장음표시 사용
431쪽
MATHEMATICAE IN DIVINIS UTILITAS.
horologia. Sumunt enim caldarium in fundo habens soramen unum, et illud implent aqua, ita tamen quod in e Xitu primae diameters guttae per foramen incipiat Sol oriri, et in OCCASU Soli S COI4- si,nefg 'Siderabant quantum aquae eXierat, quam dividunt in duodecim Partes Secundum numerum duodecim horarum, et ideo lapsus cujuslibet partis per dictum foramen est revolutio quindecim graduum, quae facit unam horam diei. Volentes igitur per hoc quantitatem Solis vel Lunae accipere, prima parte Solis oriente Primam guttam aquae diurnae eXire permittunt, et ultima parte Solis orta, foramen obturant. Quae igitur est proportio
aquae nunc elapSae ad totam a Uam diurnam, eadem est diametri Solis sive arcus coeli huic correspondentis ad totum arcum diei. Alii vero per astrolabium Vel quRdrantom con- SideraVerunt quantum moVetur regula, dum eX tremitates Solis et Lunae aspiciuntur, et conSiderant tunc, quod quae CStproportio illius arcus in instrumento ad totam Circumserentiam HUS, eadem est proportio Stellae ad Circumferentiam coeli.
Sed isti modi non habent sum cientem certitudinem. Et propter hoc Averroes dicit in fine secundi Coeli et Mundi. quod
investigatur quantitas diametrorum stellarum Per inStrumentum, quod dicitur, habens duas regulas. Illud enim instrumentum terminat angulum, quem respicit diameter stellae, et hoc instrumentum Continetur e X duabus regulis ad modum circini ad quantitatem quatuor cubitorum, et sunt in OXtremitatibus earum primae perforatae, ut Uideantur duae extremitates Solis Vel Lunae. Per angulum enim inter dURS 1 Ogul AS, quando notu S eSt, Scitur diameter Stellae quoniam CSi basis
illius anguli. Et hoc instrumentum invenit Abrachis λ, ut Vult Ptolemaeus quinta dictione Almagesti viv capitulo. PtolemaeUS Vero abhorruit primos modos propter insufficientiam et hunc modum Abrachis invenit habere defectum. Nam secundum hoc instrumentum Abrachis aestimavit diametrum
y Abrachis, the Arabian transformation of Hipparchus. It may be remarhed, as an illustration of the imperfection of the aAtronomical instrumentS USed by the ancients, that Archimedes, who constructed an instrument for meaSuring the apparent diameter of the Sun, had to content himself with thes conclusion thalit was not leSA than and not more than ; in other words, he lest a marginos error of nearly Si X minuteS.
432쪽
Lunae in omni longitudine sua esse aequalem Secundum aspectum diametro Solis propter aequalitatem Angulorum. Sed Ptolemaeus consideravit quod diameter Lunae nonao URtur Secundum aspectum diametro Solis, nisi quando Luna est in longitudine sua maXima. Et hoc est quando Luna est in auge epicycli, et epicyclus in auge eccentrici, et hoc est iterum quando est plena. Tunc enim angulis aequalibus diametri Solis et Lunae subtenduntur Secundum RSPCCtum. Sed quando Luna est in longitudine alia non est sic, et ideo quantitas anguli non certificatur apud eXistentiam Lunae in quocunque loco ; quod ideo fit, quoniam tabula elevatur a regula, et ocul US est Super SUPOrficiem regulao, et ideo non recte protenditur oculus ad foramen tabulae, sed obliquatur aliquantulum; et deberet tunc accipi quod est inter duo foramina, et accipitur quod est inter duas regulas, et ideo est dubitatio de quantitate anguli. Et propter hoc Ptolemaeus voluit certificare quantitates angulorum per OCli PSOS LunareS, et descendit ad diversas eclipses, in quibus manifestat propositum. Certificatur igitur