장음표시 사용
41쪽
munc Hipp. ut dicit Galenus, ad medicos. & ali , ex hi, aliquos hominem esse sanguinem tantum dixisse; alio, bilem; nonnullos pituitam. Et quamuis verba Hipp.nul Iam videantur habere obscuritate I posset tamen quis su spicari, quia dum connumerat Hipp. Opiniones medico
rum, qui uno ex quattuor humoribus hominem componi tradiderunt; tres tantum eas facit; cum tamen adhuc quartus remaneat humor, scilicet, melancholia, quiquartam poterat constituere sectana. Fuit ne igitur aliquis ex antiquioribus medicis, qui hominem ex melancholia composuerit λ Non minus & in verbis Galeni illud quaeri posset . quid sibi voluerit, quando dicit,quod hic
praetermittitur opinio quaedam medicorum,conformis Melis 1 sententiae. Sed de hac, in sequenti expositi e Galeni, ubi clarius locutus est, quam hic; verba faciemus. Vt primam tollerem ambiguitatem,non vererer asserere Hipp.hoc in loco vocem bilis, sumpsisse pro utraq. bile; flaua, scilicet, & atra. etsi me non latet, infinitis in locis, Galenum animaduertisse, nomen hoc simpliciterar. po. prolatu, de flava bile perpetuo intelligi debere . N prae- ,, cipue infra in hoc eodem libro, ubi notat. omnium esse ,, morem non medicorum solum, sed etiam omnium Graeis corum bilem sine additione nominare si voluerit pall1da
,,. vel sa uam indicare. Et licet non recorder me unquam
legisse apud Gal. vocem hanc de ambabus bilis speciebus sine additione pronuntiatam dici posse : memini tamen aliquando notasse apud auctorem libri de Theriaca ad Nisonem, siue is fuerit Galenus,siue alius, bilem sine ulla
additione pro atra usurpatam. cuius haec verba sunt, x s.cap. loquitur enim qtio pacto quandoq. quartanam curaue - xit. Primum enim cum coena si ent, ut euomerent effeci:
is deinde secuta die succum absynthii bibendum tradidi,
is quo bilem contem erem,ac veluti edulcorarem . nemini eero manifestum non est, quartanam fieri ab atra bile.
Pari pacto& Latini quandoq. nomine bilis, pro atra uti
42쪽
Consueuerunt. ait enim Horatius in epist. ad Pisones.
Qui purgobilem, sub verni temporis horam. cu tamen loquereturde eo humore, ex quo homines ins niunt. Desinimmo,& hoe quo quo pacto me mouet ; quod apud eundem Hipp. in hoc eodem libro,bilis vocem sim- I rex. Pliciter prolata, pro utraq. bile,quo sane patio eam hoc in loco intelligi volumus, acceptam legere possumus. cum enim prius dixisset. Affirmo autem sanguinem esse, , ,& pituitam, & bilem tum flavam, tum atram. horumq. ,, nomina primum ex lege fuisse distincta assero. nulliq. ipsorum idem inditum esse nomen. deinde subiungit. Mox vero & secundu naturam species esse diuersas, Vsq. ,, adeo ut pituita minime sit sanguini similis, neq. sanguis bili, neq. bilis pituitae. ac si dixisset. neq. sanguis bilii Vtraeq., neq. bilis utraq. pituitae similis evadit. Insuper Hipp. in lib. de genitura, ubi connumerat humorum species, haec habet verba . εισι δε ι πιωμα, χολη, υδωρ, καί Φλέγρα . Vbi Ioa nnes Gorraeitues ' vir sane eruditus, quUibrum illum explicauit τῆς nomine, utramq. bilem tum flaiia, tum nigram, potuisse indicare Hipp. notauit. Verum, huius loci tantum auctoritate inniti,non omnino tutum puto. si quidem salix aperte constat aquam diuerse assignatae sint hoc in loco humorum differentiae: ut factum constat ab Hipp.infinitis aliis in locis. Haec, quae probabiliter dicere possent
hoc in loco, tantum habui. Si quis vero his minime acquiescat ; dicere insuperpoterit, neminem antiquorum bilis atrae naturam tanti unquam secisse, ut eam principium hominis, constituere ausus sit. Vt pote, quae usque adeo pauca in hominum corporibus appareat ; ut fere stultum sit affirmare, hominem ex illa constitutum.1Va Eundem uero ct si omnes epilogum faciunt. eorum enim
unusquisq. id ipsum unum esse ait, quodcumq. isti nominare u
43쪽
luerint. etiam, quod sudsec unum existens. coactum a coavdo, rigido, humido,o sicco; mutata forma,=famitate ; dul-ee fati O amarum I album, nigrum. O cuiuscunq. alterius generis. sed mihi haec non uidenturhic ρ babere. Itaq. pluri, mi talia, alq. etiam alia, bis proxima, pronuntiant.
