장음표시 사용
271쪽
propter fidem probandam infidelibus ut flectantur ad credendum et amorem fidei Christianae. Et similiter ut artificialiter
praedicemus omnibus quibus praedicatio necessaria est, et sic de aliis utilibus persuasionibus ad salutem. Magnum autem
adjutorium habemus per Augustinum in tertio et quarto de doctrina Christi. et per libros Tullianos, et per libros Senecae et epistolas, quae possunt Colligi in lingua Latina de his argu
mentis, quam Vis ipsa textura Aristotelis nobis deficiat. Quinta ratio est ad hoc, quoniam OX sensu sunt Composita Cet eXPOSitae, et ideo Cum scientiae fuerunt traditae Latinis a linguis alienis, omnes Sancti et philosophi Latini, qui e X- ponunt SC ientias, usi Sunt Caeteris copiose, et multiplicant nobis vocabula Graeca et Hebraea et Chaldaea et Arabica, praeterea quae in teXtibus Continentur. Et nos sumus filii et suCCOSSOrOS SAn Ctorum et sapientum usque ad haec ultima
tempora. Nam Vidimus aliquos de antiquis qui multum laboraverunt sicut fuit dominus Robertus praefatus translator, Episcopus Lincolniensis, et dominus Thomas venerabilis antistes sancti David nuper defunctus; et frater Adam de MariSCO, et magister Hermannus translator in et quidam alii Sapientes. Sed quoniam eos non imitamur, ideo ultra illud quod credi potest deficimus a poteState Scientiarum . quine X positiones authenticas non possumus intelligere, et Per eaS nec intellectum scientiarum possumus obtinere. Et Pro infinitis pono duo eXempla. Hieronymus dicit in prologo Daniel, quod Daniel et Esdras scribuntur libris Hebraicis, sed Chaldaeo Sermone, et una Pori cope Jeremiae. Hanc autem Perico pen Jeremiae omnes theologi dicunt esse Threnos Jeremiae: quia peric ope idem eSt quod parS ParUR SCU PArticula ; sed omnes Hebraei sciunt quod scribimus Throni literis Hebraicis et Hebraeo sermone. Deinde possum US hanc Peri Copen sumere decimo capitulo Jeremiae, ubi dicitur Sic, Ergo dicetis eis, Dii qui coelum et terram non secerUnt pereant de terra, de his quae sub coelo sunt.' Nam hoc tantum in Jeremia habet sermonem Chaldaeum, sicut omneSHebraei sciunt literati. Et certum est quod Hebraei et Chaldaei eandem habent linguam. sed diversum idioma, Sicut
272쪽
Gallicus et Picardus. Idioma enim est proprietas linguae apud aliquam nationem determinatam, unde Hebraeus dicit Eloim pro Deo vel Diis ; Chaldaeus dicit Eloa, pro coelo vel coelis. Pro non, Hebraeu S dicit lo, Chaldaeus dicit la, et sic in alii S. Tamen quod haec peri Cope scribatur sermone hic Hebraeo et Chaldeo, ponetur alphabetum J Hebraeum, ut facilius valeat intelligi quaestio proposita, et primo scribuntur figurae
Hebraicae; secundo in linea superiori ponuntur nomina; et Supremo assignantur litterae quae literis Hebraicis Correspondent ; ut literarum Hebraicarum sciamus VirtuteS et PoteStatem Sonorum, Secundum quod quaedam sunt vocales et quaedam ConSOnδntCS.
