prohibebat suis, non tamen ob id caeteri abstinuerunt. Nam cum amphidromia olim celebrabantur, min ouirido nas cum Sepijs mollire, & plurimos cirros diligenter stringere asilent, deleuiut. ut loquitur apud Athenaeum Eubulus. Aristophanes in Thesnophori uiis. Me ἐι,-αί τα ς -τπαν. idest. Emptus est scis aliquis, vel Seprola. Et Theopompus in venere. A ' ἐντραγε ε - σνπLν τώ δαλαφοῦσαν διαλαβὼν legit Natalis Comes si miti το--οδαν, vertit Dalecham pius. Sepiam cse qua exiguam postpum hane interce't,arrori. B Et nunc quoque in omnibus Italiae piscariJs venales habentur, ijs inquam, in quibus in rini veneunt pisces, non alia, quam cibi gratia; Quamuis alioqui ganeones, ac delicatuli Sepiam aspernentur, & pauperculis relinquant, nam insipida est, nisi optime praeparetur, condiatur, coquaturq; nam sic grata lapidaq; efficitur. Duplex autem eam coquendi modus est: aut enim astatur, aut elixatur: Idq; tum recens, tum asseruata. Nam Galli Sepias exiccant, non aliter quam Graeci Polypos . Miror certe cur recentes nullius in Oceano sint pretij, ut scribit Bellonius, eum a coquis,inueteratis , aut sale conditis prae strantur . Sed forte id ideo fit, quod cibi fastidiu, recentes adhuc parianr.& salitae ieiunia verna egregie solentur. Sunt autem Sepiae aliae maiores, aliae minores: Maiores s eco seruantur in Illyride, indeq; Venetias deferuntur, uti & Genua Mediolanum. Avicenna, inquit, Rubien aliqui Sepiam interpretantus est conueniens cibus: qui tamen falsus& inueteratus, atram bilem gignit, Venerem promouet. Simeon Sethi Sepiam . itficile concoqui, parumq; in se continere succi salsi ait, quod si tamen concoquatur, non parum nutrimenti corpori id ferre. Caeterum quia crudos procreat humores ut supra ex Cal no in genere de Mollibus scripsimus oportet eam condimentis acrioribus conditam eia C se, vinumque vetus, & tenue superbibere. VenetiIs & Romae ornni tempore habentur, sed optimae putantur mensibus Ianuario, Februario, & Martio. Praestant autem cum sunt grauidae teste' Aristotele . Elixantur magna ex parte, assisque praeferuntur . vii tom ' Hia. s. te & apud priscos. Nam elixarum mentionem facit Alexandrides in Protesilao Vbi symposium nuptiarum Iphicratis, qui Cotys regis Thracum filiam ducebat, describit, nulla assarum mentione facta. Quo autem modo sint elixandae Alexis εν Ποπ docet,inducto coquo haec loquente.
A. Sem quoti R. una drachmaries. A haram brachiam Et pinnas accipe, dissctasi elixa rorpus reliqηum in quadrata fructa malu inde. se sede perfrica, or eaxare satιm ae inceperint, Accedens, ὸ strident anuine nabis asser. Nam in sartagine coquebant olim, ac elixabant, unde Eubulus σαγοα-δε σ- aenomianat. Eis,citin in cibum parabantur,oculos eximi solitos,monstrat hic versus M Plauti. uti titiis
Bonum autem ius ex eis fieri negant piscatores absq; atramento. Quapropter piscatores ut scribit Bellonius, cum per senectutem deficientes super aquam fluctuantes, vel vivas vel mortuas extrahunt, in primis dant operam, ne atramentum quod aliis dum se persequi sentiunt. effundunt temere diiuuat. Bartholomaeus Scappus, Sepiam in iure suo cocturus, recentem expilat, & pedes seu brachia abscindit, ut tantummodo alveus rei inquatur cum vesicula, qua atramentum comitietur, tum eam cultro per medium diuidit,
