장음표시 사용
71쪽
istis, quibus sorte iam in medium allata argumenta, ad dubiam recidendum talis instituti exillintiam sussicere non videntur . secure experientiam obiiceru, ' donec eandem per contrari-ρm experientiam refutent, sat diu otiosi esse queamus. XII. Imo quasi per impossibile demus, unionem pro -- , ut loquimur nimiam praevalentibus Henrici & asseclarum copiis, consiliisque astutis, Obtentam fuisse, valde tamen dubium restat, an etiam pro satu, durabilique societate accepta perstitis et. Nam initio commune proverbium est, quod communia a plerisque Inegligantur. Quilibet socius regulariter. in communi societate mavult experiri alterius diligentiam, communisque commodi cuFam, quam paulisper posthabitis propriis negotiis, ipse circa communia industriam eXercere, operique manum admoVere. Qui naevus cane sine dubio quoque nostrae societati, atque Unioni adhaesisset, eiusque conservationem multum impediisset. Imo accedunt speciales causae, quae prae coeteris eidem finem accelerassent. Etenim primo, primum se unientium. vel unire cupientium incitamentum apud plures erat asseelus odii, Gallorum studiis contra domum Austriacam vehementissime excitati, partim spes libertatis . aut praedae. Sed quam facile accidit, ut talis assectus iterum sedetur, imprimis, si deinde odio aliquo abreptus videt, prour hic citra controversiam successu temporis in facto contigissecquod per odii eXecutionem reS quidem mutentur, sed non in melius ubique emendentur. , nec nova reipublicae forma. veteri praestet. Quodque Omnis imperandi parendique ratio sua colimmoda & incommoda habeat. Deinceps spes praedae inter a mulos adhuc incerta erat, & apud alios invidiam paritura. Vlterius ipsa etiam libertaS, quam V. c. Hungari, Boliemique
sibi proposuerant, fatis & quidem in capitali electionis regum
negotio concisa, perque peregrina Vota eircumscripta erat ue ita, . ut multa agendo haec duo regna pauca consecuta fuissent. Porro non exigua semina contentionum & aemulationum , in ipsa quasi eonceptione, unioni inserebantur. Sic Polonis solis ac tedae debebant aequaestus provinciarum Turcae eripiendarum.
72쪽
Sic Suecorum; Danorumque Regum deterior erat, qUam v.
Galli & Hispani, circa constituendos assessores magni Synedrii conditio, cum illi singuli quatuor, hi sorte tutictim quatuor nominarent. Sic Dani, Polonique regeS sibi eligere poterant, Hungari autem Boliemique gaudere debebant, regibus aliunde datis Sic Helvetis citra meritum insignia spolia destinabantur,
ut illi de satis pingui lucro, & imperium de suis gravi damno
aliquando concertaturi videtentur. An illud etiam consilium, quod Henricus animo volvebat, ut papam supra omnes ' I. reis ges exaltaret. & quasi caput unioniS constitueret, nihil incommodi attulisset, nec curiae Romanae turbas hinc inde ciendi occasionem dedisset, docuisset Omnes samosa rerum magistra experientia. Quae eadem quoque comprobasset, quod civitatum rectores certo aliquando unionis taedium, ' a. & ambitiosa pristini singularis imperii cogitatio vexasset, quae duo sola toti operoso instituto evertendo abunde suffecissent. . XIII. Sed cum Abbas Sancti Petri systema unionis deanuo in scenam productum, mutaverit, quasique novo induis mento exornatum, non tantum Omnibus, per Europam h bitantibus Christianis, verum etiam Turcarum Monarchae &Barbariae dominatoribus eommendaVerit, consequens est, ut& sub hac nova mecie idem denuo exhibeamus atque inspiciamus. Constat ex huius mente futura pacifica societas e XXVII. membris, salvo iure addendi Chamum Tartariae. Ordo subis
i. Did toni V. p. 6s. Alis en elevant son authorire pontificale au souve. ratii degrε sur totas ROys, princes, republiques ct peuples catholiqueti v aceroissuat de heaucoup se domination temporelle. Posses etiam dioeere Henricum his lenociniis mulcere voluisse papam, sibique placare. ut deinde in eius consortio, universe Christianismo imperaret. Sed iam ante Henri uin alio1 principes Romanorumque Caesares eiusmodi ea uotiones fefellerunt. Vt n sum ' . - a. Tempora dici solet mutantur ct nos In ipfis mutamur. Hoc aevum
fert imperatores pacificos, illud bellicosos. Quod antecessori mire piaeuit suecessori isplicet. . .
