장음표시 사용
341쪽
DE INTELLECTUS NOMINIBUS. 33I0bj. 3.-Inter operationes intellecta et operationes phantaSia non Si major differentia, quam inter operatione PhantaSiae et Sen-Satione externa nam Sicut intellectu vi abstractiva objecta per PhantaSiam repraesentata sub quadam forma universali Concipit, ita imaginatio simili vi atistractiva gauden objecta per SenSUS apprehensa Sine qualitatibus determinatis quodammodo exhibet. Ergo, Sicut phantasia, ita intellectus At faculta organica. ReSΡ.-Neg. antsc. et paritatem ad illud Probandum adductam. Abstractio enim intellectiva objecta per PhantaSiam repraeSentata liberat ab omnibus notis concretis et omnibu limitibus eaque Con- Cipit praecisa conditionibus sensit,ilibus et individualitius, et proincte ut vere immaterialia et univerSalia 'bStracti autem, quam Xercet Phantasia, Semper relinquit Suum objectum Ormnliter Concretum et individuatum accidentibus rerum materialium ProseritS. Unde Sicut intellectus praescindit ab omni materia et materiali conclitione, et phantaSi non praescinctit, intellectuS, Secu a PhantaSia, Si facultas immaterialiS. obj. 4.-Omnis facultas, quae objecto materiali movetur ad agendum est materialis. Siquidem in facultatem immaterialem agere nequit objectum materiale atqui intellectus objecto materiali movetor ad agendum : percipit enim Corpora, nec Sine SpeciebuS Xinde habitis agere poteSi ergo. ReSΡ. Dist. Mai. Omnis facultas, quae objecto materiali in ipSam immediate agente movetur a operandum, Si materinliS,COnc. nonniSi me late in ipsam agente, neg. ContradiSt. min. Dist prob. additam. Intellectus percipit corpora mediantibu SPe- Ciebu Sensitivis illi impressis neg. mediantibu Speciebu intelleC-tiviS, quae a PhantaSmntibu abStratiuntur, COHC.
D2. De Diversis Intellectus Nominibus.
274. Intellectus pro diversitate Suarum Operationum et aptitudinum diversa sortitus est nomina. Sic -
19. Dicitur a intelligentia intellectus principiorum)quntenu Veritate per Se notas cognoScit ratio, quatenu e principiis ad concluSiones discurrit )mEmoria, unienu Sua cognitione ConserVat et ut quondam habita recognOSCit.
29. Dicitur a intellectus speculativus, quatenu SiStit in Veritate cognita ut Suiipsius perfectiva intellectus
342쪽
practicuS quatenUS Veritatem cognitam ordinat ad aliquod pia perficiendum. 39. Dicitur a ratio Superior, quatenu per aeterna
cognita de temporalibus judicat ac disponit ratio
inferior, quatenu per temporalia cognita Scendit ad aeterna Contemplanda. ' Temporalia et aeterna comparantur ad Cognitionem nostram hoc modo, quod unum eorum Si medium Ad Cognoscendum alterum. Nam Secundum viam inventionis per res temporaleSin Cognitionem devenimus aeternorum secundum illud
ApoStoli Rom. c. I. V. Ο Invisibilia Dei per ea quod jacta sunt, intellecta conspiciuntur. In via vero judicii, per aeterna jam cognita de temporalibus judicamuS, et Secundum ratione aeternorum temporalia disponimus ' S. h q. 79 R. in . 4'. Dicitur a conscientia psychologica ConSciOUSΠeSS ,
quatenu Operatione noStra Subjectiva ut praeSenteSet ut nostra cognoscit conscientia moralis, On- Science quatenus pronuntiat de convenientia vel discrepantia actuum OStrorum cum lege morali Syntere-Si συντληρησις, repOSit Orium , quatenus possidet habitualem Cognitionem uniVerSalem principiorum practi- Corum in genere morum. Cujusmodi sunt bonum est faciendum malum Vitandum, DeuS St OlenduS, nemini nocendum.
lectus humani est omne ens objectum formale proportionatum sunt rerum essentiae, tamen in statu praesenti obdeetum proportionatuni sunt essentiae rerum se ibilium.
Stat quiaest. -Objectum intellectus distinguitur in adaequatum et proportionatum. Objectum adnequatum eSt
Synderesis est de intellectus nostri, in quantum est habitu continen Praecepta legi naturaliS, quae Uni Prima Principia operum humanorum ρο- s. h. I, 2 q. R. 1 ad 2).