tSSunt autem Se X VOCRlOS, Vi Z. aleph, ain, he, heth, tot, Uau reliquae sunt consonantes : he et heth aspirantur, ut he in principio, heth non solum in primo sed in fine, et generatur in gutture; he in ore; aleph Similiter in ore; a in in gutture ;sed Considerandum quod solum tot habet unum sonum sicuti nostrum, et Sit consonans et vocalis Sicut apud nos j. Vau Vero, ut dicit Hieronymus in Hebraicis quaestionibus, habet duplicem Sonum, Ut Z. V nOStrum Ot Ο reliqua Uero quRtuor habent sonum quinque UOCali Um n OStrarUID, Ui Z. R, C, i, O, et V Sicut patet per Hieronymum in libro interpretationum. Et
273쪽
hanc diversitatem sonorum signant Per P Uncta et tractus. Nam si sub aleph trahatur linea Sine puncto Sic , η, Vel cum P Uncto, Sonatur a. Si vero duo puncta fiant jacentia subaleph e transverso N, Vel duo stantia η, vel tria in modum trianguli , Vel quinque puncta hoc modo N, sonatur C. Si Vero tria puncta iaceant sub aleph ex obliquo descendentia sic NSOnatur U. Si Uero unus punctus ponatur sub litora re sonaturi. Si vero unus punctu S fiat supra sonatur O, Sic, N. Et itaeSt de alia, et he, et heth, quae habent hos quinque SOnOS per istorum signorum diversitatem. Et cum Uaf Sonatur U potest OSSO Signum trium punctorum ut dictum eSt Sic ', vel potest Poni Unus punctus sic Ideo Oportet quod ad consonantes ponantur haec Signa, Ut sciatur Sonus Vocalis syllabicandus Cum consonante: ut si Volo deSignare ba, be, bi, bo, bia, scribam sic: a * 2 2 a. Et habent alia signa per quae deSignant SonOS ConSOnanti Umaliquando sortificari aliquando remitti. Unde quando tractuSponitur super literam tunc remittitur: quando punctus in Uentre ponitur tunc fortificatur. Ut quando super Dalet ponitur tractus sic ' tunc debilem sonum reddit ut nostri g, ut cum dico, adamaS. Quando punctus in Uentre HUS collocatur, sic, tunc sortitor Sonat, Ut C Um di Co, dabo. . . . Manifestus ergo et Vilis est error omnium in hac parte propter ignorantiam harum linguarum. Aliud eXemplum accipiam de Graeco et multa CXempla Graeca addentur in sequentibus. Sed volo hic ponere alphabetum Graecum cum cliphthongis quibus scribunt; multo enim evidentius per hoc patebit quae dicenda Sunt.
274쪽
76 OPERIS MAJORIS PARS TERTIA.
Sunt autem septem Vocales quantum ad figuras diverSas, quum habent tripleX i et duplex o ; sed quatuor tantum habent quantum ad sonum principalem, Videlicet, a, C, i, O. Diphthongus apud Graecos est conjunctio duarum Uocali Um.
Sonus unius Vocalis habetur ut vocalis cum consonante. Et
finales literae in diphthongis sunt tota et ipsilo. PoteStigitur ipsi lo Consequi alpha sic, aυ, et tunc Sonat qUAntUmR CUID U ConSOnante, quia sonus aliquantulum similis est sono ipsiuS a cum L et ideo Vulgariter eXemplificamus quod sonatas. Et poteSt consequi e , sic ευ, et tunc Sonat quantUIDO VOCAliS Cum U Consonante, quasi ef, ut dictum de alpha et ipsi lo. Vel potest consequi tota, sic ιυ, et sonat quaSi is, Ut dictum de aliis. Vel ipsi lo potest consequi o mi Cron, Si C ου, et tunc sonat u Uocalem. Et sic solum habent Graeci sonum hujus vocalis v. Quum autem tota con Sequitur Alpha Si C, a ι, t Unc Sonat C, QUASi C. QUUm e, sic ει, tunc sonat i per tota:
Si ο, Sic οι, tun C Sonat y per 3 psilo. Et hi octo diphthongi Vocantur proprii. Et alii tres dicuntur improprii ; et fiunt
per Subscriptionem hujus literae tota ad alpha, ita, et O mega, Si C, a, 'l, sis. Aliquando ponitur tota in linea, sicut in aliis diphthongiS Sic αι, γηι, ωι. Sed remanet sonus literae principalis, scilicet ejus cui subscribitur tota. Nam cum subscri
his tribus cliphthongis utuntur Graeci semper in dativo casu primae declinationis.... Et J licet eXemplificare in praesenti loco de Jacob quicum obViaret Esau fratri suo veniens de Mesopotamia et distaret dicit, Vidi faciem tuam quasi laciem Dei vidissem. Quaerit AuguStinus, qualiter poterat homo sanctus hominem reprobatum comparare Deo Θ et solvit quod multipliciter Deus in Scriptura accipitur pro Vero Deo, aliquando aliter. Et hoc multis modis : sed ut LXX interpretes designaverunt quod non loquebatur de Uero Deo ideo apposuerunt articulum Graecum ad nomen dei. Nam hoc est de proprietate articuli ut Veritatem rei designet. Sed hoc non apparet in Latino,
y There is evidently a hiatus here. The subject considered is now the uSe of the article in Greeh.