Declarato discrimine,quod versatur inter placita veterum medicorum de hominis natura: quia hi sanguine, illi bilem, alii pituitam hominem constituere volebant; quid modo, & cum philosophis, & inter se commune si beant, in praesenti contextu declarat Hipp.& inquit, eundem isti omnes epilogum faciunt. scilicet, eandem adducunt rationem isti, ad unum humorem statuendum hominis principium, quam afferebant & philosophi, cum de
elementis verba haberent. Nam ex transmutatione humorum concludebat unus quis'. eorum, hunc illum uesuccum esse hominis elementum. eorum enim unusquiseq. id
imum. Oc, hoc est, volunt omnes, id ipsum , quod homi
nis elementum ponunt, esse unum tantumodo: ceteraq. ex eo oriri posse vi transimulationis . &in hoc non ta
tum inter se, sed & cum philosophis consentiunt. ut ait
Galenus. Atq. etiam, quod istud. c. Exponit quo modo cetera orian rur, ex uno tantum medicorum principio.
volunt enim istud, sic unum existens, posse, immutari a calore, & frigore ; tum ex eo generari ceteros omnes humores, qui in corpore sunt; sanguinem,bilem, pituitam,& atra bilem. qniq. per illas voces exprimuntur; dulce, amarum, album, oe nigrum. & forsan hic eo modo loqui tur Hipp.quo antiquiores illi loquebatur. & omnis alius humor cuiuscumq. generis; ut ι χωρ, & omnes illi humores , qui extra modum naturae esse dicuntur. vi sunt aeriaginosa, & fusca bilis,rubra, porracea,& omnes aliae quocunq. nomine vocatae. In hoc quam maxime deΩ
44쪽
sidentes a philoseptiis. qui ex illo principio, quod unus
qui'. eorum ponebat, concretione,& segregatione tantum; cetera alia fieri contendebant. ut explicauit Gal. At isti ex eo humore quem hominis initium ponunt, substantiali transmutatione, quam generatione vocant, ceteros oriri humores, asserunt. ut ex ipsius Hipp. verbis aperte constat. Inquit enim, quod principium istud a medicis positum, coactim a calore, oe stigore mutata forma, facultate, quod non fit absq. substantiali mutatione,&corruptione corporis prius existentis,st dulce, amarum album,'nigrum. Oc. adeo, Vt medici veram cognouerint quo quo pacto rerum generationem; quae philosophos illos turpissime latuit. Qito autona pacto decepti sint& medici ipsi, ubi expositionem Galeni declarabimus, clarissimum euadet. Nunc autem illud in hoc tex. Hipp. notandum venit, quod in interpretatione Trinca-
uelii, quam sequimur, & quam apponimus; post verba illa calido, O stigido subijciuntur haec, humido, O sicco .
