장음표시 사용
61쪽
Exemplum Aneuiomatis a conlusione orti, conspirantibus tamen acrium humorum apparatu , O nativa Arteriarum gracilitate. ETIAMsI Aneurysma a contusione natum sua natalia eXternae causa debere videatur , nihilominus, ut superius probavimus, nisi cum interioribus causis , puta naturali gracilitate Arteriarum, & copia pravorum succorum in contuso corpore redundantium, aliquando complicetur, Vel nunquam, Vel tarde , Vel minus certe lethale produceretur. Habetis igitur eXemplum Aneurysmatis ab externo ictu tamquam a procatartica causa nati, sed accedentibus interioribus causis. Homo quidam quadragenarius habitus gracilis, professione vestiarius, ob fortunae 1uae tenuitatem praViS tali menti S n Utritus, proindeque malis succis redundans , cum semel praegrandem , summique ponderiS ligneam arcam , baculis etiam oppotitis in locis coadjuvantibus ab uno in alterum locum amovere conaretur, Vehementisi, simum ictum ipsius angularis arcae partis in summo sterno miserrimus excipit. Hinc statim quaedam sanguinis sputa cum levi tussi prodierunt , atque eo in situ profundus relictus fuit dolor, cui paulo post fortis quaedam pulsatio adjungebatur, quae tandem duorum circiter mensium spatio in verum Aneurysima evecta est. Interim res angusta domi illum impulit ad Nos comium S. Spiritus in Saxia ubi macie, anhelitu, magna pulsus celeritate, exilitate, atque inaequalitate, licet cum diminuta pulsatione Aneurysmatis, nihilque plane juvantibus praesidiis opportune per Clarissimum D. Michaelem Angelum de Paulis, Primarium ejusdem Νos dochii Medicum adhibitis, post annum ab accepta percussione lenta morte diem suum obiit it kalendas Augusti 17o I. cujus Cadaver coram me, affectas partes diligenter Perquirente, apertum fuit, & sequens rerum series observata.
P R1Mo visa morbosa eminentia summi sterni, ubi claviculae
dexterae committitur elevatum fuit ipsum sternum, cujus interior pars carie obsessa erat, & in cavam figuram elevata, sub qua latebat stis, seu tumor Aneurysmaticus; qui continua pulsatione , &
62쪽
madore erodentis ichoris, 'perinde quasi vi Vectis, cunei superposita
ossa elevaverat, atque eXederat.
Secundo in dextero thoracis cavo Vase effusum serum occurrit,
quod probabiliter fuit lympha, quae d sua intra thoraci cum ductum libera ob Aneurysmatis compressionem immissione prohibeatur, &idcirco pulmonis lymphatica distenderat, atque acredine sua eros erat. Neque etiam a ratione abhorret fuisse subtiliorem, dilutioremque chyli partem, cum in hujusmodi assectibus ductus thoracicus ampliari soleat ob compressionem, ut vidit Gulielmus Riva in historia
Aneurysmatis infra exponenda. Tertio Pulmones parte tinistra costis adhaerebant, illuc adacti, ac propulsi a mole ac tunsione describendi Aneurysmatis. Unde aeque essus o sero anhelitus oriebatur. Quarto Aneurysma apparuit tumor magnitudine praegrande , malum Punicum referens , assurgens in parte antica , & dextera flexurae Arteriae Magnae, non absimile illi, quod observatum fuit Romae, & cujus icon anno primo expressa cura Germani observationi 18. inserta fuit; erat autem foris aliquantulum duruS, ac renitens. Hic profecto Aneurysmaticus succus quemadmodum parte sua
exteriori variis formabatur membranis, consurgentibus ex contextu
superpositarum Arteriae partium, & potissimum ab exteriori Arteriae tunica, ita interius plerisque in locis ad digiti transversi crassitudinem consurgebat ex cohaerentibus Veluti laminis polyposae substantiae, quibus intermiscebantur hic , illicque , sanguinis grumi , ubi non obiter notandum venit, hujusmodi laminas Medica adhibita dilia gentia in plures laminas diduci potuisse non secus, ac tenuia fasciarum involucra, quas inter laminas collecti sensim ac foras expressi mordaces ichores non solum cartilaginum, ossiumque calcem inducere, sed vel ipsum polyposum Aneurysmatis sepimentum, vel erodere, vel alicubi solent diducere, atque aperire; ita ut plerumque multiS diebus, antequam mors pulset ad ostium, hujusmodi Aneurysmata
