장음표시 사용
101쪽
eum sacra, oracula apud Psalmistam eadem respondeant: ' usia . que huc, inquit divinum Numen pervenies hic aute δε reprimentur , aissus componentur tui superbi fastu i fluctus: Sed eequis
nescit, idem numen rarissime miraculose rebus humanis intercedere , Verum regulariter per causas, Ut loquimur secundas agere, regibusque ut suis officialibuS, atque . instrumentis. - Uti. Nec V. c. Judaeorum rempublicam, vel igne caelitus iiii. misso delere, iuel chasmate aci inferos trahere, sed servum suum NARUCHODONoso REM e longinquo addocare, ut ininisteriali
opera divini conssilii decreta ex equatur. a) Si cruentum bel- tum non sine plurium detrimento immineat, Ii sapietis atquet potens princeps facile provide tam communi tranquillitati, quam suorum civium saluti imagnum periculum metuendum esse, lieni si belli exorsi flamma iam plura coinbusserit, & adhuc latius non fine communis commercii dispendio, grassatura videatur, nec tamen aliud rentedium, quam vis decretoria supersit: cuilibet omnino potentium, tam periculoso torrenti .se opponere, pacisque curam & quidem cum efficacia habere . . licebit. Nam pacem. cu0odire, vel restaurare bonum utique opus est, atqui ad boni operis exercitium non requiritur specialis vocatio, praecipue in ea specie, si qui idem opus, vel meliori, vel eadem & aequali industria aggredi velint delint. q) Nec illud ipsae legalis arbitrii rationes Praecipiunt, ut inhio statim arbiter ignem & flammas veluti spiret, aut mox cum bellantium offensa. pro imperio agat, seu ut amice ostensis ' antea utrinque belli incommodis pacisque commodis, pacis. Consilia commendet, neque nisi his aperte, diuque spretis de- mum duriora adhibeat. Jam vero pacis favor omnino tantus est, ut gradibus veluti admonitionis frustra praemiuis , magis serio de susticientibus necessariis remediis cogitatio suscipiatur. . Nec . O arbitrium iniustae causae patrocinium continet, Uerum arbitor unius partis iustitia evidenter cognita, huius causam . pro possibili acii uvat, quod sit vero res non amplius in eo statu sint, ut seca idum communes regulas de meo & tuo, arbitri' uni lieri queat, eatenus tamen aequitatem .sequitur, quod neU-
traui parrem plane supprimi patiatur , sed pacem conciliet, quae
102쪽
praesenti rerum facie non plane iniusta , minimumque bello periculoso melior videri queat. Vnde non quadrat nuc Alexandri Ictus famosum quondam inexplicabile vinculum, una cum nodo plane disperdentis. 3 Quinta obiectio consistit in mera repetitione priinae, addito, quod nequidem post aequa
consilia frustra tentata, violentiae &armis locus seret, nec eos, qui superiorem non. habent, intra terminos cohibere & adaequa acceptanda cogere liceret. Quasi vero bellandi cupidi-.ta S, tam ante pacem, quam gentium salutem stare deberet. nec gentium reipublicae aliquando interesset, ne gentium rectores rubus suis male & in perniciem aliarum gentium uterentur. smo in prisedentibus ex hoc ipso, quod liberat civitates inter se unius jmperio non subsint, deduximus arbitrii
nostri necessitatona. Alias enim, si visibili communi capiti subessent, ipsi haud inviti, non ad arbitros, sed ad huius imperium, Coorcitionem, atqUe decretum provocaremus. Neque
vero arbiter hic in bellantes imperium affectat, sed istos eo saltem redigere vult, ut animo alios oppugnandi aut an perpetuum concertandi exuto, liberrima Ar a nemine pendente potet a te actiones civium suorum moderentur. Modo alios, vel belli incommodis, vel metu exonerare velint; rerum suarum .pro lubitu sitagentes. Quod Vero 6 Bo EclZRus, ne quidem pro .utilitatum commerciorumque suorum conservatione, potentioribus mediante arbitrio legali, turbantes, aut turbaturos ad consilia pacata trahendi, ius concedere vult: id aperte cum iis, quae doctores iuris naturalis, de iusta rerum iuriuriique nostrorum Violenta desensione recte tradunt, pugnant.