per instrumentum et per eclipseSquantitas anguli cui subtenditur diameter Lunae quando est in longitudine sua maXima et plena. Et ideo per quantitatem anguli certificatur diameter Lunae J, et per triplicationem diametri cum additione partis septimae certificatur quantitaS rotunditatis Lunae, et per ductum diametri in rotunditatem certificatur tota Superficies Lunae, et totum ejuS COPPUS. Et quoniam medietas diametri terrae est radix ad hoc, ut Ptolemaeus utitur XV capitulo dictionis praedictae, ideo percipitur quantitas diametri Lunae per comparationem ejus ad diametrum terrae, et quantitas Corpori S Lunae Por comparationem ad quantitatem corporis terrae. Et ideo Ptolemaeus in XVi capitulo concludit per demonstrationem suam et figurationem quod secundum quantitatem qua erit diameter Lunae ParS una, Crit diameter terrae tres partes et duae quintae fere. Di ameter igitur terrae erit in longitudine triplum diametri Lunae, et duae quintae ejus. Et ideo si a diametro
Bacon passes Dom the apparent to the real diameter of the Moon without explaining hois the lalter is inund, i. e. from the Moon's mean horigontal
433쪽
terrae, quae est 6 5CO milliaria, separaverimus diametrum Lunae, per computationem erit diameter Lunae praeci Se I, 9 II milliaria, et tres quartae unius milliaris, et una decima Septima uniuS quartae; et triplicata diametro cum ad Citione septimae Partis habebimus ejus rotunditatem, quae erit 6 OO6 milliaria, et SOX decimae septimae quartae partis uniuS milliaris; et dia Cendo diametrum in circumserentiam habebimus totum
corpuS Lunae quod erit 45,9 27 88a milliaria, et hoc erit quasi
una de XXX i X partibus totius terrae, sicut docet PtolemaeuS. Nam secundum quantitatem qua Crit corPUS Lunae ParS Una,
erit magnitudo corporis terrae trigintuplum nocuplum et quarta HVS fere; quoniam cum quantitas diametri Lunae fuit pars una, quantitas diametri Terrae fuit tres partes et duae quintae. Si igitur istae quantitates ducantur in se cubice et CorPOraliter, patet quod unum ductum in se cubice non est ni Si unum Sed tria et duae quintae ducta in se Cubice faciunt trigintuplum nocuplum et quartam fere. Quapropter CorPUS terrae erit trigintuplum et quarta fere respectu COrPOriS Lunae. Et hoc patet, quia quantitas praedicta de corpore Terrae investigata superius est trigintupla nocupla ad quantitatem corporis Lunae et fere quarta, ut patet ConSideranti. Quantitas autem diametri Solis et totius corporis ejus dependet Secundum Ptolemaeum a duobus, scilicet a quantitate diametri Lunae et a quantitate semidiametri Terrae. Nam longitudinem Solis a Terra ostendit per longitudinem Lunae jam notam, et Per angulos quibus diametri Lunae et Solis Subtenduntur apud aSpectum, cum fuerit Luna in longitudine Sua maXima in plenilunio. Tunc enim Videtur Corpus Lunae Cooperire totum Solem nec plus, et ideo tunc dicitur Sole idem angulo subtendi apud aspectum cui Subtenditur Luna. Nec considerat longitudinem Solis diverSam, quia propter superfluam distantiam non accidit diversitas in aspectu, Si VOSol sit in longitudine propinquiore, sive longiore. Et inVenit
Per haS Considerationes, quod secundum illam quantitatem qua diameter Lunae est pars una, et diameter TerrRO tre Spartes et duae quintae fere, erit diameter Solis 18 partes et 4 quintae uni US partis. Di ameter ergo Solis erit decuplum octuplum ad diametrum Lunae, et quatuor quintae ejuS
diameterand other dimensionSof the Sun.
434쪽
cis OPERIS MAJONIS PARS OUARTA.