sua sponte hic illicque aperiantur, & ichorem cruentum emittant. Quinto extractis cruoris grumis in cystidis fundo foramen spectavimus apertum in facie antica summitatis arcus Arteriae Magnae, parumper dextrorsum inclinans. Erat autem foramen fere rotundum. aequalemque habebat diametrum ei monetae, quae Vulgo appellaturun glutio. In istius vero foraminis circumferentia callus quidem durus
63쪽
supereminebat, ea tamen lege, ut in situ magis declivi eadem duritiea esset complanata, & fere horizontalis cum interiori superficie sacculi Aneurysmatici. In eadem circumferentiae inaequalitate illud animia adversione dignum a nobis judicatum est, quod ubi circumferentia resiliebat, atque elevatum exhibebat marginem, ibi summitas marginis plena omnino erat, perinde ac si Arteriae membranae a radente cultro fuissent discissae. Quamobrem interiores membranae separari videban tur , ac sejungi a membranis folliculi Aneurysmatici, qui parte dumtaxat extrinseca Observabatur Obductus externae tunicae ipsius Arteriae. Contra vero ubi circumferentia apparebat demissa , ibi interiores quoque membranae productae, & selliculo continuatae apertissimδcernebantur, quae sane fuerunt causa , ut probabiliter censeremus,
superiorem orificii partem illum praecipue fuisse locum , in quem peculiariter arcae illas insiliit, ibique interiores Arteriae membranas eousque fuisse debilitatas, ut sensim ab impetu sanguinis, & ab influentibus ichoribus erodentibus penitus fuerint discissae. In parte secus inferiori Arteriae membranas solum distensas, & elongatas fuisse
Sexto non inutilis observatio se obtulit in structura singularum Arteriarum istius Cadaveris , quae ubique locorum, & omnium maxime circa Cor triplo fere graciliores inventae fuerunt : atque Arteria Magna melior, & tenuior esset, quam in aliis cadaveribus Arteria Pulmonica , vel carpi esse soleat.
Ex iis autem, quae in cadavere observata fuerunt, satis liquere potest, in tantum adeo celeriter in hoc misero Vestiario ex contusione manifestatum fuisse An eurysma secus atque in descripto Pro positione XXI. casu accidit, in quo pulsatio elapso tantum triennio ob inculpatam aegri valetudinem sentiri coepit) in quantum tres insimul causae ad citissimam istius productionem concurrerunt : duae quidem interiores, & Unica exterior, quae dubitari non potes , quin fuerit percussio interiorum prior, quae insita, & frequentius in hujusmodi
malis, quam vulgus Medicorum putet Occurrens eXritit textura laninguidula, & satis infirma Arteriarum omnium, quae non modo impetui sanguinis extrorsum per tunicas nitentis, Verum etiam externis pul-
64쪽
sionibus, atque ictibus aegra potuit resistere. Posterior ex interioribus fuit apparatus morbosus, seu copia salium erodentium , ichoribus dissoluta, in homine alioquin gracili, & mali victus ratione utente. Haec enim causa essicere Valet, Ut quoties casu , Vel data opera iidem determinentur ichores ad particularem Arteriae sectionem , apti sint diducendi, feriendi, lacerandique fibrosam istorum tubulorum
Agitur de signis, tam diagnosticis, quam prognosticis Aneurysmatum
D1ΑGNosis istius t aectus tam ex generali Aneurysmatum semiotica , quam ex an positis , ac sedulo descriptis historiis, deduci satis potest. Qim enim aliquis percussionem pallus, ind4, vel brevi, vel post longum tempus incipiat persentire sub eadem parte pulsationem diu perseverantem, primum i absque febri mox vero exilitate, atque inaequalitate motus illius Arteriae, quae infra dataratronem posita est, res erit in aperto, praesertim si pulsationi tumor appareat, qui aliquando cum Aneurysma delitescit sensibus non adeo facile