73쪽
Helvetia 8 Hetruria cum asseclis ψ) Genua Luca cum qui- ... busdam Italiae principibus Io Papa ii) Veneti ia) Sabaudia ia)Lotharingia lin) Dalila d) Electores ecclesiastici cum quibusdam civitatibus imperii i6) Palatinus cum nonnullis principibus 17 Elector Brunsvico - Luneburgicus additis quibusdam principibus & civitatibus, i 8 Eleelar Saxoniae 39 Eleelar Bran-denburgicus Io) Curiandia al) Austria cum Bohemia & Hunis .garia sua eta Polonia 23 Tureia 24 Ruilia 23) Suecia 26) Ma- .rociae imperium 27) Barbaria. Summa conventionis capita sunti) ad pacem in perpetuum inconcusse servandam fiat unio inter' omnes seminos Europae Imperantes, assumtis in societatem Cetario, Turca, Barbariaeque dominatoribus. Quem in finem, congregati illorum legati, consenserunt in has leges atque
. conditiones. Initio regna omnia, OmneSque reῖpublicae modum
cnm imperandi, tuna ad imperium perveniendi, hactenus semel receptum conservare, ipsis imperantibus iura sua circa leges condendas, & curam religionis, salva & integra manere, palia conventa in regnis eleetitiis immutata persistere, atque haec omnia pm maiori securitate unionis auctaritate confirmari &eorroborari debent. Hoc unico, communi summo unionis consilio, in singulis XXVII. civitatibus reservato, ut pacis universalis curam ubique habeat, & ne arma usibi, nisi ad bellum adversuS eum, qui communi senatus consulto hostis haberi iussus est, capessantur, aut milites conscribantur, sedulo provideat. a) Nulli civitati aliquid addatur, vel dematur, nec binae sub quacunque specie iungantur. Acquaestus ad comdendam novam civitatem seponantur. Omnibus mutuis petitionibus, imo & titulorum circa non possessa usui, per ipsam unionis subscriptionem in aeternum renuncietur. Ρaucis: uti
quilibet hactenus tam in suo, quam in alieno possedit, ita in o serum possideat. 3) Vnio operam det, ut si principes quidam,
vel propter aetatis, vel aliam imbecillitatem ipsi rebus suis ktis superesse sorte non possint, integro hoc tempore illorum
personis, iuribus atque facultatibus, tam Contra malorum Veianeficia, & seditiones sectiosorum, quam aggressiones hostium,
74쪽
satis bene valideque prospiciatur. Missis, si rumor aut fama increbescens, aliquid sinistri suspicari iubeat, mature iudicibus delegatis, qui in prava molimina inciuirant, & post inquistationem, eadem ex debito puniant, α coerceant. 4 Caveant singula membra, ne sine consensu trium quartarum asse runt senatus, inter se in quaedam pacta singularia arcane & extra communem curiam conveniant. Alias enim, uti unio pacto rum a se confirmatorum, nunquam defugiet auctoritatem, ita
de illis, qui clanculum sectiones machinantur, tanquam de publicis hostibus statuet ue) Commercia exerceamur, uti ante ultimum bellum. Si quid aliquibus videatur circa illa innovandum, id non aliter tentetur, quam ex aequo& bono, ne non supremo senatu, ut in praecedenti capite, suffragante si Arma, nisi contra hostem, quiescant. Quod si quaedam civitas aegre sibi fieri credat, rem porrecto lipplici 1ummo senatui libello denunciet, atque vel compositionem amicam, Vel
laudum feeundum pluralitatem votorum, decenter eXpectet. Ceterum in eum, qui mandatis, aut pronuntiatis unionis parere recusat, Vel bellum senatu non consulto suscipit, vel unionem plane acceptare detrectat, ut in hostem prolesium animadvertatur. In causis autem decidendis senatores . non ex
suo arbitrio, sed prout domini illorum iubebunt, iudicabunt. τ) Vnio in confiniis tribunalia constituat, quae de litibus inter diversorum principum cives exortis , modo summa de qua disceptatur, decem mille libras argenti superet, pronuncient,