275쪽
quia Latini non habent articulum. Nam satis innotescit in Gallico. Unde cum dicitur Parisius Li reis veni. iste articulus ii designat proprium et Verum regem talis loci, qUa Siregis Franciae. Et non sum Ceret hoc ut denotaret adVentum regis Angliae. Nullus enim diceret de rege Angliae veniente Parisius, Li reis vent, sed adjungeret aliud dicens, Li resis des
En Dure vent. Et ideo articulus solus sum cit ad Veritatem et proprietatem rei de qua est Sermo designandam. Propter quod Augustinus dicit quod Graeciam hoc Sit προσωπον θεου, quod in Graeco Sonat ProSopon theta Cum articulo enim non Si C, PrOSOPOn tu theta, προσυ ον του θεου. Prosopon hic significat vultum vel faciem. Theu est genitivus casus hujuS nominis theos quod est Deus, et tu est articulus geniti Ui. Magna ergo neceSSitaS est ut Latini sciant linguas propter
dicta sanctorum et Caeterorum SAPiCntUm.
SeXta ratio est propter errorum falsitatum infinitarum The textcorrectionem in te X tu tam theologiae quam philosophiae, non solum in litera, Sed in Sensu. Quod autem correctio sit becomenecessaria, Probo Per corrUPtioniS magnitudinem. Et quo- obitus Vniam Violentiu S et periculosius erratur in teXtu Dei quam teXtu philoSophiae, ideo convertam linguarum potestatem
ad corruptionem te X tu S Sacri, Ut Pateat neceSSitas Cariam,
propter δ corruptionem infinitam eXemplaris vulgati quod est Parisiense. Et Deus novit quod nihil tam valida indigens correptione poteSt ApoStolicae Sedi praesentari sicut haec corruptio infinita. Nam litera ubique in eXemplari vulgato falsa est, et si litera sit falsa Vel dubia, tunc sensus literatis et spiritualis falsitatem et dubitationem ineffabilem continebit, quod Volo nunc ostendere sine contradictione possibili. Nam Augustinus contra Faustum dicit, Si discordia in Latinis codicibus est, recurrendum est ad antiquos et plureS. Nam antiqui praeponendi Sunt novis, et Plures paucioribus Prae-λ From heres to the end of the sol lowing sentenco, supplied Dom Jul. The corruption of the Biblicat texi is sully discussed in the Optis Mintis, under thehead of the fifth sin of Theology Brewer, pp. 33O-340 . Spe alSO the Valuable Memoir of Abbe Martin, La Vulgate Latine ati xiise si ecle d apres Noger Bacon.
276쪽
28 OPERIS MAJORIS PARS TERTIA.
feruntur.' Sed omnes antiquae Bibliae quae jacent in mona- Sterii S, quae non sunt adhuc glossatae nec tactae, habent Veritatem translationis, quam SacroSanCta a principio recepit Romana Ecclesia, et jussit per omnes Ecclesias divulgari. Sed hae in infinitum contradicunt exemplari Parisiensi igitur hoc eXemplar magna indiget correctione per antiqua.
