장음표시 사용
301쪽
DD SENSU COMMUNI. 20 Tium quaerunt, injuria ulciScuntur Se grata demonStrant.
Atqui hae actiones inexplicabiles essent, nisi bruti in- CSSet SenSUS internus et communis, qui percipit et diS-
tinguit Sensationes sensuum Xternorum, tum quatenUSSUnt Objectorum repraeSentationeS, tum Untenta Sunt
affectiones subjectivae V Non aliter bestia moVeretrie, et appetendo aliquid, vel fugiendo, niSi Se Sentire en
tiret . . . . Amque perire oculum, et OVOre Spiciendo ad id, quod videre appetit, nullo modo POSSet, nisi oculo clauso vel non ita moto Se id non videre Sentiret. Si autem Sentit se non Videre, dum non Videt, neceSSe S etiam sentiat se videre, dum videt S. Aug. De libero arbit. lib. 2 C. in . EX dictis equitur Sensum communem SSe incultR-tem SenSitivam primo, quia inest brutis, quae, ut infra observabitur, altiori facultate carent deinde terminatur ad objectum sensibile et concretum, nimirum, Ad Sen-Sntione resque corporeas tali vel tali modo individualia invicem differenteS.
OES.-Em Mercie non admittit Sensum Communem ut SenSum ab externis distinctum, sed ut quamdam virtutem, qua diVerSAS nostra SenSatione partiales de aliquo objecto ASSOCiamuS, ut plenam illius objecti perceptionem formemuS. Sensum intimum putat ad tactum pertinere eumque SSe enSationem motu muSCularis, qui SenSationes externa comitatur. Sed imprimi Senti- mu non Olum motum muscularem facultatum exercitium comitantem, Sed etiam ipso.facultatum actuS, .g. ViSionem qua talem. Deinde nonnumquam υ. g. in appetendo nullum XPerimur mo
302쪽
2. De Phantasia. 231. Phantasia est facultas organica, qua animal conservat et revocat species rerum per SenSus exterris perceptarum. Quae quidem definitio non ita intelligendaeSt, qua Si phanta Si non operetur dum objectum sensum eXternum actu assicit. V Nam certum est uno et eodem tempore in nobi eXerceri, tum actum visionis alicujus objecti tum actum imaginationis de eodem. Dicitur itaque phanta Si verSari Circa Objecta in eorum abSentia, UntenuS, Per Se minime postulat praesentiam objecti etsi forte reipsa quandoque Sit praesens Sehisfini, Meta Specialis V. I, P. 32 in Phantasia saepe vocatur imaginatio etsi hoc nomen potius designat actum phantasiae ' componenti possibilia fingentis impossibilia. ''235. Phantasia triplicem Xercet iunctionem 'R COH- servat imagines rerum SenSibilium, quae imagine phantasmata vel etiam imaginationes vocantur R. a imagines in Statu Sopito habita revocat QR eX PhantaSmΛ-tibus sic revocati nova phantasmata componit. Unde
ob hanc triplicem iunctionem distingui solet triplex
imaginatio conservativa, reproductiva con Structiva eucreativa. Hanc ultimam quidam bruti concedunt, Sed
revera talis ' operatio non apparet in aliis animalibus ab homine ' S. h. 1 q. 78, Supponit enim
rerie Xi Super SenSatione earumque partium Similium vel dissimilium comparationem aptamque Conjunctionem, quae Sunt Operatione intellectus.
303쪽
236. Haec Constructio phantasmatum Spontanee fit juxta leges aSSociationi. Log. P. I in quandoque abSque ulla lege, ut contingit in omniiS, et in delirio, quo
accidente, phantaSi permiScet imagineS, quae ceteroquin nullam mutuam habent conneXionem. Periectior autem compositio est ea, quae sit Sub influxu voluntatis hac namque interveniente, maXimam habere poteStutilitatem phantaSia, quum pSa per analogiAS, Omparationes, viVidaSque illuStrationeS, ideas abstractas
menti Captum XCedente formis quasi sensibilibus induat iactaque uis coloribus depingat, et Sic verita Stacilius ad intellectum pervenit et tenacius in memoria
ConSerVatur. Haec Si phantaSia eorum, qui in arte praecellunt.
