Commentarivs in epistolam Pavli ad Galatas, scriptus a Nicolao Hemmingio

91쪽

et iEPI ST AD GALAT.

priuatim admonuit primarium Apo Dium sinu non lex curitatis suadet, ut fratres delinqtuntos clam admonean fa ondet Aligustium QA.od.

Si tu cum sis Iudaeus gentiliter utatiis, d non Iudaice, cur gentes cogis Iudaizares

Hoc primm argumentum sumtum csta facto Petri. qaod hoc modo absic ur. Si Petrus Iudaeum gentiliter uiuit, non Iudaice 'non debet gentes cogere ad Iudai mum: cd Petrus cum sit Iudaemgentiliter uiuiter non Iudaice Non debet igitur Petrus gentes cogere ad Iudaisimum. II Coim en ta indignum primario Apostolo aliud uita, et aliud uoce docere Totivi huius ammentattonis loco,propoystio sola ponitur interrogationes κατata, ut sit acrior oratio.Porrὰ vid sit Iuda retarem genere hinc collige. Nimirum opinarier tua tuere legis ceremonius ac ritus Mosicos necessarios esse ad Bustificationem, adeo ut ne ipsis non puto tu contuigere rustificatio. Nos natura Iudaei 5 non ex gentis bus peccatores, scientes, Quod non iustiti catur homo ex Operibus legis,

nisi per fidem Iesu Christi

92쪽

ς.F re Tertium argumentum quo confirmatur accut

Iulio Pauli ta robur habet a tribus locis.Primo dcomparatis. Secundo a communi sententia ροὰ stolorum ficu Ecclesiiae Iudaica .rartis at axiomaeste seu principio quodam doctrinae Euangelicae. mss Iudae pronunciamus scimus hominem notasti cari ex operibus legis,Ergo non sunt gentes cogendae ad Iudaisimum tun necessarium ad iusti scutionem ipsae hoc laco abutentes docent tuasticium qua consistimus coram Deo, acceptι sumus constare ex Moer operibus. Dicunt enim hoc modo. Paulus testatur homines non iustifcuri operibus, nisi per sidem, id est, non ex operibus destitutis fide, sed operibus fidem obequentibus, seu coniunctis cum fide, ut illorum ratio nitatur particula NISI Verum facilis est refututio. Nam insequent uersii manifeste dicit Iustifica, mur ex me Christi Cr non ex operibus. Et in f ne cupitis. Si iusticia in ex lege, Christus frustra mortuus in Dehide interpretatio illa Pupistica pugnat pertifim cum scopo dist utationis Paulo in hac Epistola susceptae: Quid ergo dicen. vi de particula NISI quae exceptiua uidetur Paulm utitur ἔαρ in quae particulae saepe pro Erexo ponuntur aduersitiua be discretiua partii

cula: Quemadmodum Camerarius hoc loco recte annotauit. Praeterea Linacer in Sexto de emena

data structura Latini sermonis obseruauit NISI pro

93쪽

prosed strifim poni: ut in illo Terent . Nescio, m1 deos fuisse iratos mihi satis scio; qui id aufα.

cultauerim. Non est ergo quod Paphia conentur expugnare gratuitam istiscutioncm particulam SL Et nos in Christum Iesum crediddimus,ut iustificaremur ex fide Chrissile non ex operibUS.

Tertium argu nentum est, furetum a com smuni modo iustifcationis cir simul ab exemplo. Quotquot iustificantur eodem modo iustifcu ια tur. Nos Apostoli in christium Iesium credentes iustificati sumus ex fide christi e non ex operiribus legis.Ergo Cr gentes, quae iustificantur, ex si de et non ex operibus Legis iustifcur nec be est. Non igitur gentes ad Iudaisimum tanquam admianiculum iustificationis cogendae sunt. Erato odimento sol im minore posivit.zoxxoprietaquam quod clare eusncit Paulus hac di utatione fudim vocationem diuinam Cydoctrinam ueram ese,udo , a quae duo capita superius monuimus totum rana narrationem referendam esse, etiam hos locos colligamus. Urim apertu est C proprius Eumαgelii, uidelicet, quod fides non adiuuat opera ad rustιtiae complemetum, nec opera fident, Fed quod ex Messene operibus contingat ultitia. iccllud , quod ministri uerbi adeoq; omnes ph posset ac debeant