343쪽
illud ad quod potentia aliquo modo eXtenditur, et ultrquod Xtendi nequit, Seu id quod intellectu utcumque
attingere potest, ' sive naturaliter Si V Supernaturaliter, Sive directe sive indirecte, iVe per propria SpecieSSiVe per aliena S, Sive Prout Si in Se SiVe Olum Per ΟΓ-dinem et Comps rationem ad alia rideoque complectitur totam sphneram activitatis potentim intellectualis Ur- Taburu, PSych. V. 2, P. 792ὶ Objectum proportionatum intellectus ti talis, Sunt ea omnia, quae intellectui, ut tali, ita accommodantur, ut ab ipSo ad netum reducto
Cognitione repraeSentari, ut notae propriae rei Xhibeantur, quale in Se Sunt. Huic opponitur cognitio per Speciem alienam, qua rei notae Xhibentur non quales in e Sunt, Sed quale e alii rebu innotescunt, ut quum perfectione divina quasi distincta apprehendimuS, quia OSCUntur Per analogiam e praecognitis creaturarum perfectionibus Vere distinctis.
Itaque, Objectum proportionatum nostri intellectus est illud quod ipsi accommodatur, prout est facultas
animn corpori intime nitce uae voces ideo adduntur, quia animae Separatae, Sicut od modum Spiritu
puri existunt, ita ad modum Spiritu puri intelligunt, et objectum tali Statui proportionatum nanciScuntur. VVoces essentiae rerum sensibilium V ita intelligendae
Sunt, ut complectantur non modo SubStantias, Sed etiam
344쪽
33 DE INTELLECTUS OBJECTO. accidentia : haec enim Omnia habent id scit. essentiam), quo in Suo proprio Ordine ConStituuntur. Haec theSis X Una parte Confirmat praecedentem de intellectus natura Spirituali, et X altera parat mentem ad intelligendam et Solvendam quaestionem de dearum origine.
276. Prob. I liesis. PARS ' objectum adnequatum estens Λrg.-Objectum adsequatum facultatis cognoscitius dicitur illud quod tali faculta quocumque modo cognoSCere poteS atqui intellectus humanus hahet intrinsecam aptitudinem ad CognoSCendum, Sal em imperfecte et per modum negationi et analogiae, quidquid
habet rationem enti ergo. Prob. min. TR. a triori. FonS, unde derivatur capacitas
cognoscendi, Si facultatis elevatio Supra Conditiones materiae et quo major St ju eleVatio, eo major Stris cognoscendi. Atqtii intellectus, quum natura Suasit immaterialis et nullo Organo utatur ad nullum genUSentis in uis Operationibus reStringi poteSt et proinde omnia, in quibuS ratio entiSI52eritur, cogitare et inveS
2 R. a posteriori. Nulla datur entitaS, quam teSte eX- perientia, intellectus humanu aliquo modo non ASSequatur apprehendendo judicando, rimo Cinann. Et quidem disputat de mundo corpore deque proprietatibus et naturis diversarum eju partium et elementorum seipsum perlustrat a Cum aliis facultatibus cognoSciti Vis Comparat naturam angelicam et divinam frequenter cogitat, et de earum perfectionibus judicia flor-m possibilia Suo calculo Computat PrivationeS, negationeS; pSaque impoSSibilia per nota opposita Satdistincte attingit.
Quanto aliqua vis cognoscitiva est immaterialior. tanto Stperfectior in CognoScendo S. h. Meta. lib. I, ecl. IJ.
345쪽
DE INTELLECTUS OBJECTO. 335Dices : Si ita res se habet, nihil effugit captum intellectus humani. Resp. EX eo, quod objectum adaequatum est ens in tota Sua eXtensione, non equitur intellectum
Tum ComprehenSionem, Sed Solummodo aliquid saltem notam entitatis posse ab eo de quolibet objecto intelligi Plures igitur veritates, non Olum VPernntUTRlOS, sed et naturales intellectui humano incognitae manent. 277 PARS 2'. . . . esSentim rerum). ΛΓ .-Primnrintendentia intellectus manifeStat proprium et proportionatum ejus objectum illud enim est facultatis proporti- Onatum Objectum quod per propriam Speciem, ideoque non in alio nec e alio priu Cognito, CognOSCitur. Atqui primaria tendentia intellectu eSt, ut quaerat essentiam objecti ibi propositi, Seu ut quaerat quid res sit. Quod Constat 19 a priori . nam ad intellectum, ut intellectus est, pertinet in intimam rei quidditatem
Penetrare, Seu intu legErs, i. e. APPrehendere OtRS, quae intus latent et aciem Sensuum effugiunt hae autem non aliae Sunt quAm notae CSSentinieS. 29. aposteriori r simulatque enim quodlibet Objectum sensus afficit, Conscii sumus intellectum, natura impellente ferri ad talis rei quidditatem quaerendZm. 27S PARS 3'. . . . SSentioe rerum Sensibilium . rg. I. -Objectum proportionatum intellectus in Statu praesenti debet respondere modo eXiStendi, quem intellectus hic habet : secus deesset debita proportio inter facultatem et objectum. Atqui intellectu humanus, licet
immateriali sit, est faculta animae, quae non modo intellectiva est, sed etiam SenSitiva, et Simul cum Corpore unam Substantiam ConStituit. Ergo licet in tellectus in statu praeSenti SSentia CognOSCRt, AStamen non OgΠOSCit primo et per Se nisi in rebus sensibilibuS.II.-Omne ideae, qua intellectu humanu potest