eritque diameter Solis ad diametrum Terrae quintuplum et medietas ejus fere. Si ergo per diametrum Terrae notam, Uae QSt 6,5OO, Sumpserimus diametrum Solis erit 35, 9 Imilliaria, et Ia decimae septimae unius quartae. Et si haec quantitas triplicetur cum additione Septimae parti S, erit quantitas rotunditatis Solis 119 8O3 milliaria et una tertia, et Iade Cimae Septimae unius quartae. Et si duXerimus diametrum
in rotunditatem erit tota superficieS Solis 29a, 783, 785,375 milliaria. Et si quantitas diametri Solis respectu diametri Lunae
Sumpta multiplicetur in se cubice, erit hic cubus seXies mille et SeXCentuplum et quadragintuplum et quadruplum reSPectu Corpori S Lunae, et medietas ejus sere ; et ideo secundum quantitatem, quae eSt Corpus Lunae parS una, erit magnitudo corporis Solis respectu Lunae SeXies mille seXcentuplum
quadragintuplum et quadruplum et medietas ejus sere. Quod si diameter Solis comparata ad diametrum Terrae ducatur in Se Cubice, si et cubus qui erit centuplum et septuagesimum fere. Et ideo Sol est centies septuagesies fere major Corpore Terrae. Et istud quod dicit sere exponitur a Thebit in libro Suo, qui intitulatur, De iis quae indigent eXPositione antequam legatur Alma gestum. Sed nec omnino praecise. Nam dicit quod Sol est centies seXagesies se Xies aequalis Terrae. Et Alfraganus XX ii capitulo sui libri addit super hoc dictum Thebit quartam et OctaVam Terrae, quas prius determinaUi propter hunc locum certificandum. Est igitur Sol major tota
Terra centies SeXagesies cum quarta et octaUR Terrae Superadditis. Et istud est praecisa quantitas Solis Secundum
Ptolemaeus Vero non determinavit nisi quantitatem Solis et Lunae. Sed Alfraganus dicit XX ii capitulo consimilem modum esse in aliis, quem Ptolemaeus accepit in his . Nam secundum quod invenit quod diameter Lunae, quando est in longitudine sua maXima et plena, est in aspectu aequalis diametro Solis, similiter est Cum alii Planetae sunt in medio longitudinum suarum, diametri eorum habent comparationem ad diametrum Solis in quantitate certa. Diameter enim Mercurii in aspectu est XV pars diametri Solis, et Veneris eSt
decima pars diametri Solis, Martis est XX, Jovis X ii, Saturni
435쪽
MATHEMATICAE IN DIVINIS UTILITAS.
curii est vicesima octava pars diametri Terrae, et diameter Veneris est y tertia pars diametri Terrae et tertia Parti S, et diameter Martis est similis diametro Terrae Semel et SeXta, diameter Jovis est aequalis diametro Terrae quater et Semis et XUt Ui Cis unius, et diameter Saturni est aequalis diametro Terrae quater et semis, quod eSt 29, 25O milliaria. Ex quibus Sequitur quod corpus Mercurii est una pars de a a millibus Partibus Terrae, et Venus est 39 parS Terrcte secundum Alfraganum, sed secundum Thebit libro dicto est una de sapartibus Terrae, et Mars est Similis Terrae semel et semis et medietas Octavae unius Uicis, et Jupiter est aequalis Terrae nonagesies quinquies et Saturnus est similis Terrae nonagesies et Semel. Et si quis per diametrum Terrae quantitatem dia
metri cujuslibet in milliaribus et per quantitatem diametri
Velit circumserentiam in Venire, et per utrRmqt C totRm SUI Cr-ficiem in milliaribus, facile est per Praedi Cta. De stellis autem fixis I Ora dat At Daganus eandem artem. The fixeo Nam tot Sunt notae sapientibus de his quae sunt a septentrione V - 'USque ad ultimam, quae apparuit eis in climate tertio. Nam PCr in Strumenta possunt quantitates istarum certificari. Sed ii Artam I,Caa sunt seX gradus, et differentiae magnitudinum, Secundum quod Ptolemaeus viii Almagesti, et Thebit in libro memorato, et Alfraganus et alii sapientes docent. Sunt igitur SeX magnitudineS, et prima est major inter aliaS, et Sic per
J The omission in J.'s edition of the diameter of Venus in termA of the Earthys diameter has made the subsequent estimates of the Sige of the planeis uni n-telligibie. I have restored the reading as gi ven in Tib. In Jul. the whole passage relating to this subject is omitted. It will be observed that the expression in aspectri is used for the apparent diameter of the planeis in ternas of the Stin's apparent diameter. Then solio Athe Statem ent of their reat diameter in ternis of that of the Earth. Throughout this estimate Bacon follows very closely that of Alfraganus, as gi ven in his Elementa Astronomica, cap. as ed. Golius, Amsterdam, 1669ὶ. Alfraganu ShOwever gives the Sige of Venus as is of the Earth. Supposing her diameter asi to 3ἰ, this would mahe her cubical dimension is of the Earth, nearly, and this is the estimate of Alfraganus; moles Veneris est pars una de Terrae partibuS 3I.'It may be interesting to compare these resulis with those of modern aStronomy, in whicli, tali ing the Carth's diameter as uni ty, that of the Moon iS .a , of Mer-CUry - , of VenuS -97, of MarS -5, of Jupiter II 5, and of Saturn 4-G5. The Sunis oci, whicli contrasis Strongly with Bacon 's estimate of 5.5. Eut Bacon'Sview of the lunar diameter is near the truth.