quae autem minoris momenti sunt, ad iudices locorum ordinarios remittant. Principum vero erit, sententias ab his tribunalibus latas prompte, non aliter, quam si ipsi iudicassent. exequi. 8 Vt vero unio eo validior sit arctiusque cohaereat, singulae civitates iam recitata capita suis sigillis munire, nec, ut quicquam mutetur, aut novetur permittere debent. De quibus autem in hac unione nihil pactum conventumque, de illis secundum duas tertias votorum senatus statuendum erit.
Hisce praesuppositis, adduntur deinde ab Abbate plures adhuc sive regulae, sive observationes, quibuS Opus este putat partim, ut sundamenta huius unionis non in lubrico, aut insta-
75쪽
biliter, sed solide locentur, partim, ut totum systema, deinde eo magis apte atque cum successu ulterius expoliri possit, J De loco curiae huic senatui Europaeo destinando et De iure
numeroque suffragiorum singularum civitatum. 3) De perpetuis unionis per singula regna habendis speculatoribus, & an nihil contra unionem vel pacem tentetur obstimatoribus. 4 De copiis bellicis aequaliter e singulis nationibus seligendis, de Obligatione potentiorum, pecunia minus potentibus assistendi, se aequali militum numero per singulas nationes tempore pacis alendo. 3 De praemiis subditorum, qui bello inter principem suum& unionem exorto. principe deserto unionis causam defendunt 6 De praemio illorum qui machinationes contra unionem detegunt, deque iuramento principum civitatum, singulis anni S, una cum praecipuis administris suis, bde Unione eiusque legibus tuendis, praestando 7 De limitibus acquaestuum apud Indos, per commissarios unionis definiendis s) De curia unionis valictissime munienda & instruenda 9 Deindemnitate Belgis, pro Traiectino territorio senatui conincesso, praestanda Io De belli duce caute per plura, non ex gente regia eligendo, circumscribendaque eius, circa prinmotiones praefectorum militarium potestate Ii) De qualitate Pleni potentiariorum & Vice plenipotentiariorum , in curia constituendorum, de gradibus in promotione mini strorum unionis observandis ia) De praesidum senatus dignitate per singulas septimanas ambulatoria, l3 De diebus consessus, de modo caulas ad senatum delatas examinandi, de cameris, sive conclavibus senatus subalternis secundum diversitatem causarum ordinandis, de idiomate senatus, de libertate religionis
senatorum, de moneta unionis nomine cudenda I4 De munimentis a Craro& Turca, in locis limitaneis communi sumtu extruendis, alendouue ibidem limitaneo milite. Tandem annectitur simul, quaedam unionis pro census contributione definienda matricula. ιβ. XIV. Ne autem de tali unione formanda, principibusque ad eam alliciendis, lector desperet, provocat Abbas i ad exempla similium unionuin Amphyctionum, Germanorum,
76쪽
Belgarum, & Helvetorum, additque a) ex his exemplis iamisi inulas unionis mutatis mutandis depromi posse p) Vrget
pauciores esse hodie summos principes, qui unionem constituere debent, quam olim cum Germania, pluSqua in bis centum diversis capitibus, post extinctos Carolingos constitisset, qui tamen omnes communiS unionis consilium prudenter me ditati, feliciterque executi essent. 4 Maxima recenset huius unionis emolumenta, non tantum in minUS potentes, quos hecessitatis ratio per se ad coniunctionem cum aliis cogit, sed quoque in valde potentes, qui suae defensioni, alias sibi soli etiam sufficere videbantur, certo redundatura. Haec ipsa emolumenta non tantum satis ampla, sed & constantia, imo Perennia atque aeterna, nec unione semel rite ordinata, ullam vim, pacisque turbationem ive in gremio huius unionis sive ab exteris nostibus, unquam metuendam fore contendit. Urget.
