Commentarivs in epistolam Pavli ad Galatas, scriptus a Nicolao Hemmingio

61쪽

. . . - . cepisse aut liticise Euangelium: Quare huma.

- num se nequit, ita smuspidem per reuelariba tionem Iesu Christi acce se ac didicisbe unde

diuinum esseerelinquitur. Hic obseruandum priri num in ut Euangelium christincta est ab hoa' L . ne prosectum ita es hominumn decretis aut Vbitrissubicctum est ut temeritas humana posse

sit illi addore aut detrahere quicquam, ne rim *μ' totum tollere Deinde etiam hinc firmaratιQue , colligitur diuinitis Christi, quemadmodum si praudmonuimus in Epigrapha. Si enim Paulus non Ulo li coepit Euangelium ab homine sed a Christo: Profecto est itur Paulus christum non tantum hominem esse uerum etiam Deum.

Audivistis enim aliquando conrat uersationem meam in Iudaismo,quod madet i supra modum persequebar Ecclesiam in id tu, Deiectam uastabam. proficiebam i trire , in Iudaismo supra multos coaequara

Ies in genere meo cum Vehementiorare studio tenere traditionum Patersisti narum. α T Xpositio est uocationis Pauli ad Apostolais, I tu ni ita tota eo θectat, ut probet κρι vo εα ιδ ophilogseri, quo nititur te Piscatio Puuu Nια

62쪽

mirum quod ueram Christi Euangeliis documrit Paulus. Vt autem narrationem hanc distιn, ctius intelligamus diuidamus eum in tres partes: videlicet in acta Pauli ante conuersionem inuoαcationem cum fui causis, s circumstant f ita in actu sequentia conuersionem. Deinde singulta puric qiuestioni,de qua hic conuertitur,applicem mus, unde futuram est,ut tamenta, quae in ipsa latent e ueluti in examen proferant. Prima pars narrationis continet acta Pauli ante conuersio. nem quorum nos Galatus testes appellat. Expo m eum quasi fuerit ante conuersione a dis dem idq; per enumerationem Crim enim locoui gcnus exprimit, uidelicet Iudaisimum Trino

de qualem in eo vitae generes gesserit declarat, nimirum quod elo Iudaismi persiecutussit Ec. Hesiam Dei: quod probecerit in Iudaisimo supra

multos aequales in genere suo, quod scis citer adαh erit traditionibus malorum suorum. Sed de his plura uideantur in Actis Apostolicis capite nono Cy decimo, Item ad Philip terito. Sed quoamodo haec applicabimG qu.estioni Clim Paulus tu ito zelo Iudaismi fuerit concitatus,ut persecum tussit Ecclesiam Dei, ut uos coaequales in Iudaisemo superauerit, ni tenacis intra fuerit truditio anum paternarum, profecto fieri non potuit ut adeo subito humano consillio inde uelleretur.

mire id diuinitus Iactum esse dubitalidam nou

63쪽

l. Doctrinaequas suppeditat his lociis hae fiunt prima et Τοσω τοZα,α Apostoli commendat nobis sedulam dilectitiam in nostra uocatioris,

vitae genere praestandam Donec enim Paulmsuae uitae genus Deo probar arbrtrabatur, totus in hoc fuit, visuam uocationem ornaret. Sccunmia, zelus Paulι constantes nos Ubei pertinaces uerbi monet, ne circumberamur quouis uento donctrinae. crtia, quod esui'u Cr Pharisai mus non positi stare cum Euangelio Christi. Ident rudicium erit de Monachisem e Papisimo, qui non minus aduersatur Euangelio Christi, qMiuolim Pharisai mini. SECUNDA PARS

N A RATIONIS.

Qtrando autem placuit Deo quii segregauit me ex uter matris meae, dc uocauit per gratiam, reuelare filisum situm per me, ut Euangelizarem

inter genteS. SEcunda pars narrationis continens uocatioenem Pauli ad ministerium uerbi cum suis curuasis Haii partem retexere placet ut omnia distinuctius recitata perpenduntur exactius. Primo insm o loco

64쪽

loco ἡδοκιαὶ Dei, hoc in approbationem Crbeneplacitis Dei quo Deus in destinauerat Paulum, ut esset ργανοὶ electum ad praedicanis

d Euangelium inter gentes Secundo loco eo gregationis meminit, quia Paulus dolutatus erat muneri Apostolico antequainnatus fuit. Tertio loco uocationem addit gratultum, qua uidelicet

