장음표시 사용
81쪽
itimasse it Galenus corpora, &substantias elementoris ad suam reuerti natura m. quare cum ad hoc, ut ad actis reducantur, Opus sit partium corporis Corruptione , Aelateritu, manifestum elicitur, ea non sitisse prius actu in Orporibus ipsis. & hoc modo omnis tollitur ambituita; & quam maxime verum remanet non actu, sed potentia reperiri elementa in corporibus ex ijsdem ortis. qua de se, qui exactiorem cuperent doctrinam, ad eos,qui hane, ex utraq. parte adductis rationibus, disceptationem tractarunt, accedere poterunt. XV.
. Huiusmodi etiam est, ct animalium, O ceterorum natura.
Vt id quod dixerat se periori oratione Hipp.de homi- ,
nis corpore intereunte,probaret nunc Veritatem obtine
utitur probatioue illa, ac pene eisdem verbis, quibus
etiam supra usus est: cum e X modo ortus argumentare . tiur, ad demonstrandum hominem non esse unum. unam,
.s & eandem esse hominis, & animalium, ceterorumq. generationi, & corruptioni obnoxiorum corporu natura Quare si verum est fateri, omnibus aliis rebus intereunt linis calidum, frigidum,& cetera elementa secedere ad communia mundi elementa, pariter&uerum erit idem affirmare de homine ipso . cuius quide rei ratione,in superioris pasticulae expositione, satis, superq. attulimus. Galenus tamen in expositione sua, ubi probare assu init omnia generabilia partem Capere quattuor elementorum omnium, exemplo seminis fici , videtur asserere terram esse summe frigidam, verbis illis , κέ κγή. ,, κατα τον is ' ψυχρα. An quia huius sterit sententiae terram, & non aquam primum frigidorum i nucupandam λ quemadmodum etiam crediderundido ctissimiquamplurimi viri. An potius, ut opi nati suntl
82쪽
nonnulli ita capienda est, ut significet in terra aqua permixta, ex qua ficus oritur, nihil esse,quae appareat adsensum caliditatis ἰ quare si vox illa trans feratur egregie, vel supra modum, nullam faciet hoc in loco ambiguitatem,cur terram potius primum frigidorum ponamus, quam aquam, aduersus Arist. Verumtamentum ut ad alia, quae magis medica sunt festinemus, tumne iterum in sermonem de summis elementorum qualitatibus ingredientes, ubiq. cupressium, iuxta adagium, fingere velle videamur, lectores ad Conciliatorem, qui ii dig. id exactissime disputauit, relegare decrevimus.
XVI. ἔ- Atq. omnia eodem ortulitur modo, eodemq. pereunt. Ἀ
Verba haec cum iam ennarratis coniungi debent ostintegra efficiatur Hipp. ratio hoc modo ι Vnai,& eadem est animalium, & omnium rerum natura com isti. , e demq. oriuntur, & intereunt modo; ergo pariter & de homine dicendum erit . Sed ijs omnibus intereuntibus elementa eorum ad uniuersi elementa comiscetur, igitur, & eadem ratione, quae sunt in homine, comiscebuntur.
Ex his etenim omnibus, qMeis nolis exposita sunt, ipsiqrui, i natura constat. atq. etiam iuxta ea, quae dicimus ,in id ipso rum desinunt . Vnde igitur orta flans, eo abeunt
Mens est Hipp. ostendere hominem multiplicem esse; ' nunc quia dixit superius, & quod in interitu corporis hu '. ' , mani, elementa eius , ad: mundi elementa deseruntur;& quod hoc idem omnibus rebus generabilibus ,& cordiruptibilibus euenit, nunc omnium ipsorum veluti epit
83쪽
gum faciens ambobus dictis communem, scrib1t naturgipsorum ex istis constare. Hic per naturam, ut iam mul . toties diximus, communem naturam, quae e X quattuor elementis tamquam intrinsecis prinelpijs, costat, intelligendu est . cocluditq. istud no tantum de ii omine, sed &de omnibus aliis ortui, & interitui obnoxi s corporibus; verum esse. Et in eadem elementa, dum corrumpuntur, reuerti asserit. iuxta ea, quae dicimus insuper ennarratis verbis. scilicet, dum hoc de homine affirmaret. Vndie igitur orta seunt, eo abeunt. Ex elementis oriuntur, ergo &in elementa desinunt. quo pacto domus in lapides, ce' menta, ligna, & cetera huiusmodi, resolueretur, si eam
destrui contingeret ; ex quibus habuit primum sui ipsus
XIIX. corpus autem hominis sanguinem inst ipso continet, pituit q. bilem duplieem, flavam, ae atram. haec essea ipsius nis- rara . at ob haec tum dolet , tum sanum est.