Sed Chirurgus Anatomicam facem prae se serens , praeire debet manifestationem claram, & nimis apertam istius mali , ut illud, si fieri potest , praecaveat, Vel si non potest praeproperam saltem necem ab aegri foribus arceat. Quantum deinde ad prognosim spectat, accersitus artifex tunc se doctum, expertumque in praesagiendo circa hoc morbi genus ostem
det, cum non tantum eXteriorem ictum , quantum interiores causas,
& situm, seu qualitatem Arteriae ad judicii lancem expende l. Etenim si corpus optimae fuerit solidorum constitutionis, honisque fluidis maxime redundans, & percussa Arteria exterior, & pusilla fuerit, bonum omen praenunciare poterit, praesertim si opportuna Medica,& Chirurgica praesidia ad opus accesserint. Quod si secus gracile fuerit percussi hominis corpus, quinimo Arteria extiterit interior,& insignis, tunc An eurysma inianabile futurum poterit asserere, cum nulla essicaci Chirurgia tractari queat.
65쪽
Traditur methodus curandi Aneur mala interiora ex contusione
CUM in superiori dixerimus aliam esse conditionem Aneurysmatum
interiorum Arteriarum, & praecipue majorum, quae per artus excurrunt : idcirco hanc divisionem sequentes, asserimus Si post acceptam percussionem hoc mali genus manifestetur in Arteriis thoracis, vel abdominis ViX ullum tam essicax, atque aptum esse pharmacum, quod malum possit aVerruncare : cum ad malum gignendum plerumque concurrat mala cum fluidorum , tum solidorum constitutio, ut in praecedentibus Promositionibus late proba-Vimus. Potes: utique palliativa curatio aegr tatam in longum producere, quod prudens Medicus facild asseque . exi, si statim Venam tundat, & pro indigentia sanguinis missionem repetat, si laudabilem& mediocriter tenuem vitium praescribat, si corporis eXercitationes prohibeat, ac potissimum si vulneraria, tam eXterna, quam interna propinet : in quo sane remedii genere multum insistere Oportet. Vidi enim duos , tresve Aneurysmate eX regimine , necnon fotibus, ac vulnerariis potionibus in melius Vitam semper producentes. Ubi tamen duo notanda precor, primum , Vulneraria intus propinanda non admodum volatilia , & sulphurea seligenda esse, cujusmodi existimantur, quae cum spiritu vini extrahi solent, aut suapte natura nimis resinosa existunt : haec enim arterioso sanguini motum intestinum, nimiumque fervorem conciliant; sed optima expertus sunt jura ex sola urtica , haedera terrestri, sanicula, scabiosa , plantagine, Vincapervinca, & consimilibus, quibus identidem praemittendus est
holus ex B si . Cerusiae Stibii, & gr. VI. balsami Peruviani albi. Quod
si nondum appareant indicia aperte , per scissionem foraminis in Arteria, quod deduci solet ex magno tumore , dolore , & superpositorum ossium elevatione , jus etiam vi perinum cum supradiitis Vulnerariis temperatis exhiberi posset : cujus usu quendam ab Aneu rysmaticae affectu Arteriae intercostalis, ex acrium lympharum concretione pendente , liberavimus. Νitrum quoque stibiatum cum Oculis Cancrorum , & modico terrae sigillatae prosicua erunt, cum ad corrigenda salia acria , 1 mn ad eadem cum lympha per urinyp
66쪽
vias eliminanda. sed omnium ma imo accurata victus ratio, & quies
tam corporis, quam animi prae oculis habenda sunt. De caetero, cum externa percussio lenius , vel gravius malum Arteriis inferat juxta interiorum causarum concursum, harum potissimum rationem habere debet curans, qui pravae constitutionis videat
indicia. Tunc etiam jus salsae, & sandalorum cum cancris fluviatilibus , vel saltem destillatum magistrale exhibere poterit, cujus formulam dabimus Capite de Aneurysmatibus ortis a siphillide. . Similiter, si aegri corpus fuerit hypochondriacum, tunc aquis holaribus , & chalybeatis, balneo, sero, & lacte cactato cum anti. hectico Poterii, pro anni tempore uti poterit.