quae nullo in codice eorum, quae huc usq. viderim, leguntur . Vel igitur dicendum 1pim habuisse textum, in quo aderant. vel haec verba traduxisse oculis conniventibus . vel ex mente sua qui omnium esset absurdissimus error ea adiunxisse. Item verba illa in calce textus, quae dicunt, οι-οδε αλεις ι Toti τα τι ,α , κοὰ ἐτι πιαν, α*oΦάνοντα. quaeq. in antiquissimo codice legisse testatur Trincauelius, And reas Brentius in sua versione praetermisit. quae apponitur in simul cutextu quodam graeco Basileae impreso anno xliij. Quod ex Galeno habemus sic se habet. Dum medici volunt
probare hiluc, illum ue succum esse secundum naturam in corpore nostro; ex illoq. alios generari; tantum abest, eos suam opinionem confirmare; ut potius eam destruat. quia potius ponunt, unam quandam naturam, separata a quattuor humoribus, quattuor humorum sormam acquirere ; eo penitus pacto, quo diximus de philosophis
45쪽
incidentibus in opinionem Melissi; quam ex ipsis, unum esse secundum naturam . Nam, dum ex sanguine, exempli cauisa, qui est calidus, & humidus, generatur bilis, quae est calida, & sicca ; necesse est, ut loco humiditatis introducatur siccitas, eadem remanente caliditate. At in quo nam subiecto corporeo est ista caliditas in hoc transitu λ non est dicendum in sanguine . quia sanguis, dempta humiditate,non est amplius sanguis. non in bile, quia numdum genita est. ergo ista caliditas remanet in alia re a sanguine, & bile diuersa. igitur in aliqua mate ria, apta ut possit suscipere diuersas has qualitates;& in diuersos humores transmutari; eorumq. formis subiRi. quare dum isti volunt ostendere unum ex humoribus naturaliter nostrum corpus componere, ex quo alij postmodum ortum ducant, potius probant, nullum eorum esse istud primum: sed aliud quippiam, ex quo omnes fieri possint. cum tamen nullum possit in medicina costitui dogma huiusmodi, simile opinioni, quam habuit Meltiasus in negocio naturali. quia non potest inueniri aliquid ab humoribus diuersum,quod unum sit, quodq. humoribus ipsis tamquam materia subiici possit, ex quo hominis naturam,quae ex humoribus constat,fieri affirmare pos, simus. quo pacto habuit Melissus essentiam quandam ingenitam, & incorruptibilem aptam elementorum generationi ; quam principium rerum statuebat . quamq. materia primam posteriores appellauere. Et ob id quia reuera non potest in medica facultate huiusmodi astrui heresis, dixit superius Galenus, praetermissam medico rum sententiam, consorme Melissi placitis fuisse. Nunc quid per verbum illud sit intelligendum, cum
aliorum aliae sint versiones, videamus. Haec VOX vertitur hoc in loco ab Andernaco,& Macchello,sanies. celeberrimus vero Trincauelius, virus interpretatur. quae quidem clarissimorum virorum interpretationeS,
verborum diuersitate interse discrepare videntrir. igitur
46쪽
quo modo rectius verti post it notandum est. Verum priusquam id exponamus, quia maxime conducit medico cognoscere quid sit . cumq. , ut videbimus, maximam habeat familiaritatem cum humoribus, nonnulla quae obseruauimus, nunc annotabimus. ut quid sit, quo modoq. accipiatur ab Arist. & Gal. praesertim vero hoc in loco, percipere facillime possimus . Et ne quid intactum relinquamus,quod huic loco conducere possit ; etiaquo modo accipiatur apud poetas, scribere non pigebit. Ichor igitur ab Homero, pro sangliine Deoru usurpatur. ubi narrat Venerem vulneratam fuisse a Diomede . ut est videre in illis versibus. Iliad.ε,
Ichor, qualis fluit beatis Dijs. MNon enim panem comedunt, neq. bibunt ardens vinu . DAristoteles vero diuersis in locis, diuersimode utitur hac voce. j.enim de hist .animal. accipit pro eo, quod vicem gerit sanguinis in animalibus sanguine non prae ditis. ubi dicit . quod in quibusdam animalibus , scilicet, in sanguineis, est vena, & sanguis: in aliquibus vero, idest, in iis, quae sanguine carent, loco venae fibra uoco vero sanguiniis ictor reperitur. igitur ibi erit sero sitas quaedam vicem gerens fanguinis. Quo quidem