Caeterum Augustinus ibidem dicit, Quod si dubitatio adhuc
remaneat in antiquis bibliis, recurrendum est ad linguas, scilicet Hebraicam et Graecam'; et hoc dicit secundo de doctrina Christiana, et ostendit in eXemplis. Et Hieronymus hoc dicit ad Frecellam sororem et super ZaChariam, et omnes sancti concordant ; sed antiquis bibliis concordant linguae Graocorum et Hebraeorum Contra exemplar ParisienSe : igitur Oportet quod corrigatur. Caeterum ΙHieronymus dicit ad Damascenum in hoc casu, Ubi est diverSitas, non est Veritas nota.' Sed illi qui nituntur cum omni Veritate quantum poS-
Sint corrigere textum sunt duo ordines Praedicatorum et Minorum. Jam de Correctione formaUerunt Uarias ScripturaS, et plus quam una biblia Contineat; contendunt ad invicem, et contradicunt infinities, et non solum ordineS ad inVicem, sed utriusque ordinis fratres Sibi invicem contrariantes plus quam ordines totales; nam omnis dominus alii contradicit et in eadem correctores sibi in Vicem Succoclentes mutuas eradunt positiones cum infinito Scandalo et confusione. Unde cum ad viginti annos praedicatores redegerunt correctionem in Scripturis, jam Venerunt alii, et noUam ordinaUerunt Correctionem, quae Continet plus medietate unius bibliae; quantum ViX Ponatur in tanta scriptura quantum Novum continet Testamentum. Et quia Vident se erraSSe in antiquR Correctione, jam fecerunt statuta quod nullus ei adhaereat : et tamen Secunda Correctio Propter horribilem sui quantitatem simul cum Veritatibus multis habet sine comparatione plures falsitates quam Prima corrCCtio.
Quod autem diXi in universali. potest patere in eXempliS nam infinities accidit corruptio additione, subtractione, Conjunctione, divisione orationis, dictionis, syllabae, literae, diphthongi, aspirationis notae: et non solum litera, Sed Sensus literatis et spiritualis mutantur; et non Solum cadunt haec
277쪽
Vitia circa unam orationem, Sed Circa multas, immo PeneS
folia quam plurima ; et de singulis unum ponam eXemPlum vel duo. Nam multi prologi superflui ponuntur in teX tu, Cum non sint prologi te Ytus in quibus redditur ratio translationis librorum quibus praeponuntur, sed sunt epistolae familiaribus mi SSae, ut epistola Hieronymi ad Paulinum, quae in capite bibliae reputatur prologus et Vocatur a Vulgo, quae tamen in libro epistolarum Jeronymi continetur ; Uel respectu prologi in commentarios et in originalia non in teXtum, sicut idem quod praemittitur ante librum Ecclesiastis. Nam patet quod Prologus est ibi Originalis, et patet eκ sententia. Et sic est de multis aliis, quae non sunt in bibliis antiquitatis. De una oratione SVPerflua est e Xemplum Deuteronomii 27. Maledictus qui dormit cum v Nore proximi sui, et dicet omni Spopulus Amen; ' quoniam nec antiqui codices, nec Hebraeu S, nec Graecus habent versum hunc. De superfluitate dictionis horribile est ac nefandum octavo Genesis, cum dicitur quod Corvus ad arcam non est reversus,' et Hebraei et Hieronymia Sin originali habent amrmativam. Et accepta est negatio a pauci S temporibus de alia translatione; scilicet LXX interpretum, cujuS salsitatem Hieronymus ostendit locis infinitis, et jam a tempore Isidori et antea evacuata est. Nam ipSedicit in libro de ossiciis quod generaliter omnes ecclesiae Latin Re utuntur translatione Hieronymi, pro eo quod Veracior sit in Sententiis et clarior in Verbis; e XCepto quod propter nimium usum pSallendi in ecclesia solius psalterii translatio scilicet LXX interpretum remansit. Sed antiquitus Romana Ecclesia jussit translationem hanC ubicunque haberi. Augustinus et alii et ipsemet Hieronymus tempore suo usi sunt sicut Ecclesia translatione antiqua. Et ideo Augustinum quum recitat teXthim hunc decimo sexto de Civitate Dei et eX ponit oportuit quod uteretur translatione quae suit Uulgata et recepta apud Latinos. nec potuit aliud sacere. Omnis vero glossator qui infiXit gloSSasSUPer teXtum accepit auctoritatem Augustini de Civitate Dei
et eam posuit infra teXtum, Sed non mutaVit eam nec intulit negationem . . . inter caeteros hoc fecit. Et sic Vulgatus est error horribilis cum contradictorium pro contradictione Ponatur. Nam Videtur in philosophia quod ejusdem libri est
278쪽
aliquando dupleX et tripleX translatio ; et una habet diversum Vel aliquando Contrarium alteri. Sed nullus est qui ausus est
translationem unam mi Scere cum alia.