Neque vero est, quod quis hic urgeat, alios quidem, ut actu res alterius regni non invadant, commerciaque illius in ipse civitate turbent, arceri posse; ut vero simul a bellis, . quae inter se gerunt, aut gesturi sunt, insuper Abstineant, litigiumque suum transactione pacifica per arbitrum Proponenda, componant, ad ea spectare, quae aequalis ab aequali salva fronte e poscere nequeat. Nam talia meditamenta haud obscure privatarum sortem, cum statu summorem Imperantium miscent, nec furunculi, aut latrunculi in privatas RaeS ingressum, a vi. N3 , . . hostili,
103쪽
hostili, bellisque publicis, de quae inde continuo metuuntur
incommodis latis secernulli. Vti cnim ad patrisfamilias sectis ritatem regulariter sulficit, furunculum, aut latrunculum clamore, aut teli ostentatione, ab ascensione in techim, vel in . domum introitu cohibuisse; cuim semel violenter abactum ter- .roris recordatio non facile ad nova facinora in loco, ubi con- silium minus ex voto successit, tentanda, redire sinat , nec . . patrisfamilias, qui mature surto, aut rapinae . intercessit, adeo intersit, quid fur, aut raptor domi agat, aut quid penes alios novi sceleris cogitatione subactus, moliatur: ita circa publi- eorum bellOrtim concertationes, res lOnse aliter comparata est. Nam bella non in actu, sed uir re die GRo rio auimadver-' sum est, in flatu consistunt. Continuae hic. sunt, quae fiunt excursiones, invasiones & direptiones, cum in aequore,. tum in terra continenti. Perpetuae nic oriuntur lites de mercibus, e solo pacato aliorsim transvehendis, an innoxiae sint, an alterutrius concertantium hostem iiistructiorem reddant, ade que res prohibitas spectent. Vnde itinera A navigationes perpetuis praedationibus, latrocinio, piratarumque repacitate infestantur. Vt nihil dicam de iusto futurorum metu, ne sci- licui sensim pluees, live iure, sive iniuria in partes bellantium . trahantur, bellumque omnium in omnes oriatur, vel . certe '. qui hostem suum gubellaturus est, victoria deinde efferatur, 'novisque acquaestibus ferocior , atque audacior Delus , aut aput vicinos, aut in ipso illius, qui vano constenIiae meticulosiae scrupulo exercitus, a prudenti Opportunoque arbitrio diutius se continuit, territorio, novas turbas excitaturus sit.' Idcirco summoriun Imperantium securitati minime, gentium, satis prosi citur, si bellum hinet inde gerentes, vel tantum a portis ad tempus arcentur, aut solum pacatum ingressi, inde una atque altera vice eiiciuntur, ni belli somus simul, qui ia- .cile novas flammas hinc inde dissuadit, una cum favilla, quasi restinguatur , prud entique & cssicaci arbitrio interce lente, . quoad eiuS fieri potest . materia combustibilis .cuna titionibus dissipetur, atque e medio tollatur ' Quae quantum a suris, aut, latronis alicuius depulsu distent, netio non intelligit, adeoque
104쪽
legalis arbitriit causam, cum ad suturum bellum avertendum,
. tum ad iam eXOrtum componendUm respicientis . nullo negotio tuetur. illud vero minime. stringit, quod BogcLE s addebat: ita arbimum sub Di iuris conii rvandi decie, aliorum iuraintitulos acquirendi, non me summa iniuria destruere. vel certe oppπηare Nam l)qrbiter legalis, nulla specie utitur, sed ex necessitate intervenit. a) non tam suum. ius allegat, quam communem gentium utilitatem, belli incommoda, pa . cisque emolumenta non ius suum aufert, evidenter id mi benti regulariter , sed si spes affulset fore, ut illud absque diuturna & in commune periculosa disceptatione conseqiii, ὁὶ ita bellum finiri possit, Urbitrio suo petentem. adiuvat. Quod sit. vero t4 prasenS rerum facies pertinacem iuris per secutionem, ipsi persequenti dissuadet, vel.ii metus sit, ne arbitro non interveniente, etiam apparenter iustam causam s vens, pra senti adversarii potentiae plane ,succubiturus, & ille hunc ad longe iniquiores conditiones, quam arbiter proponit, vel certe non ad meliotas, in latista pacificatione adacturus sit, vel si s ius de qegalis arbitri in sentia querelam moventis, anceps ' atu Ue ut, Ut plurimum accidit, altioris indaginis sit, quid quaeso 63 arbitrium legale de iure alterius detrahitῖ Si hoc praestras remedium tantum commonstrat, quo- , modo absque ulteriori satali belli alea, absque plurium hominum inani cruento sacrificio, & absque ulteriori inutili pecuniae profusione , idem, quod ab adversario, secundum praesentimn circumstantiarum moralem aestimationem, non nisi .