Declaratum est hucusq. ab Hipp.hominem esse multiplicem, ac continere in se, sicuti, & cetera omnia generabilia , & corruptibilia, quattuor elementa. Sed quoniam hoc non sufficit medico , qui particularia, quoad fieri potest, quaerit humanae naturae elementa; & prae cipue illa, ex quibus modo sanum, modo aegrum hominis corpus esse deprehenditur. Cumq. elementis ipsis quattuor primis morborum, sanitati'. caussae impro- prie ascribantur, ut docuit Gal. viij.de decretis Hipp. &ε' Platonis libro ; humoribus autem propriissime ideo relictis illis: ad hos transeundum erat. Quamobrem Hipp. in praesentia , quae nam sit propria, ac particularis i 'minis natura, inquirit. quod Galenus verbifillis anno-
84쪽
auit in methodiidescriptione . In simplicibus, quae in ,, ipso essent , considerauit essentiam, an, scilicet, essent is partes humidae, vel solidae; &quam facultatem haberet unum quodq. agendi, & patiendi ab aliquo. id est, a quibus pati, & in quae agere possint. Et quo pacto actione, aut passibne morbos habeant inducere, declarat. In qua re peragenda hoc pacto progreditur Hipp. primoenina quae sint ea, quae humanam naturam constituunt, breuiter, & sine ulla probatione describit. eaq. asserit esse quattuor humores. deinde quomodo bene affecti corpus sanum, reddant; male vero affecti, aegrum; exponit. Postremo lege, hominumq. existimatione, & rei ipsius, natura, & veritate, quemadmodum promiserat; omnia, qta aede quattuor humoribus dixerat, confirmauit, ac munivit. Viso igitur ordine, quem seruat Hipp. eius a. intentione declarata, reliquum esset, ut ad verba exponenda deueniremus. Verum priusquam hoc aggrediamur, cum humorum alii sint congeniti is alij postgeniti ; alij naturales, alij vero praeter naturam; admonitos lectores hoc in loco esse volui, Hipp. nequaquam de non naturalibus, & postgenitis intellexisse, cum eos statuerit humani corporis elementa . sed de naturalibus; & de ijs, qui a primordiis generationis necessario in corpore requiruntur. qui quattuor sunt tantummodo, nec plures, nec pauciores. si medicorii dogmata, & praecipue Hipp. insequi velimus. Sanguis, qui quartus humor dicitur, calidus, & humidus bilis flaua; succus melancholicus& pituita insipida. praeter quos omnes alii humores; praeter naturam,& postgeniti esse dicuntur . quales sunt
bilis aeruginosa, is alidea, & huiusmodi. pituita salsa, dulcis, & ceterae eiusdem ordinis. Et quamuis libro de de Genitura, humorum differentias alio pacto scripsisse visus sit Hipp.verbis illis, quae supra citauimus ad aliud
propositum, quae sunt haec, εισὶ δε τὼςαρες ιδεω idest, sunt autem
85쪽
minituor humoris species, sanguis, bilis, aqua , &phle M gnia. Nos tamen doctissimorum virorum testimoni' adducti, locum illum corruptum iudicamus. quamobrenullo erit,iis,quae scribuntur hoc in loco ab Hipp.noeu mento . Corpus igitur hominis, aut Hipp. sanguinem in see ipsis continet. sanguis duo significat, ut insta videbimus,apud x .expo. Galenum totam massam sanguineatia, in qua reperiuntur quattuor humores,cum suis ichoribus; & quartum illum humorem, qui colore quidem rubeus,sapore dulcis,substantia mediocris,qualitate calidus,& humidus est, aeri