Quod autem ecclesiastici habent in legendo negationem hoc
est de Corruptione eXemplaris apud studentes ad ecclesiasticos derivatum. et de syllabae mutationO et per Con Se Uens totius
dictionis. Et eXemplum mirabile est de Joseph, qui dicitur
in eXemplari vulgato Venditus fuisse triginta argenteis proptereXemplum Domini, sed secundum antiquos Codices et Hebraeum, et Graecum, et Arabiciam, et Hieronymum in originali et Josephum in antiquitatum libro, debent esse viginti non triginta. Et similiter in Psalterio ad syllabae mutationem mutatur tota dictio cum inlinito errore, Cum dicitur, A Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum .' Nam cum ecclesia in solo Psalterio utatur translatione LXX interpretum, Hieronymus CorreXit hanc translationem bis, et posuit forum ubi Ponimus fontem per errorem propter similitudinem dictionis, et propter hoc quod in praecedenti Versu fit mentio de fonte; sed ut diXi Hieronymus correXit forum, et ita est in Hebraeis bibliis et in psalteriis antiquis monasticis. Nam hoc diligenter
inspeXi; et Omnino certum est quod non est hic error vilisSimus propter similitudines praedictas. De literae mutatione est e Xemplum notabile primo Judicum, cum dicitur in monte Ares, quod . interpretatur teStaceo, Ut penultima litera sit e non i, sed Communiter habetur testacio per l, ut sit nominativus casus, et idem quod testificatio a ueste ;sed si deberet esse ablativus, derivatur a trata. Nam in Omnibus antiquis bibliis est ustaceo per e, et in Graeco, et in Hebraeo, ubi habetur hares, Hieronymus transtulit tralam, Vel aliquid derivatum a testa ; nam har in Hebraeo I tam vel aliquid praedictorum significat in Latino. Unde Hieronymus in seXto libro super Isaiam CX ponens idem Verbum decimo Sexto capite, His qui laetantur Super muros cocti lateris,' dicit hares testam sive coctum laterem significat. Et in decimo octavo libro super idem Vicesimo quarto Isaiae, Erubescet luna,' dicit quod hares testam Sive coctum Vel ariditatem sonat. Quod vero tricesimo primo et tricesimo Secundo Jeremiae confunduntur haec nomina Ananeel et
279쪽
BIAnameel per errorem, ut in litera indifferenter ponitur m in Penultima, est error magnu S in mutatione unius literae. Nam Hieronymus dicit in originali, quod Ananeel per n scriptum CSt turris, Per m est filius patruelis Jeremiae, et sic invenitur in Hebraeo. De aspirationis nota eXemplum Primo ad Thessalonicen SeS, Cum dicitur, ad cujuS ore, ut sit ablativus casus hujuS nominis os, oris, et non genitivus hujuS nominis hora, horae; Scribitur enim in ablativo Casu, et gloSSatur non a San Cto, Sed a magistro Sententiarum, qui glossavit epistolaS ; sed sicut defecit multipliciter in expositione propter ignorantiam Graeci, ita secit hic. Ouum procul' dubio in Graeco, a quo Sumptu Sest genitivus hujus nominis hora, in Venitur horas, et aSpiratur tam apud Graecum quam apud Latinum. SCilicet OS, oris, nona SP irntur. Hoc enim Verbum, hora, QSt Graecum. licet Latino nomine declinatur, sicut Domina: sed Graecus declinat sic, hora, horas, hora, horam, hora. Unde nominativus et dati Vus, et UOCativus, Similes sunt ACCUSAti UUS in am, genitivus in as ;ablativum non habent Graeci. Et hoc in Graeco est horas sicut ego legi diligenter et omnibus possim probare qui Sciunt Graecum; et in Graeco invenitur aSpiratio. Haec e X empla