237. Sed si magna Si utilita phantaSiae, magna etiam damna Secum trahere poteSt, niSi jugo rationis Stricte subdatur. Nam phantaSia, cui habenae laXaedantur, animam ab inquiSitione Veritatis avertit vel Saltem ejus cogitatione perturbat Suisque fictionibus
It creatio functio is endere possibi by the nio of the hinstingsowe wit the imagining ower the oin actionis Loth resultingi these idea producis hicti addres the intellectuat an emotional
304쪽
depascit generat faStidium rerum SupernaturAlium, VireSque menti enervat quodSi ju inordinatum exercitium multum diuque foveatur, inducit periculum illusionum vel etiam dementiae ei PeSCh, SyCli, V. 2, P. 26O . 238. Phantasiam esse facultatem Organicam pertaeXperientia notum Si Sua enim Objecta repraeSentat cum eorum conditionibus SenSitivi quantitatiS coloriS,SOni, ita, imirum, Cum accidentibu proprii et communibuS, quae enSibu eXterni apprehenduntur. Idem probatur e eo, quod haec faculta bruti competit, ut OnStat e eorum operationibuS. IPSA Am-que in cubilia vel nidos redeunt, prolem amiSSam Vel Surreptam conqueruntur, in Omno Atrant, ita, quae Operatione Supponunt facultatem phantaSmata rerum
3. De Vi EStimatilia. 239. Vis aestimativa est factillas organica, qua Himal
in rebis materialibtis cognoscit concretam rationem Ommodi vel Mcommodi quam sensti exterari non Og HOSCurit.
Haec facultas dicitur restimativa, quia per eam sitaeStimatio circa re eXterni Sensibu perceptaS, Sed non prout XteriUS apparent, Sed prout commodum Vel incommodum habent Sive relate ad ipsum animal Sive ad
aliquid aliud. Ope vero hujus facultati non percipitur
305쪽
ipSa ratio commoditatis vel incommoditatis, sed res Singulari et Oncreta, quae eS commoda vel secus. Alii SVerbi ob suas dispositione subjectivas, animal rem
sibi utilem percipit ut jucundam et gratam rem Sibi nocivam percipit ut injucundam et moleStam. 240. Existentia hujus facultatis passim manifeStatur
HOS AC utSit a Ve tempore opportuno paleas ad nidificandum colligant, pulli anati in aquam Se immergant, pulli gallinae illam eritent lepus, cane ViSO Vel audito,
Rufugiat, etc. Praeterea bruta effectu mira Arte On- Spicuo producunt per integram quandoque Seriem Pe- rationum, quo prima vice perfectiSSime XSequuntur, etSi numquam aliud brutum eosdem effectu producenSConSpeXerint. Atqui e una parte tales cognitioneS non Xercentur SenSibus XterniS, quia Objecta, quae
nino diversa percipiuntur, alia nimirum ut utilia, grata, amica I alia vero ut nociva, ingrata, inimica. Nec Xaltera parte intellectui referri possunt intellectu enim
VThe bir divines that it is in nee o a nest, and thi nest is a
306쪽
non judicat rem SSe utilem Vel nocivam, nisi prius eam ut convenientem vel inconvenientem apprehendat. Statim vero ac impreSSi ab Objecto recipitur, apprehenduntur praedictae proprietateS, etiamsi animal numquam antea tale objectum Senserit. λ211. Ergo operatione vi aestimativae Sunt omnes illae Operatione animalium, quae effectum idoneum ad determinatum finem producunt, quin fini Sit ab ipsis cognitu intentusve Tale operatione generatim referuntur
ad OnServandum et perficiendum individuum vel ad Speciem propagandam, ideoque ad prolem procreandam ac nutriendam. Dicitur generatim, quia in quibuSdam animalibus inferioribus exhibentur tendentiae instinc
Instinc signifies. Loth rom an etymologica an historicalpoint 1 view. a sensitive impulse hic induces a be in to performcertain actions the uitabienes of hic is exon the perception of the agent that perform them. Sa expreSSty the uitabienessos hic is heyon it perception for the immediate objectoo whic an instinctive activit is directed, and this activit itseli.
are the Subjec matter of Sensitive cognition. It is instinc that induces the male larva o the stag-beelle. Defore it transformationinio a Pupa, o Produce a Cocoon the Sige of hic is far reater tha that of the pupa, and thus to provide in advanc for the tengitio the future antlers of the imago hic is to come ori from thelarva. t tia neve Seen a develope Stag-beelle, an no amount of reflection iis part could it pon the leve idea of iis eventua destin to ecome a stag-beelle illi might antlers onit head . . . t i instinc that malae the oun bird whictii una quainted wit an nes of iis own species collec litile tallis an blades o gras an simila materialcior a arm neSt, in hichiis ledglings are to e halched orieithe by experien e nor Lythought o reflectio could it have nown Deior iis first ea sonii Dreedin that it ould ver lay eggs and that theS eggs ould haveto e alched in orde to produce a ne generation o it Οwn Lind. It is clue to instinct when aio that Suffer irom tape-wormeat Artemesia absinthium although it therwis neve toucheSthi plant for a stud o medicine ould e requisite o hi uponSucti a Suitatile reaiment by iis own experience. It is instinctfinalty that causes the new-bor habe to expres it ieelin ofliunge by cryin an Seekin iis mother' hreast. What is it then that essentiali characterires these different instinctive actions It is the Circumstance that thei stillabienessites beyon the perception of the respective genis. The tincon SciOMSsultabieness adaptiveneSSὶ S. Consequently the essentia criterionos instinctive in contradistinction to intelligent actionS- KRSmRnu, S. J. Instinc an Intellige nc in the Animal Aingdom, P. 20ὶ.