Paulmsolenniter uocatus est ad Apostolatum ubino Filio Dei. Q nurto nem uocationis si adudit, nimirum ut revelet Filium Dei. O intonio

dum reuelationis Fli Dei definit Ube praedicatio'nem Euangclij. Mec si quaestion propositi ap*pluentur, eam euidentimse confrinunt, nimirum quod uocatio Pauli sit diuinitus factu. Atque ideo doctritia ipsius non si untanu sed diuuia, non habeat hominem autorem,sed Deum num Poraro praeterquam quod uocatio Pauli, C doctrina his uerbis comprobetur, obferuentur hae doctruie ins mores. Prima immen a sericordia Dei obsieritanda est, qui adeo clemens ei taλαv ρωα πω existit, ut etiam ex hostibus suis traximis non solum multos ad poenitentium reuocet, sed etiam non paucos deligat, ut sint eximia oργαν ii is sim Eccisa decioida, uocatio ad muristeriatim Euangelii, ut est gratuitu ita nequaquam fortuita iudicanda B, sed decreta potius a Deo' cntequata nasceremur Tertia noncmur admi pduli conuersione, ut no dester enim delo'

stibiis

65쪽

EPIST AD GALAT:

e filia ex persequutoribu Euangeli ante extrea in halituui. Quarn, monemur exemplo Pauli in ut uocauti Deo per Ecclesina nos subjici is Deum , inuocemus ut nobis in uocatione nostra Uiltat.

domos striis pars narrationis sequitur quae contia e ἐρα I et acta Paul sequuta conuersitonem, qκαt o lup acta iraturali ordine exponuntur prolixe usq; adt at, strix finem fere fecundi cupitis,ubi principalcm' C

stionem aggreditur Verlim quia haec narratiori Q ni pars prolixor est, eam in certa membra lint diis illa linguam. Ac primum eam actorum partem quαυ in textu huius primi capitis continentur et lauri tria tu duntur decem e septem annorum si acto expori rcfluo num ex in quinque partes digeram, uidelicet inprimi triennitum C profectionem Pauli Hieis ros obuiam uersus, visendi Petri gratia, in Grarationis confirmationem, in profectionem oria cilici e , ex in testimonium Ecclesii Ilidaicaede Pauli conuersione Cr doctrina. assicinquo partes ruom retexam tu i nores particulas, ut ' uis huius exegeticae probationis intelligatur cla rius Q itae omnia eo stectabunt, ut singula feorosim, Cromnu simul ostendant Cy conuincunt

66쪽

COMMENT IN

Paulam Euangelium non ut homine sed ab ipso

Iesu Christo didi isse

DE PRIMO TRI.

ANNIO.

Statim non contuli cum carne ex sanguine,neque redin Ierosolymam ad eos lin ante me fuerunt Apostonsi sed abi in Arabiam Ec iterum res uersus sum Damascum. HIC textus continet primi trienni Palili

post conuersionem, in quo particula fiunt quatuor. Frima, quod mox ubi conuersim in contulerit cum carne e singuine, id fi non adis hibuerit in consilium carnem v sanguinem, hoc ect, ullos homines sed sol Christo uocanti ob, temperauerit quod factum tire testatur Puu Ium Euangelium suum diuinitus accepisse. Aliis enim tempore opus fuisset ad distendum in tam arduo negocio fuscipiendo ultro citroq; cinamicis conferendum fuisbet. Caeterum hic si ruα palus suboritur explicatione dignus Aditorum non aperte dicitur uoce li Dei ad Paulum, postratum in itinere ad Damascum Surge ininaegredere ciuitatum, o dicetur tibι quid oporteat te faα

