장음표시 사용
51쪽
totam terram contueri licebit ejusque quum Lium, formam, circumscriptionem, tum et habit, biles regiones, et rursum omni cultu propter Vim frigoris aut caloris vacantes Τ46. Os enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae Videmus neque est enim ullus sensus
in corpore sed, ut non physici solum docent, Verum etiam medici, qui ista aperta et patefacta Viderunt, viae quasi quaedam sunt ad oculos, ad RureS, ad nares a sede animi perforatae. Itaque saepe aut cogitatione aut aliqua vi morbi impediti, apertis atque integris et oculis et auribus nec Videmus nec audimus ut acile intelligi possit, animum et Videre et audire, non eas Partes, quae quasi senestrae sunt animi quibus tamen sentire nihil queat mens, nisi id agat, et
adsit. Quid ' quod eadem mente res dissimillimas comprehendimus, ut colorem, RPOrem, e
lorem, O rem sonum 3 quae nunquam quinque nuntiis animus cognosceret, nisi ad eum omnia referrentur, et is omnium judex solus esset. Atique ea prosecto tum multo puriora et dilucidiora cernentur, quum, quo natura seri, liber animus pervenerit. s. am nunc quidem, quamquam foramina illa, quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura labricata est, tamen terrenis concretisque corporibus sunt intersepta
quodammodo quum autem nihil erit praeter animum, nulla res objecta impediet, quo minus percipiat, quale quidque sit.
52쪽
XXI Quamvis copiose haec diceremus, si Te postularet, quam multa, quam Varia, quanta spectacula animus in locis caelestibus esset habiturus. 48. Quae quidem cogitans, sole Eaepe mirari nonnullorum insolentiam philos phorum, qui naturae cognitionem admirantur, ejusque inventori et principi gratias exsultantea
Munt, eumque Venerantur ut deum. Liber tos enim se per eum dicunt gravissimi dominia, terrore sempiterno, et diurn a nocturno metu.
Quo terrores quo metu' Quae est anus tam delira, quae timeat ista, quae vos videlicet, aiphysica non didicissetis, timeretis Acherusia templa alia orta, .... pallida leti, obnubila tenebris loca. Non pudet philosophum in eo glar ari, quod haec non timeat et quod salsa factoognoverita E quo intelligi potest, quam acutinatura sint, quoniam haec sine doctrina credisturi fuerunt 49. Praeclarum autem nescio quid adepti sunt, quod didicerunt, se, quum
tempus mortis Venisset, totos esse Peritur S.
Quod ut ita sit, nihil enim pugno; quid habet
ista rea aut laetabile aut gloriosum Nec t me mihi sane quidquam occurrit, cur non Pythagorae sit et latonis vera sententia. Ut enim rationem lato nullam afferret, vide, quid homini tribuam; ipsa auctoritate me frangeret; tot autem rationes attulit, ut velle ceteris, sibi
XXII. 60. Sed plurimi contra nituntur, unia
53쪽
mosque quasi capite damnatos morte multant: neque aliud est quidquam, cur incredibilis his animorum videatur aeternitas, nisi quod nequeunt, qualis animus sit Vacana corpore, intelligere et cogitatione comprehendere. Quasi vero intelligant, qualis sit in ipso corpore, quae Conla matio, quae magnitudo, qui locus ut, si jam possent in homine rivo cerni omnia, quae nune tecta sunt, usurusne in conspectum videatur unimus, an tanta sit ejus tenuitas, ut fugiat aciem. 61. Haec reputent isti, qui negant, animum sine corpore se intelligere posse videbunt, quem in ipso corpore intelligant inhiquidem naturam animi intuenti, multo dissicilior occurrit cogitatio multoque obscurior, qualis an, mus in corpore sit, tamquam alienae domhi, quam qualis, quum exierit et in liberum caelum quasi domum suam Venerit. Nisi enim, quod nunquam vidimus, id quale sit, intelligere non possumus certe, et deum ipsum, et divinum antimum, Corpore liberatum, cogitatione complecti Possumus. Dicaearchus quidem et Mistoxenus, quia dissicilis erat animi, quid aut qualis esset, intelligentia, nullum omnino animum esse dixe
62. Est illud quidem vel maximum, animo ipso animum Videre et nimirum hanc habet Vim praeceptum pollinis, quo monet, ut se quisque noscat. on enim, credo, id praecipit,
ut membra nostra aut stat a figuramVe in
54쪽
28 TuscuLANARUM DISPUTATIONUM acamus. Neque nos corpora Sumus nec Ego,