94쪽

COMM ENT IN

debeant bimutuos errores ostendere, o corr&geres lauicem. Tertivi, quod qui iuste corripitur ob aliquem timum bono gratos animo exemplo Petri correptionem accipiat: Quaxtus clusd corareptio non debeat ex ea gni aut agio corrues pio fecitu profrifici, sed ex animo plo, inruidetur rivis solidisq; rationibws atq; adeo tendat in salutem eius qui corripitarinis allorum aedifας cattanem. Q u cxemplum Petri quenladmout recte opponitur ij qui negant Ecclesiae pratito; ut uocant, errare posbe Ita discant hic j, rei lanio et quomodo sanctorum exempla sint imiis tandc rimirum quatenus ipsi caput Christum Dominam imitentur, iuxta Regulum a Paulo tradi fata Italiatores missio. εκ ego Chrsi circ. terum, qui sep tus hactenus Cy epifimeo ut sequenti Atutione occurrit uerbum iust Eois caudi placer hoc loco breuiter quae fiunt huiws ιιοου eis lignificationes in scripturis ostendere. Dciplix' Uuti ita uerbiis'fraudi ius ripturis signi ea.

tio. Una propria, Alter transtititia Proprie

a iusti care significut fecundum aliquem iudicare, salicuium comprobare in es in index in foro causam alicus iis comprobat, et secundum pasum iudicat est enim forense uocabulum Deuter: zς iustum iustifcent, id est,fecundum iusti m &α in ira cuulsem comproben sententis ubα soli t. Proucrb 17. qui iustificat impium,aut i i

95쪽

EPIST: AD GALAT:

condemnat iustum, utcrs est abombiatio cordiu Domino. Esaia . Qui iustificant impium proripter munus ansu itae tripliciter accipitur . . Primum enim a forensi significatione transfer itur istiscandi uocabulum ad genus, et signa catapprobare aliquem iustum agnoscere a laudare. Ut apud Lucem iustifcuuerunt Deum no est uristum agnouerunt cir confes sunt nul si bi te solum peccaui, ut iustifceris is sermonibus tuis, id est illus gnoscaris. Item, illud Domini, uos tu ljtiscutis o nos corum hominibus, id est, iustosuos agnoscitiso praedicatis acundo,c hac eo αnerali significatione transfertur rursus ad becio em alium, ut iustifcuri si hominem a Deo proopter mortem sit sui I EAE V CHRisci, condore natis peccatiso imputata christi iustici recipi ingratiam adoptari innitum G designari h redem uitae aeternae. Q od autem omni haec umcludunturm uerbo iustificat euidentifime pro, batur hisce Pauli uerbis. Iustificatur igitur ex fode pacem habemus cum Deo per Dominum noαyrum M CHRisTV M per quem habea

96쪽

θeciem, o significat recti facti collaudationetiatque adeo declarationem iusticiae uer uiuaeq; μα det, sic opera externa testifcantia de fiducia cordis, et de iusticia'ei, non secus atq; fructiud arbore,discitu accipitur in Epistola Iacobi.

Propterea quod non uistificabitur ex operibus egis omnis caro.

Minoris proximi argumenti probati sumtia genere uniuersaliter negato, adseciem generis destruendam in hunc inoduam: Nullus homo iusti, scatur operibis lagis. Ergo nec Iudae ipsi cymulto vestinus ut . tecto hoc modo formari re gumentum disiunctive. Necesse ecthominem tua piscari aut operibus legis aut fide Christi. At ne nio iustificatur operibus legis. Ergo quicunq; tui piscatur de Christi iustificatur necessurio. Non enim sunt aliae uiae ad consequendam iusticiam. Deinde haec Pauli sententia qua clauditur distu tatio inter Petrum c Paulum atq; adeo tota istidiegetica probati qua Paulus fies uocatum di uinitus oe uerum Euangeli iam docuiJe probat sequentium sectu propositio principalis est, quam quomo tractat Apostolus supra in tractationis methodos dicatu efL TU; eamus igitur hunc propinitione firmiter, intelligamus eum recte

97쪽

iri es utiendium est cum sophisti ,quod hic ' loquatur Paulivi de operibus cercmonialibus ana uin sed de tota potius lege e omnibus, , parri ibis amati tota lex nelusia eius pars iustia' Lῖ feare potest, siue cum fide eum coniungμ ιις non.Sed de hac re plura in argumentorum explinritas i eatione, quibus haec propositio confirmatμ sμb Elli caro. inde dicenda occurrunt.

