Commentarivs in epistolam Pavli ad Galatas, scriptus a Nicolao Hemmingio

171쪽

EPIST AD GALAT:

inhonesta aemulatio improbanda est Mam.

mmmm uitam erga nos declarat, dum eos quidemstas nominat, Mauro parturient comm

qης ID Vti, si pili, aue l. Het ' i' A plures Auppeditat doctrinas Cy admonitiones. Inter qua hae uni praecipuae Prima, qualisinam i in ministris Euangeli Ube debeat ergama Tler suos auditores, nempe talis, iratis est matris erra Naidae ga tenerrimam prolem. emadmodum enimos illa gaudet de succe*u infantis prosi ero, errarissus dolet siquid molesti ei eucuiat Ilup Eues angeli minister fectus Jedcbet, de profectus psel fluorian gaudebit defectum uero deplorabit,non minin quam honesta a pia mater morbos subri,ilio rum prolium Cymortem deplorat. Qui autem simi hoc afectu non fiunt praediti, nihil minus une ' quam a lares, non cnim oncere officium facias t, non pascunt oues Christi, sed potius se , is uiri fusi Minatit rei pornus uo tempore Iu . G im 3 tralitas mimstcri uerbi, niicit E ere, quod destinatura sit re o rim maxime

172쪽

expetendς nimir- regenerationi qua nos tu icimur in Christo, e Christus in nobis, di ip sius membra efficimur, ex eius ita iusinus. Urae Dei est proprium stiritualiter gignere C pareres 'sondeo. Verum quidem sed ministerio tribuitur , ut instrumcnto, quo Deus utitur in hoc θirituri partu. Devi tames qui gignit in ilιο --gm Det semen est corruptibile. Spiritus sanctu3 est uitae uiue e minis. Mi sterium Ecclesiae est organt .monem prodeunt Fili Dei,hoc credentes. Tertia, abolaetur Christus o quasi informis foetus redii. tur, ubi legis Cy traditιonum humanarum tasticia praedictatur blam qui legis iustic tam pro dicat, aut qui humanarim truditionum nec bibitem docet, is reuera iusticum christi nuchutque adeo toti Christo renunciat. Gratia emtaui h*ιμο ιι iusta suscipitur aut tota re αχ ι Quarta pugnat hic locus contra amis baptistis, Cr alios, qui uocale verbum, inexa ternum ministerium Euangeli abolere conmatur. Quod cum faciunt gratiam Dei abolent, via

am salutis intercludunt , sepeliunt beneficis christi, Breuiter Christi nomen ut idci fana Satanae mancipia e medio tollunt, C regnum D tanae stabiliunt via, confutat hic locos a Nouatianos, Anabaptista qui lapsis rediti ad poenitentium sacrιlege negarunt. Hic enim

173쪽

θα EPIST A D GALAT:

paulia lues, matuti reuocat. Tametsi autem nihil periculosius est quam sepe relabi in peccaα tum nide metu in reprobi efficιtur

F multi ita dedolere incipiunt,ut nullo peccatoα τι- bisu tangantur: Tainen uerisima ect dodi ctrina Eeelesiae, doceticum lapsios in gra iam recipere curus rei veluti Symbolum quod' p Psi si Gm Dominus uoluit esse condonationem mutu*Ruc amni huc uita V id intra Fati Petro quoties vi s arv/m in se peccant remittat. Restondet. Septuagics

modo, Θ mutare Vocem meam quos

Mim in inQP consilia sum in uobis.

nil Concludit Apostoli uoto obiurgatio α, lxactiun cm paterna orga mixtam. Cupit enim fe Gulutis adese, quo praebens pose accommo α i, dare se capiuisingulorum, cum ingulis confeαrendo, singulos docendo, admonendo, prout nec ita postulare uideretur id quod iu generali scripto fieri tum commode hequaquam potest. Ionet hic lociis mimstros Euangelij ut recte fecerit crimnem Euangelii, utis captui

