Summula philosophiae scholasticae in usum adolescentium

441쪽

DE ANINDE RATIONALIS JΜΜORTALITATE. 431361. II. Si in vita futura Deus ullam animam Anni-hilaret, haec esse a aut beata in coelo aut beata inter parvulo absque baptiSmate decessos, in aut misera in inferno. Atqui a ratio verae beatitudinis postulat perpetuitatem. Et revera, aut anima beata scit se aliquando desitu amiSSe aut neScit. Si prius, eo ipSo, et quidem ob contrarietatem inter hanc cognitionem et suum insitum et vehemens deSiderium semper feliciter vivendi, omnis eju felicita evaneSceret. Praeteritam enim felicitatem pro nihilo reputamus, quia V non quaerimu quid aliquando fuerimuS, Sed quid semper futuri simus ' S. Hier.). Si poStertu praeterquam

quod ignorantia Circa rem, quam animae maXime interest certo Scire, Si et ipsa malum perfectam intellectus felicitatem impedienSin, neceSSe St, ut Ponte in anima oriretur dubium an desitura esset felicitas acquisita quod dubium, non minu quam Certa cientia, magnam ingereret animae tristitiam. Neve dicas Deum posse ab anima ejuS Ortem celare. Quia haec esset positiva deceptio Deo prorSus indigna et Vitam Sempiternam Sperantibu injuriosa. b De anima naturalem beatitudinem POSSidente, idem suo modo dicendum St.

o Quod attinet ad animam damnatam, dicet Deus

de justitia creaturae Contra Se peccanti posset esse subtrahere, et eam in nihilum redigere tamen convenientior justitia St, ut eam in esse reservet ad PoenAm. . . . Quia Sta HStitia Congruentius respondet culpae in duobus. In uno quidem, quia in culpa VoluntaSContra Deum agit, non autem natura, quae ordinem

sibi a Deo inditum servat et ideo talis debet esse

poena, quae voluntatem affigat, naturae nocendo, qua voluntas abutitur. Si autem creatura in nihilum redigeretur, SSet Antum nocumentum naturae, et non amictio voluntatis In altero vero, quia cum in pec-

442쪽

432 D ANDI RATIONALI, IMMORTALITATE.

Cato duo Sint, Cil. averSi ab incommutabili bono et converSi ad bonum commutabile, ConVerSio post se aversionem trahit nullus enim peccans intendit a Deo averti, Sed quaerit frui temporali bono, cum quo simul Deo frui non potest. Unde Cum poena damni aversioni culpae reSpondeat, Conversioni Vero ejus poena senSu Pro Actuali culpa, OnVenien eSt, ut poena damni non sit Sine poena SenSUS. Si autem in nihilum creatura redigeretur, SSet quidem poena damni aeterna, Sed non remaneret poena SenSUSV S. I ii N. Disp. L q. 5 R. 4,

362 Sehol. 1. Status unioni magi congruit naturae Animae quam Statu Separationi : Separata autem dici nequit anima in Statu Violento, quum naturale sit enti spirituali in se subsiStere. Itaque post mortem anima nullum habet Xercitium Suarum virium SensitiVArum, nec iacultatum intellectivarum Xercitium lene con- naturale ' Ceseri paribuS periectior eS Status animae in Corpore quam Xtra OrPUS, quia Si pars totius

compositi, et omni par integralis est respectu totius V S. I li., SuppL q. 75 R. , ad q).

363. Schol. 2. De corpori resurreetione. Fide Onstat personam humanam morte diSSolutam integre reparatum iri in die illa, qua mortui de corruptione

resurgent incorrupti utrum Vero resurrectio sit homini debita, controvertitur inter auctoreS. JuXta Stiaret De Anima, lib. 6, c. 9 ad Deum ut auctorem naturae pertinet reianire animam et CorpuS, tum quia congruit, ut aliqua Sit retributio bonorum et malorum non solum in anima Sed etiam in corpore, tum quia secus natura humana nequit periectum Statum naturalem habere nec poteS Separari a gratia cum tota

443쪽

DE ANDI RATIONALIS IMMORTALITATE. 433Sua perfectione naturali. Eamdem opinionem inter modernos defendunt Cossa-Rossetti Phil. Mor. th. 5), et Mercior PSych. n. 29O . Alii communissime, dum Concedunt eunionem etinmin ordine naturali esse tum naturi humanae tum divinae

bonitati omnino consentaneam, et ratione adducta ad eam probandam ut naturae humanae debitam Sse gra- UiSSimAS, eam tamen ut simpliciter supra Xigentiam

naturae XiStimant.

