Commentarivs in epistolam Pavli ad Galatas, scriptus a Nicolao Hemmingio

81쪽

ddfueritis hominis di

militat contra opinionem particularitatis is dignitatis, e contra abusum doctristi de praeaddimatione: Pater enim celsistis omnes homianes uii:at,misit sitim quem uni ab omnibus audiis τι. Ita requirit dcin e timorem ab omnibus. Huc pertinet dictoin Petri, Actor Io Inueritate comperi quod Deus nos personarum acceptor, sed in omni gente qui operatur Iustitiam acceptus sit isti m sua nomon hoc dico, ut in aliis su

similibus metaphorice significat quicquid foris

patet crin oculos hominum incurrit seu perforialem ex conditione aliqua rationem siue illa sit uilis er abiecta siue ili tris Cysi icienda sine timore Dei. Vel ut clarius dicam, persona est qualitasqs aliquis ab alio differt siue in animo Auem corpore siue in rebus externis sine uera

sanctimonia. Ita non docti aut rudis, non fenis aut iuuenis, non serui aut domini, non clari ut obscuri, non nobilis aut ignobilis, non diuitis aut pauperis, non Iudaei,aut Graeci personae restectus est apud Deum. Hac iratur re te obiicit Paulus Pseudoapostolis qui externa praerogatiuam quanadam in Apostolis Domini fui sciebant nulla uera: causae ratione habita. Non enim hic confert Pauαιαι pietatis ex sanctimonia gradus, sed tantum, se cum Apostolis, quantum ad exurnam faciem attinet, comparat. In qua externus acie detenti

82쪽

Elihi enim qui uidebantur esse alis quid nihil contulerunt.

Decimum membrum cuius stiluus est bie: Apostoli nihil mihi contulerunt consilijs uiso doctrina. Num postquam xposivisjsem Euangelisum quod doceo inter gentes, uiderunt quod nihil perfectius, nihil absolut luberent ipsi, quare satis testantur Apostoliis doctrinae consensurio Apostolatim parem functionem.

Sed econtra, ctim uidissent mihi co creditum esse Euangeli praeputii, quemadmodum Petro circumcisios nisi nam quae efficax fuit in Petro ad Apostolatum circumcisionis, efficax fuit etiam in me apud gentes ) cum cognoui sient gratiam mihi datam, Iascobus cY Cephas 8 Iohannes, qui uis debantur columnae esse dextras soscietatis dederunt mihi& Barnabae. undecimum membrum est, quod foedus si

cietatis inter Paulu es Apostolos,primarios conaturet cuius foedoris praecipua causa notatur e dcm jici ratio, Cr aequalitas quam confirmata pari causa Nain quemadmodum Petrus ita Puuuliasis iam, 'a q

83쪽

S per e prorsus hi utilis fuit ad tantum usici, picndam prouinciam. Quare utrunq; eadem Dri uirtut e cficacia aequale officium accepisse coamemorat. Huc acccdit gratia e donum excrcenadae demandatae prouimaae, quod otium in Paulo agnouerunt caeci τι Apostoli. His igitur causis. inoli Apollausotam societatis hic uni cum Paulo. Sed quid haec sis alidisime concludunt mutui nem Pauli, nimirum, quod quemadmodisi it dinustutus uocatus ad Apostotitiam scierum Euaria gelium inter gentes docuerit. Habet autem haec ratiocinatio um ex duplici cco, uid licet; proununc istis. Nam ipsi Apostoli Paulum parem sibi in osticio agnos uni, et a signo uidenti, nimirum quod Apo lolio Paulus foedus societatis inierirint. Porro loci quis hic ferunt hi sunt. Priarum ministr Euangeli ut dona Dei in se inuicem agnosicere, ita propter ea se inuicem amplecti eruntare dcbcnt.Secundus, 'dM Apostolorum conacordiae stimulos uidit ministris Euangelij, ut con cordibus animis G doctrina regnum christi pro

moueant.