67쪽
Iauat di; cartilagines omnes exteriores interioresq; in aqua frigida, aut tepida, donec al- Ebes eant, demae dissecat eandem in plures partes , & in olla hctili, aut vale alterius gen
ris , coquit cum butyro, aut oleo Olivarum, additis ad ijs minutim concisis, aqua modica, pipere, cinnamomo, croco, di pauco vino, aut omphacio, & salis modico, tandemq; herbas adiungit virides contusas in mortario. Quod si vero iusculum nigrum esse velit, ut eius est atramentum, herbas non imponit, sed miscet atramentum cum vini modico,
aut omphacij, quitq; iterum, ad ebullitionem usq; r tum inferre iubet supra in spartis aromatis dulcibus. Nonnu*quam brachia seu cirros cum ita cocta Sepia infert, lauatos& in plurimas partes diuisos, & sic cum ea coctos. In sarciunturq; aliquando Sepiae hoc pacto, ut idem scribit. Exempto osse, & brachijs abscissis, lauantur, & implentur caseo,
ouis , pane minutim trito, aut contuso, uuis passis, herbis tu sis, pipere, cinam mo. croco, commistis primum omnibus, tempore ieiunij Ioco casei sumi pollunt amygdalς c tuis, & loco ouorum auium, ova alterius piscis cruda . Impletae coquuntur in sartagine cum aquae pauxillo, & Olei, ita ut vix tectae appareant. bulliunt deinde paulatim, donec quibus infarcitae sunt, tumeant, iterumq; parum omphaci, additur, &aqua tincta cum croco, pipere, cinamomo, & sale recoquuntur per duas horas, aut paulo minus. Platim FSepias clixas subinde ab alieno extractas, & cum pipere, ac lasere conditas infert. Sunt qui piper e condiunt, cinamomo , coriandro, viridi mentita vel aridat item qui vitello ovi, aceto vel agresta,olei modico, ubi ebullierint, obligant. Sepijs cum nucibus, & alliciparatis vcscuntur quidam, inquit M.tthiolus, ut in Venerem salatiores prorumpant. Cui bus autem condimentis Sepiae sapidiores evadant, docet Apitius inquiens: In Sepia ta illi condienda piper, Ligusticum , apij semen, careum, mel, liquamen, vini condimenta iamctiua calefacies, & Sepiam inde apertam perfundes, atq; ita sarcies, coctam cerebellis in elixis enervatis cum pipere tritis, quibus commisceas oua cruda , quod satis est, piper i tegrum, esitia minuta & sicca, sues. & in bullientem ollam mittes, ita ut coire impensa possint. Alia Sepias condiendi ratio , 3c materiae. Sepias elixas alieno in frigidam ini- sceas cum pipere, lasere, liquamine. nuclcis, &ouis, vi videbitur,condies. Aliter: Sepias, is piper, Ligusticuin, cuminum coriandrum viride, mentam aridam. Oui vitellum, mel, li- ,.quamen, vinum. acetum, & olei modicum, bullire sinito:& ubi bul Iierint, amylo obliga- bis. Sepias veteres aliqui praemacerant primum lixivio ex cincribus, & parte calcis facto deinde aqua dulci: deniq; purgatas concisasq; iruestinorum instar condiunt coquntq; , ut Gaudit Zoographus. Sepiae coctae, teste ' Dioscoride, atramentum dum estur, egre comio. coquitur i aluutnq; mollit. Diphilus apud' Athenaeum ait Sepiam elixam teneram eis L .f. ci,ori gratam,concoctu facilem, &aluum leuiter subducere: succum qui ex ea gignitur sanguinem extenuare, excretionemq; per haemorrhoidas mouere. Qua quoq; in siccum
eiecta a quibusdam edi cocta in sartagine scribit Ron deletius.