364. H. 1. Quod est ex nihilo habet Potentiam ad non-eSSe atqui anima rationalis est ex nihilo ergo desinere poteSt.

joris. Potentia objectiva, quae omni enti finito tribuitur, quia et quatenUS deSinente clivina ConServatione; pSum in nihil desinit non Si aliquid in Creatura. Sed denominatio extrinSeca desumpta Dei omnipotentia. Nam sicut posse creari clicitur aliquid non per Potentiam PaSSivam, Sed Solum per potentiam activam CreantiS, . . . . ita Cum dicitur aliqui vertibile in nihil non importatur in Creatur Potentia ad non esse, Sed in Creatore potentia ad hoc quonesse non influat - S. h. I. R. 75 R. 6, ad 2 . 0hj. . Multa dantur desideria v. g. clivitiarUm, honorum, etαὶ, quae numquam XPlentur atqui fieri potest ut pari ratione desiderium immortalitatis frustretur ergo. Rest'. Dist maj. Dantur deSideria ne neceSSaria nec Primaria, quae nunquam eXPlentur, Cons. deSiderium neCeSSarium et radix Ceterorum, neg. Nego in et paritatem. Divitiae aliaque hujusmodi de- Siderantur, quatenus en Sentur SSe media ad attingendam beatitudinem cujus igitur desiderium quo quidem necessario involvit desiderium immortalitatis est radix, ecqua Cetera voluntatis desideria romanant. Unde illa deSiderantur libere et ut media haec necessario et ut finis desideratur illa non requiruntur a naturalem hominis perfectionem haec abSolute requiritur illa universalitate et immutabilitate carent, hae Utraque gaudOt. obj. 3. Si desiderium beatitudini probat animae immortalitatem

444쪽

434 DE ANI I RATIONALIS IMMORTALITATE.

beataS, On . ea non PotuiSSe SSe eatas, neg. Desiderium eatitudinis non est confundendum cum beatitudinis adeptione haec enim, secus ac illud, aliqua praeSupponit ConditioneS, UAS, Si homo, dum tempus St, nolit adimplere, in altera vita equitur Status miseriae irreparabilis. CeSSante enim Conditione viae, non reStat nisi conditio termini : in termino autem res non moventur Sed morantur. Inde, appetitu beatitudinis praescindit ab actuali ejuSdem ConSecutione, et Proinde ex eo, quo hi appetitus frustratur in reprobis non equitur desiderium beatitudini non Sse Argumentum Pro animae immortalitate. 0hi. 4. Similis est origo hominis et bruti similis etiam Pro-CESSu vitae utriuSque I ergo Similis etiam utriusque finis. Quod S. Scriptura confirmat dicendo unus interitus est hominis et jumentorum et aequa Si triUSque Conditio. . . . Qui novit, Si spiritus filiorum Adam Scendat Ursum, et Spiritu jumentorum descendat deorsum U- ECClOS. C. J.

445쪽

DD UNIONE ANIMAE ET CORPORIS. 435

Resp.-Quod dicitur de similitudine originis et processu vitae et finis hominis et bruti, verum est relate ad Corpus, falSum autem relate ad animam : et in hoc sensu intelligi potest prima pars textuS S. Scriptura Citati. Pars altera intelligi potest de incertitudine beatae immortalitatis, Vel de defectu Considerationis circa ultimum hominis finem. Interrogatio quis scit Vulg. novit , non est viri Sceptici, de re propoSita dubitanti vel eam negantis, sed viri admirantis et dissicultatem eXaggerantis quis novit igitur idem est quod quotusquisque novit Vel

pauci norunt. . . . Integri igitur loci Sensus hic est Quamvis hominibu et brutis, quod ad Corpus attinet, idem Sit exitus, et quamViSillis, Si Sola externa apparentia attenditur, idem inesse videatur Spiritus vitalis, maximum tamen inter eos intercedit discrimen, quod pro dolor pauci tantum curant, non Considerante Spiritum hominiSpost mortem Sursum ad Deum Scendere a Proinde Permanere, bruti vero animam una cum Corpore in terram descendere et perire cornely. Intro in Sacros Libros, . i. a P. 70 . Quidquid Sit, minime putandum est verSU Citato quidquam contra animae immortalitatem continere jam alibi pluries in Sacris libris v. g. in libro Citato, C. 12 animae immortalita explicite clocetur.

cAPUT SECUNDUM.

DE UNIONE ANI LE ET CORPORIS.365. Absoluta quaestione de natura animae, proXimum est, ut agamu de ju unione cum corpore. Quaeritur igitur cujusnam naturae SubStantialiS, scit. An Acciden

talis sit haec unio, et probato quod anima ita cum

stantia, Occurrit quaerendum, quomodo in unio, num per se et immediate an per aliquid intermedium. Has quaestione alia de Sede animae in corpore naturaliter SubSequitur. Unde totum caput in tres articulos dividitur.

446쪽

De Termino Dionis.

366 ΤΗΕSIS XXXVII. Dima rationalis ii cum eorpore eonjungitur, ut inde exsurgat una completa substantia, seit.,

homo.

Stat quaest.-Unio definitur contiositio pluritim in aliquod tinum. Haec ' compositio ' intelligenda est passive i. e. ut effectu alicuju agentiS non ero ut agenti Actio. Dicitur a plurium i. e. rerum distinctarum haec enim constituunt materiam unionis: b in aliqtiodunum, quia non inter re diStinctaS, qua distinctas sed qua conjunctaS, XiStit uni formaliter sumpta

Ont. m. 282, 3').367. Duplex dari potest Species unionis inter substantias accidentalis et substantialis. Unio accidentalis est Compositio plurium Substanti- Arum, quarum quaeque SerVA SUUm proprium esse et operari, et proinde e talium Unione non resultat nova substantia. Talis Si uni inter hominem et vestem. Uni substantialis est ea, qua duae Substantiae incompletae ita Sociantur, Ut e mutuo Compleant et totum substantiale ConStituant. In unam igitur naturam substantialem Coeunt, Amquam potentia recipiens et actu receptuS. Quum rei natura Vel SSentia non sit realiter distincta ab ejusdem rei SubStantia, intelligitur Cur unio substantialis saepe dicatur uni maturalis, essentialis

1 Agitur de composito pure finito. In composito Theandrico scit. . in Christo habetur unio substantialis dici Solet , quae non terminat Ura unam naturam. Sed ad nn PerSOnam. In qua unione natUra humana non Completur in ratione naturae Sed in ratione personae Ci. Ont. n. 357 .

447쪽

DE TERMINO UNIONIS. 437

et quando agitur de homine personalis, qui nec cor Pu nec anima est sui iuris vel totum in se, sed ambo existunt unica subSistentia, scii. personalitate humana. Uni animae rationalis et corporis, etsi perSonaliS,

dici nequit hypostatica in ecclesiastica hujus VociSSignificatione circa mysterium Incarnationis. Nam per unionem hypostaticam perSona non ConStituitur, Sed haec jam subsistens naturam completam assumit et Suam iacit, ita ut post unionem recte dicatur Christus est Verbum est homo at non possumus dicere Petrus

est anima est corpuS.

Adversarii unionis substantialis sunt Plato et CarteSiuS, qui docent hominem seu perSonam humanam ConStitui Sola anima, quae corpore tamquam inStrumento Xterno utitur. Sunt alii, qui Voce tenu retinent unionem SubStantialem, eam tamen reVera negant Assirmando animam et corpus esse SubStantia CompletAS.

368. Prob. hesis Arg. I. -UnusquiSque intime X- peritur se tali unitate animae et corpori gaudere, Ut unicum et identicum sit principium primum actionum, qua ponit. Idem namque principium Significamus SiVedicamus ego cogito et volo, SiVe dicamu ego sentio, Scribo, quieSCO et proinde conscientia testatur idem ego SSe Spirituale et materiale . Atqui persona humanaeXPrimitur Per pronomen ego ἰ ergo anima rationali et corpu ita uniuntur, ut ConStituant unum ego unnm substantiam et OPSOnAm.11.-Habetur unio substantialis inter duas Sub- StantiaS, quando hae intrinsece coeunt in noVam AturAm, a Componentibu specifice diversam atqui talis habetur uni inter animam rationalem et OrPUS ergo. Prob. min. Tunc nova habetur natura A Ui Componentibu Specilice diVersa, quando ire et perationes Compositi specifice disserunt a Viribus et opera

448쪽

438 DE TERMINO MMONIS. tionibus componentium ci Cosnr. n. 19 atqui per

unionem animae rationali cum corpore XSurgit enSViVen Vita egetativa et SensitiVa, cujus ire non Sunt solita animae nec Solius CorporiS, Sed utriuSque in una substantia uniti eadem namque vis non poteSt diversis inhaerere subjectis. Similiter vegetatio et sensatio sunt animae et Orpori Simul Sunt enim Operationes organicae n. 199). pS intellectio etsi inorganica, non

potest in praesenti ita eXerceri independenter a Corpore, sed ad illam corpus cum anima Concurrere neceSSe St. JamVero, quum repugnet clun Substantia Suam actualem multiplicitatem, et proinde Sua propria activitate retinenteS, Vadere unum principium operationum i. e. Unnm Aturam), restat ut anima rationalis et

369. III. Si uni animae et corpori esSet tantum accidentalis, a nullum discrimen essentiale Xisteret inter hominem et angelum, id quod nemo assirmare auderet: in corpus esset homini Xtraneum ejUSque naturam deprimens dum e contra, Certum S in homine iure esSe potentias, quae in anima quidem radicantur, Sed Xerceri nequeunt abSque ejUS cum corpore union si in nobis anima et corpuS SSent accidentaliter tantum unita, tunc haec, quum haberent HSS proprium et independens, haberent operari Proprium et independens contra quod ConScientia et ratio testantur. V Quamvis enim animae Sit aliqua OPerati Propria, in qua non communicat intrinsece CorPUS, Sicut intelligere sunt tamen aliquae Operationes Commune Sibi et corpori, ut timere, iraSci, Sentire et hujuSmodi. Haec enim accidunt Secundum aliquam tranS mutationem alicujus determinatae parti CorporiS. EX quo patet quod simul sunt animae et Corpori ΟPerationeS portet igitur ex anima et corpore unum fieri,

449쪽

et quod non sint secundum esse diversa S. I li.,

C. Gent. l. 2 C. 57).370 Cor. 1.-Ergo anima et corpus sunt substantiae incompletae, quum corpus Sine anima Vivere et Sentire non OSSit, et anima in corpore Sit prorsu incaPAX Sentiendi, connaturaliter intelligendi, et Xtrinsece Perandi. ' Quod si anima humana recte dicitur Sub- Stantia incompleta, non tamen Si Substantia incompleta propter indigentiam, quasi altero principio indigeat, ut esse et operari possit sed ideo, quod praeter potentias intellectus et voluntatis completas habet potentia Sentiendi et vivendi, quae sine materia incompletae sunt Pesch, Psych. V. T, P. 346).

tialiter sit substantia incompleta et Xigat unionem Cum corpore, ut PotentiaS, quae in ipsa radiCAntur, Xercere OSSit Ci. Ont. n. 352 . Nihilominus in Statu Separationis Se habet ad modum personoe, quum Sit natura rationali et quodammodo sui juris.

cor. 2. Ergo nec Sol anima nec solum corpus dici

potest ' homo: V quodsi Apostolus a Cor. C. 4 COrPUS dicit hominem ' qui foris est V et animam hominem,' qui intus est, ' id fit per synecdochen, Sumendo Artem pro toto. Secundum Philosophum illud potis-Simum videtur esse unumquodque, quod est principale in ipso I sicut quod iacit rector civitatis dicitur civitas facere. Et hoc modo aliquando quod est principale in homine, dicitur homo aliquando quidem par intellectiVa secundum rei Veritatem, quae dicitur homo interior ἰ aliquando Vero Par SenSitiva cum OrPore Secundum eStimationem quorumdam, qui OlUC Circa

sensibilia detinentur. Et hoc dicitur homo exterior S. h. I q. 75 R. 4, do).

Cor. 3.-Ergo quando corpus dicitur animae instrumentum hoc intelligendum eSt de instrumento interno,

450쪽

ψ o D TERMINO UNIONIS. minime de instrumento Xterno numquam enim de ipso homine intelliguntur ea quae de instrumento X- terno Sunt vera Sic qui dicit vestem Petri veteremeSSe, non propterea dicit Petrum OnSeneSCere. 371 Cor. 4.-Ergo TR. falsum est system salebranche, qui ConSequenter ad uiam Occasionalismum, unionem animae et Corporis eXplicat eX Sola actione Dei; qui OCCA-Sione motuum in corpore producit in anima cognitioneSet appetitione reSpondentes, et, OSiti Animae AsseC-tionibus producit reSpondentes Corpori motuS.-JUXin

hoc SyStem corpus et Anima non magi uniuntur, quam duae machinae, qua artise Concorditer OVet.

29. Falsum est systema Leibnitet qui Contendit unionem animae et Corpori in eo consistere quod Deu PraeScienS hoc Corpia tale editurum esse motus, qui CognitionibuSet appetitionibus illius animae responderent, hoc OPPUS cum illa anima sociavit Actio corporis non transit in Animam, nec Clio animae in corpus sed e divina harmonia proe stabilita perfecte Concordant. -At tali actionum OnSenSi non est unio et haberi potest inter Substantia latissime separatas. Ad hoc yStem re

vocari potest illud quod dicitur Parallelismus psycho-

physicus, juxta quem nullus existit neXUS inter actus psychico et phySiologiCOS. 39. Falsum est systema physici inquχus, Secundum quod uni animae et corpori eXplicatur per mutuam utriuSque actionem Loche , vel per hoc quod V anima