post satis diurnam procrastinationem, de dubio suo iuro sperare potest , . incorrtinenti quasi, modo arbitrum audire velit, consequi queat. Num ne Praestat ab arbitro extra partium studia posito& non nisi ad communem, publicamque salutem gentium attento. accipere, & per hoc complacendi studium, . Eius favorem in futurum sibi oppignorare, quam belli ancipiti sortunae, adversariique cupiditati,. in futurum rerum liti-siosarum distributionem, solius belli amore relinquere.. Cur quatis
' Repeti tamen hie pollunt verba ipsius BOELLERI': A nosrι iuris die.
105쪽
quaeso pertinax communis pacis favori dare noluerit. quo deinde forte nullius gratiam merituro,. ad libitum victoris se. abdicandum est y .
g. VIII. Quod septimo de spreta arbitri legalis auctoritate,
quasi exinde minus iusta bellandi causa accerseretur, a por-'cLEsto monitum est, id nec ΠOS,. nec argumenta nostra, pro
Iegali aequilibrio allata, ullo in o .serit. Nec enim huius aris bitrii iustitiam in contemtu arbitri quaesivimus, nec eam ex capite iniuriarum factarii in deduximus. . Nam hoc nequidem satis apto fieri poterat, cum suu damenta iuris legaliter arbitrandi inter gentes, ubique ante coeptum arbitrium iam adesse, nec ex ipsa arbitrii tractatione denissin subnasci debeant. Scilicet praesutio amica arbitri & pacificae tranSactionis tentatio, ad a- .gendi modum, harum deinde repudiatio, ad fata quasi,. non
vero ad causis iustificas, vel iuris arbitrium faciendi ori inem speetant. Vti v. c. in foro precedens debitoris' interpelitatior,& huius procrastinatio i aut solutionis detrectatio, ius crediti , actionemque non producunt, i d tantum occasionem praebent' apud iudicem aequa postulandi. Quare ἰonge aliis fundamentis
arbitrium non um paulo ante surtui simuS, atque corroboravimus. Competit arbitrio legali ius Quin cogendi, licet contemtus contumeliaeque absint respeetu benagerentium, illique modestissimo orationis' genere utantur, ac non nis ampli sinio honoris praefamine 'praemiso, ab ulteriori concertatione violenta absit nere recusent. Non enim de mera civilitate splendidoque
verborum apparatu, non satis decore observato, . aut de la satantummodo agendi condecentia & elegantia, sed de salute &tranquillitate, cum communi., tum quoque huius vel illius gentis peculiari turbanda, aut turbata, hic disceptatur, ad echque ab arbitrist ' non illi , qui morum urbanitatem non setis -curavit, sed qui vim & arma minatur, atque uti ipse quietis impatiens est, ita & aliis aliorumque commerciis, eandem invidet, dies dicitur. 8. - Ita esto, Ut BO LYRus contendit, si cietatis humani generis ratio imperantibus praecipit, ut si im-.becillioribus validiores succurrant, et) ut non pro lubitu prout
affectus suggerunt , cuilibet disceptantium , quodlibet sine
106쪽
oimii iuris specie demant. aliis autem vicissim addicant. Sane nec alium arbiter noster segerit. i Minus potentum causam agere a ad iuris naturalis dictamina de meo & tuo inter par- tes respicere, ii regulariter pro norma est. Sed annon quae ci) duplex nolcitur ratio status ordinarii & extraordinarii λ an- non et duplex inde oritur ius , ordinarium scilicet & necessitatis extraordinarium. An non o & in uno civili imperio, aliquando salus huius, vel illius subordinanda saluti civitatis communi, & inde temPeranda λ Annon omnia magna exempla, quod si ea ad stilum ordinarium refers, aliquid iniquitatiS habent, quae tamen, si ad rationes flatus publici, principue necessitaris extraordinariae exigitur, & secundum illas expenditur, utilitate communi compensatur. Nec qUge BoECLERi