T ingenio auditorum accommodent, quo dom

ctrinae Erconsilio melius locus esse posit. Vt

174쪽

enim medicus generalibus praeceptis parμm et i, riciet,nisii fingulorum qui aegrotant pecμliarcmmio otravi K:buerit: ita minister Euangeli conscient shingulorum uix medebitur uniuersali doctrina. ---ur in nostrisEcclesiis nitituta unt Ira priuata colloquia ante unitionem coenae in trisbus doctrinae , consolationes hingulis uelutiμ i lutum quaedam Pharmacu adhibentur. Una

Dicite mihi qui sub lege uultis .esse legem non auditis Scriptum est enim quod Abraham habuit duros filios , unum ex Ancilla Malle, tu virum ex libera. At ille quidem qui ex ancilla, secundum carnem fuit. Hic uero qui ex libera per promis sionem scilicet tinest Quae qui dem per allegoriam sunt dicta. Hae

enim scilicet matres ancilla π libera sunt duo testamenta , unum quidem a monte Syna in seruitutem generans

quae est Agari nam Agar Syna mons est in Arabia , confinis est autem ei quae nunc est Ierusalemo seruit autem cum fili j suis. Quae autem sursum

ma viii

175쪽

EPIST AD GALAT:

sursum est Ierusalem libera quae est

ui es mater omnium nostrum.

Tertia pars est huius capitis uir qua Apori Il stolus docet C exornu opica similitudιne idem a. quod superius multis rationibus docuit, nimio itast rum populum noui testamenti liberum esse a lege Mosica ac ritibus Iudaicis , Iustifcur autem an in sola de absque operibu legis azert S ut hic opus melius intelligatur. Primum rciui p totam is argumenti formam conjicium. Po ea singulis partes utis persequar . Arguηrem at tum usumtum a Dpo coniugii Abrahaean hunc ite erili form m commode cogi potest inmuta --ο V hmi duas uxores Agur feris uam ex Surum liberum habet: Ita Deus habet tus duo testamenta uetus quidem quod Agar, tis i uum uero quod Sarae respondet. Sed Agarge balii lini nuit Ismaelem, qui fuit dipus populi legalis in iri feruitutem nati Sara uero genuit Isaac adpremfu, popilli liberi. Igitur uetrus testamentum ficu lex sena 'erat populum eruitutis, nolim uero poli 'U' pulum Huriatis. Cum vique mu pos pul noui testamenti, non debemus ampliss=ubalias, iii lagis seruitute concludi. Nam de promisio; es ius sumws, ita elisu Meri: Ec toα huius exornationis sumnia est, ad quutu

176쪽

COMMENT IN

at illu

filmsuit populi Ieω Sara uxor libera nouum

potest. Tamesi particulae similiticiniis non ta testamentum Euangeliin Ierusalem coelestem, hoc est, Ecellium masticefgni icut Euim fili. Misidac nouam populis eunti liberum ad α

au ita explicaris exivi obsecurm es e non potest. Tamesi particula Isimilitudi vi nonia hibentur quod sit Hebritici consuetudine. ea braei emni frequentim notas similitudium exicludunt quod in parenthesi scribitur, Nam Agar Syna mons est in Arabia,confinis est autem ei quae nunc est Ierusalem. paulo obscurim est. Sed hoc modo declarabiatur. Nam Agar Dira mons est in Arabia, id est Dei Agar ancilla nota opic Unum montem unde m cile prodijt. Non enim hic montem unum eundoni uult spe binomiinem sed apum cxpri amiti Marula non frustra additur, vult cum praehocsignificare. Quentesmodum Agar, qui '' iuro snum mont m adumbrat, quae Una est exmili set ultramites terrae sanctae, uti terra QVmbolum fuit sit illa aeternae haeredituris ualex seu uetus est inpii siti, tum cst extra promisionis coelestis haereditat m, adeo ut qui ex lege quaerunt iusticium, prater

177쪽

ditur in eddom parenthini, confinis est aurem p phi, ei quae nunc est eiusalem. Graecesigni' canitia scribitur iis , hoc est, coordinum illi si ii siti, ut ita dicam, consociabili cst uisus Da Oniam relationem e T picum significatio m habeat cum terrena Ierusalem, qui nunc 'r l. a se destructu, olim sub lege feruiuit. est, in cloim haec sunt opographica, ut quidam exuti liril l illvitiint, scd opice conferuntur consigni ista sic Din1 militudinem Agur ficu Dii interaunis, rena Ierusalem in eo similc sunt, quod ut Una

ira Ier lam terrena ad seruitutem generet. 1 At quae sursum est Ierusalem libera est,quae est mater omnium nostruim

