장음표시 사용
61쪽
tam dissicili negotio interveniret, ut ita, quod communis Rhetoricae flosculis ab Austriacis & Hispanis obtineri non posset, oratoria sacra, pietatis, religionisque λογοις κοψ in subsidium adhibitis ab iisdem impetraretur. Tandem vero, qUOdapprime ambitionis affectus suggerebat, vis & arma, diutius, di ut dominandi cupiditati videbatur, pertinacius, Austriacismum tueri volentibus, initio eminus commonstranda, sed uutimo, & quidem ad suppetias serendas tota Christianorum so- . Cietate, cuius non exiguam partem spes praedae iamdiu subegerat concitata, conserta pugna plane inferenda erant, Idem
g. IX. Ouo vero magis sutura unio ad genuinae atque du-, irabilis reipublicae normam componeretur, A utrique tempori eum belli, tum pacis rite prospiceretur, Varia in communem illius usum collegia, nec non modum contribuendi, mittemdarumque copiarum auxiliatricum, in futurum usum Henricus cum administris definiebat & excogitabat. Collegia volebat esse septem. ' tu Primum generale & omnibus provinciis commune, reliqua specialia elle debebant. Ad primum pertinebat, ea, quae in universum toti unioni sorte proponerentur, audire atque examinare, causas per appell4tionem ab inferioribus Collegiis eo devolutas cognoscere . de bellicis aliisque magni
momenti negotiis, totam unionem tangentibus statuere. S des ipsi destinabantur urbes media in Europa sitae M ΕΥlS , LU
FRANCoFURTUM &c. Numerus assessorum quadragenarius sus-ficere videbatur, Papae, Imperatori, Galliae, Hispaniae atque magnat Britanniae regibus, ut singuli quatuor eligere possent, iacultate relicta. Inter collegia specialia primum Gedani in
Locum ex Suli. adversar. iam supra ad g. s recitavimus, eratque Austriscorum expilatio primarius totius instituti Henrici scopus : Lagmi- re sdicis Sud p Dε. t. m. Rot na tend. γ' a deisvrer totis lis potentara de la Chretientd de la terreur des armes'domination TrapAGNE. Ex vero itaque PEREFixE p. 472. on avolt fait is project, deporter la mapon d' Autriche a I eo entir DE GRE OV DE FORCE.
- Collegiorum descriptionem habes p. 3 squ. t. FL Colua Susi.
62쪽
rinibergae in usum Imperii Germanici, tertium Viennae in gratiam Bohemorum, Austriacorum & Hungarorum, quartum Bononiae pro papa & Venetis, quintum Constantiae, in gratiam novi regni Langobardici, Mantuani Ducatus & Helvetiae cum suis accest ionibus, residere debebant, sextum destinabatur causis Gallorum, Britannorum, Hispanorum, Belgarum, sede ipsius communi horum omnium suffragio definienda. Porro ad usum ' a. belli Henricus destinaverat tres CapitaneoS sum imos, duos pro milite terrestri, tertium ad navium classes gubernandas. Operam inter se iungere debebant ad Turcam Oppugnandum. ExercituS terrestris constare debebat bis centum M 1exaginta quinque millibus pedet ribus, & quinquaginta mille equitibus. Tormentorum bellicorum erant bis centum de septendecim. Classis in hac futura unione, componebatur, centum & septendecim navibus maioribus & triremibus, eX ceptis navibus incendiariis & ad Onera serenda destinatis. Modus contribuendi copiasque mittendi paulo prolixior eXSvLili tom. V. disci potest. Nomen reipublicae futurum crat: RESPUBL. CHRISTiANiSSIMA. TituluS Henrici autem: p ROTECTOR& DEFENSOR omnis texitimae libertatis , vel per diuturnitatem temporis legismate. Sed ita tantum in speciem, revera enim Henricus rerum summam, totius unionis, non tantum ordinationem de constitutionem ab initio , verum & moderamen δέ directionem in profressu, ubique sibi, reliauis operas prae standi, suisque consiliis de decretis obsequenci gloriam destinabat. Ceu facile patebit ingenium Henrici & Gallorum sese mones istius aevi meditanti. ' 3. . . . . H3 . g. X.