VM VNTUR varia ad varios morbos ex hac remedia . Vtimur autem
vel tota Sepia, ver aliqua eius parte, ut ouis,atram cto, testa, quam o ρακον
vocant Dioscorides de Athenaeus. ' Galenus Sepias stomachicis prodesse ait. Κiranides, Sepia, inquit, elixa in cibo vesicae, renibus & dysuriae med tur: Vrinam quoq; ciere ait Plinius di lentorem renum disjcere. Acetum in quo Sc pia suffocata est eum oleo mistum, ei, qui marini Hippocampi venenum hausit. Η propinat Aetius. Ad dentium dolorem: inquit Galenus in Euporisticis, Ouorum putami-
Ad morbos na, Sepiam & olcti misceto,& coquito, donec tertia pars relinquatur, & tepidum ore commulierum, tineto. A luum soluunt Sepiae,teste Plinio, in cibo datae, decinavi cum oleo & sale & i ta rina . Ad venerem proritandam quidam eisdem cum nucibus& allio paratis utuntur . η' ' Hippocrates Sepijs ad morbos muliebres frequentissime utitur, ut in curatione uterit, hi .esa aue si ad coxam. Ad vesperam, inquit, maram coenet. Si vero panem voluerit, & Bolbi- ό. dia parua Polyporum generis,& Sepiolas paruas in vino ac oleo coquito,& edenda dato. . Lib. i. Et codem libro eadem bolbidia & Polypodia, aut Sepiolas similiter praeparata, ad men- ωαγὰ Φόου. ciendos sumi iubet. Vtitur quoq; idem Hippoc. Polypis aut Sepiolis tostis se per pr Ad Alop. na ad puerperi j purgamenta a partu purganda. Cornelius Celsus atramentum Sepiae at
ei M. uum emolli inscribit. Idem Dioscorides. Soranus apud V Galenu ad alopecias atramen-Ex Oau. tum hoc illinit scarificato prius loco. Oua Sepiae urinam moueat teste Plamo, renumque pituitas
68쪽
A pituitas extrahunt,& renes purgant. In cibo sumpta urina mouent,& renum grauedinem tollunt, inquit.Marcellus Idem ad tincturas de maculas corporis abolendas ex ijs remediuhoc facit.Uculos inquit, vel oua Sepis in aqua solve,& cum melle perinisce.atq; inde maculas perfrica, cito a Iebuntur. Potionem hane ad menses ducendos perscribit ' Hippoc. Cantharides quinq; auulsis pedibus,alis & capiter deinde tribulos ad mare nascentes una cum radice,mensuram quanta est Conchς testa terito:& anthemi luteam internam partem siccam tritam, Conchae testam hane mensuram addito: & seminis apij tantundem,& S piae oua quindecim: & in vino dulci diluta bibenda dato. Et cum dolor habuerit, in aqua calida desideat,& aqua mulsam aquosam bibat. Idem rursus in iisdem l ibris ad coxavteriauersi curationem docet: At in mensibus tempore quo meses flucre debent si sanguis er perit satis est:sin minus Catharides quatuor bibat, pedibus dialis&capite reiectis:& meoniae gratia nigra quinq Sepiς oua,& apij semen cum vino modicem. Et rursus' alibi in eodem morbo: Mane Sambuci baccas sex dato in vino meraco,& Sepis ova dece aut dum decim.Et titerum: Cum mulieri aut partus purgamenta non fuerim purgata, aut menses non prodierint,aut etiam uterus durus fuerit &c. in potu exhibere oportet pharmaca vi II rina, aut Sepiae uis, alit castorio admistis&c. Ex Srpis testa tum usta,tum non usta plurimae fiunt medicinae. Haee sungosa est, nec ut ostreorum si licea,abstergendi, siccandiq; simi Iiter ut ostreorum testae vi pollet:sed partium est tenuiorum,ut ait Galenus.Legitur an succedaneis Galeno adscriptis, pro Sepiae testa pumicem substitui licere in medicamentis. ys Udgetius Veterinarius sulti tum constituit contra languorem morbi pestilentialis ex S piae olsibus, & aliis quibusdam remedijs. Apud h Plinium extrahunt icta corpori inhςrentia ex aqua. Marcellus Empiricus ustorum cinerem impositum educere quaecunq; corpori inhaeserint, scribit.Aegineta vero no usta abstergere vitia cutis.emcatiora tamen habentur si urantur, plusque abstersoriae facultatis ustione acquirere mihi videntur. Dioscorides Ostracum Sepiae ustu,donee pars interior & sungosa,ab exteriore crusta abscedat, trituq:, alphos idest vitiliginos sursures & ephelides critia cutis in facie aliqui vertunt cxterere Prodidit. Galenus ad vitiligines,ephelint,lentes,psoras usto eo nos uti affirmat. quod a ctergeat,exsiccet,& tenuium sit partium.Ad lentigines di scabiem idem praescribit Aetius.