, hec ita ursum est edicit, hoc est coelestem utr

ilia orirnem habeat de coelo Ieru alcm libera sivnificat Ecclesium melimn quae est mater ominnium, scilicet credentium in CHRISTUM.

hncerum uerbum Dei. Noli est igitur quod s

178쪽

Scriptum est enim : Exulta sterilis quae non pari , erumpe

clam, quae non parturi : qui plui

res erunt liberi desertae quam has tui :lli hentis uirum diuus Confrinatio est a testimonio suis Prophe,

tae ex capite quinquagesimo quarto.postqiram Diem Propheta in capitel3 uaticinatus Ubet de morte, resurrectione, o Trit pho Christi,nda .r traidit in sq. iaticinium de Ecclesia, quae ueluti ex rii lutere Christi effluxit, haec antequain Jumpta it esta Christo, sterili uiduae similis fuit, Fcdpo ra:

stea, concepto femine corruptibili,multos pa fi rit liberos. Matic tur amur Propheta de E cis sa noui Testamenti, re colligenda erat ex latigentibM,abiectis Iudaeis ob suam ingratιtudinem. Eratio duis siccinum colligendam ex genti dibus comparet sterili uiduae, significat Ecclesiam a dinon ob merita sua, scd propter gratiam album uiritum esse quae gratia ut omnibM promiscue per l, i, , Euangelium fertAr, ita sola me accipitur er h ipo, idetur

Nos autem fratres secundum litu

Isaac promissionis fili j sumus. ναὶ,

179쪽

Accommodat Upum ad populiam noui ea stamenti. Est autem huius accommodationis hic sensus. Quemadmodum sua promisionem haribuit ut haberetur semen Abrahae praeterito amese Ita quicunque credunt promissoni r

tuitae, promisionis fili habentur, C semen αbrabae stirituale ad hos enim solos pertinet promthio, praeteritis ullis qui uel carnis praeroαgatiua uel legis operibus tument. σω hic sciendum est , quod hic tantum anologia quaeudam rerum terrenurum 7 coelestissim instituaritur ad significandam gratuitam electionem Cyiustificationem, ud excludendum omnem merim torum opimonem. Proinde hoc modo nologia seu Ombolica haec ratio accommodabitur. Ouemaudinoduam seraelem nihil iuuit ad coissequen- duam us haereditatis quod ab Abrahamo Patriis 4rcha sit natus, nulla interueniente promis, torine, sed solus Isaac ob promisionis uerbium con stitutus ect haeres: Ita nihil iuuat uel praerorigatiua carnis, uel legis iusticia ad haeredituistem coelestem consequendum, Sed sol promissio hic locum habet, hoc est, tantium illi qui gratuitae promisioni credunt ejiciuntur uitae

aeternae haeredes, exclusis omnibus alijs. Moo pacto accommodat Upwm etiam Iustinus Maro

Ur ad Triphonem scribens, hisce uerbis.

180쪽

πνευματο- γ vκHIνοὶ , Icta Proinde vi rellit tonina sententiae, quod qui non cre di re clatur. Qui uero credι Usiumatur, utlagitimum semen Abrahae , di sine discrimilae. Omnis enim qui credit illi,non pudefiet Nesii non es districtio Iudaei e Graeci. Idem Dorulanus diuos in omnes inuocantes se Huc pertinet tota illa distulatio Pauli ad Romano. 9. 10.

Sed quemadmodum tunc, qui secundum carnem erat genitUS, perssequebatur eum qui secundum pii ritum sita iunc. Digresio est, sumpta enim occasione da,

po simueli Crisaac, Iterum partem eius viri iungit, uidelicet de persiecutione. Et perstri git hic Apostolus potifimum studoapostolos qui populum De uolebant eruilibus operibus opprimere, a gratuita misericordia abduceare. Complebi ιιιμ autem proelis similitudo hoc modo Memadmodumst habet I videt ad Isi c, illini l