Vt nos in gentes ipsi uero in cir

cumsionei Duodecimis membrum de partitione laboris hi officio Apostolico. tacuembruit idem quod superιora probat, ita commendat nobis similem mpartiendis labbribus industriam. Tun ura

84쪽

COMMENT: I NTantum ut pauperum memores

essemus in quo ec diligens sui ut hoc

ipsum facerem. Decimium tertiam membrum est euiden, ter couincens Paulum nihil ab Apostolis didicisse. Num hoc solum postquam Pauli exposlulyctApostolis suum doctrinam quain praedicauerat inter gentes e innitum se foedus societatis partitis laboribus it pauperum curam haberent actum est inter illos, ex quo sequitur Paulum nisbii didicisse ab Apostolsi. Doctaeis ac summa

necessaria extruatur. Ita ρυ--im Pauli πῶiorum Apostolorum monet ministros uιrbi, ut post curam quam habent in traditida uerare , gione, si mo studio incumbant: quo pauperibus praeserti iij prsiciatur. Habet enim Ecclesya multo paupcres, quos Deus uult aliorum s cultatibus subleuarti ANTIO cΗENA ONa

In principio exegestos huius capitis distinxiacta Pauli quae in hoc capite recitantur in duas partes, a tui ἀει gestas Ierosobinae, uidelicet poctexactos decem septem arinosa conuerasione, miri Antiochenum controuersiam Fluctea --de prioreparte dictum est: sequitur posteri or nimirum Pauli cum Petro Antiochiae habita

ia nihi

85쪽

'Isr: AD GALAT: Iaantali, eontrouersia. Controuertitur autem hic inter g nil limi Petrum maxima de re nimirum de christiuita libertate: sine qri Erlangelium chriai sti pururn retineri nequit rus intem hanc cons si fouepsim pertius er distinctim intelligamus, haeo excutienda sunt: quae sint bulis controverα siae partes, quae partium membra, quid quaestioni ἔ-- conferant, er 1iasingula in se doctrinae contio lsi. Lant. Servit diιtem hic Apostolus iustae nar Notionis artificium. Nam primo loco contractum ei lar Zilita narrationem in propositionis formam redigit. E ia: in Deinde eandem exponit fusius naturali circumra

stantiarum ordine struato, ta exclusis onmibi salis 'lu' l. quae ad principalem quaestionem nihil facere uise

di Cum autem lienisset Petriis Anutiochiam palam illi restici, quod res 1 eos prehensione dignus erat.' Haec est praesentis narrationis propositio, o

cuivi tria sunt membra eum lim,quod Petri ues,nerit Antiocbtiam qua re commendatur ipsius dis , lentia in propagando Euangelio, nobis in exa is inplum pro ratione νocutionis nostrae propοα tuti V nenida Etandria2 uὀd Pii. GPetro restiterit, α, quaeris autoritatem Apostolaim Pauli, O d

86쪽

ctrinam nobis commendat insit enim, Dict et

Apostolas si oppiuisset vire dis noministri

Euangeli nemini parcere ob dignita in ruinem: qui uel excmplo ucsd c nuchristianum libertorem sedit.Vcrum interim caueant ne avosofu φῖ αirm lo intempestiuo id lint turba lantius, quod Chris Qua curit o pax Ecclesie,ogendum suadet modWhus ilia ret areat Petrum reprehensione digniιmfulifle, quo militat Polum quid se mouerit ad rejistendum Petro.Ta. metsi autem certum est Petri plint stiritu Dei in doctrina minime erra be tamen ut factum P tri scandalo fuit cntibu ita exempli χοαe n. non parum nocuit. Sed de hac re in xpoα sitione latius. V2ruetsi hoc co quod maximi quilo praecipui uir in Ecclesia post titister, dum tib C errare, quare cruetur Regula quod non cxemptis scdψri tum I uoties tilarive M ortu quaestio.

Nam antequam uenissent quidam a Iacobo cum gentibus comedebati

Expositio est quam fecundam praebentis nara ration ta partem fecι Exponitur enim contros Hia Petri et Pauli quam expositiovem docendica syra quatuor membra diuidam Myrum pri mini m

87쪽

mae contineis petri Secundum MDems eiusdem Tertiam imitationem, ocri .es

Petr Quartu reprehensionem Petri Cinnenim ait una cum gentibus summebat cibum. αλι- membru recitatur, videlicet factum Petri Petricis comedit cum gentibus, idq rcetc fecit, ut quemα admodum antea doctrina, ita nunc uo exemplo

nitianum libertatem confirmaret actum pro. Mnde Petri nequaquam culpandum insed laudanαdum, potius, Grumitandum pys. ut simili liberi tis christianae si alios aedificient, exemplo suo doctrinam confirment.