346쪽
336 DE INTELLECTUS OBJECTO. in hac vita acquirere aliquam neceSSariam dependentiam a phantasmatibus manifeStandi atqui talis dependentia signum indubium Si SSentia rerum SenSibilium esse intellectu proportionatum Objectum si enim ejus Objectum SSent SSentiae rerum Spiritualium, Sponte, Per Se et directe, abSque ulla a phantasmatibus dependentia ad ea cognoScenda ferretur. Ergo non spiritualium sed materialium Ssentiae Sunt ejUS proportionatum Objectum. Expl. maj. S. Qui nativam alicujus Sensus orbitatem patitur, Caret omni Cognitione ad illius Sensus objectum
Pertinente, .g. CaeCUS A nativitate nullam sibi flor- mare poteSt notionem ColoriS, nec Surdus notionem
29. Videmus quod laeSa Vel deleta Certa cerebri parte, quaedam deae priu habitae evanescunt et phantaSi perturbata, ideae quoque menti perturbantur, ut accidit in phreneticis.
39. Hoc quilibet in SeipSO Xperiri poteSt, quod quando aliqui conatur aliquid intelligere format sibi aliqua phantaSmuta per modum eXemplorum in quibus quasi inSpiciat quod intelligere Studet. Et inde est etiam quod, quando aliquem volumus iacere aliquid intelligere, proponimia ei Xempla, e quibus sibi phantasmata formare possit ad intelligendum V S. h.
1 wo facts are certain that he Drain is the necessar organdor the formationis phantaSm Pand that in the present lite the phantasmis a necessar condition O thought. These two facts sumce toexplain ully the dependence of Our menta activities o the altitude an co-operation 1 the erebrΟ-SPinat axis Since in the formationo phantasms, the Centra nervou SyStem must necessarii Lehrought into action and Sincem organi activitnis performed withouta hemica tranSpOSitio of the molecular Constituent of the organ, though itfelicis no produce Without a Simultaneous change in thecerebra subStance. ConSequently a derangement in the brain is
necessarii followed by a cliSturbanc in the phantas which. in iis turn interieres illi ne orking 1 de intellect- Feli S. I. The Immortalit of the SONI, P. l.
347쪽
DE INTELLECTUS OBJECTO. 3374'. Deum ipsum aliaSque re Spirituale cognOScimuS Ope PhantaSmatum rerum materialium per quaSdam,
Scilicet similitudines, analogia vel comparatione ad objecta, quae habent phanta Smat propria. 279. Cor. 1.-Ergo id, quod in Suo objecto proportionato intellectus primo et per Se Ogno Scit, non est niSi universale quia quiddita rei materialiS, quum praeScindat a conditionibus sensibilibus et individuantibus est sane aliquid universale. In cognitione Ver uni Ver- Salium, intellectus prius cognoScit universaliora, ut inde deveniat in cognitione minu univerSalium. PS enim, Sicut omnis alia facultas in sua operatione transit de potentia in actum, immo initio S in pura potentia re- Spectu cognitioni quidquid autem transit de potentia in actum, Priu PerVenit in actum incompletum qui est medius inter potentiam et actum completum , quam in actum Completum. Intellectu Ver ad actum completum perVenit, quando distincte et determinate cognoscit essentiam ibi propoSitam. JamVero, Cognitio universaliorum est minus distincta et determinata
quam cognitio minu uniVerSalium I quo enim univer-
348쪽
338 DE INTELLECTUS OBIECTO. salior est no Ster alicuju rei conceptus, eo est indistinctior et imperfectior, et ideo, quo uniVerSalita conceptus contrahitur, eo diStinctior et periectior evadit conceptus. Unde Cogniti uniVerSalium S actus incompletus et proinde in ordine cognitionis intellectualis eorum cognitio praecedit cognitionem indissidualium. Ex quo etiam Sequitur deam, quae prima in nativa mentis nostrae Xplicatione Ormatur non quidem eXplicite; sed implicite et confuse eSSe deam entiS, quum haec sit omnium univerSaliSSima et maXime indeterminata. Quando igitur intellectu pro proportionato ui objecto essentiam rerum SenSibilium habere dicitur, id minime intelligendum quaSi intellectu Specifica rerum SSentias statim et per modum implici intuitioni percipit. Intellectus enim humanu Secu ac angelicus nonnisi
gradatim Suam periectionem acquirit, ideoque SSentias rerum materialium Primo cognoScit indeterminate deinde Ope AnalySiS, ComparationiS, ratiocinii illas notas discernit, quae Specificam rei materiali essentiam
2 0. Hic observa o S. Si Cogniti in genere, et prout abstrahit ab ordine intellectivo et SenSitivo nisenditur, prius a nobi CognOScitur Particulare quam Universale nam quum cognitio intellectiVa originem sumat a cognitione senSitiVa, cogniti Particularium per Sensus praecedit cognitionem UniverSalium.