6) exemplum Hemici IV. qui satis propriis armiS niti, atque per bella gloriose gessi se efferre potuisset, nihilominus universalem istiusmodi unionem his omnibus praetulisset, aliosque ad eandem amplectendam operose invitasset. Tandem 7 unionis praestantiam ex eo, quod per eius leges fundamentales,
OmneS mutuae petitiones tollantur, omnis ulterior de finibus contentio componatur, adeoque tantum non omnis litigandi
occasio in futurum praescindatur, & rqdicitus quasi evellatur, summopere commendat. Sed placet primo utriusque systematis collationem instituese, & deinde demum, an Abbatis meditationes nullis plane dissicultatibus premantur, brevites
g. XV. Ex utriusque collatione, patet, quod Abbatis me ditamenta circa haec potissimum capita ab Henrici IV. consultationibus abeant. . I) Abbas constituit plures suffragantes plu- .raque suffragia a) plures assumit in societatem, ut CZarem. Turcam , Barbari atque dominatorcs. 3J Institutum Abbatis tendit ad alium. scopum, nec 'Austriacos Germania eiicere, nec Hispani imperium ita coangusti re, nec Papae, Sabaudo, Venetis Belgisque tot incrementa addere, nec portam Oti mannicam destriaere, nec reipublicae Christianae nomine, sed
77쪽
societatis pacificae omnium Europae Gentium titulo potiri , noscique cupit. Alia hic est divisio & subordinatio collegiorum, alius modus contribuendi Zc alius copiarum numerus. Mobservatur hic inter singula membra aequalitas iurium, circa praesentandos communis senatus assessores, Vota, numerumque
militum. 6) Non certum directorem, qui ad hanc societatem alios invitet, eamque stabiliendam curet, commendat. 7) - .mnia cogitata sua Abbas distinctius proponit, aptius collocat, evidentius connectit, speciosiora unionem tuendi media suggerit, OperosiuS, quae in contrarium moveri possunt, examinat, & refellere conatur, quam quidem Henrici IV. consili. arii. Vt proinde I nec respectu domus Austriacae iniquus vel plane iniustus erga istam affectus, nec 2 indifferens atque sine omni causa suscipienda Turcae oppugnatio, vel eXpugna-.tio, nec 3) relicta in sIstemate eadem aemulationis perpetuae semina, quae in recensione systematis Henrici commemoravimus, hic in contrarium obiici queant. Neque vero ab Abbate quicquam tradiditur, quod noxium, aut iuris, aut ipsi sublimiori Christianorum disciplinae repugnet, vel verat utilitatilentium aperte refragetur. Vt quivis, qui rem recte aestimat, iteri cogatur, quod Abbas sanctissimis regulis amoris a Psalmista, ipsoque Christo inculcatis, communi autem hactenus vitio neglectis, succurrere, iisque sat firmum praesidium, atque perpetuum munimentum egregio cetera Hudio circumponere voluerit, nec eXigua pro suo consilio laudis adorea donandus videatur.