querela est, haec medicina modum excedit, siquidem& secundum artis medicae regulas, gravitate mali ita exposcente, aliquando cauteria, imo abscissio partis alicuius, quo totu III corpus servari possit, adhibentur. Quod vero sua opinione iusta bel a parantes ad pacem, non nisi mediis pacificis duci velint, ad ea vota pertinet. quae tamdiu attenduntur, quamdiu peY salutis communis necessitates, non aliud ordinatur. . IX. Sequitur nunc secunda quaestio, de iustitia legalis arbitrii, quod ex aequilibrii conservandi ratione speciatim interponitur, & si opus est, etiam vi defenditur. Sed rem ab ovo repetamus. IJ Noscimus, quod corruptae humanae naturae haec indoles sit, ut regulariter quilibet suis rebus, suaeque existimationi singulari, nec non suis commoditatibus, aliquid addere, alteri autem .circa eiusmodi bona aliquid detrahere. adeonue ipli nocere, velit II) Hae cupiditates tanto facilius& venementius se exerunt, quanto maior adest, externa licentia , quantoque remotius ab aliquo moderatore, sive rectore homines agunt. III) Hinc facilius illis abripiuntur summi.
Imperantes, quam unius civitatis cives, quibus non tantum
curta domi supellex, sed insuper leges & superior legum exe-eutor angustius agendi spacium circumscrinunt, & perpetui Observatores ad latus quasi adstant. Cum IV vicissim summi imperantes, solo defectu potentiae domesticae, ne aliquid con- O tra
107쪽
ira vicinos audeant, cohibeantur, nullo autem superioris in republica sua imperio contineantur. V) Adeoque privatis duo obstant, ne pro lubitu agant, summm imperantes vero, non nisi unius propriae impotentiae impedimentum remoratur. Itaque VI) hoc unico, per sussiciens potentiae incrementum sublato, cum vELLE se ipsum exaltandi aliosque deprimendi iam adsit, nunc autem & POSSE accedat, nihil amplius, ad execu-
tionem affectus ambitiosi deest. Sed eiusmodi potentior princeps VIIὶ prout voluntas, atque potestas suggerunt, actu quoque latius grassatur, aliosvue infra se, & se ' s. supra alios sive volentes, sive invitos constituere laborat. Porro VIII) quoad invitos sestuosos hic labor, non aliter concipi potest quamsub speeie belli. Nam IX paucissimi iugum subeunt Volentes, e contra
inviti plurimi. Igitur X ut plurimum ab eiusmodi potenti, non nisi bellum expcelari potest. Bellum autem XI bellum serit, nec aliter quam adversarii bello reprimitur. Quare XII) ubi nimium
excrevit potentiae inaequalitaS, ibi continua bella, ubi vero XIII mutua potentiarum aequalitas, ibi potentia potentiam cohibet, sistit & rem ad eum statum quietis reducit, ac si neutra ex parte , potentia bellum auspicandi, adesset. Sed quomodo XIV) haec potentiarum exaequatio obtineri poten, nisi emcacissimo aequilibrio λ Ergo tandem XV eadem erit pro pace obtinenda aequilibrii, quae ipsius huius exaequationis necessitas, quae necessitas eidem aequilibrio iustitiae quoque speciem conciliat, de qua hactenus qUaestitim. 'a. f. X. Agnoverunt huius nostri aequilibrii necessitatem, eum Rex Henricus, tum Abbas in suis synematibus unionum. Nec enim unionem aliquam durabilem sore crediderunt, nisi
sun- Naturae humanae teste THuciDIDE insitum es potemiores velis dominari imbecillioribus add. HVBER. histor. civit. p. 4. I. Celerum ad hunc 3 pertinet sapientissimae ELisABETHAE Brittonum reginae gravis oratio, qua auxilia Belgis contra Hispanum missa tuetur p. ara. yo1. 3ts. Og apud CAMDEN. lndicat arbitrii necessitatem illud cAs sAp Is ἰ tinum tempus esse de pace aeendi. dum i viterque coNpitir σPARia Abigo videntur. Nondum scilicet everso aequilibrio. imo ct onor.