fere modo usum fuisse auctorem lib. de natura pueri, siue Hippocratem , siue Polybum, videmus . cum membranulae , genituram septem diebus 'in utero detentam, ac iam in embrionem euadentem, vestientis ,r vasa, ac ductus venas nominare timuerit : sed fibras dixerit . quibus tribuit i χωρα, ijs Verbis. -υμένι εΦανοσο ἐνε- δεδεα λευκοὐ κοα 25αχῶρα ειλημμευα ἰχῶρι is , καὶ idest. Apparebant autem in membrana albae, crassaeq. sibrae, cum ichore crasso, ac rubente, co
47쪽
uolutae, ac complicatae . quasi ichor proprie fibrarum humor, fibrae vero ichoris vascula maxime dicantur. ambo autem non nisi de ijs rebus, quas sanguine carere scimus, v stirpari possint . qualia sunt animalia sanguine haud praedita;& membranae. Aliis vero in locis ue ac- . eap. cipitur ichor ab Arist. pro tribus alijs humoribus a sania guine. Secundo enim de pari. animal ubi, quae nam sint partes similares humidae in animalibus sanguineis, declarat ; sanguinem, & ichorem inter cetera connumerat; nulla de alijs humoribus facta mentione. ergo eos sub verbo ichore, contineri voluisse, affirmare debemus . cuas.ς p. praesertim iij. de hist. animal .dixerit, ichorem esse partem dilutam, siue aquosam sanguinis: aut quia numdum cocta est; & haec erit pituita. aut quia corrupta est, &haec erit utraq. bilis,flaua, scilicet, S atra. Alio modo, ac loge diuerso accipitur ichor a medicis. ut patet ex traditis a Galeno, auctoritate Platonis in Timaeo; eo in i 36.expo. cO, Vbi quo modo generentur morbi in nobis exponit Timaeus, ij. in vi. de morbis vulgaribus . ubi ichorem nil aliud esse apud medicos, praeter serosam parrem, ac Veluti colamentum omnium humorum, lucidissime testatum reliquit. & ibi quod tot sunt ichores,quot humores, bonitate, vel malitia ab humore proprio adepta interse,.eap. disserentes,habemus. quod etiam ij. de diffebr.confise matur. Et haec erit propria ichoris apud medicos innificatio. Qiiamobrem cum tot, ac tanta sint huius vocis significata; non est adeo facile,ea omnia unico verbo exprimere . nil mirum igitur si tam varie versa fuerit haec vox ab interpretibus. Quorum alii saniem, ut Anderna cus,& Macchellus,& Theodorus Gaga, ubiq. apud Arist.
quod quidem, quo iudicio factum fuerit, relinquamuS graecarum litterarum perstioribus) reddiderunt. Alii virus, ut Trincauelius. Αlij vero, ut Sebastianus Casia' lio, qui nouissime Homerum latinum fecit: & Marsilius Ficinus in loco Platonis allegato a Gal.vertunt cruorem.
48쪽
Ioannes Manardus viij.lib epist. suarum ichores, tenues eorporis superfluitates latine fecit.xit .vero lib. saniε qua 'dana sanguinis ichorem vocat. Item Cornelius Crisus Ilib:v. serosiam illum humorem , qui aborantibiss hydro- pis specie illa, quae ἀσκιτει graece dicitur famem nun cupat. Qiiod forsansuitia isna,ivvlmstmodum pleraquinterpretes, ilhim secuti, lix vertendo ichore san1em dixerint. Non est igitur, iudicio meo, vertend tam semper istud nomen, uno, & eodem vocabulo :ὶ sed cum diuersas habeat signinationes:ς pro locx diuersitate, nunc uno, nuncilio nomine, & quandoqiaro enta voce graeca, CN-prilliendum est . quod quidem faciendino esse hoc in
adeoaehactoe primi possit , seruauit vocem. quod secit etiam milli vpkontextus Galeni expositiundit Graeca igitur di hoc in loco poterit seruari vox . intelligatur pro ichore, serunt , sein colamentum illud, quod quattuor hu 'mutibus naturaliten inest. 4n vero ad montem Galeni dici possit victoli esse speciem pituitae r quemadm0 dum γωξArctatagelas Pii colominens i in iis comme tatijs, quos stris fit idibbrum Galeno adscriptum de li molibu vescepitulatiloquemur, discutiemus . .