proportione respondens. Quando igitur Hipp. dixit cor pus nostrum habere sanguinem, loquitur de eo, qui est quartus humor: alioqui sequentia verba essent superflua. Tituitam, eam, scilicet, quae colore alba, sapore insipida, slibstantia crassa, qualitate seigida,& humida; & aquae analogia quadam conssirmis est. Verbum quod latini retento vocabulo graeco quandoq. vertunt phle digma,&quandoq. pituitam dicunt; praeter communisi, limam significationem, quam habet, quando accipitur pro humore illo, qui Digidus, & humidus esst: quo pactoco πη- svinitur hic, & alibi infinities; aliquando etiam viurpatum fuit ab Hipp. alio, ac diuersissimo pacto. ut est: videre ii. progn. Vbi eo utitur pro flamido calore. ut inter pxetatur Gal.expones verba illa, quae sic se habent. Ab scessiis consistunt, hi quidem inferius, quibus circa ilia D Φλέγμα fatigat. Ubi Gal. haec habet. Non enim pituiΘ tosum humorem existimari conuenit nunc intelligi ab eo per dictionem, in qua ait. Quibus circa ilia phlegma fa - tigat. Nam multo melius est intelligere de calore praeter naturam flamido proditum esse phlegma. Alio etiam λmodo ab omnibus medicis alienissimo usum fuisse Prodicum in libro de natura hominis hac voce,testatur Gal. , 4 , -dec Hipp.&Plat.lib. & ij.de nat. facult.volumine.
qui quidquid istum, & veluti supra modum in succis coctum erat, vocabat. Pituitam vero μένα ideo,
86쪽
o mi cum appellabat. A duplicem bilem, flavam, quae sapore amara, substantia stubtilissima, qualitate calida, &sicca, uti est ignis, esse dicitur. μέλεν- quam vocem
Macchellum,& Andernacum secutus, potius dixerim ni gram, qua cum Trincauelio,&Brentio atram . Vae Hipp. 3 cap.
qualem nobis descripsit Gai .lib.de comate,& quamplit-rimis alis s iri locis,seruemus.s proprietatis vocabulorumaxime sectatorem. atram enim bilem praeter natura esse, nemo est qui nesciat. loquimur autem nunc de humoribus naturalibus. Bilis nigra igitur sapore acida,colore nigra , substantia spissa , qualitate frigida, & sicca.
a terra paullulum recedens. Et haec erit ipserus homnis natura, idest, principia naturam eius particularem,ac cum sanguineis tantummodo communem constituentia. At I
: ob haec tum dolet, tum sanum est. per voce, dolet, notat Gah ,cap. viij. de decr. Hipp. & Plat. lib. per excellentiam magni morbi de omnibus praeter naturam; nomine vero, S sanum est, de oppositis ad praetex naturam omnia intelle xisse Hipp. Humores igitur ennarrati nostri corporis natura esse dicuntur, quia cum triplex sit animalium corporum compositio, nulla earum ex humoribus non dependet . prima secundum Gal. lib. de differ. morborum, a. eap. est partium illarum, quae similares dicuntur. secunda instrumentalium. tertia vero totius corporis. Quare cum formatio uniuersi corporis ex optimo Ordine, ac dispositione partium instrumentalium resultet, cumq. instrumentales partes ex similaribus ortum ducant; hae 'ero ex quattuor humoribus; nemini non manifestum euadit, merito quattuor humores vocandos esse humanae fabricae elementa. Haecq.dicta sint medice, ad metem Hipp.& Gal. Non enim me praeterit Arist. alio mo- .do. ij. de part .animalium .&Averr. VJ. phys triplicem l .eap.