f. XVI. Enimvero, si ad quaestionem de huius Systematis usu atque introductione in praxin respicimus, non una sunt, quae sine speciali illius, cuius in manu omnia sunt. Cui-
ue ni nil impossibile est, assistentia tam nobilis instituti syemifficillimam reddunt. Imo nec Abbas ex omni parte a gentis Germanicae praeiudicio. LIoriaeque imminutione abstinet, nec a partium Gallicarum Hudio satis sibi temperat, quod utrumque paucis modeste iam ostendemus. Initio recurrunt, hic praecipuae dissicultates , quas antea systemati Henriciano
opposuimus. Amor scilicet communionis iam diu refrigescens. r
78쪽
scens. Desiderium humanum in solidum habendi regendique, illud, quod homines habent & regunt. Odium & taedium alterius esse, dum suo esse licet. Diversitas nationum religionum, morum, rationumque status. Praecipue nunc Turcis, Barbarisque ad novae unionis epulas ex Aria & Africa stinui invitatis, dissicultas limites tam compendiose tuter tot gentes terminandi. Perplexitas mutuarum petitionum, seu praetensionum, item spes quem principes fovent, praetensionibus suis, vel cito, vel certe sero potiundi. Deinde homines non habent pro pulchro, eleganti, utili, iucundo, honestoque, nisi quod propensio dominans, nativumque assectuum temperamentum tale esse iubet. Vnde hoc argumentum: me aut illud cum hominum cupiditatibus conuenit, ab iisdemque pro bono haletur.
Ergo illud non tantum appetunt, sed in illud Fane ruunt, opibme concludit. Alia vero illatio: me vel istud sua natura atque in se rationem boni continet, ergo ab hominibus desideratur 9 executioni mandatur, in experientia philo phica, man festo consecutionis vitio saepius laborat. 'I. Atqui huc tota
's. Non tam bene eum rebus humanis agitur, inquis, SENECA de vis. Mat. c. l. , ut meliora pluribus placeant. Aliud, quod factum optimum, aliud quod usitatissimum. Et pars ideo peior os . quia maior. Tam inrιν chlamy taros, quam coronatos. Vnde Λhhas non debebat contemnere amici illius obiectionem p. a , qui dicebat, principes non subscripturos este huic systemati . ct se hoe certo scire, quod hoc facere nollent, licet eausas huius repugnantiae latius deducere non posset. Nec enim tam ad rationem homines vivunt, quam ad similitudinem propriamque cupiditatem. Neque hic distinguendum eum AasATE inter commoda huius ct futurae vitae, quasi pollerioris generis commoda , utpote in sensus, non adeo incurrentia, homines non adeo curent, bene. autem priora. praecipue cominus ipsis ostensa. Nam x pietas habet promissionem hui- t aeternae vitae re tamen parum excolitur, vitium est etiam in hoc mundo sui ipsius poena, quo tamen non obstante, homines vitia prae virtute sectantur. Nee in genere secundum sua principia . aut dogmata, de quacunque vitae classe sermo sit, sed prout affectus dominam praecipit, agunt. a) Nec commoda unionis adeo evidenter certa sunt. ut mox audientem persuadeanti Sicuti enim certum est, quod persecta
79쪽
vis rationum ab Abbas e pro sua unione allatarum, huc robur responsionum ad adversariorum obiectiones datarum nervus redit. Neque iure vane, aut subtiliter a nobiS moueri,usUS, rerumque eventus suis Abbatem docuit, dum opinio. quasi si,us 1it systema suum mox in tractatione, nuperae pacis Vltraiectinae ambabus manibuS, a magnatibus acceptatum, approbatumque iri ipsimi in hunc usque diem fefellit. Sed licet haec generatim pselata susticere postent, omnibus pro tuitione systematis unionis