Volui RSSumere ut quae probant quod neCeSSe QSt linguas sciri propter teXtus Latini corruptionem tam in theologia quam in philosophia. Quomodo Vere de Corruptione plene Probo et in Speciali per omnes Corruptiones bibliae, in aliud tempus differtur propter rei magnitudinem quae potest Vestrae Sanctitati praesentari, Sed non nunc ut Sum ciat, sed magis per alium in sequentibus CX plicabo. Septima ratio est, quia necesse est ut Latini sciant linguas Even when specialiter propter Sensus sal Sitatem, et Si litera CSSet VeriSSima. eos .et i. Nam tam in theologia quam in philosophia necesSariae sunt Wi QRgly
interpretationes et praecipue m teX tu Sacro, et in teXtu medicinae et scientiarum secretarum quae nimi S Occultantur
Propter ignorantiam interpretationum. Nam medici confusi Sunt propter malas interpretationeS, qua S Vocant Synonyma non est autem eis possibile uti medicinis authenticis propter errorum istorum synonymorum ignorantiam ; et ideo accidit
in The following passage, down to the end of the paragraph, is omitted in O. and D. , and has been Supplied si om Jul. VOL. I. G
280쪽
in manibus eorum infinitum periculum. Eodem modo est inteXtu sacro ; nam summa dissicultas, quae eSt apud ipsum sciendum est Propter Varietatem et obscuritatem infinitarum interpretationum, et in eXemplo familiari pro infinitis aliis apparet. Vulgus enim hoc nomen Israel pro patriarcha interpretatur Virum Videntem Deum. Et praevaluit hoc in usu USque ad tempus Hieronymi, et etiam USque quo Sua translatio et sua eX positio jussae Sunt per omneS ecclesias divulgari. Sed ipse dicit in originali quantae grandis auctoritatis Sunt, et eorum Verbis nos opprimit qui Israel Virum videntem Deum interpretati sunt. Nos tamen magis consentimus Domino vel
Angelo qui illi hoc nomen imposuit quam auctoritati alicujus
Saecularis eloquentiae. Et ideo probat egregie quod amrmat. Nam illi qui sic interpretati sunt crediderunt quod hoC Vocabulum significet idem conjunctum Vel divisum, Sicut respublica apud nos. Sed hoc non est generaliter Uerum, immo in pluribus habet instantiam in omni lingua. Nam apud Hebraeos IS est Vir, Ra videns, EI Deus ; et ideo crediderunt multi quod hoc nomen patriarchae habet resolutionem in illa tria. Sed Hieronymus reprobat per multa argUmenta Uatuor enim possunt sumi e dictis sui S a parte Vocis, et quRtuor Uel quinque a parte rei. Nam in illis tribus nominibus aliae literae Sunt et plureS quam in nomine patriarchae, et aliter ordine et syllabicatae reperiuntur. EX hoc ergo triplici argumento Sumto penes literas concluditur per Hieronymum quod id significari non potest hinc inde ; cum potentia Significationis
ejusdem sumitur propter Uocis identitatem, Sed Vocem et literas nimis Variari, quum in nomine patriarchae sunt hae
quinque literae per ordinem: Iod, Sin, Resii, Aleph, Lamet, sicut ipsum Hebraeum hic positum declarat Israel. Sed in hoc triplici vocabulo hae octo literae habent hunc
ordinem, Scilicet, Aleph, Iod, Sin, Resii, Aleph, He, Aleph,
Lamet, ut hic Hebraeum ostendit, Et quarto argui potest eXplicatione. Nam Sicut puncta ostendunt nomen proprium non retinet apud Hebraeum sonum praecisum illorum Vocabulorum. Nam Secundiam majorem quasi ISerael sonatur in quatuor Syllabis, tamen ibi vocabulorum sonus in solis tribus syllabis coarctatur, quoniam punctum sub litera