corporum constitutionem fecisse . sed de philosophis is exao. alias. Neq. illud mirum cuipiam videatur, quaeso; si Partes omnes similares ex sanguine tantum composuς-
87쪽
rim. cum tamen ex Galeni decretis ex semine constent nerui, arteriae, venae, ossa, & quamplurimae aliae partes . Haec enim haud quaquam ignoro . sed facilioris explicationis caussa, Galenum ipsum imitati sumus; qui& ipse tum in hac expositione, tum alijs in locis , pro vi
proposito suo conducere videbatur, Omnes partes ex sanguine, nulla habita ratione de semine, costitutas dixit. de qua re, eo in loco aliquid dicemns. Neq. hic expectent lectores, nos, aut Arist.cum Hipp.& Gai .concorde ostesuros esse ; cum ille omnia sanguini tribuerit; nihilq. fieri ex semine voluerit. hi vero & sanguine, & semine progeneratione usi sint. aut pro Hipp. & Gal. stantes in
Peripateticos, eorum argumentationes, nullius prorsus ponderis aduersus medicorum sententias demonstraturos. Primum quidem minime faciemus, quoniam quos ex animo dissentire volunt, conciliare nec scio, nec tam facile factu credo. neq. enim omnia semper scriptorum dicta in unam conspirare sententiam credendum est .
pollicitiq. sumus nos,ubi opus fuerit, & quantum nostra valebit ingenij vis, auctores alios cum Hipp. conciliatos reddere. idq. semper peragere studebimus, ubi res ita
fieri poterit, ne monstra in oratione nostra oriantur. secundum vero consulto praetermittimus, cum disceptatio haec, tot, ac lata supponat ab Arist.vere dicta fuisse, ut Gal. l bris integris ea reprobare, opus fuerit . qualia, sunt marem tantum praeditum esse semine, semenq. formam solummodo impertiri in generatione; foeminam pariter carere semine, nullamq. partem ex semine fieri posse. quae quidem omnia, si quis a nobis hoc in loco tractari expeteret, sciat se longe diuersa, ab expositoris Officio requirere . cum omnino necessarium esset, disputationes omnes de ius, quae diximus apud Arist. princi- . pijs, adducere. Quid dicemus ad Auerroe λ qui ij. colliget lib.ut ostenderet solo sanguine hominis corpuS conformari, ad sensata, ut bonus medicus , deueniens, negauit
88쪽
gallit in utero ceteros hirmores,dum prima sit conforma,tio. Quid ad obratiocinationem illam, ne dicam ratioricinationem, qua credidit ostendisse nullis alijs humori ibus nutriri animal, excepto fanguine. cum quidquid nul trire habeat,aut sanguinem esse, aut in sanguinem prius conuerti debere, prorsus tradidit . Et hoc ad pituitam respiciens dixit. quod minime bili flauae, atrae l. acci dere potest. Primum Auerxois obieci um falsissimo niti tur experimento. & praeter cetera, quae inde sequuntur absurda; vistis est mihi omnino Auerr.ignorasse modum, quo conssirmari embrio, traditur ab omnibus: ad quod quidem opus peragendum, nec essario requiritur etiam
sanguis menstrinis. ut non solum a medicis, verum etiaab Arist.j degener. animal .conceditur. sed sanguis me- δν.cap. strinis, o Auerroe, est ne syncerior, ac purior eo, qui invenis, & iecinore reperitur λ minime quid e dixit Arist.
loco citato. immo est sanguis excrementitius, in quo Rceteri tres humores reperiuntur, & etiam multae adhuc supersultates. Secundo Auere. argumento obuiam hoc
pacto iri posse arbitror. Ad hoc ut vitamq. bilem nullui asserre nutrimentum humano corpori probet, falsum aia
sumit suppositum; ex quo id postmodum deducit. quod
est, omne quod sanguis non sit, nutritioni inaeptum esse. . quam cum istud a medicis non esse verum deprehensum sn, cum semen etsi in sanguinem non vertatur,nutrire habeat, de post it ; quod Averr. ut medicus, velit nolit, conicedere habet. ergo fessum est, quod sequitur ; biles,sci' i clicet, utra'. quia in sanguinem conuerti non possunt, nutritioni omnino inaeptissimas esse. N tanto absurdius quanto, partes quaedam sunt, quae ceteris sublatis suc- i scis, minime ex solo sanguine nutrirentur . Quod quidem inconueniens Averroi euenisse, ob eam rationem crediderim: quoniam hoc in libro medicum agens, nihilominus tamen Peripateticorum sententisis, ubiq. insistere voluerit . queadmodum hac in re compertum esse poterit.