436쪽
236 OPERIS MAJORIS PARS OUARTA.
Con Sequens ordinate. In prima Vero magnitudine sunt XV stellae fixae, ut sunt Canis et Vultur Cadens, et Cor Leonis et hujusmodi, quarum Cujusque diameter in aSPectu est XX Pars diametri Solis, et cujuslibet istarum diameter est aequalis diametro Terrae quater et semis. Et ideo quaelibet illarum est aequalis Terrae centies et Septies Secundum Alfraganum. Et ex mensura harum Stellarum patet quantitas aliarum. Sunt ergo in magnitudine Secunda κlU stellae, ut seX stellae Ursae majoris et duae stellae Ursae minoris, et unaquaeque i Startam est aequalis Terrae nonagesies. Et in magnitudine tertia sunt 2O8, ut aliquae stellae Ursae minori S, Secundum Ptolem Aoum, et multae aliae, et harum quaelibet est aequalis Terrae septuagesies et bis. Et in quarta magnitudine sunt 474, ut 4 Stellae Ursae minoris et multae aliae, et quaelibet istarum est aequalis Terrae quinquageSies quater. Et in magnitudine quinta sunt a I7 quarum quaelibet est aequalis Terrae trigeSies Se Xies. Et in magnitudine se Xta sunt 62, quarum quaelibet est decies octies major tota Terra. Deinde sunt stellae aliae infinitae Τ, quarum quantitas non potest sciri per instrumenta, et tamen Sunt Visu notabiles, et ideo habent quantitatem sensibilem respCCtu coeli, sicut Pars respectu totius. Sed Terra non habet aliquam quantitatem sensibilem respectu coeli, Sicut probat Ptolemaeus in principio Alma gesti, et certum CSt hoc, quoniam se habet sicut centrum ad Circumserentiam Circuli. Quapropter quaelibet istarum stellarum visu notabilium est major tota terra, et hoc dicit Alfraganus capitulo iv. EX his igitur omnibus, quae dicta sunt de magnitudinibus Corporum, patet quod majus omnibus, e X ceptis orbibus omnibus praeter orbem Terrae, est Sol ; deinde secundo Stellae Primae magnitudinis, tertio Jupiter, quarto SaturnuS, quinto reliquae
stellae si Xae omnes secundum gradus et Ordin OS SUOS, SCXto MarS, septimo Stellae fixae Uisu notabiles, octaVa TerrR, nono Venus, decimo Luna, undecimo Mercuri US. Musicalia' vero secundum quod sancti determinant neCCS-
437쪽
MATHEMATICAE IN DIVINIS UTILITAS. 237
saria sunt theologiae in multis. Nam licet non oportet propter Scientiam Scripturae quod habeat theologus usum
CantUS et instrumentorum et aliarum rerum muSiCali Um,
tamen debet scire rationem omnium istorum, ut sciat naturas et proprietates harum rerum et operum, SeCUndUm quod muSica speculativa et practica docent. Scriptura enim plena est Vocabulis musicalibus, Sicut jubilare. CXUltRTO, CRntRIC, PSallere Cythara. cymbala, et hujusmodi di Versi generis. Praeterea continet in se multa genera canticorum tam in nOVO quam in Veteri testamento. Item multa gonera motrorUm Continentur in teXtu Sacro Hebraico. quae sancti notant in eXpositionibus suis multipliciter. Sed musicae est dare Causas et rationes horum, licet grammaticus doceat, quiaeSt de his. Praeterea tota pronuntiatio scripturae consistit peneS accentUS, longitudines, et breUitateS, et Pen CS Cola, Commata, periodoS; et haec Omnia pertinent causaliter admUSi Cam, quia horum omnium musicus dicit propter quid, grammaticus Vero quia OSt tantum. Sic enim auctoreS philo-
Sophiae determinant, et Augustinus in musicalibus de his