L II. e. XXIII. Druidum apud Gallos arditrandi veterem potestatem ipse laudat.
108쪽
sundamenti loco summis imperantibus pro possibili domina
tiones assignarentur aequales. Nec aliter censuerunt veteres, nec aliud remedium pro potentiorum ausibus, ne minus potentes sibi subiicere, atque ita in tantum suas ditiones augere, ut omnibus formidini, multis exitio esse possint tentetu, refrenandis , quam sere solum aequilibrium commendarunt Imo in civitatibus quoque democraticis, quarum gubernandi forma, proxime ad indolem magnae illius reipublicae, in qua
summi Imperantes inter se agunt, accedit, eXperientia rerum magistra cives docuit, quam periculosa sit, unius civis piae reliquis nimia eminentia. Quare, ut hoc incommodum, una cum pluribus , quae indo sequi solent evitaretur Lacedaemonii olim Ostractimum suum introduxerunt, cuius instituti summa eo redibat: nemo unus civium silus ex-eellat. Inter gelites 'I. Europaeas eadem opinio obtinet. Nam
cur Europam quasis sub specie librae sibi sistunt politici, cuius examen Anglia sit, nisi quod & Europae salutem prudentis
aequilibrii exercitio constare existiment. Est vero non tantum' summab aequilibrii necessitas, sed etiam non spernanda utilitas, Nam aequilibrium mature exercitum belli futuri calamitates avertit, praesentis & iam veluti ardentis miseriam. finit. Quot quatib provinciarum devastationi, Quot urbium eversioni, non Obviam itum, quatitae sanguinis effusioni, nunc hinc inde vix evitabili, & crebrius reiterendae, non parci potuisset, Opportune quondam adhibito aequilibrio λ Praeter communem gentium rationem status, huius quoque, vel illius principis peculiariter interest, ne a vicino nimiiS sive ac emonibus, ' a. Oa sive
TEsMARus ad L. il. e. r. g. IT. GROT. Negar audior G negabit potent, ' am alteriur, nimiamicilicet, belli causam esse, intιrim g/ntium praxι hoe es contrarium, ut e Gracis Romanis scriptoribus demonstratur. a. Scilicet in aequilibrio non de iustitia acquisit sonis, an iuste captum, auraptum in osse, verum de instanti imminentique publicae tranquillitati periculo disputatio est. Vnde in hac controversia inter accessiones legi. timas, iureque v. c. delatas hereditates, ct inter belli iniusti aequaestus non semper distinguitur, cum a NiMio par sit metuendi ratio. Nec enim
interest gentium ulmis potenti vicinarum, quibus instrumentis oppri-
109쪽
sive acquisibus locupletato, atque ita aliorum spoliis 1emel assueto, eandem sortem, quam reliqui iam in servitutem redacti subierunt, experiri Iubeatur: in tempore providere, principiisque ipsis obstare, ne frustranea aliquando sit medicina sero parata. I o non sibi tantum, ViciniSque gentibus, sed propriis etiam civibus, si eorum personas, atque bona in tuto constituere velit, aequilibrii confervationem bonus princeps debet. Misera enim conditio civium est, cuiuS reS imperantium negligentia , in eum statum adductae sunt, ut pax& tranquillitas civitatis , toties ab invidenda vicini potentia turbari queant, quoties huius ambitioni, partis semel nimiis viribus abuti, finiti morum que patientiam exercere, placere commodumque videri possit. g. XI. Interim his non obstantibus sunt, 'I. quibus aequiqlibrii nomen odiosum, & potentia validior, nimium eXcre cens minus idonea iusti belli causa videtur. Argumenta afferuntur varia, quae notabilem iustitiae speciem