Exponitur methodus curandi Aneur mala externa ex contusionibus pendentia. Si vero a contusionibus externa excitentur Aneurysmata, nempe in artubus, vel in succutaneis Arteriis; non solum ea omnia, quae
superius indicavimus, judicio boni Μedici, tentanda erunt, sedessicax quoque, si opus fuerit, Chirurgia prae manibus esse debet; de qua jam egimus ex professo in Prop. XI. ubi modum ligandi
Arterias, S reliqua eXposuimus , quae in Aneurysmatibus a vulnere ortis optimo plerumque cum exitu in aegrotis animosis locum habent. Fieri tamen aliquando solet, Ut neque in Ventribus , neque in artubus, neque in succutaneis locis, sed in partibus thoracem claudentibus Aneurysmata a contusionibus oriantur , in quibus modia quaedam medendi ratio tenenda Venit. Quare sequitur
De Aneur maribus in anteriori thoracis parte possis, quod vitio tum fluidorum , tum etiam contusonum oriri solent. Si quae sunt Arteriarum sectiones, in quibus ex causis tum interioribus , tum potissimum externis oriuntur Aneurysmata , profecto illae frequentissime occurrunt, quae ad pectoris anteriora positae sunt:& ratio quidem mechanica mihi esse videtur, quod sectiones istae
non solum in majori distractione ob respirationis vicissitudinem, quam
67쪽
quae aliis in partibus locantur, perpetuo Versari solent ac majorem impetum sanguinis a Corde propulsi ipsae primum excipiunt. Exinde
sane sit, ut per alternam costarum elevationem, ac depressionem astu, & positura continue removeantur : quamobrem illarum tunicas non tantum Ob Vehementissimum Cordi adeo proximum sanguinis nisum, sed ob externam thoracicae machinae die, noctuque perennem motum irrequietas semper, ac distractas aliquanto magis, quam alias immutari, ac dissolvi necessum est. Si vero alicui ex iis Arteriarum segmentis liquidum erodens innutritionem accedat, Vel eXterna adVeniat percussio, tunc eaedem facile dissolvi, atque erodi poterunt. Ita multos novi, qui ex nimio Cantu, ex casu in terram , & supra lapidem, aut ex alia causa dexterum potissimum pectoris latus percutientes in harum Arteriarum Aneurysmata incurrerunt, in quorum curatione nonnulla praecipue Veniunt observanda, quae vel tentanda, vel Omnino Vitanda videntur. Laudantur in hujusmodi Aneurysmatibus ea omnia opportune
adhibita, quae Propositione XXIV. exposuimus, sed potissimum illico
post acceptam percussionem fotus ex aqua Nuceriana, aut Willena cum ebullitione gallarum & baccarum cupressi, deinde ceratum ad contusiones, vel ex stibio, crudo cum balsamo Peruviano, & laudano, vel emplastrum ex urtica, & consimilia topica placidissima, sed non admodum adstringentia, quae quidem, ut vim aliquam externis faciant tegumentis , ad Arteriae substantiam vix possunt penetrare , quin fortasse fieri potest, ut si paucorum humorum copia redundet in percusso corpore , ipsa nimium styptica minimos ob struendo meatus salinorum ichorum circulationi, Vel transportioni unice necessarios Aneurysma reddant gravissimum.