determinat. Nam musica alia Vertitur circa audibile, alia circa Visibile, ut auctores determinant; quae Vero est Circa audibilia habet partes duas; una est circa UOCem humRDRm, alia circa instrumenta. Quae Vero est Circa Vocem humanRmeSi quadrupleX. Nam alia est melica, ut in Cantia; alia metrica, quae Considerat naturam et proprietates omnium Carminum et metrorum et pedum tertia eSt rhythmi Ca, quae omnem Varietatem proportionum in rhythmis considerat; Uarta eSt ProSal Ca, quae accentus et alia praedicta considerat in Sorm Ono proSaico. ΝRm ACcentUS est quidam Cantu S ; unde dicitur accentus ab accino, accrmis, quia omneS Syllabae habeat Suum Sontam proprium eleUatum aut depressum aut compositum, et omnes syllabae unius dictionis adaptantur Sive a Cantantur Uni syllabae supra quam residet sonus principaliS. Et sic longitudo et brevitas et caetera Omnia quae in rectR pronuntiatione requiruntur ad musicam reducuntur, et de eis determinant auctores muSicae, Sicut patet apud Censorinum
de accentibus et apud Martianum et apud multos. Et haec patent per ISidorum et Cassiodorum in musicalibus. Et
438쪽
Augustinus reducit metra et pedes et hujusmodi ad musicalia. Horum igitur omnium potestatem deberet theologus persectus habere, quia in sensu literati et Spirituali istorum naturae et ProprietateS requiruntur, Ut Sancti multipliciter determinant. Musica vero in instrumentis determinat compositionem in-Strumentorum et usum. Et ideo cum scriptura Sit plena hujusmodi instrumentis, Oportet theologum persectum scire saltem in uni Versali compositiones inStrumentorum, et Scire quomodo usus eorum habeat fieri propter sensus mysticos infinitos praeter literales. Musica vero Consistens circa Visibile neceSSaria est; et quod sit talis, patet ex libro de ortu Scientiarum. Nam quicquid potest Consormari sono motibus consimilibus et figurationibus competentibus; ut fiat delectatio plena non solum audiendo sed Videndo, pertinet ad musicam. Et ideo exultationes et Omnes fleXus corporum ad gestum
reducunt Ur, qui CSt una radi X musicao, quoniam hRec Conformatur sono motibus consimilibus et configurationibus competentibus, ut vult auctor libri praefati. Et ideo Aristoteles dicit septimo Metaphysicae quod ars saltandi non Vadit in
finem suum sine alia arici, et hoc est sine altera specie musicae cui ars saltandi Configuratur. EXultationes igitur et caeteris eXuS Corporum, quoS et quaS CXercuerunt Maria Soror
Moysi, et Delbora et aliae cantatrices, et David et caeteri cantores de quibus Scriptura multipliciter tractat, debent sciri a theologi S, ut omnes proprietateS eorum Sciant CX- Primere, qUaten US Sen SuS Spirituales angelicae devotionis eructent. Et quamvis Sic appareat Satis ut nunc oportet quod istae scientiae sint necessariae respectu theologiae et philosophiae, tamen longe major est earum utilitas consideranda per alias vias magnificas quae pertinent ad Sapientiam non Solum absolute, sed ut ipsa debet ecclesiam Dei regero, et caetera triR aliquotiens tacta procurare, ut inferius
Manifestato quomodo mathematica neceSSaria est Sapientiae tam divinae quam humanae, adhuc neceSse est ad certificationem praecedentium, ut evacuentur quaedam caUillationes in contrarium et e X ponantur quaedam dicta Sanctorum,
439쪽
ut omnis dubitatio tollatur circa mathematicae utilitatem Et illud in quo maxime percutitur mathematica eSt Propter judicia astronomiae. Quoniam igitur contentio multorum ignorantium philoSophiae potestatem et maXimam utilitatem theologiae, tam relate quam abSolute reprobantium mathematicorum Considerationes, impedit studium Sapientiae et
laedit gravissime in hac parte; ideo Volo in praesenti Veri
ficare intentionem eorum, et evacuare infamiam Uerae mathematicae. Theologi igitur multa invenerunt a sanctis effusa contra mathematico S, et aliqui eorum propter ignorantiam mathematicae Verae et mathematicae falsae nesciunt distinguere Veram a salsa, et ideo tanquam auctoritate Sanctorum culpant Veram Cum falsa. Vocabulum enim Verae mathematicae scribi per i aspiratum, et ab hoC nomine mau is media correpta λ, quod scientiam designat, derivari a multis