Ego vero natig quodβhomo u messet, neutiquam dolaret. nam ne q. fores propter Pod dolaret a cum unum esset,i Quod si
ri Hycvsqlianti piorum sententia, proposuit Hipp. qui
49쪽
- de natura hominis locuti sunt. qui in hoc praecipueat is nandi ζint, qliod hominem una tantum re cori areivo eQ. . Misi . ideoHipp. antequam ad alicNH peragendi de iueritat; illitaprius aggredit rinii textu demoli, i , alii homo sit unum .' &ad hoc diluendum ex manisestis piari' nibus l. compertis accepit, hominem dolore assicis. ydi horum di ista infirmare posset Ad hoc amemnon sphini usus est validissima, sed etiam breuissima rationb , ut d cit Galenus. Haec talis est. Si homo esset Vinam, impos sibile esset, quod dolered. Huncleundem me Iaratio nis modis,no tali virgat in guerr aecorin-medillorutamicus, tamquam opthnum ; sed etiami longe amplio luem redditlibros , qua structio dostructionum inscri..disru bitur. quta in loco ad verbumhabet . Lucii Hipiti siesce' homo ex vita re, non doleret corpui eius. idest non corri' rumperetun, & mutaretur .. &i sic etiam sequeretur, ri' non generaretur ; sed esset cens 'nod non deficit , nec de
ficiet. Cuius quidem rei ratibnem adiungat Hipp. idem. hoc in imo sui ipsius interpres yerbis illis amneq-fore propter quod dolaret,cum unum esseet . ad hoc enim,ut aliquid Patiatur, necesse est, quod adsit etiam agens; alioquin nulla fieret passio iubi agens otiens, ibi plura uno ne cesse est fateri. in homine. dolor, & passio reperitur, e go in homine plura v . Si igitur homo esset uiuum, non deseret . nuncautem dolet;Ergo eum unumquid esse,isFieri hon debemus; sed ex ptiui us consti thim omen, dum i Et ut maiorem absurditatem in hoc eodemplacito ostenderetita dicitin illo loco ad etiamdoleatinc
Sed dato etiam quiadoleat quod faminest impossibilega nulla alia re concitatus, sed ex eadem unica, ac simpliei, ex qua componitur;tunc omnino fatendum erit unutantumesso dolorem. tenet autem haec sequel hoc modo . Dicunt illi hominem esse unum, & eum .lere possis. sed ab uno , quatenias unum non prouenit; nisi Vnum. vi
50쪽
amis tantiun poterit. Hicus ergo Mqna est: sanatio ;& unicum remedium ci ratioterit, ut habetur ab Arist. J.de coelo. quia uni, inquantum unum, non esi nisi Vnum contrarium . Verum falsum est unica sanationis specim omnes homines a quavis aegritudine, quOuIsue idolore sanari tergo&talium hominem descete assiς apos
se , fiunicus ; ac simplasextiterit. Ex ijsMinnibus con ' cluditur aperte salsum esse , antiquorum placatum Illiud, quo hominem una tantum re compositum esse volebantia quae ab Hipp. ita clare hic explicata habemus, ut minim me longiorem requirerent orationem. Verum quoniam
Galij.deelem.hanc eandem Hipp. oratione doctissimish -& grauissimis verbis ac cognoscendum auctoris nos artificium,explicat; ideo nonnulla hic breuiter ad memtem eius perstringere decrevimus. Et primo notat Gal. vetustissimam Hipp. consiletudinem squicum vnumdi xerit, reliqua fimilis nisaraeadiiuirgere cerea is r mitritit. quod alijs illamplurimis hi loris ammaduiretit paritur hoc in loco ex industita obseruate , Nam sicuxi dolore re darguit Hippia antiquos , ita eos& ex dele tam tione, & sensu conuinci posse, crinesudit Galenus. Nam si homo unum esset, neutiquam sentiret, cum non minus ad se 1endam, & Wens,&patienM quaestini plura viam quam ad draorem, mirantinuidem & de volittate siendum; idem de minioria a de phantasia ; & caeteris animae fiunctionibus ς quae ex seusii ortum dirculit, affirmMr1 posse, asserit . God si h lecaabii adessenta nec prosteis G1ma ipsa adesset Deinde annotatGalerius,cum duae sint In hoc textu argumentationes quarum prima est, si homo esset unum; non teret. secunda, si doleret, unisca esset fanaim 'ambaseodemvenirimi-do, eadem penitus ῆrmanyllogrilisa - .o Mare ellini intivira T. ex oppes consequentas; latendae acidei eostpositum antecedentis; hoc pactis P si rumosaesset untinaunon teret: dodet, igitur non est vitum . eodem pael re