tibi haec dicens corpori tuo dico. Quum igitur, nosce te, dicit, hoc dicit, Nosce animum tuum: nam corpus quidem quasi Vas est aut aliquod animi receptaculum ab animo tuo quidquid agitin , id agitur a te. Hunc igitur nosse nisi divinum esset, non esset hoc acrioris cujusdam animi praeceptum, sic ut tributum deo sit. 53. Sed si, qualis sit animus, ipse animus nesciet dic, quaeso, ne esse quidem se sciet 8 n moveri quidem se ex quo illa ratio nata Est Platonis, quae a Socrate est in haedro explicata, a me autem posita est in sexto libro do Re publica: XXIII. Quod semper moVetur, aeternum est quod autem motum affert alicui, quodqu ipsum agitatur alicunde, quando finem habet motus, Vivendi finem habeat necesse est Smium igitur quod se ipsum OVet, quia nunquam deseritur a se, nunquam ne OVeri quidem desinit, quin etiam ceteris, quae OVentur, hic fons, hoc principium est movendi Principii autem nulla est origo. M. um e principio oriuntur omnia ipsum autem nulla ex re alia nasci potest nec enim esset id principium, quod gigneretur aliunde. Quod si nunquam oritur, ne occidit quidem unquam. a principium exstinctum nec ipsum ab alio renascetur, ne ex se aliud creabit, siquidem necesse est a principio oriri omnia. Ita fit, ut motus principium ex o
55쪽
sit, quod ipsum a se movetur. Id autem nec nasci potest, nec mori vel concidat omne caelum, omnisque natura consistat necesse eSt, nee Vim ullam nanciscatur, qua primo impulsa moveatur. Quum pateat igitur, aeternum id esse, quod se ipsum moVeat quis est, qui hanc naturam animis esse tributam neget Inanimum est enim omne, quod pulsu agitatur externo.Quod autem est animal, id motu cietur interiore et suo. am haec est propria natura animi atque vis. Quae si est una ex omnibus, quae se ipsa semper moveat neque nata certe est, et
66. Licet concurrant omnes plebeii philosophi, sic enim ii, qui a Uatone et Socrate et ab ea familia dissident, appellandi videntur; non modo nihil unquam tam eleganter explicabunt, sed ne hoc quidem ipsum quam subtiliter conclusum sit, intelligent. Sentit igitur animus se moveri: quod quum sentit, illud una sentit, se V sua,
non aliena moveri, nec accidere posse, ut ipse unquam a se deseratur. Ex quo esticitur aete
nitas; - nisi quid habes ad haec. s. Ego vero aede sum passus, ne in mentem quidem mihi aliquid contra venires ita isti saveo sententiae.
XXIV. 66. M. Quid illa tandem num leviora enses, quae declarant inesse in animis hominum divina quaedam quae si cernerem quemadmodum nasci possent, etiam, quemad-
56쪽
modum interirent, Viderem. Nam sanguinem, bilem pituitam, ossa, nemos, Venns, omnem B-nique membrorum et totius corporis figuram videor posse dicere, unde concreta et quo mo lacta sint animum Ipsum, si nihil esset in eo, nisi id, ut per eum viveremus, tam natur Pu--
rem hominis vitam sustentari, quam Vitis, quam arboris haec enim etiam dicimus vivere. Item si nihil haberet animus hominis, nisi ut appeteret aut fugeret, id quoque esset ei commune eum bestiis. 67. Habet primum memoriam, et eam infinitam rem innumerabilium quam quidem Plato
recordationem esse vult vitae superioris. amin illo libro, qui inscribitur Μενων, pusionem
quendam Socrates interrogat quaedam geometrica de dimensione quadrati. Ad ea si illa
respondet, ut puer; et tamen ita faciles interem gationes sunt, ut gradatim respondens eodem
p Veniat, quo si geometrica didicisset. Ex quo effici vult Socrates, ut discere nihil aliud sit,
nisi recordari. Quem locum multo etiam ac uratius explicat in eo sermone, quem habuit eo ipso die, quo excessit e Vitas docet enim, quemvis, qui omnium rerum dis esse rideatur, bene interroganti respondentem declarare, se non tum illa discere, sed reminiscendo recognose e nec vero fieri ullo modo posse, ut a pueris tot rerum atque tantam insitas et quasi consignatas in animis notiones, quas μοίως vocant, haberemus,
57쪽
nisi animus, antequam in corpus intravisset, inremm cognitione riguisset. 68 Quumque nihil esset, ut omnibus locis a Platone disseritur: nihil enim putat esse, quod oriatur et intereat, idque solum esse, quod semper tale sit, quale ἰδεαν appellat ille, nos speciem; non potuit animus haec in corpore inclusus agnoscere, cognita attulit ex quo tam multarum rerum cognitionis admiratio tollitur. eque ea plane videt animus, quum repente in tam insolitum tamque pertudibatum domicilium immigravit; sed quum se collegit atque recreavit, tum agnoscit illa reminiscendo. Ita nihil est aliud discere, nisi recordari. 69. Ego autem majore etiam quodam modo memoriam admiror. Quid est enim illud, quo meminimus' aut quam habet ima aut unde naturam 8 o quaero, quanta memoria Simonides suisse dicatur, quanta Theodectes, quanta is, qui a 'rrho legatus ad Senatum est missus, Cineas, quanta nuper Charmadas, quanta, qui modo fuit, Scepsius etrodorus, quanta