resertur auctoribu S, et Certum est e X Graeco; quia matheo
verbum idem est quod disco, et matheus e St discipulus, et mathesis disciplina. Unde mathesmatica est disciplinalis scientia et doctrinalis, sicut Cassiodorus diκit superius. Sed
Vocabulum falsae mathematicae sine aspiratione Scribi asseritur ab eisdem auctoribus et a math Si media producta, quod divinationem notat, descendere, Vel quod Certi US eSt, a mani Uel a maritia, quae sunt idem quod di Uinatio, sicut
Hieronymus dicit in originali iX Isaiae. Ouicquid vero sit
' Pacon corrected this error in his later writings. of the true mathematica he SayS, Haec Scribitur cum aspiratione et dicitur a mathesis, quae eSt diSciplina, quae habet mediam productam. ut in mea grammatica Graeca eX9OSui; licet totum vulgus Latinorum credat quod media sit correpta, secundum quod fiunt versus falsi, Scire facit Mathesis, sed divinare Mathesis 'This passage is froin the unpublished MSS. on Mathemati es Erit. Mus. Sloane, MSS. 2I56. fol. 72, C , a Section Of the encyclopaedic work projected by Bacon, butin ali probabili ty never complete d. A similar passage will be found in his commentarios on the apocryphal Secretum Secretorum Bodleian, Tanner MSS., 116). Mantia vero Graece est divinatio Latine qua magia ac mathematici
utuntur, Secundum quod haeC nomina, mathematica et mathematicuS, derivantura mateSi media Correpta, quae mateSi S eSt magica imponem neceSSitatem rebuAcontingentibus et libero arbitrio. Contra quam et contra matemati COS ab ea
dictos egregie beati Augustinus et Gregorius in Omeliis de Epiphania disputant et alibi . . . ut AriStoteleS, Avicenna, Ptolemaeus et omnes alii veraciter Phil OSophantes. Sed tamen hi veri judicatores dicuntur mathematici a mathesi media producta quae et per aspirationem Scribitu p. '
440쪽
de hac scriptura et derivatione, tamen falsa mathematica CStRrS magica . Nam numerantur quinque specieS arti S magicae, scilicet mantice, mathematica, maleficium, praeStigium, Sorti- legitim. False Mathematica ergo est secunda pars artis magicae. Haec malle e Sibi USU FP at ConSiderationem Coelestium characteribus, Car- JHde' minibus, Conjurationibus, sacrificiis su Perstitionis, et fraudibus
Varus deformatam. Et ponit per Virtutem Constellationum omni R do necessitate contingere, nihil ad utrumlibet, nihil a caSu nec fortuna, nihil a consilio, de bonitate tamen OSSentiae, et in adjutorium constellationum efficacius ordinavit singuli SconStellationibus propria figmenta characterum et aliorum Praedictorum. Et haec eXpresse asseruntur in libris magicis. Unde haec scientia ista omnia ponit per coelum de necessitate Contingere, et praesumit per hanc necessitatem in fallibiliter de omnibus judicare futuris. Sed ista mathematica damnata CSi non Solum a Sanctis, sed a philosophis. ut dicit Isidorus intractatu astrologiae, asserens unam partem Astronomino CSSCSUPCrStitiosam scilicet quae est magica, et dicitur mathematica falsidica. Unde Aristoteles et Plato, testante Isidoro, eam damnaVerunt: et Plinius y per diversa loca Naturalis Hi Storiae eam saepius percutie 14s propter erroreS QUOS hROCfantasia scripsit in naturalibus et medicinalibus, tandem eam nimis abhorrens XXX libro originem illius aperit, et quomodo totum mundum defoedavit evidenter ostendit. Tullius etiam in libro Divinationum magis in particulari ad ejus malitiam descendens ostendit quod cultum divinum destruXit, rempublicam Violavit, et medicinam infecit et naturalem philosophiam et omnes bonas artes subvertit. PtolemaCUS etiam et Aristoteles et Avicenna et Messehalac et Haly et