& Galenus quoqι ad scabiem commendat. 4Serenus,inquit: t L, inius m lofaciem longo det am, Neemdesse vatem nata adsina benigna, atq; aradum iaticem simul illiae malis
.Cabriel Humes bergius Rauen urgensis qui hosce versus commentatus est. scribit duplicem esse huius ossis substantia,lunam quidem interiorem pumicosam & teneram,qua auri libri ututunalterii exteriorem duriorem,siliceam,crustaceamq;, in qua cum asperitate alia rua est laeuitas:atqhuius cinere lentigines & alias corporis desaedationes exterrio OMertur, inquit Plin.& lentigini caeteris': viiijs,ex ossibus Sepiaru cinis. Idem & carnes excrescetes tollit,& humida ulcera. Ad alphos couenit crocodilea.& tostae Sepis teste. Paul. Aegineta.Vstae sinegmatis quibusdam apud Actium ad elephantiasim miscentur. Galen. Sepiae partem offect admiscet emplastris candidis, quae ulceribus dysepulotis conueruunt. kvegetius Veterinarius ainSi an imal fecerit vulnus ossa Sepiarum & testas etiam ostrearu D in puluerem rediges,& aerei quoqkvasis suliginem pariter miscebis; quae bene lusa si fi quenter asperseris, siccatum vulnus celerius ducet cicatricem. Galen. sane ulcera desicc re ait. Et pilos attenuare,sicut pumicem Κiranides.Apud Actiu & Galenum medicame tis pilos attenuantibus adnumeraritur,vel citra ustionemmam alias ostreorum testas υri iuhent. Ad strumas mirifice prodeste Sepiae ossa cum axungia vetere contusa & illita scribsit Plin.de Marcellus Empiricus. Miscent & hodie medici quidam compositis illis inedic, mentis ex diuersi rebus valde siccantibus ustis, quae aduersus bronchocelas propinantur teste Zoographo.Ad oeulorum varia vitia ab omnibus sere medicis commendatur. Nam cum sale fossili trita ungues oculoru absumit & eliquat,uti Paulus Aegineta,& Aetius tr dunt. Dioscor. e lem immi et salmi ammo acum loco isssi se in eadem oculorum vitia.Archigenes apud Galenu ad albusnes, Saepi, testam tritam eum melle subigit& vrit, Muigauit postea pharmaco, de hoc sublinit. Galen. inela potasticis ad easdem di oculoria ulcera os Sepiae cremarum di taliut cum melle.&finungit Miscent quoq; id Oculorum colbrijs ad cicatrices extergεdas; ad quas etiam per se combustum. valet, cum melle contritu teste A lexandro Tralliano Plinius eiratricos oculorum tu melle sanare pierygia eum sale&cadmia singulis drachmis utithoe estAetius os illud crudum oculorum cicatrices extergere,atq, eorum ulcera exsiccare affirmat Galenus non plane crudum iec tamen ustum,
69쪽
ἔ- , ὀδόν-e M N επι- ω, υι ξηρα- - ε λ . Vbi animaduerterulum inquit Zoo- Egraphus, quod Actius dixit, utorum viceni hoc remedios ari, Galenum tuli mutilata sit lectio ad ulcera simpliciter retulisse.oculorum tumorem ruborem ἐν Sept . Cortex eum lacte mulieris illitus sedat,& per se scabritias emendat. Inuerrunt itaq; genas id agetes, de , medicamentum auferunt post paulum,mucem; inungunt, di pane imposito mitigant mcte. Eodem cortice & nyctalopes curantur in farinam trito,& aceto illito. Extrahit & squa se mas cinis eius. Haec cimnia ' minius. Nec ab his diuersa scribit Marcellus, dum ait: Sepiae testa interior quae mollis est diligentissime trita,& muIiebri lacte permixta, atq; inuncti ne adhibita, oculorum caligini,albugini,& cicatricibus plurimu prodest. In iumentis