Sed quoniam doctrina exemplis illustrata longe clarior est, & ad
docendum magis apta, idcirco duas hic subnectemus historias, quarum una describitur vir adhuc post multos annos superstes : altera
Vir pariter, qui suo indulgens genio, & Chirurgo stimulos ad operandum addens citam necem sibi accersivit.
68쪽
LANCI SI U sp ROPOSITIO XXVII.
Exponitur exemplum Aneur maris Arteria Magna ab externa contusione Orti, cujus curatio feliciter adhuc procedit. V 1x1T adhuc Romae vir sea genarius natione Belga, nomine Petrus Wanderchein praecursor Velitum custodiae Pontificiae. Hic cum in Dianae, Venerisque castris diu militasset, tandem pravis, atque hypochondriacis succis redundans frequenti urinarum fusione, ac diabetica quadam affectione laborare coepit. Hisce affectus ante quatuor annos ruri degens siclopum , cui ab anno solito major a rustico quodam pyrii pulveris quantitas immissa, & nimium forsitan compressa fuerat, pectori admovit, tantumque ictum ab exploso instrumento in dextra thoracis parte excepit, ut non solum dolor ad duos menses superstes assectam partem occupaverit, sed quod pejus est, inde paulatim inter secundam, & tertiam, atque inter tertiam, & quartam costam pubsationis sensu emersit : qui sane ignorans aeger cujus generis esset, diu neglexerat. Denique cum forte fortuna apud Excellentiss. Equitem Sacchetium in Romana Curia Hierosolymitanae Religionis Oratorem
de eadem pulsatione conquereretur, Vera tunc natura morbi primum innotuit; Νobilissimus enim Vir ut rerum naturalium maXime amanS,
ac studiosus est affectum locum suis lustravit oculis, & sepultum
Aneurysma detexit. Consilium propterea initum est cum DoctissimisDD. Johanne de Tomasis Medico curante, & Marco Antonio Collegiano Celeberrimo Chirurgo , qui una mecum statim dubitarunt de qualitate assectae Arteriae , num scilicet ex intercostalibus, an suh-jecta aliqua fuisset ex iis, quae intra thoracem delitescunt. Extabant signa dilatationis duarum Arteriarum intercos alium, sensus, tactus,& visus, quibus inter duas praedictas costas evidentissimus pulsationis
motus observabatur, ita ut apparerent duae Arteriae inter se distinIctae, quae musculos intercos ales una ictibus elevabant; neque aliud indicium laesarum interiorum Arteriarum aderat, quam pulsuum inaequalitas. Vicit tamen opinio credentium sedem Aneurysmatis esse Arterias intercostales.
N eque interim haesitationi locus fuit; quin An eurysma mixti generis
existeret, nimirum dependens ex contusione simul, & acrium humorum apparatu, cujus generationi modum dedimus Propositione XX.
Proinde post te tam Venam , & exhibitum bis intra octiduum oleum
69쪽
amygdalarum dulcium cum aliquot clysteribus, exterius censuimus adhibendos esse fotus ex aqua chalybeata , in qua holus armena, baccae cupressi, & simplicia quaedam Vulneraria ebulliissent, & ad uiuenda salia pungentia propinanda censuimus jura vitulina parata ex tb j. aquae nucerinae, cum decoctione radicis plantaginis & urticae,
quibus sane pex tres menses continuatis , una cum Optimo , & parco vitae regimine, tantum miles iste profecit , ut majus imposterum animo suo detrimentum , quam corpori utilitatem ex muliebri, quam servabat, vivendi ratione se e perturum profiteretur ; exinde namque factus impatiens paulo libertu S comedere , atque exerceri coepit; ita ut modo praeter recurrentem leVissimam dumtaxat, praesertim dum violentius agitatur motibus , in parte pulsationem, optime se habeat. Adeo verum est maximam consuetudinis habendam esse rationem , ut Magnus praecepit Hippocrates , nec a scopo abludit adagium apud libertinos saepe veridicum ; Medice vivere est misere Vivere. Hinc discamus varia esse Aneurysmatum discrimina, atque eVentus, juXta variam corporum, & causarum disserentias; ac proinde Clinicum Versatilem esse oportere ad *a, quae aegrotantium naturis magis congruunt, neque Uni dumtaXat methodo esse addictum , ut oppositum aliquando transire non debeat dUmmodo caVeat, ne noceat.