a. Apparatus utriusque militiae terrestris di maritimae prolixe recensetur ιοm eodem p 322. seqv. Henricus adhaerentes valde amabat, ipse autem nemini adhaerere volebat, uti de ipsius antecessoribuq quoque refertur in colloquio sui I eum MLLIoraim: IIJ avolt deux factions en ta Chretient , Duc is turode Francose s ae sinpagnose, les ROD de France ne voviolent pas seu timent se ranger en ta premere faction, mala auor de δ' en dire cHEPs
63쪽
quae circa hoc magnum & quondam tantum non apud omnes gentes celebratissimum institutum, monenda esse putemus. Quod facturi sumus libero auidem, sed non acerbo, nec pri vatum hominem, ubi de rebus magnorum regum, quorum ad censum citra controversiam Henricus spectabat, agitur, non decente stylo, verum unice in modum dubiorum reverenter admodum & modeste proponendorum. Alios satis gnari, quanta cum Verborum lieentia, gravique decreto notanda irreverentia, quidam ex Gallis magno Henrico fatis decendente, in hoc argumento versaverint, ' I. & quam probrosis cognomin,
oomme des 8IMPLEI ADHERANs. Ipse Henricus circa totum unionis opus, ita consiliorum suorum rationes se iniisse putabat, ut reliqui eadem vellent, nollent, sequi tenerentur, ut iam ex PERE FIX. p. in a. allegavimus. Neque vero indifferens, aut liberum unicuique erat unionem amplecti, vel reiicere. sed decretum erat, ut ex quo semel per vicinorum confoederationes potentia Galliae augeretur, renitentibus, ut pariter unionis castra sequerentur, vis & arma ostendi deberent. imo si sorte credebatur nunc, aut illum principem Austriacorum partes non esse otius citius abiecturiun, statim minis omnia personabant. notre grand Rot les ran-gera item: de la perse e si Roι σ de ses armes dependent toutes uspias effacie es fac Iiου uerrieres. Reliqua regis elogia addebantur: ιι plus grand evitain de la Chretientλ. Imo: LE sEvL Corasi DERABLEdians la chreticui sVLL. t. V. p. I4. Plane, quae conditio, scederato- . rum sutura a curia Galliae deuderabatur, satis Derspicue intelligi potest ex querela. quam Sullius de Belgis ad nutum Henrici non ubique obtemperantibus movet :qu' iis V avolent pas porre asses de R EsprcT asa --jin s resolupi Meurr choses non seu ement Iam P en advertir, matreueore eontre Res constiti s advis, usqueis iis devolent ecrire, comme il ol eomande de la Di divine, fur lauri fronis, fur Durs maius G suris, Ieuiti de leur1 portes, asin do les mediter jour ntiis, s ne rim Dire fani Deux vid liter. SVLL. ad regem p. My. t. II . - 1. Mortuo Henrico haec facies rerum in Gallia erat, ut a Glti cicr. Chart. Susi. t. VI. p. 341. depingitur: ceus qui a volent a sent empira ι' au. torit , ne parisient de Hem , cu ovec meprir, rises, appella, ser
64쪽
minibus unionis consilium oneraverint, merito ab aliis eaproopter satis depexi mulctatique. Scilicet initio nobis statim seiuggerit haec observatio, quod rebus Imperii nostri non evia pedierit huius unionis systoma, si eius ichnographiam primasque veluti lineas, ad quarum ductum extruendum erat, pau- disper cum cura intueamur. Nam primo Henricus res Galliae
nia , & quidem adeo, ut nullius vicini potentia, si sola in sospectabatur, Vires suas comparare posset,' Cum viribus regni Gallicani. Deinde huic eidem potentiae, per tot Cum variis r buspublicis aliis, initas conscederationeS, factionesque 'contra omnes, qui una cum Henrico non saciebant, undique comparatas, haud eXiguum robur accedebat. Tertio hoc validiuimum regni corpus, per leges ipsius unionis, nulla sui arte mutilari, sed salvum& integrum in perpetuum consistere ebebat. Quarto, ut iam aliquatenus docuimuS Henrico, tanquam valde potenti non tantum unionis in genere ' 4. supremum arbitrium arrogabatur; sed etiam quinto ipsius unionis iure, rebus Imperii, Hungaricis, Bohemicis, Helveticis atque
Belgicis, & quidem ubi de causis praecipuis quaestio foret ' s. se
bertate sua per Gallos impetranda, saeptur ex mente Collinon Chart. Suia
65쪽
se immistendi, deque illis su stragium serendi, potestas fiebat.