89쪽
cum enim omnem corporis partes ex solo sanguine prius formasset, ex solo etiam languine easdem nutriri necessario illi fatendum erat . ingerit se se hoc in loco adhuc a Iis dubitatiuncula. Partium similarium, iuxta Hipp.Galaniq. doctrinam, alias esse sanguineas, alias spermaticas ab omnibus receptum. est . sed illa sunt corporis humani propinqua elementa nuncupanda, exquibus partes similares componuntur . si vera sunt, quae supra tradidimus. igitur semen inter elementa nostrae compositionis con numerandum videtur. quod tamen non fecit Hipp. cum de illo , in toto hoc ibro, ne verbum quidem secerit. Semen nil aliud est Galeno, quam sanguis, qui formam illa,& generandi facultatem in testibus adeptus e si . quamob
rem non est diuersa res a connumeratis humanae naturae
elementis .Quod si adhuc instabis, quod propinqua prin dicipia inuestigantur hoc in libro; & quod hanc ob caussam
seminis, ut propinquioris caussae in partibus seminalibus, quam sanguinis, mentio fieri debebat. Respondebo, ad hoc, ut aliquid elementum alicuius alterius rei dici debeat; necesse est non tantum subijciatur tamquam materia, verum etiam ex eius absentia tollatur res illa. que admodum probat Hipp. insta de humoribus ipsis. quamobrem cum semine ablato, ut. fieri contigit in senibus, non perdatur corpus,non est affirmandum illud inter hu-niores, paeto illo, quo accipiuntur in hoc libro, connumerari debere. Instiper non fuit primario semen anim . libus datum, ad hoc ut ex eo fierent partes aliquae; sed ad hoc, ut generare possent. Verumtamen ea est naturae solertia, 't scribit Gal. vj. de usu partium corporis humani, 't eo, quod propter aliud quiddam institutumsuerit, id aliudetiam abutatur. Adhuc & veritisphilo phice, mediceq magis possumus dicere, si semtanter elementa animalium sanguine praeditorum, connumerandum es set, necessarioillud etiam requireretur,ut inomnibus reperiretur, dum eorum fieret generatio. cum id quod per
90쪽
se tale est, id semper esse necessarium sit. Verum hoc nonixa se habere reperitur, cum Anguilla, ut dicit Arist. U. de hist. animal. inter omnia animalia sanguinea, sola neq.eX semine, neq. ex ouo generetur, sed ex putri fiat materia . ergo falsum esset istud asserere de semine. Quod dicit Galenus in expositione,omnes partes fieri exsanguine, ne credas id dixisse, quasi qui hereseos suae PalinG-diam his verbis cecinerit. cum multis alijs in locis,qua- plurimas, ut supra diximus, ex semine ortum ducere,as- firmauerit. Sed vel id intelligas de sanguineis tantum . vel potius accipe ea, tamquam prolata nullo habito respectu ad materiam propinquam, vel remotam . Omnes igitur partes fiunt ex sanguine hoc pacto ; quia vel me - diate, vel immediate omnes a sanguine exordium suum
habuere. Quo pacto etiam desedi possit Galani sententia haec, quod olanes partes sanguine sint c istitutae, vide- re licet apud doctssimum Iulium Alexandxinum, qui hac de re, suo Enantiomaton Gai lib. particulaxem iecit tra
XIX. Sanum igitur in primis es, cum haec m Moerisor thm uiribus. tum multitudinc es mutuo inter se habuerint; praesertim sitam mixta fuerint l.-Ex humoribus superiori contextu humanum corpus tum dolere, tum sanum degere dixesat Hipp. nunc quomodo utrumq eueniat, explicare intendit. Et primo quotmodo efficiatur sanum , hoc textu declarat. In quo is tendo pleriq interpretes male se gesisse videntur ; cumi Verbae illa τους. ωρος αλληλα κρουσιως, quae hanc habent energiam, interse se temperamenti,vel quo ad temperamentum inter sese, videantur praetermississe . Quae si