Cum autem uenissent, subduxit, separauit seipsum, metuens eos qui

erant ex circumcisione. Secundum membrum effin quo duo θectanda sunt. Eximum genus facti,ad quodsi ressicianimnihil forte uitigatione dignam deprehendetur in Petro. Vt enim cum gentibi comedens liberistatem Christianam confirmauit, ita se ab isdem subducens infirmitati Iudaeorum con uluit. Noluit eniti eos offendere exemplo,quos sciui nnfirmiois res esse. insiderundae fiunt tin hac subduractione circumantiae personarum, christ anu libertatis legittim A, M, quae duo aliud requireobant a Petro Gentes enim, quae iam Pauli Peis tri

88쪽

COMMENT IN

tri alis j conciones doctae erant Christianam libertatem confirmabantur eortini exemplo. Sed cum Petrus iamsubduceret se agcntibus, postgad, uenisent quidem a Iacobo, Ouid F opoterant geomes aliud fulicari, quam se luctatu decepam fuisses Vnde facile uel in contemtum tot doctrinae Euangeli labi poterant, uel in opimoanem necessari Iudai mi incurrere Earum igiturgent ι ,ut recens plantatarum in Evangelio, πprotcmporis conditioniss gentis ratione inframiorum adhuc, rationem haberi oportuit potius, quam Iudaeorum, qui iam plurimis annis Euange. tium audiuerunt: quis nunc positos pro obstinatis quam pro infirmis habendi erant Lapsu igitur Petri non ex malitia, sed errore, C intempestiuac in κατασα se infirmitatis Iudaeorum naim,reactea Paulo reprehenditur. Exemplum etenim non parum nocuit. Atis hoc tertium membrum ei huius controuer'.

Et simulabant una cum eo 8 relis qui Iudaei,adeo ut Barnabas simul abs duceretur in illorum simulationeau

Ratio reprehensionis. Ut autem haec rite ina. restigantur, C in usum nostrum transferantur, et S. obstruenda est una distininio, duae Regula. S. - Distinctio haec ' discernendu est inter imbecisses recte scutienus er iraticillis errantes. Regula

prior:

89쪽

in prior: rect sentientes, adhuc tamen infirmi,n quiquam in ostendendi praetextu infirmitatis τ' rrantiusti contra hanc Regulam deliquit Pen i trus, qui maiorem rationem habuit infirmitatis p errantium Iudaeorim,quam infirmitatis rccteben,' intrat; lentium Ethnicorum Gemplo enim destruxit, iιοd prius doctrivio exemplo aedificarat. ou Piri, Q. Iterior θectandum qu:d boni quidlisubsequa Ma n, tur exis u externo Christianae libertatis. Hanet irratida st eglilam si Petrus fuisbe sequutus, nequaqMam in paruit subductione μή socios Iudaeos, Cr gentes insis unismi mulatione abduxisset,maximo cum periculo Chri με rusianae libertatis. Loci qui ex hoc textu petuntur . . uhio aperi sunt. Prinins doctrina ex exemplum ni ri , ministris Evanget requiritur. - auena xia istim dum ne exemplis nostris alijssimus scandalaa et . At is sta ius,quo qui ' in maiori dignitatis gradu constiat traiis tutus fuerit,eo magis nocet exemplaems quid deis linquat. Qua , libertas nostra usturpanda est vi ad aedificationem, o confirmationem eorum qui

ludast C ' in uerborem instituti sunt. Iara affines

Verum ubi indi quod non recto 7 in pede incederent ad ueritatem Euans sitir steli Ldixi Petro coram omnibus.

90쪽

COMMENT IN

quod Paulque uiderit eos noli recto pede incedere uiueritatem Euangelij. Eti autem recto pede se, cedere ad ueritatem Euangel , C recta doccreer moribus uitaq; Euangelium cxprimcre. Non ergo recto pede incedit qui praua docet, nec reucto pede incedit qui uera quidem docet, sed ultita moribus seu exemplo a veritate Eιtangeli ulla OS auocat. Ponitur autem ueritus Euangeli pro uero Euangelio, Enallage Hebraeis usitat ire: Recti pedis Metaphora nota e chiudicationem Petri, aliorumq; in Euangstio' indicat quis fit constituendus terminus cursus ministrorum e bl nimirum ueri Diangelij propagatio. Et defen*sid. Ceu harum sanctim clare hic isti dicat ossi ne illosa uero Euangelio oberrare qui humanas traditiones Euangelicae doctrinnae tanquam addi tamenta quaedam di ciunt. Quaestio seu principalis status huius contro ueritia est Au gentes ut cogendae ad Didaismuri nec ne Hoc enim statu probato aut confutato clarum euadet utram Petrus represrensione dignus nec ne crocndussit. Namsi gentes non sunt o gendae ad Iudai mam certe dignus est Petrus, iurgatione qui gentes sua Dpocrisi ad Iudaismii, cogit. Si uero fiunt cogendae gentes, ut recipialit

Iudaismum, laudandus est profecto Petrus potius quam uituperandus, qui fluo exemplo Iudaisimum G , .cororm imbut mulus gessi te non espc cogerulas ad Iudai inu absoluitur reb