Vicissim septimo imperium per exclusionem inclytae domus Austriacae . quidpe quae, cum eius oneribus serendis, tum splem lori conservando, propter tot, quae possidet propria latifum dia, prae ceteris suificere potest: potimmo suo fulcro, praecimae sua columna privabatur. OctaVO axioma Cesareum,
nunc ambulatorium munus enectum de gente in gentem transire debebat, non tantum multum de 1ua veneratiΟ-
Candidatos, nonnisi rixas, iurgia, atque dissidia. non sine maximo periculo pariturum, & tandem deficientibus necessariis subsidiis rerumque gerendarum nervo, quippe a minus vat dis, quos sorte electionis series tangere poterat, non sperando, plane concisurum videbatur. ' 7.
iubentur: de farre uue tres HVΜ3LE svPPLIDyB, G prorauer um Requete M ROI de uoulair, joindra Ion autoriu se. Sic Henricus loeum sibi destinaverat inter Ele flores Regmn Bohcmiae ix Hungariae. Sic renovatio nexus clientelaris Belgarum &Helvetorum, qua imperatori talem, qualem Henricus volebat, fidem sponsuri erant, semper fieri debebat,
in praesentia eius legatorum. Qua ratione sane, negotii unionis fitcce- deute effectum fuisset, ut Galli amplam occasionem, circa res Germanorum publicas crebrius curiositatem exercendi impetrassent. Imperatori autem, non tantum Omnis probabilis praetextus, vicissim rationes Gallorum aliquatenus supputandi, praesciOS:. verum plane circa res suas interdum peregrinus periculosus adiutor metuendus fuisset.
6. Nec enim illud, ad quod pluribus, vel omnibus adspirandi spes est. tanti a singulis aestimatiar, quam quod tam paucis deserri solet. Certe quod Imperium ambulatorium habere non expediat, ipsi sapientissimi Electores Imperii per electiones suas satis testati sunt.. 'r. Nec est, quod quis excipiat t) imperatoris dignitati, per ipsa in uniciis nem quidpe secundum quam, vi cardinalis principum c hristianorum in quindecim civitates divitionis, statim primo post papam loco positus,
Omnes principes seculares Praecedere debebat, abunde prospeetiun Disse,a neque turbas circa futuras electiones adeo metui potuisse, cuineollegia status . cum generale, tum germanicum speciale, facile ternit-nassent obortas controversias. Nam r) solus locus, ni vires, possessiones.