Acth a autem quaerentes iustificari in isti stri Christo,reperimur Pipsi peccatores, no illis, hi an non Christus peccati minister: absit. 1 sequitur confirmatio propositionis,cciri

ti m Moloco petitur arguamentum ab absurdo, T rea hi a stondetur aduersariis. Poterunt istin Pseudoapoe' in stoli obiicere, utemur quidem homines dein christum iustificari ex parte Attamen uisit ubαα ψι, soluta iusticia egis opera addenda sunt. Nam quillita de tantum iustus est, adhuc esct peccator, ut qui ita ea litto egem non faciat. Re idet misit si dum quaerimm iustificari in Christo inuenimur peccatsα iusti coram Deo Christus proismo uidetur sviciit mi ulla esse,et non inllicis, i, ut vi nobis Occasiosi maioris peccati Ovia,qia

ita. int, Ambrosius, sub naledicto

sunt. Sed christus non est peccati minister gitur

98쪽

sunt peccatores, sed iusti, idq; non flua, sed Christi

perscctifima obedientia, quae credentibus impu, tutur. Hic obsierua horrendum scelus eorum, qui uolunt opera di cere, ut illis perficiatur rusticia: qua coram Deo conisitimus, ill enim Christum accusant, ut qui flua doctrina non salutem scd mahlorem dum ditioncm adducat.

Si enim us destruxi haec rursiis aedifices, praeuaricatorem meipsum

constituo. Aliud argumentum fumimm ab effectu colunαctiom lagis cum fide: Quod ut magis moucrct seipsum excinpli causa propofluit. Solent enim erampla magis i hi rere insensus, quam uniuersalia

pronI nclata. Sed argumentum quod in exemplo latet pro seramus. Quicunq; itery ediscat ea quae priuεdn ruxit praeuaricatur. . improbat prius

factum. Quicunque ustificatus est yde, renunciam legis iustici teram legis iusticium sectari in cipit quo absolutior reddatur idei iustu a, iteruaedificat quae prius lintruxit. Talis igitur prae uaricatorem ei Dion costitui dum scilicet fuctu prius improbat et condemnat, qua ratione iterum excidit iusticia fidet. Proinde iustifcutus in Chry sto non debet redire ad legem, i ab ea iusic tamqIaerere: irasi adhuc peccator esset, opus hv bcrei addi lumen tu iusticita ex lege. Haec caluim loci simplic ima sententia. Exemplum huius rei habemus ulcerrimum ad Phil.ῖ. Ego

99쪽

Ego enim per legem legi mortuus

sum, ut Dco tituam. Anticipat obiectionem, quam aduersarius obis

hcere poterat hoc modo Lex damnat eos, qui eum non praestant iuxta hunc legisdamnatoriam sententium: Maledictus omnis qui non fecerit ea

quae scripta sunt in libro legis. Quare non uideratur fuscere fidei iusticia ad salutem, Sed reqturi

etiam iusticiam egis. Huic obiectioni. Restondet Paulus hoc modo. Per levem lea mortuus sum ut Deo uiuam, id est, per legem, scilicet, mittentem me ad Christum, legi sum mortuus, quare nullum ius me damnandi habet. Hoc arguet mentum fusius truciatur ad Romanos septimo: tibi ApolloIus in hunc inodum laquitur Lex ora inhiatur homilai quo ad ipse uixerit. Vbi ergo mortus fuerit homo non amplius obnoxius est leagi Verum ne quis hLnc fumat occisionem pecucundi addidit finem cum liquit:. ut Deo uiua ImQuidam αντανακλα p, hic ψ putant. Vt leogis uocabulum primo quidum loco ponata pro

gratia ficu de Secundo uero proprie pro lege damnante,ut hic sit Isin us Per lege d est,per

gratiam seu fidem legi, stilicet,dum tanti mortuus sum, hoc est iberatus sum a iure legis damnantis, idq non ut peccato indulge sed ut Deo vivam, scilicet, in nouitute stiritus qua incoatur noua erga

100쪽

erga Deum obedientia, uidelicet, ut novus homo factus,nouam uitam uiuam. Eu is erua finem tu. yiciae dei qui est, ut exempti a iure legis non peccemGsed potius,ut Deo uiuamin. Vluere auutem Deo hoc loco B, uiuere ultum Dei: quae uita esst ex de producente fructws uiuos salutares, Dcos gratos.

Cum Christo sum crucifiXUL

Ostendit quomodo mortumst legi nimirum qui inferimis insitu sit christo, qui quoniis peccata hominum in se recepit tanquam ipsi reus esset,inaledictionem quot legis in se recepit,adeo ut crucifixMsce occisum. Non Molinii ne utiram etiam in eo credentes omnes. Quare sta' libetet τisiunt a iure legis, ut porro non1in seruilegis damnantis,sed Christi uiuifcantis er ita legis opprimentis, perfluam reburrectionem Eaec, ut ad Aen-- -- ceati, ite incitant nos unouam uitam degendam. Sed de hac re plura diguntur ad Rom 6.

Vitio autem non amplius ego. Sed uiuit in me Christus.

Dixit se morti uam legi ut Deo uiueret, Nuta quomodo Deo uiuat exprimit: Ne quis fust)icertur illud intelligendiam Ube de uita naturae, quoi

de uita gratia tutelligi debet qua christinis ,

deliba