Videamus modo exemplum infelicis eventus ob nimiam in medendo, inconsultamque festinationem.
Describitur Aneur ma Arteria magna inter quartam O quintana copam dexteri lateris , quod tandem ad rupturam ocyus proper Vitusu cujusdam instrumenti chabbei ad instar bracherii. ILL Us TR Iss1MUS Canonicus Tempestivi, ut quinquagenarius, habitus quadrati, & sanguinei, ad cantum, & melodias propensus , atque idcirco violenti thoracis agitationi plus justo deditus, cum post assectionem hypochondriacam mentagra correptus fuisset, purgatione succis anti hypochondriacis, & sero convaluit. Sed cum post
sex menses levem externam contusionem in dextera thoracis parte
accepisset, inde sensim manifestari coepit dolor quidam pulsatilis interqu/xtam & quintam costam, qui multis a Chirurgis, & postea etiam a me diligenter observatus deprehensiim fuit verum ea in pdrte
70쪽
Aneurysma. Ambigebatur tantum circa Arteriae qualitatem , utrum anterior , & Praecordiorum, an vero Intercostalis fuisset. Sed temporis progressu nihil dubitationi reliquum fuit, quin Arteria Inter- costalis laesa esset; quae cum profundius lateat in robustis corporibus interiorum assectuum signa exhibebat. Etenim post mensem vehementi Arteriae pulsu, & dilatatione eXtrorsum elevata, tactu percipiebatur folliculus Aneurysmaticus, qui quidem folliculus non solum divulsis Arteriae tunicis conflari Videbatur, quippe qui oblongam , non autem rotundam speciem exhibebat, atque a perito Chirurgo tam apte interpellabatur, ut per aliquod temporis spatium sub inter- costalibus musculis probe occultaretur. Variis ab initio feliciter aeger curatus fuit remediis , nimirum sanguinis missione ex pede, aqua
nuceriana , nec non balneis ex aqua sancta cum aetas ferveret accedentibus etiam exterius cerato ex pelle Arietina cum laudano , tumor enim , & pulsatio omnino evanuit. POs duos circiter annos noviter ex variis causis, sed potissimum eX vehementiori corporis, S animi motibus, morbus recruduit, quem eisdem remediis oppugnare , incassum tamen, tentaVimUS. At Vero aeger a me admonitus, ut a commessationibus, & praesertim a totius corporis, nec non thoracis motibus abstineret, spem ostendens fore ut optima victus ratione ad aliquot annos vitam
producere posset, taedio assectus in praeceps se conjecit auxilium Accersito namque Celebri Romano Chirurgo aliquod ab illo praesidium postulavit, quo cystim Aneurysmatis intra thoracem posset
coercere; plus enim ignarus aeger ab externo, quam ab interiori tumore sibi metuebat. Annuit Peritus, & constructo cingulo chalybeo cum elatere non absimili bracherio, quo Enterocelen intra abdomen urgemus, facili negotio saccum prominentem Aneurysmatis eo admoto intra pectus violenter detinuit. Hoc vero admoto instrumento sibi tantum profecisse videbatur aeger, ut sine victoria recuperatae salutis triumphum caneret, quamquam amoto instrumento statim idem subito saccus emergeret; sed quid inde ξ Cum mense Februario anni i699. a Basilica S. Laurentii in Dimaso, cujus erat Canonicus, ipse reduceretur, de repente magno correptus anhelitu, quibusdam prius rejectis sanguinis sputis rupta intra thoracem fistula Aneurysmatica suffocatus Ost antiquae, ac px hatae amicillia Vir.