66쪽
. 3. XI. Vlterius non unae rationes quoque unioni, sive societati , Christianarum gentium rite dolligendae, atque coadunandae Ob- stabant. Primo illam praecedere debebat domuS Austria se e Ger- . mania exulatio, eiuSque eum agnato Hispano,intra solum Hispaniae confinium inclutio. Sed quantae molis opust quam cruento quam diuturno bello, quanta provinciarum devastatione, quot urbium incendio, quot innocentum ad incitas redactione, quot I. illu,
propriaeque divitiae lueem simul affundant, dignitates summorum impe. . ' ' rantium parum collustrat. Atqui illae vires, possessiones, atque Austri. -
eotiun diuitiae. quae hactenus Λquilam imperii Omarant. ex lege fumdamentali unionis dissipandae, adeoque praecipuae pennae, iovis aliti e. vellendae erant, ipsique deinde de plumi, instar mibrae Noachi columbae
hinc inde peς incertas sedes volitandum, dc fatalis incerta quie1 quae renda erat. a Praeterea quoque valde diibriam est, an a collegiis sat fita mum adversus electionum distensiones praesidium digue sperare licuisset. Initio enim, quod collegium speciale attinet, l cdmerae imperialis ex- . einplo incontinenti doceri pol est, quum lenta medicina malis e sum . . morum Germaniae principum dissidiis oriundis promte . a: que funditus tollendia, inde expectanda fuisset. Dein non tantum facile eontingere potuisset, ut nec collegium generatae saepius salis aliunde oesupatum , tantos fluetus cito composuimet, sed neet illud sorte e dignitate imperi fuisset. decretoriam in ea specie . ubi de rerum summa controverteba-
. tur, sententiam a collegio, maXlinam partem extraneo, accipere. Ut
nihil dieam de insigni illa Imperii diminutione . quam unionis syst
ina, tam per integrae 3 ohemiae ab eius nexti exemtionem se avulsioneminque reliquarum Austriacariam provinciarum, Helvetorum corpori aci- . . iudicandarum, quam per subtractionem potentum Iuliae . Cliviae, Monis . . tiumque meatuum, qui cum annexis suis, nec non notabili Nesiphaliae . parte. Belgarum catastris inserendi erant, apertissime minabatur. Imo
) quis adeo hebetis iudicii obtusique ingenii est, ut suffragandi potesta-
tem,quain Henricus eirca regnorum partiin in Germaniae sinu, uti flo- . hemici, partiri ante Germaniae portas, ut Hungariei sitorum, reges eligendos, sibi reservaverat, patriae semper proficuam futuram fuisse , . credat, aut iuris, quod idem Henricus de nexu seudati Belgarum. αHelvetorum, non nisi ipsus interventu corpm quolibet recenti Impe. . ratore renovandi, sibi per paetii unionis stipulatus erat, praetextum. nunquam in oecationem Caesari, aut imperio aegre faciendum pertra-
. hendum fuisse, sibi animitus persuadeat. Tandem s) illud quoque non
67쪽
illustrium familiarum excidio, plane, quot myriadum Caede quaeso non constitisset. Quam, si etiam quod tamen Deus, qui Austriacorum clementiam, & pietatem ubique respecta-
moriam apud bonos relicturum erat λ An aliam, quam qualem LucANus describit:
Coeptus sanguis facinusque peractum
Nee iam opus es furiis tantum mirantur adstant Laudantes, hominumque dolent plus posse furores. An haec christianissimae societatis initiamenta, an tam cruentis sacrificiis prima unionis christianorum auspicia consecranda 8 Numne salsum est fgN .cAE dictum : non est quod credas, quem que feri aliena infelicitate felle . Annon Germaniam si1Orirum sanguine madefastam, & in proprium caput saevire coactam, eadem aliquando post eiectam, tam bene de se meri. tam gentem Austriacam, probabiliter subiisset poenitentiae cogitatio, quae Oliis Istaelitas, cum stirpem Beniamiticam prin
ctis eum Protectoris germanicaeque nationi bene cupientis defensoris titulo, quem Henricus sibi tribuerat, convenit, quod ex tam opimis, quae ghoriose Λustriacorum Genti detrahere mente conceperat spoliis. nihil in Imperium, imperiique principes, licet ab initio aliter prae se ferre,viderentiir prima unionis blandimenta, redundare, sed omnia paristi m novum & a rationibus imperii separatiun Bohemicum resnum conis stituere, partim corroborandis ac magis convalidandis Helvetorum et, Belgarum novis rebuspublicis inservire debebant. Quod institutum, an omnibus proeeribus Germaniae, an omni tempore, se solo unionis se.' vore comine udaturum fuisset. Deile iudicari potest. Serius certe multi eum phrygibus sapere& magno sito damno intestigere didicissent, quanis tam Germanorum res cladem, quantan, libertas, ipsaqtie salus imperii publica stragem, remota inclyta stirpe Austriaca ab imperii clavo. quemlain gloriose per tot secula gubernavorat, tam strenue S sepienter medias inter procellas, turbines, tempestates. ct hostiuin undique ingruisentium impetus, rectura tenuerat, passurae fuissent. Nec enirn crediis bile est unionem semper in suo aequilibrici sthstitiss. . aiu potent:ores sem.