noster Hortensius de ommuni hominum memoria loquor, et eorum maxime, qui in aliquo majore studio et arte Versantur quorum quanta mens sit, difficile est existimare ita multa meminemn
XXV. 60. Quorsus igitur haec spectat orati, Quae sit illa vis et unde sit, intelligendum puto. on est certe nec cordia, nec sanguinis,
58쪽
nec cerebri, ne atomorum anima sit, ignisve, nescio nec me pudet, ut istos, ateri eatare, quod nesciam illud, si ulla alia de re obscura astimare possem, sive anima, sive ignis sit antimus, eum jurarem esse divinum. Quid Θnim lobsecro te, terrane tibi, hoc nebuloso et Migbnoso caelo, aut sata aut concreta videtur tanta
vis memoriae 3 Si quid sit hoc, non vides M, quale sit, vides: si ne id quidem, at, quantum sit, prosecto Vides. 1. Quid igitur 3 utrum --
paestatem aliquam in animo putamus SSe quo, tamquam in aliquod Vas, ea, quae meminimus,
infundantur' Absurdum id quidem. Qui enim sundus, aut quae talis animi figura intelligi potest ' aut quae tanta omnino capacitas
imprimi, quasi ceram, animum putamus, et esse memoriam signatarum rerum in mente ventigia Quae possunt Verborum, quae rerum iPS rum esse Vestigia quae porro tam immensa
magnitudo, quae illa tam multa possit -- gere Τ uidi illa vis quae tandem est, quae inVestigat occulta, quae inventio atque excogitatio dicitur 3 ex hacne tibi terrena mortalique natura et caduca concreta ea videtur 62. aut qui intimus, quod summae sapientiae Pythagorae visum est, omnibus rebus imposuit nomina aut quidissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit' aut qui sonos vocis, qui infiniti videbantur, paucis litterarum notis termi-
59쪽
navit' aut qui errantium stellarum cursuS pra gressiones, institiones notavit' omnes magni; etiam superiores, qui fruges, qui Vestitum, qui tecta, qui cultum vitae, qui praesidia contra seras inVenerunt a quibus mansuefacti et exculti a necessariis artificiis ad elegantiora defluximus.
Nam et auribus oblectatio magna parta est, inventa et temperata varietate et natura sonorum; et astra suspeximus, quum ea, quae sunt infixa certis locis, tum illa non re, sed Vocabulo errantia. Quorum conVersione Omnesque motus qui
animus vidit, is docuit, similem animum suum ejus esse, qui ea labricatus esset in caelo. 63. Nam quum Archimedes lunae, Solis, quinque errantium motus in sphaeram illigavit, effecitidem, quod ille, qui in Timaeo mundum aedificavit Hatonis deus, ut tarditate et celeritate dissimillimos motus una regeret conversio. Quoasi in hoc mundo fieri sine deo non potest, ne in sphaera quidem eosdem motus Archimedes sine divino ingenio potuisset imitari. XXVI. 64.mihi vero ne haec quidem notiora et illustriora carere vi divina identur, ut
ego aut poetam grave plenumque carmen sine caelesti aliquo mentis instinctu putem undere, aut eloquentiam sine majore quadam vi fluere, abundantem sonantibus Verbis uberibusque semtentiis Philosophia vero, omnium mater artium,
quid est aliud, nisi ut lato donum, ut ego, inventum deorum 8 Haec nos primum ad illo-
60쪽
rum cultum, deinde ad jus hominum, quod situm est in generi humani societate, tum ad modestiam magnitudinemque animi erudivit; eademque ab animo, tamquam ab oculis, caligis nem dispulit, ut omnia, supera insem, Prim
65. rorsus haec divina mihi videtur is, quae tot res efficiat et tantas. Quid est enim mei ria rerum et verborum quid porro inventio' profecto id, quo nec in eo quidquam majus intelligi potest. on enim ambrosia deos, aut nectare, aut Iuventate pocula ministrante, laetari arbitror nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait propter formam, ut Iovi bibereministraret; non justa causa, cur Laomedonti tanta fieret injuria. Fingebat haec Homerus, et humana ad deos transferebat divina mallem ad nos. Quae autem divina Vigere, SaPere,
Ergo animus, qui, ut ego dico, divinus est, ut Euripides dicere audet, deus; et quidem, si deus
aut anima aut ignis est, idem est animus homunis. Nam ut illa natura caelestis et terra vacat et humore, si utriusque harum rem humanus animus est expers. Sin autem est quinta qua dam natura ab Aristotele inducta primum haeo et deorum est et animorum XXVII. 66. Hanc nos sententiam secuti, his ipsis verbis in Cona latione hoc expressimus: