장음표시 사용
121쪽
Insita nain toti, membris lex omnibus una est. Ergo cuncta pari ratione trahentque trahenturque Et leges omnis Natura sequetur easdem. At neque corruptis turbatae moribus urbes
96s Dissona tot decreta, & tot discrimina Iegum
Effudere unquam I tua quot doctrina profudit. Nam , Neutone, tibi quoties vasto aequore rerum Bes nova se se aperit ; toties Convertere vela Cogeris, atque aliasAttractis fingere sormas.s o Icce alio se more regunt per Inane Planetae, More alio Magnes, alioque Electrica virtus. Sic tua circumagitur quavis versatilis aura, Et vaga per varios errat sententia sexus: Atque adeo rudibus non discrepat instrumentis,
si s Uno quae positu mini unum stridula carmen:
Sed quoties juvat inde novos extundere Cantus Et variare melos, toties mutare necesse estra tam compagem dc pauperis organa Musae. Quon si ridiculum est tales confingere causas , 98o Et vires intermedio quocunque carentes, In vi centripeta nil non e viribus ortum Centrifugis agnosce lubens. Quapropter Inan;sAbjice commentum, quo Mundi tota periret Machina, nec possent ulli Consistere motus.
98s Verum corporibus quae sit gravitatis origo, Haec, ubi labentes Atomos per Inane resellam. Materiae demum qui possit summa fluentis Et volvi pulsu assiduo, & parere moventi, Sic, ut nulla tamen fiant dispendia motiti; sso Quaeque peregrinos adducat norma Cometas;
122쪽
Haec, ubi coelestes fluxus di sidera dicam. NIL igitur vasto in Mundo non undique pressum eaei Inversis haerent ideo suspensa lagenis, Vina, cadoque hegant se estundere subtus aperto , i Si non immissus laticem depresserit aer.
Sed mirere magis: rapido cum turbine venti Inflixere salo nubes. ac servidus hausit later aquas nimbosque interceptum aera vortex, Tortilis adiutiun pelagi de fluctibus unda βο- Tollitur, & cora caput inter nubila condit: Cursitat erectum commota per aequora flumen, Deprensis misere nautis, ac navibus ingens Exitium; es qua perrumpant arte Columnam, Et seriem undarum, jugi quas antlia ductusops Extrahit, aura levis propere intromissa recidat. Tum cadit horrendo praeceps cum murmure gurges His c etiam totis licet instes viribus, undas Comprimitur nihil aut paulum: ac si plumbeus undae Plenus uter multo valide quas abitur ictu, Io Io Aut nihil offendit contusum malleus utrem, Verberibus cassis innoxius usque resultans; Aut, si percutias iterum vehementior, exiti Guttatim, & solidi per caeca foramina plumbi sudat potius quam condensetur aquae vis, , Io Is Ac seipsam adstringat spatio contenta minori Cur tamen in vacuas non se corpuscula sedes Conjiciunt, si perfugiis, quot credis, abundant f Protinus absimilem dices obstare figuram.
Inita sunt igitur spatia haec, & inepta juvandis
123쪽
Ioao Motibus, ingressum illa negant si partibus undae.
N o es sic aeriae partes, Cum sorte premuntur.
Constringi patiuntur enim, & subsidere norunt, Et coacervari, donec vi denique magna Dissiliant, rumpantque moras, & vincula solvant, xoas Cuncta repentinis lacerantes obvia rimis; Ac sonitu horribili fugiant per aperta viarum, Si modo coeperunt aliqua serviscere flamma. Sulphureas veluti nubes, cinerumque procellas Undique visceribus calidis AEtnaea Vorago,irio Saxaque tosta vomit, nigra fuligine coelum Sufiundens, aperitque novis latera ampla ruinis Et ferrugineos eructat faucibus ignes.
DIsCRIΜEN tantum vacuis ne per aera crebris 3
Et per aquas paucis tribuas ' Facit aetheris ardor, ro3s Quo scatet aerius, sed parcius humor aquosus Conseritur; fluit unde minus, minus unde liquescit. Sic , ubi vallatas exercitus obsidet arces, Ignivomum spirant fabrefacta tonitrua Martem, Fulmineosque globos immani pondere torquent, Ioqo Pulveris accensi tanta est violentiat Turres Praecipitant, murosque & propugnacula frangunt:
Pulsa tremit reboatque procul conterrita tellus. At si tam multis terebratur inanibus aer, Non est, ostensus cur tam gravis intonet; ibuntrois Pervia particulae per spiramenta silentes :Ιmpetus elusi vanescet flaccidus ignis, Et fumum imbellem jaciet per inania coeli. Unde ciet tantos igitur vis flammea motus l
124쪽
Neinpe quod implexum prius, adstrictumque catena Solvat, & abruptis jam liberet aera vinclis; Cui via turgendi nulla est, ni Corpora vibret Cuncta procul nisu, quo dilatatur, eodem. T s u c fit in aerii lento subtemine textus, Quod fieri plane sinuato cernis in arcu, toss Miles ubi torquet nervo pulsante sagittam.
Nervus enim intensus Curvati cornua ligni Contrahit; hinc adeo patulos convexa meatus
Pars aperit, strictis obturat concava fibris: Verum aether de more vias ingressus hiantes xoso Non habet, intercluso abitu, quo tendere possit. Ergo premens valido contortas impete fibras, Corrigere & pressit assiduo producere certat. Nervus obest: nervum sedenim simul atque reniisse
Arcitenens, laxante manu, retinacula cessant.
xo63 Propterea tum liberior se se explicat arcus, Et resilit nervus partes distractus in ambas: Qua vi pulsa repente fugit, rapiturque sagitta. Sic ventosa serit tenui catapulta fragore; Sic tacitas vibrat pyrio sine pulvere glandes. o7o Compressi ferrea quot sunt in arundine flocci Aeris, en tot habes arcus resilire paratos.
NEC propius vero est quod ais, perlucida quando
Corpora sunt quaedam, tenero seu mollia textu, Aut fluida, id totum vacuis compluribus inter a s Conjunctas Atomos tribui, acceptumque referri.
Nam si res, Quinti, sic se se, ut dicis, haberet, Quae perlucida sunt, quae mollia, Daeque liquescunt,
125쪽
Haec leviora forent, quam quae transmittere ilicem 'Densa negant, solidaque dc dura mole cohaerent. . IIo8o Quod tamen in molli secus evenit atque fluenti Mercurio. Certe is non mobilitatis honore Cedit aquae; quin se se etiam calefactus in auras Evehit, insinuatque poris; nam cuncta minutim Scrutator penetrat Volucri corpuscula sumo: Io8 s Tantum humectando non est, neque tactus adhaeret. 2Multa tamen vincit, solido quae corpore constant, Mercurii gravitas. Auri rigor omne metallum Vincere duritie, lapidesque, ut pondere, Cunctos Debuerat; quam molle tamen, quam ductile nosti. Iosio Dura natat glacies; leVior pars dura metalli , Partibus ejusdem liquefactis, ut probat usus. Cera natat lymphis; ceram omnis sorbeat humor, Si perluciditas a multo oriatur Inani; Non oleum nitida veheretur opacius unda, 1Ῥs Non rigidus pumex, non lento Cortice suber. Fossilium quoque rex adamas, quem parturit una Dives opum & Phoebi radiis melioribus ardens India, non durus simul ac perlucidus esset.
Perlucere etenim multis ab Inanibus ortum ,11 oo Duritiem excludit paucis ab InanibuS ortam. :A T vero quae sunt directae pervia luci
Corpora, clathrorum ritu compacta videntur,
Ae strue multiplici foliorum reticulata. milia si fuerint, laqueos imitantur Arachnes Ixios Ut rivi labentis aquae, seu limpidus aer. Si praedura, silex velut est crystallina, crates Ferratas reserunt, queis pervia tape domorum
126쪽
Claudimus, ut facilis detur transpectus in hortos. Permeat exiles aditus pars altera lucis, a I io Altera cancellis offensa retunditur; unde Resplendent crates partim, partimque videri Ulteriora sinunt, ac si nihil inter adesset:
Interea caulas purissimus occupat apther.
Hinc si pronus aquam spectes in margine pons , t 11s Protinus illa soli tenuem declivis arenam Exhibet, ac nitidis conchylia mixta lapillis rAt mare si magnum prospectas littore ab alto, Luminis ingentem transversa per aequora tractum Aspicies; Phoebi nam se radiantis imago rao Projicit in planum, tremulisque reflectitur undis. PRAETERE A vitrum candens, atque ipsa, rigora Deposito, cernis mollescere cocta metalla; Non interjectu Vacui diffusilis, imo Corporis advectu, quo vincula caeca repenth iras Dissiliunt, fitque ex geminis mixtura liquescens ἀQuando volatilibus jaculis per sulphura serpit, Et salium frangit nexus, partesque solutas Dissipat irriguus, varieque intersecat ignis. Saepe nec ipsa operi vis ignea stissicit: addi 113o Nempe solent nitrum solvendo & alumina ferro,
Quae reserent, obelisque viam rimentur acutis.
Quin etiam ipse adamas serrum qui spernit & ignes, Are repercussa excipiat si spicula Solis, Traditur humescens fuere accedente smaragdo. HUC accedit, uti, quoties rarescere corpus Contigit, admissae veniant in viscera partes,
127쪽
Quarum abitu densum, ejecto velut hospite, siet. Sic aqua conceptis ebullit fervida flammis , Pellitque in teretes dilatatum aera bullas: 1is In glaciem concreta riget, simul avolat ignis Exiguus, qui particulas agitare solebat. Ast hujus miranda quidem natura Videtur, Quod salis haud aequo plus unquam sorbeat; omno Quod superest, lando intactum satiata remittat: Ncc minus interea sucum, variosque colores Ebibit: & quoties vim certam ardoris adepta est, Sic stat , dc adjunctis nihilo magis ignibus ardet. Quare dissimiles in ea, multosque meatUS Absit ut esse negem; solum nego prorsus inanes: 11so Aere nam laetos, & partibus aetheris aio, Quae non essugiunt semper; nam crescere lympham Cernimus adjectis salibus, quos lympha resolvit. Ligna quoque in spatium, si quando irrepserit humor Amplius evadunt; contracta humore fugato 1isS Arescunt, rimisque brevi finduntur hiulcis. Tantum prorsus abest, ut Corpora vana tumescant, Atque incremento cava dilatentur inani. Quos igitur Vacui tractus toto orbe putabas Hactenus immensos, & non auctoris egenteS, 116o Ut foret absque Deo quiddam, saltemque Creata Νon essent spatia, & velut incunabula Mundi; Ocius abjicias animo ; loculosque vacantes Corporis in medio cujusque; haec omnia temnas, Delirantis uti lusus & somnia sectae.116s Ecce vides, ut sit fragili male credita fundo Machina, quam falsa deceptus imagine rerum,
Exstruis in Vacuo, penetrabilibusque lacunis.
128쪽
P ivrio M ad capessendam Virtutem hortatur. Tum hoe Libro de Atomis quaerendum proponit: a v. I. ad v. 63. Exponit Epicuri consilium in fingendis nomis Deinde quaestionis hujus hane distributionem instituit: i Per se
non esse Atomos. a'. Non esse numero in iras.. 3'. Non in-ῶυiduas , ac proinde non immortales. 4'. Non propria gravitate praeditas. s'. Non eo, quo, donantur motu, posse inter se coalescere. Hoc Libro tres primas partes exsequitum postremae duae, quae motum Atomorumspectant, adsequentem Librum pertinent .' a v. 63. ad U. III ἀI '. Atomos per se non esse sendit, quia non omni dote ac facultate pollent, quia sngulae pusunt non esse; quia Inanesne Atomis esse potest: a v. II I. ad P. I 82. α'. Innumeras esse non posse probat, quod majore Danieircumscriptae snt; quod earum numerus O augeri ct incolumi Munia imminui possit; quod quidquid a Numero incipit, in Numerum desnat; quod ut Spatio, se Numero finitas esse oporteat. tendit quὰm absurdumst illud Epicuri commentum, in Atomorum classibus numero mitis Atomos mero infnitas collocasse: a v. I 8 a. ad V. s I O.
129쪽
3'. Negat immortales esse Atomos, ct individuas; ras que dividi puse confirmat ex eo quod snt Huraiae. His offert argumenta praecipua quibus probatur Materiam in in itum dividi posses smitque Epicureorum ed de re objectiones: a V. y i o. ad v. 8 o 3. Ab ῖrdam esse sendis Spinosae unitatem 2 a V. 8o3. v. 873. Ex eo quod dividuae snt Atomi, concludit eas ex natura sed solidas non esse, ac proinde fabro indiguisse ut coalesierent; quod consequi quoque demonstrat, ex eo quod necessariae non sint Atomorum Agur : a v. 8 7 3. ad Ir. IOI 8.
Anaxagorae homoeomeriam confert cum Atomis, nec magis absurdam probat .' a V. I O l 8. ad V. IO T.
Concludit Materiam e nihilo factam; Deum non consare e Materia; quod Epicurus quaerit in Aromis, id in sola Deo inesse: a v. Ioq7. ad finem.
130쪽
De Atomis. F ELix qui veras avidus cognoscere causas sSensus assurgit supra, nullumque secutus Ductorem, praeter Iumen Rationis amicum Vimque animi, reliquis mortalibus invia tentat s Ipse loca, explorat rerum caput, atque per omnes Naturae latebras ire imperterritus audet. Illum non anceps Regum favor, aut levis aura Fortunae, miserisque bonis contenta Voluptas Dimoveant, Veri sanctum ut deponat amorem.
xo Scilicet haud satis est rivos spectare fluentes, Aut herba in molli patulaeque sub arboris umbra