per sua sorte, contentos, terminos semel descliptos nunquam moturos. nec unquom ab unione recesibros, nec quoque ipsa unione in specieiri
adhuc durante, factionibus suis suffultos, dominatum in vicinos affectaturos fuisse.
68쪽
pe exterminassent: veneruntque iussuri sacer codex omnes quo inque fili Urael ad domum Dei in Maspab N in consspectu eius δε-
dentes usque ad vesperam levaverisi voce/η γ coeperuing fieredicentes: uuare Dumine Deus Istari foctum es. ut hodie una tribus auferretur ex nobis. Deinde in hac una societate communis arcu, communis eXercitus, smtUS consilia communia, supremum rerum arbitrium apud senatum communem esse, imo in quibusdam regnis , ut Hungaria & Bohemia, ipsi nireges eligendi ius cum aliis commune fieri, omnisque ad universit 1ocietatis utilitatem communem reserri debebant. Enim vero, qui hominum ingenia novit, satis scit, quod nativae illorum inclinationes non propendeant ad communio
nem, sed potius eo, ut soli possideant, quod amant, aut in
protio habent. MODO IPSIS OPTIO DETUR. Vel in communione,
sive aliprum societate, secundum Communia consilia possessiones. suas habendi, administrandi, & alienandi, vel eadem bona, ut propria sibi soli possidendi, atque solo proprio arbitrio de illis statuendi. Probant id singuli affectus, qui in totum humanum genuS dominantur, sane ambitio. non honores, si fieri potest, cum aliis sibi communes, sed proprios de ad se tantum spectantes, quaerit. Imo indignatur, atque succenset, si soli gloriam consequi non licet, si non nisi inter alios
laudatur, si non datur occasio, eXtra aliorum commercium,
sine sociorum auxilio, magno splendidoque quodam facinore inclarescendi. Nec aliud consilium voluptati, licet enim haec sodalitia aliorum amet, nec libenter in lolitudine agat, nihilominus , Thaidum atque Laidum, si quas praecipue diligit ἰ stultis&amentibus commerciis sola uti, si uique primis in dejiciis habet, tantoque suaviores di iucundiores amplexus esse croit, quanto magis in ardentioris amoris signum, sibi soli patent, atque Uni reservantur. Idem adhuc multo magis de avaritia dicendum, quidpe cui ipsa prima proprietatum intro. duetio, atque primaevae communionis 4ublatio prae ceteris debetur , quaeque invidiam, socios & consortes circa bona sua . admittere nesciam, perpetuam comitem tibi addidit. Suffra-
69쪽
gantur porro die is nomis vulgaria proverbia, vulgique vota,
svvM, N0N COMMVN cuique pulchrum dicitur. Et quivis rebus aedibusque .haereditarii S communibus adhuc, tum demum magnisin pecuniae summam, OrnatUS causa erogandam, desti' nare. solet, si antea contingat, ut iudicio familiae herciscundae instituto , ipsius solius dominio subiiciantur & addicantur. Nemo alterius . quo nomine & socius, intelligitur, esse cupit,
QvAMDiu suus & rerum suarum moderator & arbiter vNus esse