307쪽
242. Ex hac facultate proveniunt ea Omnia, quae bruta mirifice operantur, quaeque ConSili et Summa Scientia effecta esse videntur. Viruta animalia ait S. I homn S, T, 2 q. 6, a. 4 habent inStinctum naturalem e divina ratione eis inditum per quem habent motuSinteriore et eXteriores Simile motibu rationiS. V Unde, Si media, quae bruta adhibent, Si pera, quae conficiunt, in Se ConSiderantur, ingenium et Scientiam patefacient,
308쪽
298 DE VI AESTIMATI . quandoque majora, quam quae in hominibus reperiri possunt. AtVero, hae Perfectione non brutorum Sunt
sed Creatoris, qui illis instinctum ita donavit ut haec omnia e XSequi Valeant abSque cognitione finis cur ita agant. Quod quidem ii minime placet, qui intellectum brutis tribuere volunt parum ad id attendenteS, quod si bruta intellectu gaudent ejuSque ductu eorum opera
diriguntur, concedendum SSet plurima eorum multo hominibu antecellere, propterea quod legum naturae et Scientiarum naturalium XquisitiSSimam cognitionem haberent, quam Porro Sine Xperientia, Sine magisterio acquisiiSSent. λ2 3. HOm eo, quod omne naturae enSitiVae iacul-
309쪽
DE VI AESTIMATIVA. 299tate POSSidet, habet vim aestimativam, et aestimationeSinStinctiVAS, quae Saepe praecedunt, comitantur Vel Sequuntur intellectus judicia. Sic huic facultati adscribendae Sunt illae Sympathiae et antipnthiae, quRS nonnum' quam vel inviti Xperimur, ut quum aegroti, .g., iaStidimus cibum, quem sani appetere SolemuS. EjUSVero Xercitium ma Xime apparet in pueritia et in hisce Vitae adjunctis, quando ratio dormitat vel tempus ad judicandum non suppeditat. Sic, .g. duC HAturn et abSque deliberatione corpuS noStrum OnVenienter moVemuS, ut QRSum vel ictum vitamus. In homine tamen haec facultas denominatur potiu vis cogitativa, Vel etiam ratio articularis, quia propter ju unionem
Cum intellectu, majorem in homine quam in bruto excellentiam sortitur, et per quoddam judicium, Onquidem formale quod comparationem terminorum im Portat), Sed materiale discernit quid sit utile vel noxium immo iis cogitativa primari ad id destinatur, ut Ope eju re Singulares hujus mundi qua has singulares hic et nunc striaesentes homo intelligere poSSit. Quare in
homine actus vi cogitativae oriuntur cirC Omne reS, QUAS SenSu percipit actu autem vis aestimativae in bruto non XSurgunt nisi cum respectu ad ea objecta,
Bd quae organiSmu ejus specialem relationem habet ' Boedder, Psych. n. 1o9 Cogitativa inquit rhomas apprehendit individuum est existens sub natura communi, quod contingit ei, in quantum unitur intellectivae in eodem Subjecto unde cognoscit hominem prout est hic homo et hoc lignum prout est hos lignum, instimativa autem non apprehendit aliquod indiViduum,
310쪽
Secundum quod Si Sub natura Communi, Sed Solum Secundum quod est terminu aut principium alicujus actionis vel passioni : Sicut ovi cognOScit hunc agnum, non in quantum Si hic agnuS, Sed in quantum est ab ea lactabilis, et hanc herbam, in quantum est ejus cibus V De an lib. 2 leCt. 13 .
OBS.-De vi cogitativa apud Cardinalem Newman vide Boedder.
De Memoria Sensiti UR. 244. Memoria sensitiva est facultas organica, qua anima recognoscit species sensitivas antea habitas. Memoria Sensitiva phanta Siam praeSupponit eique aliquid superaddit. Nam phantasia Servat et reVocat imagine Sensitiva prius acquisitaS, ea tamen ut priuS habitas haud cognoscit. Hoc alterum facit memoria,
nimirum, Sensationes rerum sensibilium ut iam antea eχpertas repraesentat. Unde in recognitione Actu memoriae formaliter consistit. ' Ad memoriam prout
ejusmodi inquit Sehimui in generatim pertinet recognitio
prceteriti, ut est proeteritum. Propterea ad hunc actum minime Suffcit ut species olim acceptae iterum repro-dUCantur, Sed requiritur, ut repraesententur affectioneSolim habitae, ut habitne in quo invenitur repraeSentatio SucceSSioni Cujusdam inter priorem apprehenSionem et PraeSens nunc Differt igitur haec operatio a Simplici imaginatione, Vel recogitatione duplici de cauSa potiS-Simum. Nam primo ad actum imaginationi Vel etiam intellectualis recogitationis Suffcit iterata con- VerSio Sive phantasiae sive intellectus ad objectum quamVi non attingatur actus perceptionis olim habitus. ContrR, Per memoriam iacultas convertitur directe adiPSum actum perceptionis praehabitae; et indirecte ad