quoque albugines oculorum emendat flatu oris immisia, testibus Dioscoride, de Plinio. Apud ' Lamia. Vegetium albi vitia deterget ista curatio: Sepiae marinae ossis rasi scrupulos dems.croci, salis ammoniaci,myrrhae,crocodili stercoris ana scrupulos duos . misce. In ' Hippiatricis Graecis etiam Sepiae ostraco succiis foeniculi & alia miscentur in collyrium ad leucomata oculorum:& mox ad suffusionc eidem raso adduntur sales Attici, simus crocodili&αC lumella si album, inquit, in oculo bouis cst, trita Sepiae testa. & per fistula ter die oculo insumata, sanat Tardiuus ustam tritamq; canibus ad albuginem adhibet. Author est Colm smella cicatrices oculorum in equis extenuari cum sessili sale trita Sept ς testa. Eadem reci- 'pitur in collyriis abstersorijs apud Aetium. Alchohol ad conseruandam oculorum sanitatem in libro secretorum qui Galeno adscribitur praeter caetera accipit rubien, idest Sepia os Semae potius ablutam inarinam. Sepiarum te palpebras mundant. Κiranides. α brmatae in collyria laevigandis asperis palpebris affricando accommodatur, ut Dioscor. prodit. Galen. mediocri, inquit, huius tests scabritia uti solemus etiam ad magnas in oculis asperitato quas m Ἀωe nominat collyrij ex ea se a m ethngentes,& donec sanguis elirudatur infricantes: quo facto postea casta retica colIyria esticacius adhibetur. De hoe remedio etiam Plinium sentire putat Zoographus eum scribit: Adijci ut de ossiculis eius genas. Ad dentes si terantur sanari. Dentis iciis quoqi aptissimum est os Sepiae. Marcellus eius molle hisced la d 3. misceri postillat. Dioscor. usto utitur ad dentes extergendosrcaeteri erudo. Apud Plateariuad dentes dealbandos commendatur, si polline cius subtili in panno lineo posito fricetur. Ad faciem dealbandam eundem pollinetia cum unguento citrino miscet. Galenus ex Cristone smegma dentium quo albi & Odorati redduntur hoc describit.Nitrum,testam Sepio myrrham aequaliter milcens utitor. Idem in Euporisticis ad dealbandos dentes aliaq; em Grum vitia sananda: Dasu podis caput ustum cum sceniculo quam albissimo. ct Sepiae tritis Ossibus utere. Incertus quidam apud Zoographum Sepiarum testas adijcit, tum detificijstum cona positionibus ad os humidum cruentumq; detergendum, & gingiuarum carnem instaurandam.Marcellus combusti pulverem ex melle corritum, adiecta gutta ammoniaca pingiuis & dentibus prodesse scribit, si ita perfricentur, vi nihil ex eo in fauces descendat. Teii e Plinio Sepiarum crustae farina praeparat cutem medicamentis alopeciam repleno Ad Thora. hus. Ex obscuro probat Zoographus os Sepiae tritum de cum aqua potum thoracis vitiis. cis vitia. & asthmaticis omnino prodesse. Haec sic cecinit Vrsinus:
Os bibe contruum sectis umone resurguΘιritus, ct vitium pectoris omne seret.
. . De medio Oile Sepis, quod in molle, puluerem facies.& in mixtione conditi optimi iere 'φ π rico hepatic o ieiuno per triduum dabis, ita vi in dextro latere aliquandiu iaceat cu acc perit,& postea diutissune deambulet. ita iubet Marcellus Empiricus. Galenus in Euporiasticis ad stippriinendum alui profluuium, Sepis testam . ct capillamenta crementa ex vino
vetere pol ui Osterr .an vero capillamentorum nomine cirros seu pedes eius accipere Opo
teat,an τριχώδη illa quorum pro branchijs eis usum esse Rondeletius convcit querenda in m proponit Loographus. 8 Hippocrates ubi uterus puerperς procidit. Sepis tcstam tuum,d vino imbutam cum pilis leporinis lana excipit. & apponendam prςbet. Quod si mulier pNgnans menses profluos non habeat.stercus asini tritum,& rubricam, ac Sepiae testam,
trita, simul q. linteo illigata apponit. idem quoq; scripsit libro de sterilibus.