potest. Neque vero principum animi aliter comparati sunt, nisi quod tanto conspectius, illorum asseelus se exerant, quanto maiora ipsis, quam privatorum cupiditatibus, irritamenta occurrunt, quantoque maior agendi opportunitas eisdem, quam inferioris sortis hominum desideriis, quotidie affulget. Hi non servorum familiam, villas , praedia . agros. & vulgaria rerum iura soli habere, atque tenere exoptant, sed integras gentium nationes, vastissima regna, Tummorum lateque pM tentium imperiorum iura, aliis exclusis, vel si possibile, plane insta se esse iussis, suae proprietatis dominio addicere cupiunt & summopere desiderant. Quamvis non negandum sit, quoa inter principes etiam . haec desideria atque Vota valeant, quantum possint. Omnia enim dependent a mutabili rerum humanarum couditione, 'praesentique necessitate, quae uti saepe suadet, ut non illud emamus, quod opus, sed quod necestarium : ita quoque iape in communionem consentire cogit,
ubi de integra proprietate impetranda spes decollaverit, iam
aliis adhaerere iubet, ubi virium imbecillitas, separatam oeconomiam instituere vetat. Vnde cum illae civitates, quas Henricus in unam rempublicam congregare, unique magno senatui.
vadantenus submittere, atque hinc inde alieno arbitrio subisere cogitabat: vel sibi iam solae ad finem civitatis, felicitatemque civilem obtinendam, Vel paucis vicinis in aequale ste-dus assumtis, sussicerent, non adeo probabile videtur, quod illas usque eo suae conditionis taeduisset, ut tanti alias a quovis aestimatum, ipsisque singuIaribus competens supremum retarum suarum arbitrium, tam liberaliter cum aliis communi-
70쪽
eassent, & se tam promte ad aliorum autoritates, aut plane senatusconsulta sequenda acc6mmodassent. Nominatim summis principibus innies uni utique accidisset quod quam hactenus separatim & secundum propria animi decreta partim. vi, partim consilio agendo, amplam & ad se tantum pertinentem laudem, famam, atque aue ritatem acquirere pote- .rant: rerum summa, nunc magna eX parte, in senatum collata , 'in alios transcribere deberent. Vt proinde a senatorum privatae conditionis hominum dictis & praescriptis, non sine gen--tis suae, suorumque avorum gloriolissimorum dedecore, secundum novorum unioisistarum principia. pendere viderentur. . Neque Vero leviter, ut valde vero imile est, viri nobiles
. eum suis familiis, huius inmtuti persectioni, contradixissent Nam hi non tantum prae eeteris arma tractant, sed in bellis etiam ad summas diSnitates ascendunt, consiliisque bellicis, vel assidere, vel praendere iubentur. ut omnino illorum intersit. praesenti statu conservato, cuilibet principi ius bessi integrum relinquere, ipsisque nobilibus tam illustrem .per militiam emergendi Viam non obserare. . His sine dubio se adiunxissent comites, praeter gregarios milites, Omnes homines
reliqui, ad quos ex bellico apparatu aliquis quaestus redundare solet. Auxissent praeterea unionis dissicultates tot diversarum nati- onum diversa ingenia, mores, modique agendi diversi, rationes status rerumpublicarum suarum, vel separatae, vel plane contrariae sibique oppositae. Et quas quaeso, tot quaestionum de suturis collegiis, illorumque potestate, praecipue de potestatis collegii summi, & imperii simῆulorum Imperantium limitibus de mecio expediendi rem in utriusque dissensu, de modo contribuendi, de
exercitu dueendo se de finibus quindecim novarum rerumpublicarum exacte definiendis, de modo inter omnes civitat communicandi, de visitationibus&aliis pluribus oriundarum, decisio, moras non obiecisset, non absque insigni totius uni nis sormandat impedimento & in infinitum protractione. A eedit quod nec nostra, nec patrum memoria eiusmodi
mnium Christianorum unio sive societas extiterit, ut proinde