ostentant, &quantivis pretii esse videntur. Primo dicunt , vetus lex est: suum cuique tribuendum esse. a) Nemini invideri debere iustum . incrementum, quod ipsa fata ei non invideant 3 uti in civitate, divina quasi providentia constitutum, ut pauperes divitibus: misceantur , ita non absimilem. quoque inter genteS potentiorum minusque potentum differentiam aequo animo seren- dam. 4 Gentium eadem ossicia inter se esse, quae hominum singulorum, aut concivium actiones moderantur. Atqui I in CiVitate nemini per concivem ius quasitum auferri, sed quemlibet alterius exemplo, atque industria tantum ad parem rerum suarum curam, paremque iuxta alios ditescendi diligentiam, qua non parum commune totius civitatis robur augetur, de adversus hostes instruitur, excitari debere s) iusti belli non nisi unicam, quasi causam esse, iniustam scilicet la sonem eius, qui arma capessere cogitat. Ab omni 6 ratione
. atqui mantur, sed tantum ne opprimantur. Vti privati hominis non refert, an iusto pretici empto ense, an alii per fitrium subducto gladio vulneretur, sed ne vulneretur' I. Const. GROT. L II. c. r. g. r7. evFEND. L. FIII. c. m. s. s.
110쪽
aequitatis ad horrere, non propter Vim perpessam, sed propter vim pati posse tantum, alteri vim inferre velle. Adversus incertos metus a divina providentia I ab innoxia cautione, non a vi bellica praesidium petendum csse. Incerti 8 periculi suturi suspicionem, id quidem suadere posse, ut mature tibi praesidia circumponas, non ius facere, ut prior vim adhibeas. Qui hactenus se) nondum laesit, de eo & imposterum, quod
intra officii sui limites se contenturus sit, merito praesumendum. Certe IO) utilitatem .nostram, non nisi impudenter cum necessitate misceri, ataue ex illa, idem ius in res alienas, quod haec aliquando conoecit, perperam deduci. Enim vero 'haec omnia tanti non sunt, ut legalis aequilibrii arbitrii defensi nem deseramus. Primo enim suum merito cuique relinquitur; quamdiu salutis pacisque publicae, lex non aliud suadet, hac enim in discrimen ad lueta, non inique meum R. tuum iustis limitibus coercentur. Iam vero per nimiam gentis alicuius increscentem potentiam, .non tantum pacis communis rationes tu ibari posse, sed ab omni aevo sepius turbatas esse, . qui1 ne gare, atque insimul, quod spes sit imposterum aliter cum rebus humanis actum iri, quis affirmare potest y Deinde abi crescenti potentiae obicem ponere non cum fatis lucta, sed propriae securitatis necessaria providentia est. Neque netis habendum etiam iis, quae a satis permittuntur, malis remedium afferre. Alias enim nee medicinae contra pestem a satis immi sim innocens usus esset, nec bello deo permittente, Contra nos excitato, vis & arma sine vitio opponerentur. 3 Institutum vitae civilis immane quantum, a laxo illius reipublicae
omnium gentium nexu differt, ibi facile pauperibus contra divitum iniurias apud magi stra ius praestidium est, vel certe esse debet, sed gentium securitatem, quis curabit, si prudentem aequilibrii arbitrum demisy Atque hoc ipsum dilcrimen Min haud obscure ostendit, quomodo temperanda sint civium in ter se osticia, ad integras gentes applicanda, praecipue in quae stione de iure desensionis. Nam ius belli privati desentivi, Ouali in momento consistit, nec ultra illud tempus, quo iussicis copia haberi non potest, extenditur. Idque ex iis r