67쪽

ilia Er 3T AD GALAT. te facere. Deinde Ananias baptizauit Palilum, C solenni ritu manus ei imposuit. Hic autem dicitur quod nun contulerit cum carne C santa guine Cysupra qu)d immediate Deo sit uocula tres. Verum haec mintree inter se pugnant. Nihili. enim obstat quo ianus C perse Christus illum ali deuerit immediates ad Apostolatrem uocaue Plotynas rit, ex ornandi mini steri causa hominis cpera sit at Apsis, usus chri ius in Paulo ordinando approbari αὶ,literimit, do Vocabuli mi Pu , quo hic: utitur Apostolus signfra consuli tire culmulis quo de negocio suscipiendo es non, pendere

ex alicuius consilio quod Paulus hic nequ squam 1iam receptivi, ct impositione manuum Anania ' inauguratussit ministerio ad quod diuinitus crati j ratis prout ictum Euangelicam biI divinitus deviandatam suscepit. Σecunda parti α ut ii quit, redit Hieros obniam ad eos, Et illa ri me fuerati Apostoli. is uerbis doccitus i quod ab Apostolis non didicerit Euangchum: dii ies ,r quos ne consuluit quidem uia deberet provinciam tardi aemundatam suscipere nec ne Atque ita haec be*: mila particula impothesis fisuperioris atqueu si M. adeo expositio Tertia particula continet probem Ri l ala ctionem Pauli in Arubium intaria reditum in 'iul ,s Si Damascum propagandi Euangeli gratia. Hoc

ut i, μορι- studium Puidi, hae disjiciles profectio,

68쪽

nes,ut incution soli diuinam 4be haud ob u. re subindicant vi exemplum proponendum est pissimi bis uerbi, quo incitentur ad similam pro ratione uocationis fio. gentium praestoridarii Nec absterreantur minis Et persequsti

nibus quas consti Puri et v misimus jubqs in istis primi fui trienni probectionibus dum apud barbarus gentes C idolatras Euogeth se in

iecit.

DE PROFECTIONE HIEROa

Deinde post annos tres redi j Hic rosolymam ut uiderem Petrum Icmanu apud eum dies tundecim,alia iam autem ex Apostolis non uidi nisi Iacobum fratrem Dominu HAEC expositionisi a continet profectio,

nem Pauli Hiero oblimi uersus, cra neci profestionis uidelicet, ut uideret Petrum, C res gestas risu min terio apud gentes, illi narraret.

Hoc enim proprie τορ σω signis ut id

quod accidit Paulo Hiero obmis ni irum quod commoratum stipud Petrum dies quindecim uexatque Apostolis neminem uiderit praeter lac bum

69쪽

i l idit, . cundιun carnem. Prima particula indicat conis

clima ii Mi sensuinii Parili cum Ecclesia Christi quae erat Hira ρ τψobmis. Se uda significat quod quemadmo reis o dum non diJenserit Paulus a reliquis Apostolis: ita nihil ab eis didicerit. Noti enim ascendit ad

2: dilatis prim rum Apostolim Petrum discendi causa,

ret. Tertia sumntum concordiam indocti ora Ei angeli Paulo cum Petro suilbe lidicat. Sed quo haec es Indicia sunt certistima Paulum non Euanae li ' gelium ab ullo homine didicisse sed esse dccium potius diuinitus. Deinde exeruplum Petri πPauli admoliebit pios ministiros uerbi de mutuis meti' os icij, ut se inuice foueant con flentur, ament, Omllasa snt suis auditoribus qua si peculam mutua is risini amicitiae concord .Huc illustrandi gratia reis, s ita cratμ Gisi id concordia: Ecce quam bonuvio quam iucundum σα Et exemplum transferiratur ad omnes status, Ecclesiasticum,poutιcgra,

er oeconomicum.

DE CONFIRMATIONE

NARRATIONIS.

Quae autem scribo uobis ecce cosram Deo non mentior.

70쪽

O Vise i limum expos ta sunt clare indis

cant uocutionem Pauli esse diuinam,sim do Gutilis recipiuntur. Ideo addit Apostoluscorum confirmationem i testimonio Leti Deum enim fluae uocationis testem appellat Porro quia de loco cramum it risiurandi m enarratιone Eupsola Iacob copiose a me dictam cct eo remitato lectorem. DE PROFECΤIONE PAVLI

IN REGIONES SYRIAE E T LICIAE.

Deinde ueni in regiones Syriae

HAEC p ri commendat etiam diligentium mali in nouasu sunctione, eodem peratinent quo sit periora uidelicet, ut testentur uocaαtionem Pauli ad Apostolatu diuinum Uber deos uermi christi Euangelium I quod praedicat. DE TESTIMONIO ECCLEri

s I AE IUDAICAE.

Eram autem ignotus facie Ecclescies ijs Iudeae quae erant in Christo sed solum

lia est