TVNTU R Sepijs piscatores ad capiendos pisces, ut his verbis testat lireliquit ' Aristoteles: Nidores demq;. genera quςq, piscium appetunt τVnde etiam carunculas Sepiarum deustas, odoris eratia escam hamis si figunt: ita enim fit, ut pisces auidius accedam. Et Plinius conueniunt, in quit, pisces ex alio etiam ad quosdam odores, ut Sepia ustam,& Polypinqus ideo conijciuntur in nassas. Tarentinus ad marinos mugiles, scarorict mullos esca ex Septatu testuri cum sisymbrioviridi quod est boo Zoographo) aqua,
70쪽
8 Brina,& easeo bubulo mistis utitur,dum retibus nauat operLSepisi expetitur aurifabris,
nam cum id ex duabus constet partibus,superiori scilicet dura ac leui,inferiori autem tunisgosa, facile in eam partem iungosam annulorum csterarumq; rerum sorma imprimuntur. quς metallis igne colli quatis expleri solent. Anaxilaus apud Pliniu tradit atramento Sepi tantam vim inesse,ut in lucerna addito aethiopes videantur ablato priori lumine. Confir--ih vh. mat id Sextus Empiricus his verbis: Iain vero & praestigiatores lucernas aerugine,& S ut uidea piae atramento ungentes, ficiunt ut qui adsunt, modoςris colorem habere,modo nigri es- tui. ' te videantur, propter paruam cius, quod admistum est, inspersionem. Quapropter FPli Ad scriberinius seribit in Sepijs miram esse naturam: nec tamen ex eis fieri atramentum ad pingen- tV V gendum, aut scribendum. ad quae verba notat Dalechampius septentrionales populos T 3 'nigro Sepiae, addito tantillo aluminis atramenti loco scribere , nec incommode. Ronde. Ietius quoq: atramentum Sepiarum pro atramento scriptorio in usum cedere posse astirmati quod niper sit humor,&glutinosus. Videtur,inquit Angelus Politianus, olim atra. mentum Sepiae humore fumo consectum suisse , unde Sepiam atramentum vocarint, ex quo Martianus. Dehincq; nigello pulvere,qui ex fauilla confiinus, vel Sepia putaretur. illato per cannulas eadem resanari. Coci Sepiarum oculos elidunt,opro unionibus omdant: His enim mulieres quaedam Italae unionum vice se exornant.
E N E N AT V M esse Sepiae morsum tradit Elianus, dentesq; ipsius
validos latere, minus tamcn violenter, tuam Polypum mordere.Oppi De an ahnus quoq; Polypo,& Sepiς venenatum morsum tribuit,sed exigui detri- .-- menti: quem foriccum iliale Vuottonus intellexisset,morsu non laedere Sepiain scripsit, sed noxiam quandam saniem ex eius corpore effluere. Eius autem morsus venenum cecinit his iambis Philes . . A e riose sta' ζῶσαν ias χ ρας λω fore '
is are a men dentium recendito
Pinem, morsu tabidam venefici. a
ISCICULUM hune inter Mollium genera res rendum merito nobis separamn descripsit' Rondeletius his verbis. Septae,inquit nasceti simi- De lis empollicis crinili magnitudine non superat; octo pediculis collat; duas M. i 7. cap. proboscides habet, nec sepiuin in dorso, nec gladiolum habet: viriq; lat o. ri pinnula veluti ala parua altiva est, rotunda, nee figura, nec situ pinnis Sepiarum,& Lollinum sinulis; neq; enim angusta longaq; totam aluum bit, Vt in Sepijs,neq; lata,& in angustum angulum terminatur, ut in Loliginibus, sed mi unda, parua, utrinque veluti adnata modicam alvi partem occupant, neq; ad extremum usq; corporis protenti. Colore est vario; paruulis enim punctis in dorso notatur. Ore,oculis,inula, partibus internis a Sepijs non differt. rne molliore,& delicatiore est quam Polypus vel Sepia . Vere maxima copia capitur cum reliquis piscibus . & ob paruitatem negligitur, cum tamen, ut dixi, si uiuimus sit. Huius pisciculi nullam quod sciam. mentionem secerunt Aristotclas, Athenaeus, Oppianus, Aelianus. Plinius, ob id cum n F 1 men