speciose conductis, redarguendis, placet tamen quaedam adhuc nominatim perlustrare, atque examinare. Sic i) praeci puum fundamentum collocat in aequalitate, & tamen sintulfuturae societatis constituit membra inaequalissima , quarum diversa potentia; ut APBATEM. habemus confitentem, qUindecies & pluries longe se invicem exsuperat. Neque praesenS n cessitas divisionem eXcusis, nam cur v. c. sine ulla necessitate Curia iam a Poloniae rationibus separavit λ cur Imperium Romano-Germanicum in septem status independentes , eximero arbitrio distraxit Τ. cur praeponderanti Gallorum potenetiae, amissas aliquod urbes restituendas esse contendit λ et) illud oppido cum omnium potentiOIum gustu pUgnat, quod V. c. Duci Curiandiae idem, qui v. c. Gallo, aut Turcarum Sullano exercitus ' a. suifragium circa res status publici idem, potestas
sena ct secundum virtutem instituta unio, certo bonos fructus latura esset rita de unione hominiam prout iam istat, mali scilicet perversi ct c. non potest sere melius sentiri, quam de ipsis unientibus, seu unionem con- stituentibus. Α' unionem AEnAms qnadrat illud tritum: Duste helltim inexpertis, licet mala eousectaria non adscribenda sint soli unioni , sed& te unientium vilio. a. Haec edpiarum. aequalitas, ut scilicet ieeundum leges unionis sund menta lex, nemo sociorum ultra duodecim militum millia, hunc numerum enim Abbas definiti alat, haud parum sane potentiorum principum mentes excreebit, antequam a se impetrare possint, ut unioni se adiungant. Nam I) in amplitudine exercitus nunteroque militum. potissimum suam prae aliis eXcellentiam praestantiamqIre, magni principes, praecipue dum adhuc in florenti vegetaque aetate vivunt, sibi conia stituunt, reliquam Pompam, quam Λbbar ipsis commendat v. c. aeis
80쪽
lenatorem mittendi eadem , imo si ipse sumtibus serendis, forte non par sit, pecunia gratis & largiter a potentioribus sociis subministrari debeat. Neque rem conficiunt ipsius additamenta, quod, qui plus lucri ex unione percipit, etiam plus impendere debeat. Nam potientiores pro supplendo ratiocinio: s quoque plus a ctoritatis , pluraque s rogia haberi debet, sine dubio secundum logicae politicae suae praecepta, superaddent. Neque credibile est, quod tam notabiliter distii Elarum civitatum legati, in Senatu confidentes, se invicem
aequo semper animo, sine arrogantia, sine contemtu, atque
sine suspicione respectaturi sint, nec ispius res in simulates, a que mutuaS exprobrationes unioni parum prosicuas, si casus contingeret, unioque existeret, eruptura sit, 3) quod quilibet Rex in sua regia non tantum Ambasiadorem unionis, sed quoque per singulas maiores provinciaS, eiusdem residentes perpetuos, & non quidem ut meros hospites, aut legatos honoris causa, bona gratia receptos, eademque si e re visum iterum dimittendos, verum, ut commissarios & inquisitores aeternos, non tantum serre ; sed etiam in suo munere inquisitorio, eo, annon in sua civitate aliquid, quod unionis senatui se non satis probare queat, agatur, tendente, & colliniante, omni studio, secundum Abbatem nostrum, adiuvare tenea-
. tur: dium splendidarumiextructionem , aulae elegantiam , pedissequarum multitndinem, conviviorum luxurn, pecuniarum acervos, sumtuostim supellectilis apparatum administrorum togatorum purpuram, vulgaris, atque cum aliis minorum gentium diis libi communia esse existimant. Solas peditum equitumque turmas, cohortes, legiones, pluresque pha. langes ad nutum in aciem & ad conflictum prodeuntes, subditos obe. dientia continere, vicinorum venerationem, hostiiun tremorem ct te rorem parsre putant, sussi agau teque rerum usu quotidiauo firm:ssime credunt. Neque vero a aliter magna civium pars rationes suas subducit, non tantum milites, illorumque praefecti, principum suorum coώpiarum multitudinem, ubique repetunt & iactant, sed quoque civilis sapientiae conditores esdem chorda oberrant, atque excellentiori rei
. militaris instructu ι potentatum constare, publice docent. Quo itaque. Orationis genere Rhetor rem yggredietur, qui hanc philosophiam eptia. cipum animis, ubi tam altaa radicta egit elicere intendita