349쪽
DE INTELLECTUALI MEI CORP. COGNITIONE. 339
2'. ProceSSUS a magis universali ad minus universale Supra assirmatus Spectat ad cognitionem directam et Spontaneam, minime vero ad cognitionem reflexam et scientificam Sic, qui Sua concluSione in earum prin- Cipia reSolcit, non procedit a magis uniVerSali, sed e
39. Quum des universaliSSimae abstractione acquisitae in intellectu repositae remanenni, non OS UOCOSSO, ut intellectus singulis vicibus ab eis incipiat nam hoc pro prima tantum earum formatione requiritur : OSt- quam enim mens illa Semel formaVit, ea jam Semper habitualiter retinet, et nova earum generatione non indiget, sicut ad intelligendam Veritatem longo discursu adeptam non indiget totum ratiocinium denuo conteXere. Underant St, ut men idea nociter obtentas cum deis olim acquisiti et ConServati conferat, Sicque ad alias magis distinctas et determinata pervenint. Cor. 2.- uum proportio Xistere debeat inter modum essendi facultatis ejusque objectum, dicendum est SenSUS, utpote intrinSecu a materia dependente pro objecto habere pure materialia I intellectum angelicum, utpote Omnino a materia independentem, ut proportionatum objectum pure immaterialia habere intellectum humanum, utpote in confinio materialium et immaterialium Constitutum, ad immaterialia e materialibus abStracta primo et per Se Ogno Scenda SS Ordinatum ci S. his T q. 85, A. T).
4. De Intellectuali ei corporeae cognitione. 2,1 Ex supra dictis colligitur objectum, ad quod
cognoscendum intellectu noSter directe fertur, SSeessentia rerum, et quidem in hac Vita SSentia rerum materialium. Non ideo tamen intellectus privatur
cognitione individuorum, quod quidem haud dissicile
350쪽
. Ino D INTELLECTUALI MEL CORP. COGNITIONE.
P. I ostenditur. Nam a de individui Saepissime loquimur locutio autem est actus intelligenti proprius et mentis conceptionem Xprimit. Intellectu format judicia quorum Subjectum est re materialis arbor est sub- Stantia : atqui oportet utrumque terminum judicii ab
intellectu cognoSci, ut mutuam eorum etntionem Perspiciat. c Voluntas plerumque tendit in individua quae ideo prius ab intellectu percipi debent mihi enini Volitiam, qui Prae Gognitum. 282. Quaestio igitur non Si de facto, Sed de modo,
quo intellectus noster Corporea Singulari CognOSCnt. Ad quam quaestionem solvendam duple profertur Sententia. Prima tenet intellectum singularia directe CognOSCere, quae Sententia pro Se habet plure auctoreS, qui eam gravibu argumenti defendunt. Altera Sententia, Communior et probabilior est tellectus humantis, On Lucte SEd in direCis, per quamdam, Cil. reflexionem supra 'ha et Si uati cita dividua corrumrea CLS Th. Ι, . 86 R. in .esa Trobatur. 19. Non directe, quia Si intellectus individua Corporea directe cognosceret, intelligeret prO-fecto eorum individuam quidditatem Seu id, quo numquodque constituatur hoc individuum et ab aliis ejusdem speciei distinguatur : Sicut directe cognoScendo Specificam rerum quidditatem, discernit notas illius specie constitutivas et distinctivas. Aliis verbis GntellectuS, quum Sua natura penetret ad Cognoscendum in Suo objecto quod quid est valere debet in individuis si haec ad ejus objectum directum pertinent, CognOScere non Solum eorum Singularitatem in abStracto, sed etiam quaenam Sint notae ConStitutivae hujus et illius rei sin-λ Quod vero quidam volunt in tali propositione Petrus est homoὶ suhjectum esse in cogitativa, et PraediCatum in intellectu omnino est alienum a ratione : nam ubi, UaeSO, erit Copula λ aut quomodo una ipsa potentia poterit Comparare Praecli intum Subjecto, nisi utrumque cognoscat - SuαreZ, D anima, lib. , C. , . l.